BAŞLANGIÇ
A - HUKUKUN UYGULANMASI VE KAYNAKLARI
MADDE 1.
Kanun, sözüyle ve özüyle değindiği bütün konularda uygulanır.
Kanunda uygulanabilir bir hüküm yoksa, hakim, örf ve adet hukukuna göre, bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir.
Hakim, karar verirken bilimsel görüşlerden ve yargı kararlarından yararlanır.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 2 Bilgi 1 Değişiklik Önerisi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası 
|
B - HUKUKİ İLİŞKİLERİN KAPSAMI
I. DÜRÜST DAVRANMA
MADDE 2.
Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır.
Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.
Gerekçesi için Bkz.
11 İçtihat 3 Bilgi 2 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. İYİNİYET
MADDE 3.
Kanunun iyiniyete hukuki bir sonuç bağladığı durumlarda, asıl olan iyiniyetin varlığıdır.
Ancak, durumun gereklerine göre kendisinden beklenen özeni göstermeyen kimse iyiniyet iddiasında bulunamaz.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. HAKİMİN TAKDİR YETKİSİ
MADDE 4.
Kanunun takdir yetkisi tanıdığı veya durumun gereklerini ya da haklı sebepleri göz önünde tutmayı emrettiği konularda hakim, hukuka ve hakkaniyete göre karar verir.
Gerekçesi için Bkz.
3 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
C - GENEL NİTELİKLİ HÜKÜMLER
MADDE 5.
Bu Kanun ve Borçlar Kanununun genel nitelikli hükümleri, uygun düştüğü ölçüde tüm özel hukuk ilişkilerine uygulanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
D - İSPAT KURALLARI
I. İSPAT YÜKÜ
MADDE 6.
Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.
Gerekçesi için Bkz.
12 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. RESMİ BELGELERLE İSPAT
MADDE 7.
Resmi sicil ve senetler, belgeledikleri olguların doğruluğuna kanıt oluşturur.
Bunların içeriğinin doğru olmadığının ispatı, kanunlarda başka bir hüküm bulunmadıkça, her hangi bir şekle bağlı değildir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
BİRİNCİ KİTAP : KİŞİLER HUKUKU
BİRİNCİ KISIM : GERÇEK KİŞİLER
BİRİNCİ BÖLÜM : KİŞİLİK
A - GENEL OLARAK
I. HAK EHLİYETİ
MADDE 8.
Her insanın hak ehliyeti vardır.
Buna göre bütün insanlar, hukuk düzeninin sınırları içinde, haklara ve borçlara ehil olmada eşittirler.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. FİİL EHLİYETİ
1. KAPSAMI
MADDE 9.
Fiil ehliyetine sahip olan kimse, kendi fiilleriyle hak edinebilir ve borç altına girebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. KOŞULLARI
A. GENEL OLARAK
MADDE 10.
Ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan her ergin kişinin fiil ehliyeti vardır.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. ERGİNLİK
MADDE 11.
Erginlik onsekiz yaşın doldurulmasıyla başlar.
Evlenme kişiyi ergin kılar.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 3 Bilgi 2 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
C. ERGİN KILINMA
MADDE 12.
Onbeş yaşını dolduran küçük, kendi isteği ve velisinin rızasıyla mahkemece ergin kılınabilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 3 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
D. AYIRT ETME GÜCÜ
MADDE 13.
Yaşının küçüklüğü yüzünden veya akıl hastalığı, akıl zayıflığı, sarhoşluk ya da bunlara benzer sebeplerden biriyle akla uygun biçimde davranma yeteneğinden yoksun olmayan herkes, bu Kanuna göre ayırt etme gücüne sahiptir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. FİİL EHLİYETSİZLİĞİ
1. GENEL OLARAK
MADDE 14.
Ayırt etme gücü bulunmayanların, küçüklerin ve kısıtlıların fiil ehliyeti yoktur.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. AYIRT ETME GÜCÜNÜN BULUNMAMASI
MADDE 15.
Kanunda gösterilen ayrık durumlar saklı kalmak üzere, ayırt etme gücü bulunmayan kimsenin fiilleri hukuki sonuç doğurmaz.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
3. Ayırt etme gücüne sahip küçükler ve kısıtlılar
MADDE 16.
Ayırt etme gücüne sahip küçükler ve kısıtlılar, yasal temsilcilerinin rızası olmadıkça, kendi işlemleriyle borç altına giremezler. Karşılıksız kazanmada ve kişiye sıkı sıkıya bağlı hakları kullanmada bu rıza gerekli değildir.
Ayırt etme gücüne sahip küçükler ve kısıtlılar haksız fiillerinden sorumludurlar.
Gerekçesi için Bkz.
4 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Hısımlık
1. Kan hısımlığı
MADDE 17.
Kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla belli olur.
Biri diğerinden gelen kişiler arasında üstsoy-altsoy hısımlığı; biri diğerinden gelmeyip de, ortak bir kökten gelen kişiler arasında yansoy hısımlığı vardır.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Kayın hısımlığı
MADDE 18.
Eşlerden biri ile diğer eşin kan hısımları, aynı tür ve dereceden kayın hısımları olur.
Kayın hısımlığı, kendisini meydana getiren evliliğin sona ermesiyle ortadan kalkmaz.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
V. Yerleşim yeri
1. Tanım
MADDE 19.
Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.
Bir kimsenin aynı zamanda birden çok yerleşim yeri olamaz.
Bu kural ticari ve sınai kuruluşlar hakkında uygulanmaz.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Yerleşim yerinin değiştirilmesi ve oturma yeri
MADDE 20.
Bir yerleşim yerinin değiştirilmesi yenisinin edinilmesine bağlıdır.
Önceki yerleşim yeri belli olmayan veya yabancı ülkedeki yerleşim yerini bıraktığı halde Türkiye'de henüz bir yerleşim yeri edinmemiş olan kimsenin halen oturduğu yer, yerleşim yeri sayılır.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
3.Yasal yerleşim yeri
MADDE 21.
Velayet altında bulunan çocuğun yerleşim yeri, ana ve babasının; ana ve babanın ortak yerleşim yeri yoksa, çocuğun kendisine bırakıldığı ana veya babanın yerleşim yeridir. Diğer hallerde çocuğun oturma yeri, onun yerleşim yeri sayılır.
Vesayet altındaki kişilerin yerleşim yeri, bağlı oldukları vesayet makamının bulunduğu yerdir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
4. Kurumlarda bulunma
MADDE 22.
Bir öğretim kurumuna devam etmek için bir yerde bulunma ya da eğitim, sağlık, bakım veya ceza kurumuna konulma, yeni yerleşim yeri edinme sonucunu doğurmaz.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. Kişiliğin korunması
I. Vazgeçme ve aşırı sınırlamaya karşı
MADDE 23.
Kimse, hak ve fiil ehliyetlerinden kısmen de olsa vazgeçemez.
Kimse özgürlüklerinden vazgeçemez veya onları hukuka ya da ahlaka aykırı olarak sınırlayamaz.
Yazılı rıza üzerine insan kökenli biyolojik maddelerin alınması, aşılanması ve nakli mümkündür. Ancak, biyolojik madde verme borcu altına girmiş olandan edimini yerine getirmesi istenemez; maddi ve manevi tazminat isteminde bulunulamaz.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Saldırıya karşı
1. İlke
MADDE 24.
Hukuka aykırı olarak kişilik hakkına saldırılan kimse, hakimden, saldırıda bulunanlara karşı korunmasını isteyebilir.
Kişilik hakkı zedelenen kimsenin rızası, daha üstün nitelikte özel veya kamusal yarar ya da kanunun verdiği yetkinin kullanılması sebeplerinden biriyle haklı kılınmadıkça, kişilik haklarına yapılan her saldırı hukuka aykırıdır.
Gerekçesi için Bkz.
5 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Davalar
MADDE 25.
Davacı, hakimden saldırı tehlikesinin önlenmesini, sürmekte olan saldırıya son verilmesini, sona ermiş olsa bile etkileri devam eden saldırının hukuka aykırılığının tespitini isteyebilir.
Davacı bunlarla birlikte, düzeltmenin veya kararın üçüncü kişilere bildirilmesi ya da yayımlanması isteminde de bulunabilir.
Davacının, maddi ve manevi tazminat istemleri ile hukuka aykırı saldırı dolayısıyla elde edilmiş olan kazancın vekaletsiz iş görme hükümlerine göre kendisine verilmesine ilişkin istemde bulunma hakkı saklıdır.
Manevi tazminat istemi, karşı tarafça kabul edilmiş olmadıkça devredilemez; mirasbırakan tarafından ileri sürülmüş olmadıkça mirasçılara geçmez.
Davacı, kişilik haklarının korunması için kendi yerleşim yeri veya davalının yerleşim yeri mahkemesinde dava açabilir.
Gerekçesi için Bkz.
3 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Ad üzerindeki hak
1. Adın korunması
MADDE 26.
Adının kullanılması çekişmeli olan kişi, hakkının tespitini dava edebilir.
Adı haksız olarak kullanılan kişi buna son verilmesini; haksız kullanan kusurlu ise ayrıca maddi zararının giderilmesini ve uğradığı haksızlığın niteliği gerektiriyorsa manevi tazminat ödenmesini isteyebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Adın değiştirilmesi
MADDE 27.
Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hakimden istenebilir.
Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilan olunur.
Ad değişmekle kişisel durum değişmez.
Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir.
Gerekçesi için Bkz.
6 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
C. Kişiliğin başlangıcı ve sonu
I. Doğum ve ölüm
MADDE 28.
Kişilik, çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başlar ve ölümle sona erer.
Çocuk hak ehliyetini, sağ doğmak koşuluyla, ana rahmine düştüğü andan başlayarak elde eder.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Sağ olmanın ve ölümün ispatı
1. İspat yükü
MADDE 29.
Bir hakkın kullanılması için bir kimsenin sağ veya ölü olduğunu veya belirli bir zamanda ya da başka bir kimsenin ölümünde sağ bulunduğunu ileri süren kimse, iddiasını ispat etmek zorundadır.
Birden fazla kişiden hangisinin önce veya sonra öldüğü ispat edilemezse, hepsi aynı anda ölmüş sayılır.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. İspat araçları
a. Genel olarak
MADDE 30.
Doğum ve ölüm, nüfus sicilindeki kayıtlarla ispat olunur.
Nüfus sicilinde bir kayıt yoksa veya bulunan kaydın doğru olmadığı anlaşılırsa, gerçek durum her türlü kanıtla ispat edilebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
b. Ölüm karinesi
MADDE 31.
Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde kaybolursa, cesedi bulunamamış olsa bile gerçekten ölmüş sayılır.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Gaiplik kararı
1. Genel olarak
MADDE 32.
Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir.
Yetkili mahkeme, kişinin Türkiye'deki son yerleşim yeri; eğer Türkiye'de hiç yerleşmemişse nüfus sicilinde kayıtlı olduğu yer; böyle bir kayıt da yoksa anasının veya babasının kayıtlı bulunduğu yer mahkemesidir.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Yargılama usulü
MADDE 33.
Gaiplik kararının istenebilmesi için, ölüm tehlikesinin üzerinden en az bir yıl veya son haber tarihinin üzerinden en az beş yıl geçmiş olması gerekir.
Mahkeme, gaipliğine karar verilecek kişi hakkında bilgisi bulunan kimseleri, belirli bir sürede bilgi vermeleri için usulüne göre yapılan ilanla çağırır.
Bu süre, ilk ilanın yapıldığı günden başlayarak en az altı aydır.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
3. İstemin düşmesi
MADDE 34.
Gaipliğine karar verilecek kişi, ilan süresi dolmadan ortaya çıkar veya kendisinden haber alınırsa ya da öldüğü tarih tespit edilirse gaiplik istemi düşer.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
4. Hükmü
MADDE 35.
İlandan sonuç alınamazsa, mahkeme gaipliğe karar verir ve ölüme bağlı haklar, aynen gaibin ölümü ispatlanmış gibi kullanılır.
Gaiplik kararı ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğurur.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
İKİNCİ BÖLÜM : KİŞİSEL DURUM SİCİLİ
A. Genel olarak
I. Sicil
MADDE 36.
Kişisel durum, bu amaçla tutulan resmi sicille belirlenir.
Bu sicilin tutulmasına ve zorunlu bildirimlerin yapılmasına ilişkin esaslar, ilgili kanunda gösterilir.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Görevliler
MADDE 37.
Kişisel durum sicili, Devletçe atanan memurlar tarafından tutulur. Sicil kayıtlarını tutmak ve örnek vermek bu memurların görevidir.
Yabancı memleketlerdeki Türkiye temsilcilerine, Dışişleri Bakanlığının önerisi, İçişleri Bakanlığının katılması ve Başbakanlığın onayı ile nüfus memurluğu yetkisi verilebilir.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Sorumluluk
MADDE 38.
Kişisel durum sicilinin tutulmasından doğan zararlar, kusurlu memura rücu edilmek kaydıyla, Devletçe tazmin edilir.
Tazminat ve rücu davaları, kişisel durum sicilinin tutulduğu yer mahkemesinde açılır.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Düzeltme
1. Genel olarak
MADDE 39.
Mahkeme kararı olmadıkça, kişisel durum sicilinin hiçbir kaydında düzeltme yapılamaz.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Cinsiyet değişikliğinde
MADDE 40.
Cinsiyetini değiştirmek isteyen kimse, şahsen başvuruda bulunarak mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesini isteyebilir. Ancak, iznin verilebilmesi için, istem sahibinin onsekiz yaşını doldurmuş bulunması ve evli olmaması; ayrıca transseksüel yapıda olup, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunu ve (*) bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmi sağlık kurulu raporuyla belgelemesi şarttır.
Verilen izne bağlı olarak amaç ve tıbbi yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmi sağlık kurulu raporuyla doğrulanması halinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verilir.
(*) "...ve üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun bulunduğunu..." ibaresi, Anayasa Mahkemesi'nin 20.3.2018 tarih ve 30366 sayılı R.G.'de yayımlanan, 29.11.2017 T., 2017/130 E. ve 2017/165 K. sayılı kararı ile iptal edilmiştir.
Gerekçesi için Bkz.
3 İçtihat 2 Bilgi 1 Değişiklik Önerisi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. Doğum kütüğü
I. Bildirme
MADDE 41.
Doğumlara ilişkin bildirimler ve kimliği bilinmeyen bulunmuş çocuklar hakkındaki işlemler ilgili kanun hükümlerine göre yapılır.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Doğum kütüğünde değişiklikler
MADDE 42.
Kişisel durumdaki değişiklikler, özellikle evlilik dışı bir çocuğun tanınması veya hakimin babalığa karar vermesi, soybağının düzeltilmesi, evlat edinme ya da bulunmuş bir çocuğun soybağının belli olması, ilgili kanun hükümlerine göre kütüğe işlenir.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
C. Ölüm kütüğü
I. Ölümün bildirilmesi
MADDE 43.
Ölümlere ilişkin bildirimler ilgili kanun hükümlerine göre yapılır.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Cesedi bulunamayan kişi
MADDE 44.
Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde ortadan kaybolursa cesedi bulunamamış olsa bile, o yerin en büyük mülki amirinin emriyle kütüğe ölü kaydı düşürülür.
Bununla birlikte her ilgili, bu kişinin ölü veya sağ olduğunun mahkemece tespitini dava edebilir.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Gaiplik kararı
MADDE 45.
Gaiplik kararı, hakimin bildirmesi üzerine, ölüm kütüğüne kaydolunur.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Değişikliklerin kütüğe geçirilmesi
MADDE 46.
Tescile esas olan bir bildirimin doğru olmadığının tespit edilmesi veya kime ait olduğu bilinmeyen cesedin kimliğinin belli olması ya da gaiplik kararının kaldırılması sebepleriyle zorunlu olan değişiklikler, ilgilinin kütükteki kaydının düşünceler sütununa yazılarak yapılır.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
İKİNCİ KISIM : TÜZEL KİŞİLER
BİRİNCİ BÖLÜM : GENEL HÜKÜMLER
A. Tüzel kişilik
MADDE 47.
Başlıbaşına bir varlığı olmak üzere örgütlenmiş kişi toplulukları ve belli bir amaca özgülenmiş olan bağımsız mal toplulukları, kendileri ile ilgili özel hükümler uyarınca tüzel kişilik kazanırlar.
Amacı hukuka veya ahlaka aykırı olan kişi ve mal toplulukları tüzel kişilik kazanamaz.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. Hak ehliyeti
MADDE 48.
Tüzel kişiler, cins, yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara ehildirler.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
C. Fiil ehliyeti
I. Koşulu
MADDE 49.
Tüzel kişiler, kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara sahip olmakla, fiil ehliyetini kazanırlar.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Kullanılması
MADDE 50.
Tüzel kişinin iradesi, organları aracılığıyla açıklanır.
Organlar, hukuki işlemleri ve diğer bütün fiilleriyle tüzel kişiyi borç altına sokarlar.
Organlar, kusurlarından dolayı ayrıca kişisel olarak sorumludurlar.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
D. Yerleşim yeri
MADDE 51.
Tüzel kişinin yerleşim yeri, kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerinin yönetildiği yerdir.
Gerekçesi için Bkz.
2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
E. Kişiliğin sona ermesi
I. Sınırlı devam etme
MADDE 52.
Sona eren tüzel kişinin kişiliği, ehliyeti tasfiye amacıyla sınırlı olmak üzere tasfiye sırasında da devam eder.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Malvarlığının tasfiyesi
MADDE 53.
Tüzel kişinin malvarlığının tasfiyesi, kanunda ve kuruluş belgesinde aksine hüküm bulunmadıkça, terekenin resmi tasfiyesine ilişkin hükümlere göre yapılır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Malvarlığının özgülenmesi
MADDE 54.
Tüzel kişinin malvarlığı, kanunda veya kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça ya da yetkili organı başka türlü karar vermedikçe, en yakın amacı güden kamu kurum veya kuruluşuna geçer.
Bu malvarlığı olanak ölçüsünde daha önce özgülendiği amaç için kullanılır.
Hukuka veya ahlaka aykırı amaç güttüğü için kişiliği mahkeme kararıyla sona eren tüzel kişinin malvarlığı her halde ilgili kamu kuruluşuna geçer.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
F. Saklı hükümler
MADDE 55.
Kamu tüzel kişileri ile ticaret şirketleri hakkındaki kanun hükümleri saklıdır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
İKİNCİ BÖLÜM : DERNEKLER
A. Kuruluşu
I. Tanımı
MADDE 56.
(DEĞİŞİK FIKRA RGT: 07.08.2003 RG NO: 25192 KANUN NO: 4963/31)Dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları, tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır.
Hukuka veya ahlaka aykırı amaçlarla dernek kurulamaz.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Dernek kurma hakkı
MADDE 57.
Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir.
Dernek kurucularının fiil ehliyetine sahip olması gerekir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Tüzük
MADDE 58.
Her derneğin bir tüzüğü bulunur.
Dernek tüzüğünde derneğin adı, amacı, gelir kaynakları, üyelik koşulları, organları ve örgütü ile geçici yönetim kurulunun gösterilmesi zorunludur.
Dernek tüzüğü, kanunun emredici hükümlerine aykırı olamaz.
Dernek tüzüğünde düzenlenmemiş konularda kanun hükümleri uygulanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Tüzel kişiliğin kazanılması
1. Kazanma anı
MADDE 59.
Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli belgeleri yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirine verdikleri anda tüzel kişilik kazanırlar.
Kuruluş bildiriminin içeriği ve gerekli belgelerin nelerden ibaret olduğu, yönetmelikte gösterilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. İnceleme
MADDE 60.
Kuruluş bildirimi ve belgelerin doğruluğu ile dernek tüzüğü, en büyük mülki amir tarafından altmış gün içinde dosya üzerinden incelenir.
Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve kurucuların hukuki durumlarında kanuna aykırılık veya noksanlık tespit edildiği takdirde bunların giderilmesi veya tamamlanması derhal kuruculardan istenir. Bu istemin tebliğinden başlayarak otuz gün içinde belirtilen noksanlık tamamlanmaz ve kanuna aykırılık giderilmezse; en büyük mülki amir, yetkili asliye hukuk mahkemesinde derneğin feshi konusunda dava açması için durumu Cumhuriyet savcılığına bildirir. Cumhuriyet savcısı mahkemeden derneğin faaliyetinin durdurulmasına karar verilmesini de isteyebilir.
Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve belgelerde kanuna aykırılık veya noksanlık bulunmaz ya da bu aykırılık veya noksanlık belirli sürede giderilmiş bulunursa; keyfiyet derhal derneğe yazıyla bildirilir ve dernek, dernekler kütüğüne kaydedilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
3. Dernek tüzüğünün ilanı
MADDE 61.
(MÜLGA MADDE RGT: 23.11.2004 RG NO: 25649 KANUN NO: 5253/38)
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
4. İlk genel kurul toplantısı
MADDE 62.
(DEĞİŞİK MADDE RGT: 23.11.2004 RG NO: 25649 KANUN NO: 5253/38)
Dernekler, 60 ıncı maddenin son fıkrası gereğince yapılan yazılı bildirimi izleyen altı ay içinde ilk genel kurul toplantılarını yapmak ve zorunlu organlarını oluşturmakla yükümlüdürler.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. Üyelik
I. Kazanılması
1. Kural
MADDE 63.
Hiç kimse, bir derneğe üye olmaya ve hiçbir dernek de üye kabul etmeye zorlanamaz.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Koşulları
MADDE 64.
Fiil ehliyetine sahip bulunan her gerçek kişi (EKLENMİŞ İBARE RGT: 07.08.2003 RG NO: 25192 KANUN NO: 4963/32) ile tüzel kişiler derneklere üye olma hakkına sahiptir.
Yazılı olarak yapılacak üyelik başvurusu, (MÜLGA İBARE RGT: 23.11.2004 RG NO: 25649 KANUN NO: 5253/38), dernek yönetim kurulunca en çok otuz gün içinde karara bağlanır ve sonuç yazıyla başvuru sahibine bildirilir. Başvurusu kabul edilen üye, bu amaçla tutulacak deftere kaydedilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Sona ermesi
1. Kendiliğinden
MADDE 65.
Üyelik için kanunda veya tüzükte aranılan nitelikleri sonradan kaybedenlerin dernek üyeliği kendiliğinden sona erer.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Çıkma ile
MADDE 66.
Hiç kimse, dernekte üye kalmaya zorlanamaz. Her üye altı ay önceden yazılı olarak bildirmek kaydıyla, dernekten çıkma hakkına sahiptir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
3. Çıkarılma ile
MADDE 67.
Tüzükte üyelerin çıkarılma sebepleri gösterilebilir.
Tüzükte çıkarma sebepleri gösterilmişse, çıkarma kararına bu sebeplerin haklı sayılamayacağı iddiasıyla itiraz edilemez.
Tüzükte çıkarma düzenlenmemişse üye, ancak haklı sebeple çıkarılabilir. Bu çıkarma kararına, haklı sebep bulunmadığı ileri sürülerek itiraz edilebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Kapsamı
1. Üyelerin hakları
a. Eşitlik ilkesi
MADDE 68.
Dernek üyeleri eşit haklara sahiptirler. Dernek, üyeleri arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, din ve mezhep, aile, zümre ve sınıf farkı gözetemez; eşitliği bozan veya bazı üyelere bu sebeplerle ayrıcalık tanıyan uygulamalar yapamaz.
Her üyenin, derneğin faaliyetlerine ve yönetimine katılma hakkı vardır.
Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, dernek malvarlığında hak iddia edemez.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
b. Oy hakkı
MADDE 69.
Her üyenin genel kurulda bir oy hakkı vardır; üye, oyunu şahsen kullanmak zorundadır.
Onursal üyelerin oy hakkı yoktur.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Üyelerin yükümlülükleri
a. Ödenti verme borcu
MADDE 70.
Üyelerin ödenti verme borcu tüzükle düzenlenir. Tüzükte düzenleme yoksa üyeler, dernek amacının gerçekleşmesi ve borçlarının karşılanması için zorunlu ödentilere eşit olarak katılırlar. Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, üyelikte bulunduğu sürenin ödentisini vermek zorundadır.
Onursal üyeler ödenti vermek zorunda değildir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
b. Diğer yükümlülükler
MADDE 71.
Üyeler, dernek düzenine uymak ve derneğe sadakat göstermekle yükümlüdürler.
Her üye, derneğin amacına uygun davranmak, özellikle amacın gerçekleşmesini güçleştirici veya engelleyici davranışlardan kaçınmakla yükümlüdür.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
C. Organlar
I. Genel olarak
MADDE 72.
Derneğin zorunlu organları, genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur.
Dernekler zorunlu organları dışında başka organlar da oluşturabilirler. Ancak, bu organlara zorunlu organların görev, yetki ve sorumlulukları devredilemez.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Genel kurul
1. Niteliği ve oluşumu
MADDE 73.
Genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı üyelerden oluşur.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2.Toplanması
a. Olağan toplantı
MADDE 74.
Genel kurul, tüzükte belirtilen zamanda yönetim kurulunun çağrısı üzerine toplanır.
Olağan genel kurul toplantılarının en geç iki yılda bir yapılması zorunludur.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
b. Olağanüstü toplantı
MADDE 75.
Genel kurul, yönetim veya denetim kurulunun gerekli gördüğü hallerde veya dernek üyelerinden beşte birinin yazılı başvurusu üzerine, yönetim kurulunca olağanüstü toplantıya çağrılır.
Yönetim kurulu, genel kurulu toplantıya çağırmazsa; üyelerden birinin başvurusu üzerine, sulh hakimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
c. Toplantısız veya çağrısız alınan kararlar
MADDE 76.
Bütün üyelerin bir araya gelmeksizin yazılı katılımıyla alınan kararlar ile dernek üyelerinin tamamının kanunda yazılı çağrı usulüne uymaksızın bir araya gelerek aldığı kararlar geçerlidir.
Bu şekilde karar alınması olağan toplantı yerine geçmez.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
3. Toplantıya çağrı
MADDE 77.
Genel kurul, yönetim kurulunca, en az onbeş gün önceden toplantıya çağrılır. Bu amaçla toplantının günü, saati, yeri ve gündemi, (MÜLGA İBARE RGT: 23.11.2004 RG NO: 25649 KANUN NO: 5253/38), bildirilir.
Toplantıya çağrı usulü ve toplantının ertelenmesine ilişkin konular, yönetmelikle düzenlenir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
4. Toplantı yeri ve toplantı yeter sayısı
MADDE 78.
Genel kurul toplantıları, tüzükte aksine hüküm olmadıkça, dernek merkezinin bulunduğu yerde yapılır.
Genel kurul, katılma hakkı bulunan üyelerin salt çoğunluğunun, tüzük değişikliği ve derneğin feshi hallerinde üçte ikisinin katılımıyla toplanır; çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantının ertelenmesi durumunda ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz. Ancak, bu toplantıya katılan üye sayısı, yönetim ve denetim kurulları üye tam sayısının iki katından az olamaz.
Genel kurul toplantısı, bir defadan fazla geri bırakılamaz.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
5. Toplantı usulü
MADDE 79.
Genel kurul toplantısının açılışından sonra, toplantıyı yönetmek üzere, bir başkan ve yeteri kadar başkan vekili ile yazman seçilir.
Genel kurul toplantısında yalnız gündemde yer alan maddeler görüşülür. Ancak, toplantıda hazır bulunan üyelerin en az onda biri tarafından görüşülmesi yazılı olarak istenen konuların gündeme alınması zorunludur.
(MÜLGA FIKRA RGT: 23.11.2004 RG NO: 25649 KANUN NO: 5253/38)
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
6. Genel kurulun görev ve yetkileri
MADDE 80.
Genel kurul, üyeliğe kabul ve üyelikten çıkarma hakkında son kararı verir; dernek organlarını seçer ve derneğin diğer bir organına verilmemiş olan işleri görür.
Genel kurul, derneğin diğer organlarını denetler ve onları haklı sebeplerle her zaman görevden alabilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
7. Genel kurul kararları
a. Karar yeter sayısı
MADDE 81.
Genel kurul kararları, toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla alınır. Şu kadar ki, tüzük değişikliği ve derneğin feshi kararları, ancak toplantıya katılan üyelerin üçte iki çoğunluğuyla alınabilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
b. Oy hakkından yoksunluk
MADDE 82.
Hiçbir dernek üyesi, dernek ile kendisi, eşi, üstsoyu ve altsoyu arasındaki bir hukuki işlem veya uyuşmazlık konusunda alınması gereken kararlarda oy kullanamaz.
(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 07.08.2003 RG NO: 25192 KANUN NO: 4963/34)
Tüzel kişi adına oy kullanacak kişi hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
c. Kararın iptali
MADDE 83.
Toplantıda hazır bulunan ve kanuna veya tüzüğe aykırı olarak alınan genel kurul kararlarına katılmayan her üye, karar tarihinden başlayarak bir ay içinde; toplantıda hazır bulunmayan her üye kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde ve her halde karar tarihinden başlayarak üç ay içinde mahkemeye başvurmak suretiyle kararın iptalini isteyebilir.
Diğer organların kararlarına karşı, dernek içi denetim yolları tüketilmedikçe iptal davası açılamaz.
Genel kurul kararlarının yok veya mutlak butlanla hükümsüz sayıldığı durumlar saklıdır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Yönetim kurulu
1. Oluşumu
MADDE 84.
Yönetim kurulu, beş asıl ve beş yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur.
Yönetim kurulu üye sayısı, boşalmalar sebebiyle üye tamsayısının yarısının altına düşerse; genel kurul, kalan yönetim kurulu üyeleri veya denetim kurulu tarafından bir ay içinde toplantıya çağrılır. Çağrı yapılmazsa, üyelerden birinin istemi üzerine, sulh hakimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Görevleri
MADDE 85.
Yönetim kurulu, derneğin yürütme ve temsil organıdır; bu görevini kanuna ve dernek tüzüğüne uygun olarak yerine getirir.
Temsil görevi, yönetim kurulunca, üyelerden birine veya bir üçüncü kişiye verilebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Denetim kurulu
MADDE 86.
Denetim kurulu, üç asıl ve üç yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur.
Denetim kurulu, denetleme görevini, dernek tüzüğünde belirtilen esas ve usullere göre yapar; denetleme sonuçlarını bir raporla yönetim kuruluna ve genel kurula sunar.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
D. Sona erme
I. Kendiliğinden
MADDE 87.
Dernekler, aşağıdaki hallerde kendiliğinden sona erer:
1. Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi veya sürenin sona ermesi,
2. İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması,
3. Borç ödemede acze düşmüş olması,
4. Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi,
5. Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması.
Her ilgili, sulh hakiminden, derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitini isteyebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Genel kurul kararı ile
MADDE 88.
Genel kurul, her zaman derneğin feshine karar verebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Mahkeme kararı ile
MADDE 89.
Derneğin amacı, kanuna veya ahlaka aykırı hale gelirse; Cumhuriyet savcısının veya bir ilgilinin istemi üzerine mahkeme, derneğin feshine karar verir. Mahkeme, dava sırasında faaliyetten alıkoyma dahil gerekli bütün önlemleri alır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
E. Derneklerin faaliyetleri
I. Genel olarak
MADDE 90.
Dernekler, amaçlarını gerçekleştirmek üzere, tüzüklerinde belirtilen çalışma konuları ve biçimleri doğrultusunda faaliyette bulunurlar.
Yasaklanan veya izne bağlı faaliyetlerle ilgili kamu hukuku nitelikli özel kanun hükümleri saklıdır.
Dernek faaliyetleri ile ilgili yasak ve sınırlamalara aykırılık halinde, Cumhuriyet savcısının istemiyle mahkemece faaliyetten alıkoyma kararı verilebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Uluslararası faaliyet
1. Faaliyet serbestliği
MADDE 91.
(DEĞİŞİK MADDE RGT: 11.01.2003 RG NO: 24990 KANUN NO: 4778/34)
Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere uluslararası faaliyette ve işbirliğinde bulunabilirler, yurt dışında şube açabilirler ve yurt dışında kurulmuş dernek veya kuruluşlara üye olarak katılabilirler.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Yabancı dernekler
MADDE 92.
(DEĞİŞİK MADDE RGT: 11.01.2003 RG NO: 24990 KANUN NO: 4778)
Yabancı dernekler, (MÜLGA İBARE RGT: 23.11.2004 RG NO: 25649 KANUN NO: 5253/38)Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının izniyle Türkiye'de faaliyette ve işbirliğinde bulunabilirler, şube açabilirler, üst kuruluşlar kurabilir ve kurulmuş üst kuruluşlara katılabilirler.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Yabancıların dernek kurma hakkı
MADDE 93.
Türkiye'de yerleşme hakkına sahip olan yabancı gerçek kişiler, (MÜLGA İBARE RGT: 23.11.2004 RG NO: 25649 KANUN NO: 5253/38) dernek kurabilirler veya kurulmuş derneklere üye olabilirler.
Onursal üyelik için bu koşul aranmaz.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
F. Derneklerin örgütlenmesi
I. Şube açmaları
1. Kuruluşu
MADDE 94.
Dernekler, gerekli görülen yerlerde genel kurul kararıyla şube açabilirler. Bu amaçla dernek yönetim kurulunca yetki verilen en az üç kişilik kurucular kurulu, şube açılacak yerin en büyük mülki amirine şube kuruluş bildirimini ve gerekli belgeleri verir.
(MÜLGA FIKRA RGT: 07.08.2003 RG NO: 25192 KANUN NO: 4963/35)
Şube kuruluş bildiriminin içeriği ve gerekli belgeler, yönetmelikte gösterilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Şubenin organları ve uygulanacak hükümler
MADDE 95.
Her şubede genel kurul ve yönetim kurulu ile denetim kurulu veya denetçi bulunması zorunludur.
Bu organların görev ve yetkileri ile şubelere ilişkin diğer hususlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Üst kuruluşlar kurmaları
1. Federasyon
MADDE 96.
Federasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az beş derneğin, amaçlarını gerçekleştirmek üzere üye sıfatıyla bir araya gelmeleri suretiyle kurulur.
Her federasyonun bir tüzüğü bulunur.
Federasyon, kuruluş bildirimi, tüzük ve gerekli belgelerin yerleşim yerinin en büyük mülki amirine verilmesiyle tüzel kişilik kazanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Konfederasyon
MADDE 97.
Konfederasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az üç federasyonun, amaçlarını gerçekleştirmek üzere üye sıfatıyla bir araya gelmeleri suretiyle kurulur.
Her konfederasyonun bir tüzüğü bulunur.
Konfederasyon, kuruluş bildirimi, tüzük ve gerekli belgelerin yerleşim yerinin en büyük mülki amirine verilmesiyle tüzel kişilik kazanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
3. Ortak hükümler
MADDE 98.
Dernekler, bağlı oldukları federasyonun; federasyonlar da bağlı oldukları konfederasyonun genel kurulunda en az üçer üye ile temsil olunurlar. Temsilci üyeler, ilgili derneklerin ve federasyonların genel kurullarınca seçilirler.
Federasyon ve konfederasyonlara ilişkin diğer hususlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
G. Dernek gelirleri
MADDE 99.
Dernek gelirleri, üye ödentisi, dernek faaliyetleri sonucunda veya dernek malvarlığından elde edilen gelirler ile bağış ve yardımlardan oluşur.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
H. Saklı hükümler
MADDE 100.
Kamuya yararlı dernekler ve özel kanunlarla kurulan dernekler hakkındaki özel hükümler saklıdır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : VAKIFLAR
A. Kuruluşu
I.Tanımı
MADDE 101.
Vakıflar, gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarıdır.
Bir malvarlığının bütünü veya gerçekleşmiş ya da gerçekleşeceği anlaşılan her türlü geliri veya ekonomik değeri olan haklar vakfedilebilir.
(İPTAL EDİLEN FIKRA RGT: 28.06.2008 RG NO: 26920 ANY. MAH. 17.04.2008 T. 2005/14 E. 2008/92 K.)
Cumhuriyetin Anayasa ile belirlenen niteliklerine ve Anayasanın temel ilkelerine, hukuka, ahlaka, milli birliğe ve milli menfaatlere aykırı veya belli bir ırk ya da cemaat mensuplarını desteklemek amacıyla vakıf kurulamaz.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Kuruluş şekli
MADDE 102.
Vakıf kurma iradesi, resmi senetle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklanır. Vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır.
Resmi senetle vakıf kurma işleminin temsilci aracılığıyla yapılması, temsil yetkisinin noterlikçe düzenlenmiş bir belgeyle verilmiş olmasına ve bu belgede vakfın amacı ile özgülenecek mal ve hakların belirlenmiş bulunmasına bağlıdır.
Mahkemeye başvurma, resmi senet düzenlenmiş ise vakfeden tarafından; vakıf ölüme bağlı tasarrufa dayanıyorsa ilgililerin veya vasiyetnameyi açan sulh hakiminin bildirimi üzerine ya da Vakıflar Genel Müdürlüğünce resen yapılır.
Başvurulan mahkeme, mal ve hakların korunması için gerekli önlemleri resen alır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Temyiz ve iptal
MADDE 103.
Mahkemenin verdiği karar, tebliğ tarihinden başlayarak bir ay içinde, başvuran veya Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından temyiz edilebilir.
Vakıflar Genel Müdürlüğü veya ilgililer, vakfın kurulmasını engelleyen sebeplerin varlığı halinde iptal davası açabilirler.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Tescil ve ilan
MADDE 104.
Tesciline karar verilen vakıf, vakfın yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil edilir; ayrıca Vakıflar Genel Müdürlüğünde tutulan merkezi sicile kaydolunur.
Tescil kararı, başka bir mahkemece verilmiş ise, ilgili belgelerle birlikte tescil için vakfın yerleşim yeri mahkemesine gönderilir.
Yerleşim yeri mahkemesinin yapacağı bildirim üzerine Vakıflar Genel Müdürlüğünce merkezi sicile kaydolunan vakıf Resmi Gazete ile ilan olunur.
Tescil ve ilan tüzük hükümlerine göre yapılır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
V. Mal ve hakların kazanılması ve sorumluluk
MADDE 105.
Özgülenen malların mülkiyeti ile haklar, tüzel kişiliğin kazanılmasıyla vakfa geçer.
Tescile karar veren mahkeme, vakfedilen taşınmazın vakıf tüzel kişiliği adına tescil edilmesini tapu idaresine bildirir.
Ölüme bağlı tasarrufla kurulan vakfın mirasbırakanın borçlarından sorumluluğu, özgülenen mal ve haklarla sınırlıdır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. Vakıf senedi
I. İçeriği
MADDE 106.
Vakıf senedinde vakfın adı, amacı, bu amaca özgülenen mal ve haklar, vakfın örgütlenme ve yönetim şekli ile yerleşim yeri gösterilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Noksanlıklar
MADDE 107.
Vakıf senedinde vakfın amacı ile bu amaca özgülenen mal ve haklar yeterince belirlenmiş ise, diğer noksanlıklar vakfın tüzel kişilik kazanması için yapılan başvurunun reddini gerektirmez.
Bu tür noksanlıklar, tescil kararı verilmeden önce mahkemece tamamlattırılabileceği gibi; kuruluştan sonra da denetim makamının başvurusu üzerine, olanak varsa vakfedenin görüşü alınarak vakfın yerleşim yeri mahkemesince tamamlattırılır.
Tescili istenen vakfa ölüme bağlı tasarrufla özgülenen mal ve haklar amacın gerçekleşmesine yeterli değilse; vakfeden aksine bir irade açıklamasında bulunmuş olmadıkça bu mal ve haklar, denetim makamının görüşü alınarak hakim tarafından benzer amaçlı bir vakfa özgülenir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
C. Mirasçıların ve alacaklıların dava hakkı
MADDE 108.
Vakfedenin mirasçıları ile alacaklılarının, bağışlamaya ve ölüme bağlı tasarruflara ilişkin hükümler uyarınca dava hakları saklıdır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
D. Vakfın örgütü
I. Genel olarak
MADDE 109.
Vakfın bir yönetim organının bulunması zorunludur. Vakfeden, vakıf senedinde gerekli gördüğü başka organları da gösterebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakfı
MADDE 110.
Çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıflarının yöneticileri, yararlananlara, vakfın örgütü, işleyişi ve mali durumu hakkında gerekli bilgiyi vermekle yükümlüdürler.
Vakfa ödenti veren çalıştırılanlar ve işçiler en az yapmış oldukları ödeme oranında yönetime katılırlar ve temsilcilerini olabildiğince kendi aralarından seçerler.
Vakfın malvarlığının çalıştırılanların ve işçilerin yapacakları ödemelerle sağlanacak bölümünün işverene karşı vakfın bir alacağından ibaret olması, ancak bu alacak için yeterli güvence sağlanmış olmasına bağlıdır.
Yararlananların, vakfın edimlerinin yerine getirilmesini dava yoluyla isteyebilmeleri, ödenti vermiş olmalarına veya vakfı düzenleyen hükümlerin kendilerine bu hakkı tanımış bulunmasına bağlıdır.
Çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıflarında yararlananların yönetime katılmaları ve vakıftan yararlanma koşulları ile ilgili hükümlerde yapılacak değişiklikler, vakıf senedine göre buna yetkili organın istemi üzerine, denetim makamının yazılı görüşü alındıktan sonra yerleşim yeri mahkemesince karara bağlanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
E. Denetim
MADDE 111.
Vakıfların, vakıf senedindeki hükümleri yerine getirip getirmedikleri, vakıf mallarını amaca uygun biçimde yönetip yönetmedikleri ve vakıf gelirlerini amaca uygun olarak harcayıp harcamadıkları Vakıflar Genel Müdürlüğünce ve üst kuruluşlarınca denetlenir. Vakıfların üst kuruluşlarınca denetimi özel kanun hükümlerine tabidir.
(MÜLGA FIKRA RGT: 27.02.2008 RG NO: 26800 KANUN NO: 5737/80)
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
F. Yönetimin, amacın ve malların değiştirilmesi
I. Yönetimin değiştirilmesi
MADDE 112.
Haklı sebepler varsa mahkeme, vakfın yönetim organı veya denetim makamının istemi üzerine diğerinin yazılı görüşünü aldıktan sonra vakfın örgütünü, yönetimini ve işleyişini değiştirebilir.
Mahkeme, denetim makamının başvurusu üzerine, (İPTAL EDİLEN İBARE ANY. MAH. 27.11.2007 T. 2002/162 E. 2007/89 K. RGT: 26.01.2008 RG NO: 26768) duruşma yaparak yöneticileri görevden alabilir ve vakıf senedinde başka bir hüküm yoksa yenisini seçebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Amacın ve malların değiştirilmesi
MADDE 113.
Durum ve koşullardaki değişmeler yüzünden vakıf senedinde yazılı amaca bağlı kalınması vakfedenin arzusuna açıkça uymayacak hale gelmiş ise mahkeme, vakfın yönetim organı veya denetim makamının başvurusu üzerine diğerinin yazılı görüşünü aldıktan sonra vakfın amacını değiştirebilir.
Amacın gerçekleşmesini önemli ölçüde güçleştiren veya engelleyen koşulların ve yükümlülüklerin kaldırılmasında veya değiştirilmesinde de aynı hüküm uygulanır.
Amaca özgülenen mal ve hakların daha yararlı olanları ile değiştirilmesini veya paraya çevrilmesini haklı kılan sebepler varsa mahkeme, vakfın yönetim organı veya denetim makamının başvurusu üzerine diğerinin yazılı görüşünü aldıktan sonra gerekli değişikliğe izin verebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
G. Yıllık rapor
MADDE 114.
Yönetim organı her takvim yılının ilk üç ayı içinde vakfın bir önceki yıla ait malvarlığı durumunu ve çalışmalarını bir rapor halinde denetim makamına bildirir ve durumun uygun araçlarla yayımlanmasını sağlar.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
H. Faaliyetten geçici alıkoyma
MADDE 115.
İçişleri Bakanlığı, Anayasada öngörülen hallerde ve belirlenen usullere uygun olarak, denetim makamının da görüşünü almak suretiyle mahkemece bir karar verilinceye kadar vakfı geçici olarak faaliyetten alıkoyabilir ve derhal mahkemeye başvurur. Hakim başvuruyu gecikmeksizin karara bağlar.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
İ. Vakfın sona ermesi
MADDE 116.
Amacın gerçekleşmesi olanaksız hale geldiği ve değiştirilmesine de olanak bulunmadığı takdirde, vakıf kendiliğinden sona erer ve mahkeme kararıyla sicilden silinir.
Yasak amaç güttüğü veya yasak faaliyetlerde bulunduğu sonradan anlaşılan veya amacı sonradan yasaklanan vakfın amacının değiştirilmesine olanak bulunmazsa; vakıf, denetim makamının ya da Cumhuriyet savcısının başvurusu üzerine duruşma yapılarak dağıtılır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
J. Diğer hükümler
MADDE 117.
Vakıfların malları üzerinde zilyetlik yoluyla kazanma hükümleri uygulanmaz.
Derneklerin uluslararası faaliyette bulunmalarına ve üst kuruluş kurmalarına ilişkin hükümler kıyas yoluyla vakıflar hakkında da uygulanır.
Kamuya yararlı veya özel kanunlarla kurulan vakıflar hakkındaki özel hükümler saklıdır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
İKİNCİ KİTAP : AİLE HUKUKU
BİRİNCİ KISIM : EVLİLİK HUKUKU
BİRİNCİ BÖLÜM : EVLENME
BİRİNCİ AYIRIM : NİŞANLILIK
A. Nişanlanma
MADDE 118.
Nişanlanma, evlenme vaadiyle olur.
Nişanlanma, yasal temsilcilerinin rızası olmadıkça küçüğü veya kısıtlıyı bağlamaz.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. Nişanlılığın hükümleri
I. Dava hakkının bulunmaması
MADDE 119.
Nişanlılık, evlenmeye zorlamak için dava hakkı vermez.
Evlenmeden kaçınma hali için öngörülen cayma tazminatı veya ceza şartı dava edilemez; ancak yapılan ödemeler de geri istenemez.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Nişanın bozulmasının sonuçları
1. Maddi tazminat
MADDE 120.
Nişanlılardan biri haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozduğu veya nişan taraflardan birine yükletilebilen bir sebeple bozulduğu takdirde; kusuru olan taraf, diğerine dürüstlük kuralları çerçevesinde ve evlenme amacıyla yaptığı harcamalar ve katlandığı maddi fedakarlıklar karşılığında uygun bir tazminat vermekle yükümlüdür. Aynı kural nişan giderleri hakkında da uygulanır.
Tazminat istemeye hakkı olan tarafın ana ve babası veya onlar gibi davranan kimseler de, aynı koşullar altında yaptıkları harcamalar için uygun bir tazminat isteyebilirler.
Gerekçesi için Bkz.
3 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Manevi tazminat
MADDE 121.
Nişanın bozulması yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Hediyelerin geri verilmesi
MADDE 122.
Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir.
Hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Zamanaşımı
MADDE 123.
Nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
İKİNCİ AYIRIM : EVLENME EHLİYETİ VE ENGELLERİ
A. Ehliyetin koşulları
I. Yaş
MADDE 124.
Erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez.
Ancak, hakim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Ayırt etme gücü
MADDE 125.
Ayırt etme gücüne sahip olmayanlar evlenemez.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Yasal temsilcinin izni
1. Küçükler hakkında
MADDE 126.
Küçük, yasal temsilcisinin izni olmadıkça evlenemez.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Kısıtlılar hakkında
MADDE 127.
Kısıtlı, yasal temsilcisinin izni olmadıkça evlenemez.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
3. Mahkemeye başvurma
MADDE 128.
Hakim, haklı sebep olmaksızın evlenmeye izin vermeyen yasal temsilciyi dinledikten sonra, bu konuda başvuran küçük veya kısıtlının evlenmesine izin verebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. Evlenme engelleri
I. Hısımlık
MADDE 129.
Aşağıdaki kimseler arasında evlenme yasaktır:
1. Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında,
2. Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında,
3. Evlat edinen ile evlatlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Önceki evlilik
1. Sona erdiğinin ispatı
a. Genel olarak
MADDE 130.
Yeniden evlenmek isteyen kimse, önceki evliliğinin sona ermiş olduğunu ispat etmek zorundadır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
b. Gaiplik durumunda
MADDE 131.
Gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe yeniden evlenemez.
Kaybolanın eşi evliliğin feshini, gaiplik başvurusuyla birlikte veya ayrıca açacağı bir dava ile isteyebilir.
Ayrı bir dava ile evliliğin feshi, davacının yerleşim yeri mahkemesinden istenir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Kadın için bekleme süresi
MADDE 132.
Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez.
Doğurmakla süre biter.
Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hallerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Akıl hastalığı
MADDE 133.
Akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbi sakınca bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemezler.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
ÜÇÜNCÜ AYIRIM : EVLENME BAŞVURUSU VE TÖRENİ
A. Başvuru
I. Başvuru makamı
MADDE 134.
Birbiriyle evlenecek erkek ve kadın, içlerinden birinin oturduğu yer evlendirme memurluğuna birlikte başvururlar.
Evlendirme memuru, belediye bulunan yerlerde belediye başkanı veya bu işle görevlendireceği memur, köylerde muhtardır.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Şekli
MADDE 135.
Başvuru, evlenecekler tarafından yazılı veya sözlü olarak yapılır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Belgeler
MADDE 136.
Erkek ve kadından her biri, nüfus cüzdanı ve nüfus kayıt örneğini, önceki evliliği sona ermiş ise buna ilişkin belgeyi, küçük veya kısıtlı ise ayrıca yasal temsilcisinin imzası onaylanmış yazılı izin belgesini ve evlenmeye engel hastalığının bulunmadığını gösteren sağlık raporunu evlendirme memurluğuna vermek zorundadır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Başvurunun incelenmesi ve reddi
MADDE 137.
Evlendirme memuru, evlenme başvurusunu ve buna eklenmesi gereken belgeleri inceler. Başvuruda bir noksanlık görürse bunu tamamlar veya tamamlattırır.
Başvurunun usulüne uygun olarak yapılmadığı veya evleneceklerden birinin evlenmeye ehil olmadığı ya da evlenmeye yasal bir engel bulunduğu anlaşılırsa, evlenme başvurusu reddolunur ve durum evleneceklere yazıyla hemen bildirilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
V. Redde itiraz ve yargılama usulü
MADDE 138.
Evleneceklerden her biri evlendirme memurunun ret kararına karşı mahkemeye başvurabilir. İtiraz, evrak üzerinde incelenip kesin karara bağlanır.
Ancak, mutlak butlan sebeplerinden birinin bulunduğuna ilişkin ret kararlarına karşı açılan davalar, basit yargılama usulüyle hazır bulunmasıyla görülür.(Değişik madde 6217 sayılı 31.3.2011 tarihli kanun madde 31)
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. Evlenme töreni ve tescil
I. Koşulları
1. Evlenme izni
MADDE 139.
Evlendirme memuru, evlenme koşullarının varlığını tespit ederse veya ret kararı mahkemece kaldırılırsa, evleneceklere evlenme gün ve saatini bildirir veya isterlerse evlenme izni belgesini verir.
Evlenme izni belgesi, verildiği tarihten başlayarak altı ay içinde evleneceklere herhangi bir evlendirme memuru önünde evlenebilme hakkı sağlar.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Evlenmenin yapılamaması
MADDE 140.
Evlenme koşullarının bulunmadığının anlaşılması veya belgelerin verilmesinden başlayarak altı ayın geçmesi halinde, evlendirme memuru evlenme törenini yapamaz.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Yapılışı
1. Tören yeri
MADDE 141.
Evlenme töreni, evlendirme dairesinde evlendirme memurunun ve ayırt etme gücüne sahip ergin iki tanığın önünde açık olarak yapılır. Ancak, tören evleneceklerin istemi üzerine evlendirme memurunun uygun bulacağı diğer yerlerde de yapılabilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Törenin şekli
MADDE 142.
Evlendirme memuru, evleneceklerden her birine birbiriyle evlenmek isteyip istemediklerini sorar. Evlenme, tarafların olumlu sözlü cevaplarını verdikleri anda oluşur. Memur, evlenmenin tarafların karşılıklı rızası ile kanuna uygun olarak yapılmış olduğunu açıklar.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
3. Aile cüzdanı ve dini tören
MADDE 143.
Evlenme töreni biter bitmez evlendirme memuru eşlere bir aile cüzdanı verir.
Aile cüzdanı gösterilmeden evlenmenin dini töreni yapılamaz.
Evlenmenin geçerli olması dini törenin yapılmasına bağlı değildir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
C. Yönetmelik
MADDE 144.
Evlenme işlemi, evlenme kütüğü, evlenmeye ilişkin yazışma ve evlenme ile ilgili diğer konular yönetmelikle düzenlenir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
DÖRDÜNCÜ AYIRIM : BATIL OLAN EVLENMELER
A. Mutlak butlan
I. Sebepleri
MADDE 145.
Aşağıdaki hallerde evlenme mutlak butlanla batıldır:
1. Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması,
2. Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunması,
3. Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması,
4. Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Dava açma görevi ve hakkı
MADDE 146.
Mutlak butlan davası, Cumhuriyet savcısı tarafından resen açılır.
Bu dava, ilgisi olan herkes tarafından da açılabilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Dava hakkının sınırlanması veya kalkması
MADDE 147.
Sona ermiş bir evliliğin mutlak butlanı Cumhuriyet savcısı tarafından resen dava edilemez; fakat her ilgili, mutlak butlanın karar altına alınmasını isteyebilir.
Ayırt etme gücünün sonradan kazanılması veya akıl hastalığının iyileşmiş olması durumlarında mutlak butlan davasını yalnız ayırt etme gücünü sonradan kazanan veya akıl hastalığı iyileşen eş açabilir.
Evliyken yeniden evlenen bir kimsenin önceki evliliği mutlak butlan kararı verilmeden önce sona ermişse ve ikinci evlenmede diğer eş iyiniyetli ise, bu evlenmenin butlanına karar verilemez.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. Nisbi butlan
I. Eşlerin dava hakkı
1. Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk
MADDE 148.
Evlenme sırasında geçici bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun olan eş, evlenmenin iptalini dava edebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Yanılma
MADDE 149.
Aşağıdaki durumlarda eşlerden biri evlenmenin iptalini dava edebilir:
1. Evlenmeyi hiç istemediği veya evlendiği kişiyle evlenmeyi düşünmediği halde yanılarak bu evlenmeye razı olmuşsa,
2. Eşinde bulunmaması onunla birlikte yaşamayı kendisi için çekilmez bir duruma sokacak derecede önemli bir nitelikte yanılarak evlenmişse.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
3. Aldatma
MADDE 150.
Aşağıdaki durumlarda eşlerden biri evlenmenin iptalini dava edebilir:
1. Eşinin namus ve onuru hakkında doğrudan doğruya onun tarafından veya onun bilgisi altında bir başkası tarafından aldatılarak evlenmeye razı olmuşsa,
2. Davacının veya altsoyunun sağlığı için ağır tehlike oluşturan bir hastalık kendisinden gizlenmişse.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
4. Korkutma
MADDE 151.
Kendisinin veya yakınlarından birinin hayatı, sağlığı veya namus ve onuruna yönelik pek yakın ve ağır bir tehlike ile korkutularak evlenmeye razı edilmiş eş, evlenmenin iptalini dava edebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
5. Hak düşürücü süre
MADDE 152.
İptal davası açma hakkı, iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak altı ay ve her halde evlenmenin üzerinden beş yıl geçmekle düşer.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Yasal temsilcinin dava hakkı
MADDE 153.
Küçük veya kısıtlı, yasal temsilcisinin izni olmadan evlenirse, izni alınmayan yasal temsilci evlenmenin iptalini dava edebilir.
Bu suretle evlenen kimse sonradan onsekiz yaşını doldurmak suretiyle ergin olur, kısıtlı olmaktan çıkar veya karı gebe kalırsa evlenmenin iptaline karar verilemez.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
C. Butlanı gerektirmeyen sebepler
I. Bekleme süresine uymama
MADDE 154.
Kadının bekleme süresi bitmeden evlenmesi, evlenmenin butlanını gerektirmez.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Şekil kurallarına uymama
MADDE 155.
Evlendirmeye yetkili memur önünde yapılmış olan bir evliliğin kanunun diğer şekil kurallarına uyulmaması sebebiyle butlanına karar verilemez.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
D. Butlan kararı
I. Genel olarak
MADDE 156.
Batıl bir evlilik ancak hakimin kararıyla sona erer. Mutlak butlan halinde bile evlenme, hakimin kararına kadar geçerli bir evliliğin bütün sonuçlarını doğurur.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Sonuçları
1. Çocuklar yönünden
MADDE 157.
Mahkemece butlanına karar verilen bir evlilikten doğan çocuklar, ana ve baba iyiniyetli olmasalar bile evlilik içinde doğmuş sayılırlar.
Çocuklar ile ana ve baba arasındaki ilişkilere boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Eşler yönünden
MADDE 158.
Evlenmenin butlanına karar verilirse, evlenirken iyiniyetli bulunan eş bu evlenme ile kazanmış olduğu kişisel durumunu korur.
Eşler arasındaki mal rejiminin tasfiyesi, tazminat, nafaka ve soyadı hakkında boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
E. Mirasçıların dava hakkı
MADDE 159.
Evlenmenin butlanını dava etme hakkı mirasçılara geçmez. Ancak, mirasçılar açılmış olan davayı sürdürebilirler. Dava sonucunda evlenme sırasında iyiniyetli olmadığı anlaşılan sağ kalan eş, yasal mirasçı olamayacağı gibi, daha önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendisine sağlanan hakları da kaybeder.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
F. Yetki ve yargılama usulü
MADDE 160.
Evlenmenin butlanı davasında, yetki ve yargılama usulü bakımından boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
İKİNCİ BÖLÜM : BOŞANMA
A. Boşanma sebepleri
I. Zina
MADDE 161.
Eşlerden biri zina ederse, diğer eş boşanma davası açabilir.
Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her halde zina eyleminin üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer.
Affeden tarafın dava hakkı yoktur.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış
MADDE 162.
Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir.
Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her halde bu sebebin doğumunun üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer.
Affeden tarafın dava hakkı yoktur.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme
MADDE 163.
Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Terk
MADDE 164.
(Değişik madde 6217 sayılı 31.3.2011 tarihli kanun madde 19)Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hakim veya noter tarafından yapılan ihtar sonuçsuz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir. Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır.
Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hakim veya noter, esası incelemeden yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi halinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunur. Bu ihtar gerektiğinde ilan yoluyla yapılır. Ancak, boşanma davası açmak için belirli sürenin dördüncü ayı bitmedikçe ihtar isteminde bulunulamaz ve ihtardan sonra iki ay geçmedikçe dava açılamaz.
Gerekçesi için Bkz.
5 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
V. Akıl hastalığı
MADDE 165.
Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hale gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir.
Gerekçesi için Bkz.
6 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
VI. Evlilik birliğinin sarsılması
MADDE 166.
Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.
Yukarıdaki fıkrada belirtilen hallerde, davacının kusuru daha ağır ise, davalının açılan davaya itiraz hakkı vardır. Bununla beraber bu itiraz, hakkın kötüye kullanılması niteliğinde ise ve evlilik birliğinin devamında davalı ve çocuklar bakımından korunmaya değer bir yarar kalmamışsa boşanmaya karar verilebilir.
Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için, hakimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hakim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmolunur. Bu halde tarafların ikrarlarının hakimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.
Boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten başlayarak üç yıl geçmesi halinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilir.
Gerekçesi için Bkz.
50 İçtihat 1 Bilgi 1 Değişiklik Önerisi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. Dava
I. Konusu
MADDE 167.
Boşanma davası açmaya hakkı olan eş, dilerse boşanma, dilerse ayrılık isteyebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Yetki
MADDE 168.
Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.
Gerekçesi için Bkz.
4 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Geçici önlemler
MADDE 169.
Boşanma veya ayrılık davası açılınca hakim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri resen alır.
Gerekçesi için Bkz.
15 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
C. Karar
I. Boşanma veya ayrılık
MADDE 170.
Boşanma sebebi ispatlanmış olursa, hakim boşanmaya veya ayrılığa karar verir.
Dava yalnız ayrılığa ilişkinse, boşanmaya karar verilemez.
Dava boşanmaya ilişkinse, ancak ortak hayatın yeniden kurulması olasılığı bulunduğu takdirde ayrılığa karar verilebilir.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Ayrılık süresi
MADDE 171.
Ayrılığa bir yıldan üç yıla kadar bir süre için karar verilebilir. Bu süre ayrılık kararının kesinleşmesiyle işlemeye başlar.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Ayrılık süresinin bitimi
MADDE 172.
Süre bitince ayrılık durumu kendiliğinden sona erer.
Ortak hayat yeniden kurulmamışsa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.
Boşanmanın sonuçları düzenlenirken ilk davada ispatlanmış olan olaylar ve ayrılık süresinde ortaya çıkan durumlar göz önünde tutulur.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Boşanan kadının kişisel durumu
MADDE 173.
Boşanma halinde kadın, evlenme ile kazandığı kişisel durumunu korur; ancak, evlenmeden önceki soyadını yeniden alır. Eğer kadın evlenmeden önce dul idiyse hakimden bekarlık soyadını taşımasına izin verilmesini isteyebilir.
Kadının, boşandığı kocasının soyadını kullanmakta menfaati bulunduğu ve bunun kocaya bir zarar vermeyeceği ispatlanırsa, istemi üzerine hakim, kocasının soyadını taşımasına izin verir.
Koca, koşulların değişmesi halinde bu iznin kaldırılmasını isteyebilir.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
V. Boşanmada tazminat ve nafaka
1. Maddi ve manevi tazminat
MADDE 174.
Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir.
Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.
Gerekçesi için Bkz.
22 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Yoksulluk nafakası
MADDE 175.
Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir.
Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.
Gerekçesi için Bkz.
17 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
3. Tazminat ve nafakanın ödenme biçimi
MADDE 176.
Maddi tazminat ve yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesine karar verilebilir.
Manevi tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilemez.
İrat biçiminde ödenmesine karar verilen maddi tazminat veya nafaka, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü halinde kendiliğinden kalkar; alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi halinde mahkeme kararıyla kaldırılır.
Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.
Hakim, istem halinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen maddi tazminat veya nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.
Gerekçesi için Bkz.
9 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
4. Yetki
MADDE 177.
Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
5. Zamanaşımı
MADDE 178.
Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
Gerekçesi için Bkz.
10 İçtihat 3 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
VI. Mal rejiminin tasfiyesi
1. Boşanma halinde
MADDE 179.
Mal rejiminin tasfiyesinde eşlerin bağlı olduğu rejime ilişkin hükümler uygulanır.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Ayrılık halinde
MADDE 180.
Ayrılığa karar verilirse mahkeme, ayrılığın süresine ve eşlerin durumlarına göre aralarında sözleşmeyle kabul edilmiş olan mal rejiminin kaldırılmasına karar verebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
VII. Miras hakları
MADDE 181.
Boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendilerine sağlanan hakları, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça, kaybederler.
Boşanma davası devam ederken, ölen eşin mirasçılarından birisinin davaya devam etmesi ve diğer eşin kusurunun ispatlanması hâlinde de yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır. (Değişik madde 6217 sayılı 31.3.2011 tarihli kanun madde 19)
Gerekçesi için Bkz.
4 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
VIII. Çocuklar bakımından ana ve babanın hakları
1. Hakimin takdir yetkisi
MADDE 182.
Mahkeme boşanma veya ayrılığa karar verirken, olanak bulundukça ana ve babayı dinledikten ve çocuk vesayet altında ise vasinin ve vesayet makamının düşüncesini aldıktan sonra, ana ve babanın haklarını ve çocuk ile olan kişisel ilişkilerini düzenler.
Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlak bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır.
Hakim, istem halinde irat biçiminde ödenmesine karar verilen bu giderlerin gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.
Gerekçesi için Bkz.
8 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
2. Durumun değişmesi
MADDE 183.
Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması halinde hakim, resen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
D. Boşanmada yargılama usulü
MADDE 184.
Boşanmada yargılama, aşağıdaki kurallar saklı kalmak üzere Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa tabidir:
1. Hakim, boşanma veya ayrılık davasının dayandığı olguların varlığına vicdanen kanaat getirmedikçe, bunları ispatlanmış sayamaz.
2. Hakim, bu olgular hakkında gerek resen, gerek istem üzerine taraflara yemin öneremez.
3. Tarafların bu konudaki her türlü ikrarları hakimi bağlamaz.
4. Hakim, kanıtları serbestçe takdir eder.
5. Boşanma veya ayrılığın fer'i sonuçlarına ilişkin anlaşmalar, hakim tarafından onaylanmadıkça geçerli olmaz.
6. Hakim, taraflardan birinin istemi üzerine duruşmanın gizli yapılmasına karar verebilir.
Gerekçesi için Bkz.
7 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ
A. Haklar ve yükümlülükler
I. Genel olarak
MADDE 185.
Evlenmeyle eşler arasında evlilik birliği kurulmuş olur.
Eşler, bu birliğin mutluluğunu elbirliğiyle sağlamak ve çocukların bakımına, eğitim ve gözetimine beraberce özen göstermekle yükümlüdürler.
Eşler birlikte yaşamak, birbirine sadık kalmak ve yardımcı olmak zorundadırlar.
Gerekçesi için Bkz.
7 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Konutun seçimi, birliğin yönetimi ve giderlere katılma
MADDE 186.
Eşler oturacakları konutu birlikte seçerler.
Birliği eşler beraberce yönetirler.
Eşler birliğin giderlerine güçleri oranında emek ve malvarlıkları ile katılırlar.
Gerekçesi için Bkz.
3 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Kadının soyadı
MADDE 187.
Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir.
Gerekçesi için Bkz.
6 İçtihat 2 Bilgi 1 Değişiklik Önerisi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
B. Birliğin temsili
I. Eşlerin temsil yetkisi
MADDE 188.
Eşlerden her biri, ortak yaşamın devamı süresince ailenin sürekli ihtiyaçları için evlilik birliğini temsil eder.
Ailenin diğer ihtiyaçları için eşlerden biri, birliği ancak aşağıdaki hallerde temsil edebilir:
1. Diğer eş veya haklı sebeplerle hakim tarafından yetkili kılınmışsa,
2. Birliğin yararı bakımından gecikmede sakınca bulunur ve diğer eşin hastalığı, başka bir yerde olması veya benzeri sebeplerle rızası alınamazsa.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Sorumluluk
MADDE 189.
Birliği temsil yetkisinin kullanıldığı hallerde, eşler üçüncü kişilere karşı müteselsilen sorumlu olurlar.
Eşlerden her biri, birliği temsil yetkisi bulunmaksızın yaptığı işlemlerden kişisel olarak sorumludur. Ancak, temsil yetkisinin üçüncü kişilerce anlaşılamayacak şekilde aşılması halinde eşler müteselsilen sorumludurlar.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Temsil yetkisinin kaldırılması veya sınırlanması
MADDE 190.
Eşlerden biri birliği temsil yetkisini aşar veya bu yetkiyi kullanmada yetersiz kalırsa hakim, diğer eşin istemi üzerine temsil yetkisini kaldırabilir veya sınırlayabilir. İstemde bulunan eş, temsil yetkisinin kaldırıldığını veya sınırlandığını, üçüncü kişilere sadece kişisel duyuru yoluyla bildirebilir.
Temsil yetkisinin kaldırılmasının veya sınırlanmasının iyiniyetli üçüncü kişilere karşı sonuç doğurması, durumun hakimin kararıyla ilan edilmesine bağlıdır.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Temsil yetkisinin geri verilmesi
MADDE 191.
Temsil yetkisinin kaldırılmasına veya sınırlanmasına ilişkin karar, koşullar değiştiğinde eşlerden birinin istemi üzerine hakim tarafından değiştirilebilir.
İlk karar ilan edilmiş ise, değişikliğe ilişkin karar da ilan olunur.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
C. Eşlerin meslek ve işi
MADDE 192.
Eşlerden her biri, meslek veya iş seçiminde diğerinin iznini almak zorunda değildir. Ancak, meslek ve iş seçiminde ve bunların yürütülmesinde evlilik birliğinin huzur ve yararı göz önünde tutulur.
Gerekçesi için Bkz.
1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
D. Eşlerin hukuki işlemleri
I. Genel olarak
MADDE 193.
Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, eşlerden her biri diğeri ve üçüncü kişilerle her türlü hukuki işlemi yapabilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 2 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Aile konutu
MADDE 194.
Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.
Rızayı sağlayamayan veya haklı bir sebep olmadan kendisine rıza verilmeyen eş, hakimin müdahalesini isteyebilir.
Aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini (Ek ibare: 6518 S.K. m.44 - yürürlük: 19.2.2014) “tapu müdürlüğünden” isteyebilir.
Aile konutu eşlerden biri tarafından kira ile sağlanmışsa, sözleşmenin tarafı olmayan eş, kiralayana yapacağı bildirimle sözleşmenin tarafı haline gelir ve bildirimde bulunan eş diğeri ile müteselsilen sorumlu olur.
Gerekçesi için Bkz.
38 İçtihat 6 Bilgi 1 Çeviri 1 Ekli Dosya 1 Ses Dosyası
|
E. Birliğin korunması
I. Genel olarak
MADDE 195.
Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi veya evlilik birliğine ilişkin önemli bir konuda uyuşmazlığa düşülmesi halinde, eşler ayrı ayrı veya birlikte hakimin müdahalesini isteyebilirler.
Hakim, eşleri yükümlülükleri konusunda uyarır; onları uzlaştırmaya çalışır ve eşlerin ortak rızası ile uzman kişilerin yardımını isteyebilir.
Hakim, gerektiği takdirde eşlerden birinin istemi üzerine kanunda öngörülen önlemleri alır.
Gerekçesi için Bkz.
2 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
II. Eşler birlikte yaşarken
MADDE 196.
Eşlerden birinin istemi üzerine hakim, ailenin geçimi için her birinin yapacağı parasal katkıyı belirler.
Eşin ev işlerini görmesi, çocuklara bakması, diğer eşin işinde karşılıksız çalışması, katkı miktarının belirlenmesinde dikkate alınır.
Bu katkılar, geçmiş bir yıl ve gelecek yıllar için istenebilir.
Gerekçesi için Bkz.
3 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
III. Birlikte yaşamaya ara verilmesi
MADDE 197.
Eşlerden biri, ortak hayat sebebiyle kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddi biçimde tehlikeye düştüğü sürece ayrı yaşama hakkına sahiptir.
Birlikte yaşamaya ara verilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa hakim, eşlerden birinin istemi üzerine birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev eşyasından yararlanmaya ve eşlerin mallarının yönetimine ilişkin önlemleri alır.
Eşlerden biri, haklı bir sebep olmaksızın diğerinin birlikte yaşamaktan kaçınması veya ortak hayatın başka bir sebeple olanaksız hale gelmesi üzerine de yukarıdaki istemlerde bulunabilir.
Eşlerin ergin olmayan çocukları varsa hakim, ana ve baba ile çocuklar arasındaki ilişkileri düzenleyen hükümlere göre gereken önlemleri alır.
Gerekçesi için Bkz.
4 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
IV. Borçlulara ait önlemler
MADDE 198.
Eşlerden biri, birliğin giderlerine katılma yükümlülüğünü yerine getirmezse, hakim onun borçlularına, ödemeyi tamamen veya kısmen diğer eşe yapmalarını emredebilir.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
V. Tasarruf yetkisinin sınırlanması
MADDE 199.
Ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan mali bir yükümlülüğün yerine getirilmesi gerektirdiği ölçüde, eşlerden birinin istemi üzerine hakim, belirleyeceği malvarlığı değerleriyle ilgili tasarrufların ancak onun rızasıyla yapılabileceğine karar verebilir.
Hakim bu durumda gerekli önlemleri alır.
Hakim, eşlerden birinin taşınmaz üzerinde tasarruf yetkisini kaldırırsa, resen durumun tapu kütüğüne şerhedilmesine karar verir.
Gerekçesi için Bkz.
10 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
VI. Durumun değişmesi
MADDE 200.
Koşullar değiştiğinde hakim, eşlerden birinin istemi üzerine kararında gerekli değişikliği yapar veya sebebi sona ermişse alınan önlemi kaldırır.
Gerekçesi için Bkz.
1 İçtihat 1 Bilgi 1 Çeviri 1 Ses Dosyası
|
