|
KAYNAK SULARI HARCI
I-GİRİŞ :
Satın aldığım bir ürününün paketinin, kutusunun üzerinde yazılı olan tüm
yazıları okuma gibi bir alışkanlığım, saplantım, huyum (nasıl yorumlarsanız
yorumlayın) var. Örneğin aldığım bir pet su şişesi.Bu pet su şişenin
üzerindeki bilimum yazılardan biri olan: "kaynak suları harcı ödenmiştir."
ibaresi benim için aslında pek dikkate değer bir mertebede bulunmuyordu; ta
ki hukuk öğrenimimin bir dersi olan vergi hukukunda "harç" konusundan
bahsedilene kadar. Böylece; bu alışkanlığımın hafızamda sadece gereksiz
çöplükler yaratmadığının kanıtını oluşturması kendi adıma dikkat çekici ve
sevindiricidir.
Yukarıdaki anlattıklarım bu çalışmanın nasıl, neden oluştuğunun
öyküsüdür. Genel bir plan çizmek gerekirse öncelikle vergi, harç, resim,
benzeri mali yükümlülük kavramlarına değinilecektir. Daha sonra 3. bölümde
Belediye örgütüne ve onun mali kaynakları konuları üzerinde durulacaktır.
Kaynak suyu kavramı ele alındıktan sonra nihayet Kaynak Suları Harcının
mevzuattaki maddeleri, ilgili açıklamalarla ve yargı kararlarıyla
desteklenerek aktarılacaktır.
II- VERGİ, HARÇ, RESİM, BENZERİ MALİ
YÜKÜMLÜLÜK KAVRAMLARI :
Kavramların neleri ifade ettiği kısaca ele alınacaktır:
VERGİ:
Vergi; kamusal giderlerini karşılamak üzere herkesin mali gücüne göre
vermekle yükümlü olduğu ekonomik değerlerdir. Burada iki tarafa da bazı
yetki, görev ve sorumluluklar yüklenmekle birlikte aradaki ilişki esas
itibariyle bir alacak-borç ilişkisidir. Bir tarafta vergi alacaklısı diğer
tarafta da vergi borçlusu bulunmaktadır.
Vergi alacaklısı vergilendirme yetkisine sahip olandır. Vergilendirme
yetkisi, devletin ülkesi üzerindeki egemenliğe dayanarak vergi alma
konusunda sahip olduğu hukuki ve fiili gücüdür. Devlet bu vergilendirme
yetkisini, kural olarak, yasama organı vasıtasıyla, diğer bir deyimle, kanun
çıkararak kullanır. (Anayasa md.73) Devlet vergilendirme yetkisini yerel
yönetimlere de devredebilmektedir. Yerel yönetimler Anayasa tarafından
yasama organına ve Bakanlar Kuruluna tanınan yetkiler dışında vergilerin
tarh, tahakkuk ve tahsil gibi yönetsel işlemleri kanunun çizdiği yetki
sınırları içinde yapabilecektir.
Anayasada ilgili maddede düzenlenen yerel yönetimler, il özel idareleri,
belediyeler ve köylerden oluşmaktadır. Bu yönetimlere, görevleri ile
orantılı gelir kaynaklarının sağlanacağı Anayasada ayrıca hükme
bağlanmıştır.
İl özel idarelerinin vergilendirme yetkisi 1319 sayılı Emlak Vergisi
Kanunundan sonra oldukça daraltılmıştır. Halen düzensiz ve hasılat olarak
önemsiz birkaç vergi, resim, harç üzerinde bu yetki sürmektedir.
Belediyelerin vergilendirme yetkisi de 1930 tarihli ve 1580 sayılı Belediye
Kanununda ve 1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda
düzenlenmiştir. Köylerin vergilendirme yetkisi ise daha da sınırlıdır. 1924
tarihli ve 442 sayılı Köy Kanununda köylere
salma, pazar ve çarşı işgal resmi, hayvan kesim ve hayvan alım-satım
resimleri gibi hasılatları ihmal edilebilecek ve Anayasaya uygunlukları
tartışmalı bir takım vergilendirme yetkileri tanınmıştır.
Vergilendirme devletle kişiler arasında bir alacak-borç ilişkisi
doğurmuştur, denmişti. Bu ilişkide devlet alacaklı taraftır; borçlu ise
vergiyi ödemekle yükümlü olan mükelleftir. Bunun yanında vergi sorumlusu da
vergi borçlusu olarak sayılabilir. Mükellef (yükümlü) Vergi Usul Kanunun
tanımına göre "Vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüb eden
gerçek veya tüzel kişidir.(VUK.md. 8/1)" Vergi sorumlusu, kendisi gerçek
mükellef olmamakla beraber, gerçek mükelleflerle olan ilişkileri dolayısıyla
vergi kanunlarının gösterdiği hallerde, verginin hesaplanarak kesilmesi ve
vergi dairesine ödenmesi veya diğer bazı işlerin yapılması (defter
tutma,beyanname verme vb.) mecburiyeti olan üçüncü kişiye denir.
RESİM:
Resim, kamusal güce dayalı olarak kamusal harcamaların finansmanı için,
belirli bir hizmetin veya işin görülmesi için yetkili makamlarca; bu belirli
hizmet veya mal karşılığı olarak verilen iznin kaşılığında yalnız o işle
ilgili olan gerçek ve tüzel kişilerden sağlanan gelirdir.
HARÇ:
Harç, kamusal güce dayalı olarak kamusal harcamaların finansmanı için;
fertlerin özel menfaatlerine ilişkin olarak, kamu kurumları ve
hizmetlerinden yararlanmaları karşılığında yaptıkları ödemelerdir.
BENZERİ MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER (PARAFİSKAL YÜKÜMLÜLÜKLER) :
Parafiskal yükümlülükler, kamu kurumları ve genel yararla ilgili
kuruluşların finansmanlarını sağlamak amacıyla ya bizzat sözü geçen bu
kuruluşlar ya da idare tarafından bu kuruluşlar lehine ya bunların
mensupları ya da hizmetlerinden yararlananlardan tahsil edilen ancak, devlet
bütçesine dahil edilmeyen gelirlerdir. Bu kuruluşlara örnek olarak Emekli
Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, Ordu Yardımlaşma Kurumu, Bağ-Kur, Ticaret
ve Sanayi Odaları ve Barolar gösterilebilir. Bu kurumlar özel kanunlara göre
mensuplarından prim, aidat, ödenek adları altında bir takım kesintiler yapma
yetkisine sahiptirler.
III-BELEDİYE ÖRGÜTÜ VE MALİ KAYNAKLARI :
Yerel yönetimin arasında bulunan belediye -uygulanabilirliği tartışılan-
1580 sayılı Belediyeler Kanununun 1. maddesine göre: beldenin ve belde
sakinlerinin mahalli özellik ve nitelikte ortak ve medeni gereksinimlerini
organize etme, düzenleme ve düzeltmekle yükümlü kamu tüzel kişiliğidir. Bu
madde de geniş anlamda belediyelerin tanımı yapılmaktadır. Yapılan
tanımlamanın içerisinde aslında belediyelerin asli görevleri de
verilmektedir.
Anayasımızın 123. Maddesi "Türkiye'de idarenin kuruluş ve görevleri
merkezden yönetim ve yerel yönetim esaslarına dayanır." demektedir. Bu
nedenle merkezden yönetim ilkelerine göre örgütlenen kuruluşlara "Merkezi
Yönetim", yerinden yönetim ilkelerine göre örgütlenen kuruluşlara ise "Yerel
yönetimler" veya"Mahalli İdareler" denmektedir. Yine anayasımızın 126.
maddesi Türkiye merkezi idare kuruluşu bakımından, coğrafi durumuna,
ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; illerde
diğer kademeli bölümlere ayrılır, dedikten sonra, anayasımızın 127.
Maddesinde devamla, Mahalli İdareler; il, belediye ve köy halkının mahalli
ortak gereksinimlerini karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen,
karar organları yine kanunla gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek
oluşturulan kamu tüzel kişileridir, denmektedir.
Yerel yönetimlerin özeliklerini şöyle sıralamak olanaklıdır:
a) Beldenin ve belde halkının gereksinimlerini karşılamak için kurulurlar ve
kuruluş esasları, görevleri, yetkileri yasalarla belirlenirler.
b) Karar organları belde halkı tarafından ve belirli bir süre için seçilir.
c) Yerel yönetimlerin seçilmiş organlarının, organlık sıfatını kazanmalarına
ilişkin ihtilafların çözümü,kaybetmeleri konusundaki denetim yargı yolu ile
olur.
d)Merkezi idare, Mahalli İdare üzerinde vesayet yetkisine sahiptir.
e) Yerel yönetimlerin kendilerine özgü gelir ve giderleri, ayrı mal
varlıkları ve tüzel kişilikleri vardır.
f) Yerel yönetimlerin yönetimi, kanunla verilen görevleri ve mahalli
hizmetlerin yerine getirilmesi, kanunla belirlenmiş yasal organların
kararıyla olur.
Belediyenin mali yapısı konusuna gelirsek; belediye bütçesi, belediye
başkanı tarafından hazırlanır. encümenin de görüşü alındıktan sonra belediye
meclisince kabul edilir. Belediye meclisinde kabul edilen bütçe, belediyenin
bulunduğu yere göre,kaymakam, ya da vali tarafından onaylandıktan sonra
uygulanır.
Belediye gelirleri 4 ana grupta toplanır.
1- Öz gelirler
2- Devlet gelirlerinden ayrılan paylar
3- Devlet yardımları
4- Borçlanmalar, cezalar ve diğer gelirler
2464 sayılı Yasa belediye gelirleri kalemlerini 38'den 21'e indirmiştir.
1-Öz Gelirler:
Öz gelirler 2464 sayılı Belediye Gelirleri Yasası ve Emlak Vergisi Yasasına
dayanır.
Bu gelir kalemleri şunlardır : Meslek Vergisi (kaldırıldı), İlan ve Reklam
Vergisi, Eğlence Vergisi, Akaryakıt Tüketim Vergisi, Haberleşme Vergisi,
Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi, Yangın Sigorta Vergisi, Temizlik ve
Aydınlatma Harcı (kaldırıldı), İşgal Harcı, Tatil Günlerinde Çalışma Ruhsatı
Harcı, Kaynak Suları Harcı, Tellallık Harcı, Hayvan Kesim, Muayene,
Denetleme Harcı, Sağlık Belgesi Harcı, Ölçü ve Tartı Aletleri Muayene Harcı,
Bina İnşaat Harcı, Kayıt Suret Harcı, Muayene Ruhsat Rapor Harcı, İmar
Harçları, İşyeri Açma İzni Harcı, Su Harcamalarına Katılma Payı,
Kanalizasyon Harcamalarına Katılma Payı, Yol Harcamalarına Katılma Payı.
Not: 1993 yılında, Belediye Gelirleri Kanununda değişiklik yapılarak,
belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin katı
atık ve sulu atık toplama hizmetlerinden yararlanan binalardan "çevre
temizlik vergisi" alınması öngörülmüştür.
Hemen vurgulamak gerekir ki bir çok belediye artan gelirlerini ussal bir
biçimde kullanma yolunu bulamamışlardır.
2.Devlet Gelirlerinden Ayrılan Paylar:
1981 yılında çıkarılan 2380 sayılı Yasa ile genel bütçe gelirleri
tahsilatının % 5'inin belediyelere verilmesi hükme bağlanmıştı.
1984 yılında 3004 sayılı Yasa ile bu oran % 10.30'a çıkarılmıştır.
1986 yılında 3239 sayılı sayılı Yasa ile 1986 yılı için 8.55, diğer yıllar
için 9.25 olarak belirlenmiştir.
4629 sayılı Kanunun 3. ncü maddesi ile bu pay % 6 olarak değiştirilmiştir.
3. Devlet Yardımları:
Bu kaynak çeşitli fonlarla bazı bakanlık bütçelerine konulan ödeneklerden
yapılan yardımları kapsar.
IV- KAYNAK SUYU:
18 Ekim 1952 tarih ve 8236 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan, Gıda
Maddelerinin ve Umumi Sağlığı İlgilendiren Eşya ve Levazımın Hususi
Vasıflarını Gösteren Tüzüğün "Sular ve Buzlar" ismini taşıyan on yedinci
bölümünün Sular başlıklı kısmında bulunan 416. maddeye göre;
İçilen sularla, gıda maddelerinin hazırlanmasında ve yapılmasında, kişisel
veya genel temizlik işlerinde kullanılan sular; kaynak (memba) suları, içme
ve kullanma suları isimleri altında ikiye ayrılır:
A- Kaynak suları; jeolojik şartlara uygun toprak derinliklerinde
toplanan, bir çıkış noktasından sürekli olarak kendiliğinden akan ve 417
nci maddedeki nitelikleri taşıyan sulardır.
B- İçme ve kullanma suları; toplumun içme ve kullanma (yemek yapma,
temizlik ve benzeri) ihtiyaçları için kullandığı hijyenik sulardır.
418. madde; a) Kaynak suları işletmek isteyenler, yönetmelikte
belirtilen esaslara uygun olarak önce Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığından tesis izni, sonra da sularını satabilmek için işletme ruhsatı
almak zorundadırlar.
b) Kaynak sularının gerek beslenme bölgeleri, gerekse kaptaj
yapıldıkları yerler, suyu her türlü kirlenmelerden koruyacak ve içine insan
ve hayvan girmesini ve diğer suların karışmasını önleyecek şekilde ve
Umumî Hıfzıssıhha Kanununun 237 nci maddesinde tarif edildiği üzere, himaye
bölgesi ile sınırlandırılmış olacaktır.
c) Kaynak sularının, dışardan içerisine hiç bir şey sızmayacak tarzda
sağlam ve suyun niteliklerini bozmayacak maddelerden yapılmış bir kaptaj
tesisi içine alınması zorunludur. Kaptaj, isale ve depoların nitelikleri
yönetmelikte gösterilen esaslara uygun olacaktır. demiştir.
419, 420, 421. maddeler ise:
Kaynak suları, ancak kaynaklardaki veya kaynaklarından doğrudan doğruya
özel borularla sevkedildiği ve nitelikleri bu Tüzük'ün 420 nci maddesinde
belirtilen doldurma yerlerinde doldurularak satılabilir. Doldurma yerlerinde
doldurulmuş kaplar içindeki suların başka yerlere taşınarak oralarda tekrar
başka kaplara doldurulmak suretiyle satışa çıkarılması ve satışı yasaktır.
Kaynak sularının doldurma yerlerinde, dışardan her türlü kirlenmeleri
önleyecek şekilde doldurma, kapatma tesisleriyle su kaplarının yıkanması
ve fennî temizliklerinin sağlanması için gerekli tertipler ve vasıtalar
bulunacaktır.
Kaynak sularının doldurma yerine kadar akacağı veya doldurma yerinde
konulacağı her türlü kap ve vasıtaların ve kapaklarının sağlığa zararlı
olabilen veya bu suların niteliklerini bozan maddelerden yapılmış olmaması
ve suların
her türlü kirlenmelere karşı tamamiyle korunması şarttır. hükümlerine yer
vermiştir.
V-KAYNAK SULARI HARCININ MEVZUATTAKİ YERİ
VE İÇTİHATLAR :
Bu konuya değinmeden evvel anayasanın 73. maddesini öneminden ve göz
önünde olması gerekliliğinden cihetle koymakta fayda görüyorum.
"Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi
ödemekle yükümlüdür.
Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal
amacıdır.
Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur,
değiştirilir veya kaldırılır.
Vergii resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar
ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı
ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Bakanlar Kuruluna
verilebilir."
Bu maddeyle (73) vergilendirmenin mali ve sosyal amaçları ile genellik ve
eşitlik ilkeleri vurgulanmaktadır. Bunun yanında vergilerin kanuniliği hükme
bağlanmışıtır.
Belediyelerin gelir kaynaklarını sayan ve açıklayan kanun olan 2464
sayılı Belediye Gelirleri Kanununun "Belediye Harçları" başlığını taşıyan
ikinci kısımının dördüncü bölümü "Kaynak Suları Harcını" düzenlemiştir.
Maddelere tek tek yer verdikten sonra ilgili açıklamayı müteakiben (varsa) ilgili kararlara ve yargı kararlarına değinilecektir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:
KAYNAK SULARI HARCI
Konu:
Madde 63- Özel kaplara doldurulup satılacak olan kaynak sularının
belediyelerce denetlenerek hangi kaynaklara ait olduklarını gösterecek
şekilde bu kaplara özel işaret konulması, Kaynak Suları Harcına Tabidir.
AÇIKLAMA:
Maddede, kaynak sularından hangi şartlar altında "harç" alınacağı
açıklanmaktadır.
Mülga 5237 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun 32'nci maddesindeki "Kaynak
Sularından Alınacak Resim" yeni düzenlemede karşımıza "Kaynak Suları Harcı"
şeklinde çıkmaktadır.
Bu durum madde gerekçesinde, "5237 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nda
Kaynak Sularından Alınacak Resim olarak düzenlenmiş bulunan bu mükellefiyet,
Kaynak Suları Harcı olarak yeniden tedvin edilmiştir. Harcın konusunu belli
eden
bu maddeye göre, özel kaplara doldurulacak satılacak olan kaynak sularının
belediyelerce denetlenmesi ve kaplara özel işaret konulması harca tabi
tutulmuştur." şeklinde açıklanmaktadır.
Maddeye göre, özel kaplara doldurulup satılacak kaynak sularının
denetlenerek, üzerlerine hangi kaynağa ait odluğunu gösteren özel işaretler
konulması "Kaynak Suları Harcı'na tabidir.
Belediyeler, özel kaplar içinde satılacak olan kaynak sularını kontrol
ederek hangi kaynaklara ait olduğunu gösteren özel işaretler koyacaklardır.
Belediyeler bu işaretleme ve kontrol hizmetleri karşılığında harç
alacaklardır.
Belediyeler denetleme görevi yapmadan ve kaplara özel işaretler koymadan
herhangi bir harç alamazlar.
YARGI KARARLARI:
DANIŞTAY
Kaynak Suyu resmi(harcı) alınabilmesi için belediyeye kanunda belirtilen
hizmetlerin yapılması gerekir. Dosyanın incelenmesinde bu hizmetlerin
belediyece yapılmadığı anlaşıldığından salınan resmi kaldıran Temyiz
Komisyonu kararının bozulması istemiyle belediye tarafından açılan davanın
reddine karar verildi.
(D.9.D.28.3.1967 gün E.1965/2729 K.1967/796)
Özel kaplarda satılacak olan kaynak suları belediyelerce teftiş edilerek
hangi kaynaklara ait olduklarını göstermek üzere özel işaretler konulacağı
ve ancak bunlardan resim alınabileceği cihetle, E.K.İ. müessesesinin kaptaj
tesislerinden aldığı, keson kuyularda üretip kullandığı ve şehir dışından
isale hattı ile şehre getirdiği sulardan kaynak suları resme alınması
olanaksızdır. Bu nedenle belediye meclisinin tarife tutarının bu kısmının
iptaline karar verildi.
(D.9.D.25.10.1979 gün E.1978/1737 K.1979/3528)
(Not: Kaynak suları resmi yeni kanunda Kaynak Suları Harcı haline
getirilmiştir.)
1606 sayılı Türkiye Kızılay, Türk Hava Kurumu ve Türkiye Çocuk Esirgeme
Kurumu'nun bazı vergilerinden, bütün harç ve resimlerden muaf tutulmasına
dair Kanun ile 2828 sayıl Kanunun 20'inci maddesi muvacehesinde Kaynak
Suları Harcı'ndan muaftır.
(D.9.D.23.6.1988 gün E.1987/2090 K.1988/2562)
BAKANLIK GENELGELERİ:
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü
Sayı: BELG II.2630004-2/35911 29.04.1982
Konu: Kaynak Suları Harcı
.........VALİLİĞİNE
Bilindiği gibi, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun Kaynak Suları
Harcı'nın konusunu belirleyen 63'üncü maddesinde "Özel kaplara doldurulup
satılacak olan kaynak sularının Belediyelerce denetlenerek hangi kaynaklara
ait olduklarını gösterecek bu kaplara özel işaret konulması, Kaynak Suları
Harcı'na tabidir." denilmekte olup, harcın mükellefini belirleyen 64'üncü
maddesinde ise "Kaynak Suları Harcı'nı, kaynak sularını özel işaretli
kaplara doldurup satanlar ödemekle mükelleftirler." amir hükmü
bulunmaktadır.
Tetkikinden de anlaşılacağı üzere anılan Kanunun 63'üncü maddesi özel
kaplara doldurulup satılacak olan kaynak sularını Harcın konusuna dahil
etmiş bulunmaktadır. Bu nedenle, belli bir kaynaktan kaplara doldurulup
satılan tüm suların mahiyeti ne olursa olsun harcın konusunu teşkil
etmektedir.
Bu durumda, mülkiyeti Alaşehir Belediyesi'ne ait olup, kiraya verilmiş
bulunan Sarı kız Maden Suyu İşletmesi, 2464 sayılı Kanunun 623,64,65,66'ıncı
maddeleri kapsamı içine girmekte olup, Kaynak Suları Harcı'na tabi bir
tutulması gerekmektedir.
Bakan Adına
İmza
Mükellef:
Madde 64 - Kaynak Suları Harcını, kaynak sularını özel işaretli kaplara
doldurup satanlar ödemekle mükelleftirler.
AÇIKLAMA:
Bu maddede kimlerin mükellef olduğu anlatılmıştır. Kaynak Suları Harcını
ödemekle mükellef olanların kaynak sularını özel işaretli kaplara doldurup
satanları kapsadığını hükme bağlamış bulunmaktadır.
Tarife:
Madde 65 -Kaynak suları harcı, aşağıdaki hadler içinde düzenlenecek
tarifeye göre alınır:
(3239 sayılı Kanunun 118/D maddesiyle artırılan miktarlar.)
Harcın miktarı
kap başına
(Krş.)
En az
En çok
1 litreye kadar olan şişe
ve benzeri kaplardan 50 - (500) 150 -
(1.500)
Beher litrede
(Krş.)
En az
En çok
5 litreye kadar olan kaplarda
(5 litre dahil) 40 (400)
120 (1.200)
25 litreye kadar olan kaplardan
(25 litre dahil) 30 (300)
90 (900)
26 litreden büyük kaplarda 20 (200) 60 (600)
AÇIKLAMA:
65. madde harcla ilgili tarifeyi belirlemiştir. Meclis İçişleri Alt
Komisyonu'nda hazırlanan Yerel Yönetimler Yasa Tasarısına göre kaynak suları
harcı da yeniden belirlenmiştir. Buna göre bir litrelik pet şişeden 5 bin,
10 litrelikten 10 bin lira alınacak. Belirtmek gerekir ki bu tasari
yasalaşmamıştır ve yürürlükteki tarife 65. maddedeki rakamlardır.
Harcın ödenmesi:
Madde 66- Kaynak Suları Harcı, bu suların satışa arzı için kaplara
doldurulmasını müteakip, kaplar üzerine özel işaret konulması sırasında bu
işi yapan belediyeye makbuz karşılığı peşin olarak ödenir. Başka bir
belediye sınırları ve mücavir alanları içinde satışa arz edilen kaynak
sularından ikinci bir kez harç alınmaz.
AÇIKLAMA:
Maddede, Kaynak Suları Harcı'nın ödenme zamanı ve şekli açıklanmaktadır.
Maddeye göre, Kaynak Suları Harcı, kaynak sularının kaplara doldurulmasını
müteakip kaplar üzerine özel işaretler konulması sırasında, tahsil
edilecektir. Kaynak Suları Harcı özel işaret konulmayacaktır.
Başka bir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde satışa arz edilen
kaynak sularından ikinci bir kez alınmayacaktır. Bu hükümle belediye
hudutları ve mücavir alanlar içinde satılan kaynak sularından ikinci defa
harç alınmasının önüne geçilmek istenmiştir.
Tahsil edilen harç karşılığında mutlaka makbuz kesilmesi lazımdır.
Gerekli harçları almadan kaplar üzerine özel işaret konulması halinde
görevliler harcın ödenmesinden mükellef ile birlikte müteselsilen sorumlu
olurlar. (Mad.99) Ayrıca ilgililer hakkında görev suistimalinden dolayı
soruşturma yapılır.
Yeni düzenlemeye göre, Kaynak Harcı'na, Asker Aileleri yardım zammı ilave
etmek mümkün degildir.
YARGI KARARLARI:
DANIŞTAY
Kaynak Suları Resmi (Harcı) tahakkuku tahsile baglı oldugundan ihbarname
tebliği gerekmez. 6183 sayılı Kanunun 58'nci maddesine göre ödeme emirleri
hakkındaki itiraz komisyonu kararları kesin oldugundan Temyiz Komisyonu
kararı bozularak işin esasının incelenmesinde, davacının çalıştırmakta
oldugu memba suyu için salınan kaynak suları resmi dolayısı ile tebliğ
edilen ödeme emrini, söz konusu resmin 213 sayılı Vergi Usul Kanunun 24'üncü
maddesine göre tahakkuku tahsiline bağli oldugu, ihtilaflı memba suyunun
davalı belediye sınırları içinde bulunduğu, görevli olmadığı iddia edilen
şahsın belediye encümeni karari ile kaynak suları kontrol memuru olarak
tayin edilmiş bulundugu gerekçesiyle onayan itiraz komisyonu kararı mevzuata
uygun bulundugundan davanın reddine karar verilmiştir.
(D.9.D.8.3.1969 gün E.968/1413 K.969/591)
VI-SONUÇ:
Kaynak suları harcını irdeleyen bu yazı; özellikle harç, vergi, resim,
benzeri mali yükümlülükler kavramlarına yer vererek vergi hukukuna,
belediyelerden bahsederek idare hukukuna, anayasal temele ve ilgili anayasal
hükümlere yer vererek anayasa hukukuna değinme firsatı bulmuştur. Kaynak
Suları Harcı konusunu bu gösterilen geniş eksende bakmak zorunluluğu
derinlemesine araştırmanın bir parçasıdır. Kaynak Suları Resmi olan isminin
sonradan Kaynak Sulari Harcı olarak degişmesi önemli, ve konunun niteligini
belirlemesi bakımındansa dikkate deger bir durumdur. Yapılması gereken yerel
yönetimlerin yetkileri bağlamında bu alınan harç, resim, vergi, vb.lerini
anayasal hükümleri sürekli gözönünde tutarak hukuksal analizlerini
yapmaktır. İşte o zaman; düzenlemelerin sadece yazıda kalması önlenmiş,
hukuğun organik yapısı açığa çıkmış, adalet ve ratio legis kavramlarına
erişme adına adımlar atılmış olur.
VII-YARARLANILAN KAYNAKLAR:
1- Prof. Dr. Sadık KIRBAŞ : Vergi Hukuku - Temel Kavramlar, İlkeler ve
Kurumlar ( Siyasal Kitabevi 9.bası)
2- Prof. Dr. A. Şeref GÖZÜBÜYÜK : Yönetim Hukuku (Turhan Kitabevi 8.bası)
3- Prof. Dr. Nuri TORTOP : Mahalli İdareler (Yargi Yayinlari 5.baskı)
4- T.C. Anayasası
5- 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu
6- 1986/20 esas sayılı, 1987/9 karar sayılı ve 31.3.1987 karar günlü
Anayasa Mahkemesi Kararı
7- 492 sayılı Harçlar Kanunu
8- 1580 Sayılı Belediyeler Kanunu
9- Gıda Maddelerinin ve Umumi Sağlığı İlgilendiren Eşya ve Levazımın
Hususi Vasıflarını Gösteren Tüzük
10- 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
11- Yerel Yönetimler Yasa Tasarısı
12- 167 Sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Kaynak Suları Harcı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Harun Bodur'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Kaynak Suları Harcı
