|
TBMM'de büyük bir hızla kabul edilen Anayasa değişikliği paketinde, Avrupa Birliğine uyum için Ulusal Program'da kısa vadede yapılması taahhüt edilen "kadın erkek eşitliği"ne ilişkin düzenleme, ne yazıkki sadece 41.maddeye eklenen "eşlerarası eşitlik" ifadesiyle, yani ailede eşitlikle sınırlı olarak geçiştirilmiştir. Aile içi eşitliğin sağlanması bakımından olumlu karşıladığımız bu hüküm, yaşamın her alanında eşitliğin sağlanması gereksinimi karşısında yetersiz kalmıştır.
Oysa, başlangıçta 1957 Roma antlaşmasıyla olmak üzere Avrupa Birliği antlaşmaları ve yönergelerinde kadın erkek eşitliğinden amaçlanan çalışma yaşamında eşitlik olmuş ve sonraki yıllarda giderek Maastricht ve Amsterdam antlaşmaları ile günümüzde yaşamın her alanında kadın ile erkeğin eşit haklara sahip olması demokratikleşmenin olmazsa olmaz koşulu olarak benimsenmiştir. Bu açıdan, Anayasa değişikliğinde aslında yapılması beklenen ve gereken "ÖZDE" eşitlik, "SÖZDE" eşitlik olarak kalmıştır.
Bilindiği gibi, Almanya'da 1949 yılında Anayasada yapılan değişiklikle "kadın ve erkek eşit haklara sahiptir" hükmüne yer verilmiştir. İsviçre'de 1981 de yapılan Anayasa değişikliğiyle ise " kadın ve erkek eşit haklara sahiptir, kanun onların her şeyden önce ailede, öğrenimde ve çalışma yaşamında eşit duruma getirilmesi için gerekli düzenlemeleri getirir" hükmü getirilmiştir. Fransa'da 1999 yılında yapılan Anayasa değişikliğinde "seçimle oluşan kurumlara kadın ve erkeğin eşit olarak gelmesi kuralı" kabul edilmiştir. Bu değişiklikler gözönünde tutularak geçen yıl Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğünce hazırlanmış olan ve tüm kadın kuruluşlarınca desteklenen Anayasa'nın 10. maddesinde yapılması gereken değişiklik taslağı her nedense gözardı edilmiştir.
Böylece çağdaş bir cinslerarası eşitlik anlayışının Anayasamıza yansıması ve bu konuda Avrupa Birliği ile paralellik kurulması fırsatı kaçırılmış ve daha önemlisi Atatürk devrimleriyle kadınlarımıza tanınan eşitliğin günümüz koşullarına uygun kurallara bağlanması için çalışanların umutları bir kez daha kırılmıştır.
Anayasa'nın 10. maddesinde bu yolda bir değişiklik yapılmamış olması, aslında 1985 yılında Türkiye'nin onayladığı BM Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Kaldırılması Sözleşmesi'nin 2. maddesinden kaynaklanan taahhüdüne de uyulmaması anlamına gelmekte ve sözleşme ile öngörülen kadınlar lehine "olumlu ayrımcılık" uygulamalarının hazırlanma zeminine yer verilmemiş olmaktadır.
Üzücü olan, özellikle kadın milletvekillerinin, bu konuya duyarlı olduğunu düşündüğümüz Adalet Bakanı'nın ve kadın erkek eşitliğinin yaşama geçirilmesi konusunda görev üstlenmiş Kadından Sorumlu Devlet Bakanı'nın "eşit haklar" konusunun Anayasa 41. maddede yapılan "eşlerarası eşitlik" ile, diğer bir ifadeyle sadece "aile içi eşitlikle" sınırlı olarak geçiştirilmesine sessiz kalmış olmalarıdır.
Oysa, Adalet Bakanı "Hukukta Kadın Sempozyumu"nda (TBMM'de gözardı edilen) Anayasa'nın 10. maddesi değişikliği konusundaki görüşünü büyük bir duyarlılıkla dile getirmiş ve
"… Bütün yasaların temelinde toplumsal sözleşme niteliğindeki Anayasa yer alır. Anayasa'da cinsiyet ayrımcılığı yasağı vardır. Ancak, bunun yeterli olmadığı, bunun olumlu bir hükümle tamamlanması gerektiği düşüncesindeyim. 1949 tarihli Alman Anayasasında olduğu gibi, bizim Anayasamızda da cinsiyet ayrımı yasağından ayrı olarak, ona ek olarak 10. maddeye "erkeklerle kadınların eşit haklara sahip olduğunu" belirten bir cümlenin eklenmesi, önemli bir Anayasal değişiklik olacaktır. Bu, kadın erkek eşitliği ile ilgili olarak yapılacak bütün hukuki düzenlemelere de temel oluşturacaktır. Bu, sadece cinsiyet ayrımı yapmamakla yetinmemeyi, onun yanında kadınla erkeği her alanda eşit haklara, eşit olanaklara kavuşturmak için düzenlemeler yapmayı, gerekli tedbirleri almayı yasa koyucuya yükleyen bir hüküm olacaktır. Bu bakımdan yapılacak Anayasa değişiklikleri arasında böyle bir hükmün de yer alması yolunda hepimiz çaba göstermeliyiz.." demişti.
Birinci Anayasa değişikliği paketiyle boşa giden haklı beklentilerimizin ikinci pakette dikkate alınacağını umuyoruz. Çünkü, ülkemizde kadınlarımızın eğitim başta olmak üzere yaşamın her alanında demokratik hukuk devleti olma ölçütüne yaraşır konumda olmadıkları gerçeğini göz ardı edemeyiz. Bu açıdan, erkek ile kadının eşit haklara sahip olmaları ilkesinin yasalarda yer almasına ve bu hakların yaşama geçirilebilmesine temel olacak bir hükmün Anayasa'nın 10. maddesinde yer verilmesi amaca uygun olacaktır.
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Anayasa Değişikliğinde Göstermelik "eşitlik"" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Nazan Moroğlu'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Anayasa Değişikliğinde Göstermelik "eşitlik"
