Ana Sayfa
Kavram Arama : THS Google   |   Forum İçi Arama  

Üye İsmi
Şifre

Aktif Makale Vergilemede Mükellef Hakları Ve Türkiye

Yazan : Ararat
Hukukçu

Makale Özeti
VERGİLEMEDE MÜKELLEF HAKLARI VE TÜRKİYE UYGULAMASI BAKIMINDAN İRDELENMESİ

MÜKELLEF HAKLARI

içerik yenşden yapılandırılmaktadır

KAYNAKÇA

AKKAYA, Mustafa, “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Vergi İdaresi Karşısındaki Konumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 46, Sayı 1-4, 1997, ss. 185-208.
AKSOY, Şerafettin, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 5. baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1999.
BAĞDINLI, İ. Halil, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilciler İle Ortakların Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Sorunları, Yıl 17, S. 119, (Ağustos 1998), ss. 59-72.
BAYKARA, Bekir, “Vergi Sorumluluğu, Vergiden Sorumluluk ve VUK’un 11. Maddesine Göre KDV’den Müteselsil Sorumluluk”, Vergi Dünyası, S. 222, (Şubat 2000), ss. 32-41.
BULUTOĞLU, Kenan, Türk Vergi Sistemi, Cilt II, 6. baskı, İstanbul, 1978.
CANDAN, Turgut, Kanuni Temsilcilerin Vergi ve Diğer Kamu Alacaklarından Sorumluluğu, Ankara: Tüze Yayıncılık, 1998.
ÇAĞAN, Nami, Vergi Hukukunda Süreler, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 389, 1975.
ÇELEN, Mustafa, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Dünyası, S. 273, (Mart 2004), ss. 99-115.
DEĞERLİ, Erol, “Yeni Düzenlemeye Göre Anonim ve Limited Şirketlerin Kamu Borçlarından Dolayı Ortakların Sorumlulukları”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 72, S. 4, (Aralık 1998), ss. 882-885.
DOĞRUSÖZ, Bumin, Türk Vergi Sisteminde Kaynakta Vergileme “Stopaj”, İstanbul: İstanbul SMMMO Yayını No: 3, 1992.
ERGİNAY, Akif, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Savaş Yayınları, 1998.
GERÇEK, Adnan, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilciler ve Ortakların Vergi Borcundan Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7, S. 83, (Kasım 1999), ss. 215-220.
GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku, C. II, Bursa: Ekin Kitabevi, 2003.
GÜRBOĞA, Erkan – Figen AKGÜL, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Belirlenmesi ve TTK İle Vergi Kanunları Açısından Sorumluluk Durumu”, Vergi Sorunları, Yıl 16, S. 110, (Kasım 1997), ss. 39-51.
KANETİ, Selim, Vergi Hukuku, 2. b., İstanbul: Filiz Kitabevi, 1989.
KARAKOÇ Yusuf, Genel Vergi Hukuku, 3.baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004.
KARAYALÇIN, Yaşar, “Vergi Hukuku Bakımından Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 15, (Mart 1994), ss. 5-9.
KIRBAŞ, Sadık, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2004.
KIRMAN, Ahmet, “Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, Mali Sorunlara Çözüm, S. 8, (Ağustos 1985), ss. 27-41.
KIZILOT, Şükrü, Danıştay Kararları ve Özelgeler (Muktezalar), C. 7, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 2005.
KIZILOT, Şükrü, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, C. I., Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1995.
MUTLUER, Kamil, Türk Vergi Sistemi (24. Ünite), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 511, 2000.
NARTER, Recep, “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Vergisel Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 17, (Mayıs 1994), ss. 73-82.
ÖNCEL Mualla – Ahmet KUMRULU – Nami ÇAĞAN, Vergi Hukuku, 12. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2005.
ÖNCEL, Mualla, “Türk Vergi Hukukunda Takas”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XXXV, Sayı 1-4, 1978, ss. 9-15.
ÖNCEL, Mualla, “Vergi Hukuku Açısından Sorumluluk”, Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un Anısına Armağan, Ankara: A.Ü. SBF Yayını No: 522, 1983, ss. 39-55.
ÖZTAN, Bilge, Medeni Hukukun Temel Kavramları, 11. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2003.
SABAN, Nihal, “3568 ve 4008 Sayılı Yasalar, Tebliğler ve Danıştay Kararları Ardından Meslek Mensupları, Mesleğin Konusu ve Sorumluluk”, Vergi Sorunları, S. 80, (Mayıs 1995), ss. 93-128.
SABAN, Nihal, “Vergi Hukukunda Sorumluluk”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991.
SARILI, Mustafa Ali, Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınevi, 2004.
ŞAMLIOĞLU, Servet – Yılmaz ÖZBALCI, Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yorum ve Açıklamaları, 2. baskı, Ankara: Feryal Matbaacılık Ltd. Şti., 1988.
ŞENYÜZ, Doğan, Türk Vergi Sistemi, 11. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005.
ŞENYÜZ, Doğan, Vergi Ceza Hukuku, 2. baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2003.
ŞİMŞEK, Edip, Amme Alacakları Tahsili Usulü Hakkında Kanun Şerhi, 2. baskı, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1996.
TAŞ, Metin, “Limited Şirket Ortaklarının Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7; S. 76, (Nisan 1999), ss. 64-66.
TOSUNER, Mehmet, “Limited Şirketlerde Ortakların Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 16, (Nisan 1994), ss. 29-33.
TUNCER, Selahattin – Salih ŞANVER, “Vergi Mükellefiyeti, Vergi Borcu – Vergi Mesuliyeti”, İktisat ve Maliye, Cilt V, Sayı 11, Şubat 1959, ss. 525-537.
ÜNLÜ, Cengiz, Amme Alacakları Tahsili usulü Hakkında Kanun, Ankara: Seçkin Yayınevi, 1995.
VURAL, Mahmut, Katma Değer Vergisi İade Rehberi, 2. baskı, İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, 2002.
ZORLU, Selahaddin, Vergi Hukuku, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Yayın No:1980/222, Ankara, 1981.

[1] Selahattin Tuncer – Salih Şanver, “Vergi Mükellefiyeti, Vergi Borcu – Vergi Mesuliyeti”, İktisat ve Maliye, Cilt V, Sayı 11, Şubat 1959, s. 525.

[2] Mualla Öncel, “Vergi Hukuku Açısından Sorumluluk”, Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un Anısına Armağan, Ankara: A.Ü. SBF Yayını No: 522, 1983, ss. 39-40; Mualla Öncel – Ahmet Kumrulu – Nami Çağan, Vergi Hukuku, 12. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2005, ss. 71-72.

[3] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 73.

[4] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 72; Yusuf Karakoç, Genel Vergi Hukuku, 3.baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004, s. 141.

[5] Sadık Kırbaş, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2004, s. 89.

[6] Şerafettin Aksoy, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 5. baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1999, s. 36.

[7] Kenan Bulutoğlu, Türk Vergi Sistemi, Cilt II, 6. baskı, İstanbul, 1978, s. 331.

[8] Selim Kaneti, Vergi Hukuku, 2. b., İstanbul: Filiz Kitabevi, 1989, s. 82.

[9] Hermann Piper, Steuerschuld und Steuerhaftung, 1964, s. 8’den nakleden Öncel, a.g.m., s. 45.

[10] “3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu” 13.06.1989 tarih ve 20194 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

[11] Mustafa Akkaya, “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Vergi İdaresi Karşısındaki Konumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 46, Sayı 1-4, 1997, s. 189.

[12] Bu grupta yer alan vergi ödevlisi durumundakilerin sorumluluğu, devletle mükellef arasındaki vergilendirme ilişkisiyle doğrudan bağlantılı değildir. Dolayısıyla burada vergi ödevlisi durumundakilere yüklenmiş bir mükellefiyet vardır ve bunun yerine getirilmemesi halinde, ceza muhatabı olarak kendilerine ceza verilmektedir. Karşılaştırma için bkz. Akkaya, a.g.m., ss. 189-190.

[13] Mustafa Ali Sarılı, Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınevi, 2004, s. 42.

[14] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 75.

[15] Hak ehliyeti ve fiil ehliyeti kavramı ve sınırlamaları hakkında geniş bilgi için bkz. Bilge Öztan, Medeni Hukukun Temel Kavramları, 11. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2003, ss. 221-226.

[16] Sarılı, a.g.e., s. 33.

[17] Kaneti, a.g.e., s. 97.

[18] Öncel, a.g.m., ss. 49-50; Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 80.

[19] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 80; Karakoç, a.g.e., s. 162.

[20] Nihal Saban, “Vergi Hukukunda Sorumluluk”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991, s. 43.

[21] Akkaya, a.g.m., s. 188.

[22] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 81.

[23] Danıştay’ın vergi sorumlusunun yetkileri ile ilgili kararları karşılaştırmak için bkz. Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., ss. 81-82; Karakoç, a.g.e., ss. 165-167; Akkaya, a.g.m., ss. 197-201, Sarılı, a.g.e., ss. 45-49,

[24] 02.01.2004 tarih ve 25334 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

[25] Akkaya, a.g.m., s. 196.

[26] Mualla Öncel, “Türk Vergi Hukukunda Takas”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XXXV, Sayı 1-4, 1978, s. 14.

[27] Nami Çağan, Vergi Hukukunda Süreler, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 389, 1975, s. 124.

[28] Danıştay’ın konuyla ilgili çelişkili kararları hakkında bkz. Sarılı, a.g.e., ss. 46-48.

[29] Öncel, a.g.m., s. 44.

[30] Karakoç, a.g.e., s. 155.

[31] Kaneti, a.g.e., s. 83.

[32] Geniş bilgi için bkz. Doğan Şenyüz, Türk Vergi Sistemi, 11. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005, ss. 458-463.

[33] Sarılı, a.g.e., s. 137.

[34] Akif Erginay, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Savaş Yayınları, 1998, ss. 67-70.

[35] Erginay, a.g.e., ss. 64-67.

[36] 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda “kanuni ve mansup mirasçı” kavramları yerine “yasal ve atanmış mirasçı” kavramları kullanılmıştır.

[37] Şükrü Kızılot, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, C. I., Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1995, s. 328.

[38] Mirasçıların sorumluluğu ile ilgili “miras ortaklığı ve müteselsil sorumluluk” hükümleri 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 640-641. maddelerinde düzenlenmiştir.

[39] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 79.

[40] Kanuni temsilcilerin vergisel sorumluluğu hakkında geniş bilgi için bkz. Turgut Candan, Kanuni Temsilcilerin Vergi ve Diğer Kamu Alacaklarından Sorumluluğu, Ankara: Tüze Yayıncılık, 1998, s. 7.

[41] Karakoç, a.g.e., s. 151.

[42] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 74.

[43] Kırbaş, a.g.e., s. 83.

[44] Kaneti, a.g.e., s. 230.

[45] İ. Halil Bağdınlı, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilciler İle Ortakların Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Sorunları, Yıl 17, S. 119, (Ağustos 1998), s. 65.

[46] Kızılot, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, a.g.e., ss. 272-273.

[47] Erkan Gürboğa – Figen Akgül, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Belirlenmesi ve TTK İle Vergi Kanunları Açısından Sorumluluk Durumu”, Vergi Sorunları, Yıl 16, S. 110, (Kasım 1997), s. 50.

[48] Edip Şimşek, Amme Alacakları Tahsili Usulü Hakkında Kanun Şerhi, 2. baskı, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1996, ss. 443-444.

[49] Ahmet Kırman, “Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, Mali Sorunlara Çözüm, S. 8, (Ağustos 1985), ss. 40-41.

[50] Mehmet Tosuner, “Limited Şirketlerde Ortakların Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 16, (Nisan 1994), s. 30.

[51] Adnan Gerçek, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilciler ve Ortakların Vergi Borcundan Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7, S. 83, (Kasım 1999), s. 219.

[52] Erol Değerli, “Yeni Düzenlemeye Göre Anonim ve Limited Şirketlerin Kamu Borçlarından Dolayı Ortakların Sorumlulukları”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 72, S. 4, (Aralık 1998), ss. 882-885.

[53] Metin Taş, “Limited Şirket Ortaklarının Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7; S. 76, (Nisan 1999), s. 66.

[54] Kaneti, a.g.e., s. 175.

[55] Nihal Saban, “3568 ve 4008 Sayılı Yasalar, Tebliğler ve Danıştay Kararları Ardından Meslek Mensupları, Mesleğin Konusu ve Sorumluluk”, Vergi Sorunları, S. 80, (Mayıs 1995), s. 116.

[56] Selahaddin Zorlu, Vergi Hukuku, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Yayın No:1980/222, Ankara, 1981, s. 42.

[57] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 85.

[58] Zorlu, a.g.e., s. 43.

[59] Yaşar Karayalçın, “Vergi Hukuku Bakımından Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 15, (Mart 1994), s. 6.

[60] Candan, a.g.e., s. 91.

[61] Recep Narter, “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Vergisel Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 17, (Mayıs 1994), s. 77; Dnş. 3. D. 27.06.2001, E:2001/2547, K:2001/3219 (Şükrü Kızılot, Danıştay Kararları ve Özelgeler (Muktezalar), C. 7, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 2005, ss. 655-657).

[62] Candan, a.g.e., s. 94; Dnş. 4. D., 10.11.1998, E:1998/1105, K:1998/3997.

[63] Cengiz Ünlü, Amme Alacakları Tahsili usulü Hakkında Kanun, Ankara: Seçkin Yayınevi, 1995, s. 704.

[64] Karakoç, a.g.e., s. 172.

[65] Bekir Baykara, “Vergi Sorumluluğu, Vergiden Sorumluluk ve VUK’un 11. Maddesine Göre KDV’den Müteselsil Sorumluluk”, Vergi Dünyası, S. 222, (Şubat 2000), s. 33.

[66] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 85.

[67] Aynı yönde karar için bkz. Dnş. 9. D., 19.06.2002, E:2001/3746, K:2002/3174.

[68] Mahmut Vural, Katma Değer Vergisi İade Rehberi, 2. baskı, İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, 2002, s. 509.

[69] Yasaların kendisine yüklediği ödevleri eksiksiz yerine getiren iyi niyetli yükümlülerin mal aldıkları kişilerin vergiyi ödeyip ödemediklerini takip etmeleri ve onları bu yönde zorlamaları olanaklı olmadığı gibi, bu kişilerin hareketlerinden sorumlu tutulmaları da hukukun temel ilkelerine aykırıdır. Dnş. 7. D., 25.02.2004, E:2000/7946, K:2004/465 (Yaklaşım, Yıl 13, S. 146, (Şubat 2005), s. 256).

[70] Öncel-Çağan-Kumrulu, a.g.e., s. 86.

[71] Dnş. 7. D., 30.11.1971, E:1970/5200, K:1971/4122, (Servet Şamlıoğlu – Yılmaz Özbalcı, Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yorum ve Açıklamaları, 2. baskı, Ankara: Feryal Matbaacılık Ltd. Şti., 1988, s. 75).

[72] Bağdınlı; a.g.m., s. 66.

[73] Karayalçın, a.g.m., s. 7; Dnş. 3. D., 19.03.1985, E:1984/1488, K:1985/848, Danıştay Dergisi, S. 60-61, s. 189; Dnş. 9.D., 27.08.1994, E:1994/1114, K:1994/3639, (Candan, a.g.e., s. 118).

[74] Kemal Gözler, İdare Hukuku, C. II, Bursa: Ekin Kitabevi, 2003, s. 978.

[75] Kamil Mutluer, Türk Vergi Sistemi (24. Ünite), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 511, 2000, s. 381.

[76] Doğan Şenyüz, Vergi Ceza Hukuku, 2. baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2003, s. 46.

[77] Bumin Doğrusöz, Türk Vergi Sisteminde Kaynakta Vergileme “Stopaj”, İstanbul: İstanbul SMMMO Yayını No: 3, 1992, s. 52.

[78] 01.01.1989 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 10.12.1988 tarih ve 20017 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

[79] Narter, a.g.m., ss. 77-78.

[80] Kaneti, a.g.e., s. 88.

[81] Dnş. VDDGK, 01.05.1992, E:1991/421, K:1992/148 (Aktaran Mustafa Çelen, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Dünyası, S. 273, (Mart 2004), s. 105).

[82] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 76.
Tablo 1: OECD Ülkelerinde Mükelleflerin Bilgilendirilmesinde Kullanılan Araçlar

Ülke

Vergi Sistemi ile İlgili Yayın, Rehber ve Kılavuzlar

İnternetle Sunulan Bilgi

Ücretsiz

Telefon Bağlantısı

Beyanname Düzenleme Kılavuzu

Vergi Avantajları Rehberi

Genel Yayınlar

Okullarda Özel Materyaller

Vergilerin Harcanması İle İlgili Yayınlar
ABD

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Var
Almanya

Var

Var

Var

Yok

Var

Var

Yok
Avustralya

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Var
Avusturya

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
Belçika

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
Danimarka

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Yok
Finlandiya

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
Fransa

Var

Var

Var

Ders Var

Var

Var

Yok
Hollanda

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Var
İngiltere

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
İrlanda

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
İspanya

Var

Var

Var

Yok

Var

Var

Var
İsveç

Var

Var

Var

Ders Var

Var

Var

Yok
İsviçre

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Yok
İtalya

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
Japonya

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Yok
Kanada

Var

Var

Var

Var

Var

Yok

Var
Norveç

Var

Var

Var

Yok

Bazı Yerel İdareler

Var

Yok
Portekiz

Var

Var

Var

Yok

Var

Var

Yok
Yeni Zelanda

Var

Var

Var

Ders Var

Var

Var

Yok
Yunanistan

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
TÜRKİYE

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok

Kaynak: GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 3 http://unpan1.un.org/intradoc/ groups/public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005); OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler http://www.oecd.org/ dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005).




Tablo 2: OECD Ülkelerinde Özel Hayatın Gizliliğine Uyulma Durumu

Ülke

İşyerine ve Konuta Girebilme

Aramada Yetki Belgesi

(Arama İzni) Gereksinimi

Belgelere El Koyma

İşyeri

Konut

İşyeri

Konut

Sınırlama

Arama İzni İhtiyacı
ABD

Mükellefin rızası veya Mahkeme kararı gerekli

Var

Var

Vergi suçu

Var
Almanya

Serbest

Serbest

Soruşturma davası için

Ceza davası

Var
Avustralya

Serbest

Serbest

Yok, Sadece sahtekarlık davasında kullanılabilir

Sadece arama iznine bağlı olarak belgelere el konulabilir
Avusturya

Serbest

Serbest

Var, Sınırlı

Var

Vergi suçu

Var
Belçika

Serbest, uygun saatlerde

5.00 – 21.00 saatleri arası

Yok

Var

Vergi suçu

Var
Danimarka

Serbest

Arama izni gerekli

Var, (Ceza davası için)

Var

Vergi suçu

Var
Finlandiya

Serbest

Var (Vergi suçu şüphesinde)

Yok

Var

Ceza davası

Var
Fransa

Serbest

Arama izni gerekli

Var

Var

Kaçakçılık şüphesi

Var
Hollanda

Serbest, mesai saatlerinde

Arama izni gerekli

Var, (Ceza davası için)

Ceza davası

Yok
İngiltere

Gelir vergisi - arama izni

KDV - Serbest

Arama izni gerekli

Var

Var

Kaçakçılık şüphesi

Var
İrlanda

Belirlenen saatlerde Serbest

Yok

Yok

-

Yok
İspanya

Serbest, mükellefin rızasıyla

Var

Var

Yok

Yok
İsveç

Serbest, Mükellefin rızasıyla

İdari kararla

Var

Yargı kararıyla Var

Kaçakçılık tekerrürü

Var
İsviçre

Sadece vergi incelemesi sırasında

Var

Var

Yok

Yok
İtalya

Serbest, mesai saatlerinde

Önceden izin alınarak

Var (Sahtekarlık davasında)

Ceza davası

Sadece kasa açılır ve belgeler mühürlenirse
Japonya

Serbest

Serbest

Var, (Ceza davası araştırmasında)

Ceza davası

Var
Kanada

Serbest

Serbest

Yok

Var

Kaçakçılık şüphesi

Var
Kore

Serbest

Sadece ceza davasında

Var

Var

Ceza davası

Var
Norveç

Serbest

Mükellefin huzurunda Var

Yok

Var

Ceza davası

Yok
Portekiz

Serbest

Mükellefin huzurunda veya arama izniyle

Yok

Var

Belgeler geçici olarak alınabilir

Yok
Slovakya

Serbest

Mükellefin rızasıyla

Var

Var

Ceza davası

Yok
Yeni Zelanda

Serbest

Serbest

Yok

Yok

Ceza davası

Yok
Yunanistan

Serbest, mesai saatlerinde

Yok

Var

Kaçakçılık şüphesi

Yok
TÜRKİYE

Serbest, mesai saatlerinde

Arama izni ile

Var

Var

Kaçakçılık şüphesi

Var

Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 12, ss. 54-57 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005); GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 7-8 http://unpan1.un.org/intradoc/ groups/public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005)





Tablo 3: OECD Ülkelerinde Vergi Denetimi İle İlgili Şartlar

Ülke

Denetimin Başlaması

ile İlgili İhbar

Denetim Süresinin

Sınırlandırılması

Denetim Yapma Saatleri

Son Tarhiyattan Önce

Mükellefe Bilgi Verilmesi
ABD

Var, Yazılı veya Sözlü

Uygun Saatler

Almanya

Var, Yazılı

Yok

İnceleme Raporu
Avustralya

Yok

Yok

Yok

Yok
Avusturya

Var, Yazılı

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Belçika

Yok, Son üç yılı aşan denetimler için Var, yazılı

Mesai Saatleri

İnceleme Raporundaki bazı bilgiler
Danimarka

Yok, (Uygulamada Var)

Yok, (Uygulamada Mesai Saatleri)

Ön İnceleme Raporu
Finlandiya

Var, Yazılı veya Sözlü

Yok, (Uygulamada Mesai Saatleri)

Ön İnceleme Raporu
Fransa

Denetim Programı Verilir

İşyerinde 3 ay

Mesai Saatleri

İhbar Mektubu
Hollanda

Yok, (Uygulamada Var)

Yok

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
İngiltere

Var, Yazılı

Uygun Saatler

İnceleme Raporu
İrlanda

Var, Yazılı

Yok

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
İspanya

Var, Yazılı

Var, 12 ay

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
İsveç

Var, Yazılı

8.00-19.00 arası

İnceleme Raporu
İsviçre

Var, Yazılı

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu veya Bitiş Tutanağı
İtalya

Yok

İşyerinde 30 gün

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Japonya

Yok, (Uygulamada Sözlü Var)

Yok

Yok, (Genellikle Mesai Saatleri)

Yok, (Uygulamada Sözlü Bilgi verilir)
Kanada

Yok

Yok

Yok

Öneri Mektubu
Kore

Var, 7 gün önceden yazılı ihbar gönderilir

Mesai Saatleri

Var
Lüksembourg

Yok, (Uygulamada Sözlü Var)

Yok

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Macaristan

Var, Yazılı

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Norveç

Yok

Yok

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Portekiz

Yok

6 ay

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Slovakya

Var, Yazılı

6 ay

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Yeni Zelanda

Yok

Yok

Yok

Öneri Mektubu
Yunanistan

Var, Yazılı

İşletme büyüklüğüne göre değişiyor

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
TÜRKİYE

Yok

Yok

Mesai Saatleri

Bitiş Tutanağı

Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 13, ss. 58-59 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005)




Tablo 4: OECD ve Bazı Ülkelerde Vergi idarelerinin Organizasyon Modelleri

Ülke

Vergi idaresinin Yapısı

Vergi idaresinin Organizasyon Modelleri

Vergi Türüne Göre

Fonksiyonel

Mükellef Odaklı

Karma
ABD

Yarı özerk yapı


M, B, Y *

B, Y
Almanya

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

Avustralya

Yarı özerk yapı


B, Y

M, B
Avusturya

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

Belçika

Maliye Bakanlığına bağlı


M, B, Y
Bulgaristan

Maliye Bakanlığına bağlı


M, B, Y
Çek Cumh.

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

Danimarka

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

Finlandiya

Yarı özerk yapı


B, Y

M
Fransa

Maliye Bakanlığına bağlı


M, B

Y
Hollanda

Maliye Bakanlığına bağlı


Y

M, B
İngiltere

Yarı özerk yapı

M, B

Y

İrlanda

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

İspanya

Yarı özerk yapı


M, B, Y
İsveç

Yarı özerk yapı

B, Y

M

İsviçre

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

İtalya

Maliye Bakanlığına bağlı

B, Y

M

Japonya

Yarı özerk yapı

M

B, Y
Kanada

Yarı özerk yapı

M, B, Y

Kore

Yarı özerk yapı

M

B, Y

Lüksembourg

Maliye Bakanlığına bağlı

M

Y

Macaristan

Yarı özerk yapı

M

B, Y

Meksika

Yarı özerk yapı

M

B, Y

Norveç

Maliye Bakanlığına bağlı

M

B, Y

Polonya

Maliye Bakanlığına bağlı

M

B, Y

Portekiz

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B, Y


Romanya

Maliye Bakanlığına bağlı


M, Y

Rusya

Yarı özerk yapı


Y

M, B
Slovakya

Yarı özerk yapı

M, B, Y

Slovenya

Maliye Bakanlığına bağlı


M, B, Y
Yeni Zelanda

Yarı özerk yapı

M

B, Y

Yunanistan

Maliye Bakanlığına bağlı


M, B, Y
TÜRKİYE

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B, Y



* M – Merkez; B – Bölgesel; Y – Yerel
Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 1 ve 3, ss. 31-33 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005); GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 10 http://unpan1.un.org/intradoc/groups/ public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005)




YARARLANILAN KAYNAKLAR
[1] OECD, Taxpayers’ rights and obligations – a survey of the legal situation in OECD countries Committee of Fiscal Affairs, 27 April 1990. http://www.oecd.org/pdf/ M00023000/M00023881.pdf, (25.01.2005)
[2] GÖKBEL D., “Mükellef Hakları”, (Anadolu Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Eskişehir, 2000, ss. 32-36, 38-39, 41-42, 9.
[3] MUTLUER K., HEPER F. ve DÖNMEZ R., Vergi Hukuku, 2. baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1536, 2004, s.125.
[4] BENTLEY D., “Classifying Taxpayers' Rights”, Taxpayers' Rights: An International Perspective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, ss. 23-24, 29-31.
[5] OECD, Taxpayers’ Rights and Obligations – Practice Note, 10 Mayıs 2001, http://www1.oecd.org/daf/ FSM/gap002.html, s. 6, 4, 5. (26.03.2005)
[6] JAMES S., MURPHY K. and REİNHART M., “The Taxpayers’ Charter: A Case Study in Tax Administration”, http://ctsi.anu.edu.au/publications/....James.JAT.pdf, ss. 5-6, 6-13. (03.04.2005)
[7] GREENBAUM A., “United States Taxpayer Bill of Rights 1, 2 and 3; A Path to the Future or Old Whine in New Bottles?”, Taxpayers’ Rights: An İnternational Pespective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, s. 347.
[8] STATE BOARD OF EQUALİZATİON, “Taxpayers’ Rights Advocate’s 2003-04 Business Taxes Annual Report”, http://www.boe.ca.gov/pdf/bt0304.pdf, ss. 1-6. (08.04.2005)
[9] GERÇEK A., Çağdaş Eğilimler Çerçevesinde Türkiye’de Vergi İdaresi ve Vergi Denetiminin Yeniden Yapılandırılması, Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yayını No:13, Ekonomik ve Mali Araştırma Yarışması, Ankara: Oluş Yayıncılık, 2002, s. 69.
[10] Dünya Mükellefler Birliği üyesi ülkeler şunlardır: Avustralya, Avusturya, Almanya, ABD, Belarus, Belçika, Brezilya, Bulgaristan, Çin, Danimarka, Ermenistan, Estonya, Finlandiya, Fransa, Filipinler, Gürcistan, Hollanda, Hırvatistan, İtalya, İngiltere, İsveç, İsviçre, Japonya, Kanada, Kazakistan, Kenya, Kırgızistan, Kolombiya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Norveç, Portekiz, Polonya, Rusya, Slovakya, Şili, Tanzanya, Ukrayna, Uganda.
[11] Geniş bilgi için bkz. http://www.worldtaxpayers.org/ ve http://www1.worldbank.org/publicsect...lish/faqs.html (13.04.2005)
[12] DÖNMEZ R., “Yükümlü Hakları: Ortaya Çıkış Nedenleri ve Bir Kavramlaştırma Denemesi”, Yaklaşım, Yıl 12, Sayı 136, (Nisan 2004), s. 57.
[13] BENTLEY D., “Definitions and Development”, Taxpayers' Rights: An International Perspective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, s. 4.
[14] ATO, Taxpayers’ Charter – in detail, November 2003, s. 11, 8, 15, 9 http://www.ato.gov.au/content/downloads/ N2547charterweb.pdf (18.04.2005)
[15] IRS, “Your Rights as a Taxpayer”, Publication 1 (Rev. April 2005), s. 1 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p1.pdf, (18.04.2005)
[16] KIZILOT Ş., Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları, 8. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005, s. 59.
[17] ÖNCEL M.– KUMRULU A. –ÇAĞAN N., Vergi Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi, 10. baskı, 2002, s. 185.
[18] KASIMBAZI E., “Taxpayers’ Rights and Obligations: Analysis of Implementation and Enforsment Mechanism in Uganda”, DIIS Working Paper 2004/12, Copenhagen: Danish Institute for International Studies, 2004, s. 35 http://www.diis.dk/graphics/Publicat...ons_uganda.pdf (19.04.2005)
[19] ŞENYÜZ D., “Vergilemede İstikrar İlkesi ve Türk Vergi Mevzuatı”, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 15. Seri, Yıl 1991-1992, İstanbul, 1993, s. 212.
[20] KIRBAŞ S., Vergi Hukuku, 15. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2003, ss. 65-66.
[21] ÇAĞAN N., Vergilendirme Yetkisi, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları, 1982, s. 173.
[22] Virginia Department of Taxation, Virginia Taxpayer Bill of Rights, 2005, ss. 3-4 http://www.tax. virginia.gov/Web_PDFs/BillOfRights.pdf (22.04.2005);
[23] Bkz. IRS, “Examination of Returns, Appeal Rights and Claims for Refund”, Publication 556 (Rev. 2004), ss. 12-14 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p556.pdf (22.04.2005)
[24] Bkz. IRS, “The IRS Collection Process”, Publication 594 (Rev.2-2004), ss. 6-10 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p594.pdf (22.04.2005)
[25] IRS, “Your Appeal Rights and How To Prepare a Protest If You Don’t Agree”, Publication 5, 1999, ss. 1-2, http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p5.pdf (23.04.2005)
[26} Geniş bilgi için bkz. ÜZELTÜRK H., “Vergi Hukuku ve Adil Yargılama: Point-No-Point”, Vergi Dünyası, Sayı 250, Haziran 2002, ss. 152-156; ÖZGÜVEN A. V., “Adil Yargılanma İlkesi ve Vergi İhtilaflarındaki Uygulaması - I”, Vergi Sorunları, Sayı 197, Şubat 2005, ss. 195-201.
[27] State of Michigan Department of Treasury, Taxpayers Rights Handbook, 2003, ss. 22-24 http://www.michigan.gov/documents/2003TBORelec _76054_7.pdf (22.04.2005)
[28] Bkz. IRS, Modernizing America’s Tax Agency 2000, Publication 3349, 2000, ss. 33-35; Clive Steward FCA, Taxation Simplified 2000/2001, Ghalford: Management Books 2000 Ltd., 2000, s. 14.
[29] Bkz. IRS, Fiscal Year 2003 Annual Performance Plan, February 4 2002, ss. SC – 1-2; ATO, A New Tax Office for A New Tax System, 1999, s. 8, http://www.ato.gov.au/content/corporate/downloads/anto. pdf (23.04.2002); Maliye Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Vergi idaresinde Etkinlik Arayışları, Ankara, 2002, ss. 7-19.
[30] Maliye Bakanlığı, “Vergi Daireleri Toplam Kalite Yönetimi El Kitabı”, http://www.maliye.gov.tr/kalite/menu/elkitabi/ amac.htm (26.04.2005).
[31] Bkz. Maliye Bakanlığı, “Maliye Bakanlığı Toplam Kalite Yönetimi Uygulama Projesi”, http://www.maliye.gov.tr/ kalite/tky_proje/tkyup.htm (06.04.2005).
[32] ŞENYÜZ D., Vergi Usul Hukukunda Tebligat, 2. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1997, ss. 8-9.
[33] Bkz. GÜNEŞ G., Verginin Yasallığı İlkesi, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 1998, ss. 119-127.
[34] KARAKOÇ Y., Genel Vergi Hukuku, 3. baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004, s. 145.
[35] Bkz. KIRBAŞ S., “Vergi Hukukunda Vekilin Konumu ve Yetkileri”, Vergi Dünyası, Sayı 119, Temmuz 1991, ss. 53- 62.
[36] Bkz. ŞEKER N., Hukuksal Yapısıyla Vergi İncelemesi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1994, ss. 393-403, 151-163.
[37] Bkz. KARAKOÇ Y., Türk Vergi Ceza Hukukunda Pişmanlık ve Islah, 2. baskı, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını No: 76, 1997.


MÜKELLEF HAKLARI
KAYNAKÇA

AKKAYA, Mustafa, “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Vergi İdaresi Karşısındaki Konumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 46, Sayı 1-4, 1997, ss. 185-208.
AKSOY, Şerafettin, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 5. baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1999.
BAĞDINLI, İ. Halil, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilciler İle Ortakların Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Sorunları, Yıl 17, S. 119, (Ağustos 1998), ss. 59-72.
BAYKARA, Bekir, “Vergi Sorumluluğu, Vergiden Sorumluluk ve VUK’un 11. Maddesine Göre KDV’den Müteselsil Sorumluluk”, Vergi Dünyası, S. 222, (Şubat 2000), ss. 32-41.
BULUTOĞLU, Kenan, Türk Vergi Sistemi, Cilt II, 6. baskı, İstanbul, 1978.
CANDAN, Turgut, Kanuni Temsilcilerin Vergi ve Diğer Kamu Alacaklarından Sorumluluğu, Ankara: Tüze Yayıncılık, 1998.
ÇAĞAN, Nami, Vergi Hukukunda Süreler, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 389, 1975.
ÇELEN, Mustafa, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Dünyası, S. 273, (Mart 2004), ss. 99-115.
DEĞERLİ, Erol, “Yeni Düzenlemeye Göre Anonim ve Limited Şirketlerin Kamu Borçlarından Dolayı Ortakların Sorumlulukları”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 72, S. 4, (Aralık 1998), ss. 882-885.
DOĞRUSÖZ, Bumin, Türk Vergi Sisteminde Kaynakta Vergileme “Stopaj”, İstanbul: İstanbul SMMMO Yayını No: 3, 1992.
ERGİNAY, Akif, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Savaş Yayınları, 1998.
GERÇEK, Adnan, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilciler ve Ortakların Vergi Borcundan Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7, S. 83, (Kasım 1999), ss. 215-220.
GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku, C. II, Bursa: Ekin Kitabevi, 2003.
GÜRBOĞA, Erkan – Figen AKGÜL, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Belirlenmesi ve TTK İle Vergi Kanunları Açısından Sorumluluk Durumu”, Vergi Sorunları, Yıl 16, S. 110, (Kasım 1997), ss. 39-51.
KANETİ, Selim, Vergi Hukuku, 2. b., İstanbul: Filiz Kitabevi, 1989.
KARAKOÇ Yusuf, Genel Vergi Hukuku, 3.baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004.
KARAYALÇIN, Yaşar, “Vergi Hukuku Bakımından Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 15, (Mart 1994), ss. 5-9.
KIRBAŞ, Sadık, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2004.
KIRMAN, Ahmet, “Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, Mali Sorunlara Çözüm, S. 8, (Ağustos 1985), ss. 27-41.
KIZILOT, Şükrü, Danıştay Kararları ve Özelgeler (Muktezalar), C. 7, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 2005.
KIZILOT, Şükrü, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, C. I., Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1995.
MUTLUER, Kamil, Türk Vergi Sistemi (24. Ünite), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 511, 2000.
NARTER, Recep, “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Vergisel Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 17, (Mayıs 1994), ss. 73-82.
ÖNCEL Mualla – Ahmet KUMRULU – Nami ÇAĞAN, Vergi Hukuku, 12. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2005.
ÖNCEL, Mualla, “Türk Vergi Hukukunda Takas”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XXXV, Sayı 1-4, 1978, ss. 9-15.
ÖNCEL, Mualla, “Vergi Hukuku Açısından Sorumluluk”, Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un Anısına Armağan, Ankara: A.Ü. SBF Yayını No: 522, 1983, ss. 39-55.
ÖZTAN, Bilge, Medeni Hukukun Temel Kavramları, 11. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2003.
SABAN, Nihal, “3568 ve 4008 Sayılı Yasalar, Tebliğler ve Danıştay Kararları Ardından Meslek Mensupları, Mesleğin Konusu ve Sorumluluk”, Vergi Sorunları, S. 80, (Mayıs 1995), ss. 93-128.
SABAN, Nihal, “Vergi Hukukunda Sorumluluk”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991.
SARILI, Mustafa Ali, Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınevi, 2004.
ŞAMLIOĞLU, Servet – Yılmaz ÖZBALCI, Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yorum ve Açıklamaları, 2. baskı, Ankara: Feryal Matbaacılık Ltd. Şti., 1988.
ŞENYÜZ, Doğan, Türk Vergi Sistemi, 11. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005.
ŞENYÜZ, Doğan, Vergi Ceza Hukuku, 2. baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2003.
ŞİMŞEK, Edip, Amme Alacakları Tahsili Usulü Hakkında Kanun Şerhi, 2. baskı, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1996.
TAŞ, Metin, “Limited Şirket Ortaklarının Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7; S. 76, (Nisan 1999), ss. 64-66.
TOSUNER, Mehmet, “Limited Şirketlerde Ortakların Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 16, (Nisan 1994), ss. 29-33.
TUNCER, Selahattin – Salih ŞANVER, “Vergi Mükellefiyeti, Vergi Borcu – Vergi Mesuliyeti”, İktisat ve Maliye, Cilt V, Sayı 11, Şubat 1959, ss. 525-537.
ÜNLÜ, Cengiz, Amme Alacakları Tahsili usulü Hakkında Kanun, Ankara: Seçkin Yayınevi, 1995.
VURAL, Mahmut, Katma Değer Vergisi İade Rehberi, 2. baskı, İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, 2002.
ZORLU, Selahaddin, Vergi Hukuku, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Yayın No:1980/222, Ankara, 1981.

[1] Selahattin Tuncer – Salih Şanver, “Vergi Mükellefiyeti, Vergi Borcu – Vergi Mesuliyeti”, İktisat ve Maliye, Cilt V, Sayı 11, Şubat 1959, s. 525.

[2] Mualla Öncel, “Vergi Hukuku Açısından Sorumluluk”, Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un Anısına Armağan, Ankara: A.Ü. SBF Yayını No: 522, 1983, ss. 39-40; Mualla Öncel – Ahmet Kumrulu – Nami Çağan, Vergi Hukuku, 12. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2005, ss. 71-72.

[3] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 73.

[4] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 72; Yusuf Karakoç, Genel Vergi Hukuku, 3.baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004, s. 141.

[5] Sadık Kırbaş, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2004, s. 89.

[6] Şerafettin Aksoy, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 5. baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1999, s. 36.

[7] Kenan Bulutoğlu, Türk Vergi Sistemi, Cilt II, 6. baskı, İstanbul, 1978, s. 331.

[8] Selim Kaneti, Vergi Hukuku, 2. b., İstanbul: Filiz Kitabevi, 1989, s. 82.

[9] Hermann Piper, Steuerschuld und Steuerhaftung, 1964, s. 8’den nakleden Öncel, a.g.m., s. 45.

[10] “3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu” 13.06.1989 tarih ve 20194 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

[11] Mustafa Akkaya, “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Vergi İdaresi Karşısındaki Konumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 46, Sayı 1-4, 1997, s. 189.

[12] Bu grupta yer alan vergi ödevlisi durumundakilerin sorumluluğu, devletle mükellef arasındaki vergilendirme ilişkisiyle doğrudan bağlantılı değildir. Dolayısıyla burada vergi ödevlisi durumundakilere yüklenmiş bir mükellefiyet vardır ve bunun yerine getirilmemesi halinde, ceza muhatabı olarak kendilerine ceza verilmektedir. Karşılaştırma için bkz. Akkaya, a.g.m., ss. 189-190.

[13] Mustafa Ali Sarılı, Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınevi, 2004, s. 42.

[14] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 75.

[15] Hak ehliyeti ve fiil ehliyeti kavramı ve sınırlamaları hakkında geniş bilgi için bkz. Bilge Öztan, Medeni Hukukun Temel Kavramları, 11. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2003, ss. 221-226.

[16] Sarılı, a.g.e., s. 33.

[17] Kaneti, a.g.e., s. 97.

[18] Öncel, a.g.m., ss. 49-50; Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 80.

[19] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 80; Karakoç, a.g.e., s. 162.

[20] Nihal Saban, “Vergi Hukukunda Sorumluluk”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991, s. 43.

[21] Akkaya, a.g.m., s. 188.

[22] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 81.

[23] Danıştay’ın vergi sorumlusunun yetkileri ile ilgili kararları karşılaştırmak için bkz. Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., ss. 81-82; Karakoç, a.g.e., ss. 165-167; Akkaya, a.g.m., ss. 197-201, Sarılı, a.g.e., ss. 45-49,

[24] 02.01.2004 tarih ve 25334 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

[25] Akkaya, a.g.m., s. 196.

[26] Mualla Öncel, “Türk Vergi Hukukunda Takas”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XXXV, Sayı 1-4, 1978, s. 14.

[27] Nami Çağan, Vergi Hukukunda Süreler, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 389, 1975, s. 124.

[28] Danıştay’ın konuyla ilgili çelişkili kararları hakkında bkz. Sarılı, a.g.e., ss. 46-48.

[29] Öncel, a.g.m., s. 44.

[30] Karakoç, a.g.e., s. 155.

[31] Kaneti, a.g.e., s. 83.

[32] Geniş bilgi için bkz. Doğan Şenyüz, Türk Vergi Sistemi, 11. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005, ss. 458-463.

[33] Sarılı, a.g.e., s. 137.

[34] Akif Erginay, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Savaş Yayınları, 1998, ss. 67-70.

[35] Erginay, a.g.e., ss. 64-67.

[36] 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda “kanuni ve mansup mirasçı” kavramları yerine “yasal ve atanmış mirasçı” kavramları kullanılmıştır.

[37] Şükrü Kızılot, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, C. I., Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1995, s. 328.

[38] Mirasçıların sorumluluğu ile ilgili “miras ortaklığı ve müteselsil sorumluluk” hükümleri 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 640-641. maddelerinde düzenlenmiştir.

[39] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 79.

[40] Kanuni temsilcilerin vergisel sorumluluğu hakkında geniş bilgi için bkz. Turgut Candan, Kanuni Temsilcilerin Vergi ve Diğer Kamu Alacaklarından Sorumluluğu, Ankara: Tüze Yayıncılık, 1998, s. 7.

[41] Karakoç, a.g.e., s. 151.

[42] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 74.

[43] Kırbaş, a.g.e., s. 83.

[44] Kaneti, a.g.e., s. 230.

[45] İ. Halil Bağdınlı, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilciler İle Ortakların Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Sorunları, Yıl 17, S. 119, (Ağustos 1998), s. 65.

[46] Kızılot, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, a.g.e., ss. 272-273.

[47] Erkan Gürboğa – Figen Akgül, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Belirlenmesi ve TTK İle Vergi Kanunları Açısından Sorumluluk Durumu”, Vergi Sorunları, Yıl 16, S. 110, (Kasım 1997), s. 50.

[48] Edip Şimşek, Amme Alacakları Tahsili Usulü Hakkında Kanun Şerhi, 2. baskı, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1996, ss. 443-444.

[49] Ahmet Kırman, “Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, Mali Sorunlara Çözüm, S. 8, (Ağustos 1985), ss. 40-41.

[50] Mehmet Tosuner, “Limited Şirketlerde Ortakların Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 16, (Nisan 1994), s. 30.

[51] Adnan Gerçek, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilciler ve Ortakların Vergi Borcundan Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7, S. 83, (Kasım 1999), s. 219.

[52] Erol Değerli, “Yeni Düzenlemeye Göre Anonim ve Limited Şirketlerin Kamu Borçlarından Dolayı Ortakların Sorumlulukları”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 72, S. 4, (Aralık 1998), ss. 882-885.

[53] Metin Taş, “Limited Şirket Ortaklarının Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7; S. 76, (Nisan 1999), s. 66.

[54] Kaneti, a.g.e., s. 175.

[55] Nihal Saban, “3568 ve 4008 Sayılı Yasalar, Tebliğler ve Danıştay Kararları Ardından Meslek Mensupları, Mesleğin Konusu ve Sorumluluk”, Vergi Sorunları, S. 80, (Mayıs 1995), s. 116.

[56] Selahaddin Zorlu, Vergi Hukuku, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Yayın No:1980/222, Ankara, 1981, s. 42.

[57] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 85.

[58] Zorlu, a.g.e., s. 43.

[59] Yaşar Karayalçın, “Vergi Hukuku Bakımından Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 15, (Mart 1994), s. 6.

[60] Candan, a.g.e., s. 91.

[61] Recep Narter, “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Vergisel Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 17, (Mayıs 1994), s. 77; Dnş. 3. D. 27.06.2001, E:2001/2547, K:2001/3219 (Şükrü Kızılot, Danıştay Kararları ve Özelgeler (Muktezalar), C. 7, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 2005, ss. 655-657).

[62] Candan, a.g.e., s. 94; Dnş. 4. D., 10.11.1998, E:1998/1105, K:1998/3997.

[63] Cengiz Ünlü, Amme Alacakları Tahsili usulü Hakkında Kanun, Ankara: Seçkin Yayınevi, 1995, s. 704.

[64] Karakoç, a.g.e., s. 172.

[65] Bekir Baykara, “Vergi Sorumluluğu, Vergiden Sorumluluk ve VUK’un 11. Maddesine Göre KDV’den Müteselsil Sorumluluk”, Vergi Dünyası, S. 222, (Şubat 2000), s. 33.

[66] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 85.

[67] Aynı yönde karar için bkz. Dnş. 9. D., 19.06.2002, E:2001/3746, K:2002/3174.

[68] Mahmut Vural, Katma Değer Vergisi İade Rehberi, 2. baskı, İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, 2002, s. 509.

[69] Yasaların kendisine yüklediği ödevleri eksiksiz yerine getiren iyi niyetli yükümlülerin mal aldıkları kişilerin vergiyi ödeyip ödemediklerini takip etmeleri ve onları bu yönde zorlamaları olanaklı olmadığı gibi, bu kişilerin hareketlerinden sorumlu tutulmaları da hukukun temel ilkelerine aykırıdır. Dnş. 7. D., 25.02.2004, E:2000/7946, K:2004/465 (Yaklaşım, Yıl 13, S. 146, (Şubat 2005), s. 256).

[70] Öncel-Çağan-Kumrulu, a.g.e., s. 86.

[71] Dnş. 7. D., 30.11.1971, E:1970/5200, K:1971/4122, (Servet Şamlıoğlu – Yılmaz Özbalcı, Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yorum ve Açıklamaları, 2. baskı, Ankara: Feryal Matbaacılık Ltd. Şti., 1988, s. 75).

[72] Bağdınlı; a.g.m., s. 66.

[73] Karayalçın, a.g.m., s. 7; Dnş. 3. D., 19.03.1985, E:1984/1488, K:1985/848, Danıştay Dergisi, S. 60-61, s. 189; Dnş. 9.D., 27.08.1994, E:1994/1114, K:1994/3639, (Candan, a.g.e., s. 118).

[74] Kemal Gözler, İdare Hukuku, C. II, Bursa: Ekin Kitabevi, 2003, s. 978.

[75] Kamil Mutluer, Türk Vergi Sistemi (24. Ünite), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 511, 2000, s. 381.

[76] Doğan Şenyüz, Vergi Ceza Hukuku, 2. baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2003, s. 46.

[77] Bumin Doğrusöz, Türk Vergi Sisteminde Kaynakta Vergileme “Stopaj”, İstanbul: İstanbul SMMMO Yayını No: 3, 1992, s. 52.

[78] 01.01.1989 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 10.12.1988 tarih ve 20017 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

[79] Narter, a.g.m., ss. 77-78.

[80] Kaneti, a.g.e., s. 88.

[81] Dnş. VDDGK, 01.05.1992, E:1991/421, K:1992/148 (Aktaran Mustafa Çelen, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Dünyası, S. 273, (Mart 2004), s. 105).

[82] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 76.
Tablo 1: OECD Ülkelerinde Mükelleflerin Bilgilendirilmesinde Kullanılan Araçlar

Ülke

Vergi Sistemi ile İlgili Yayın, Rehber ve Kılavuzlar

İnternetle Sunulan Bilgi

Ücretsiz

Telefon Bağlantısı

Beyanname Düzenleme Kılavuzu

Vergi Avantajları Rehberi

Genel Yayınlar

Okullarda Özel Materyaller

Vergilerin Harcanması İle İlgili Yayınlar
ABD

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Var
Almanya

Var

Var

Var

Yok

Var

Var

Yok
Avustralya

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Var
Avusturya

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
Belçika

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
Danimarka

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Yok
Finlandiya

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
Fransa

Var

Var

Var

Ders Var

Var

Var

Yok
Hollanda

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Var
İngiltere

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
İrlanda

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
İspanya

Var

Var

Var

Yok

Var

Var

Var
İsveç

Var

Var

Var

Ders Var

Var

Var

Yok
İsviçre

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Yok
İtalya

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
Japonya

Var

Var

Var

Var

Var

Var

Yok
Kanada

Var

Var

Var

Var

Var

Yok

Var
Norveç

Var

Var

Var

Yok

Bazı Yerel İdareler

Var

Yok
Portekiz

Var

Var

Var

Yok

Var

Var

Yok
Yeni Zelanda

Var

Var

Var

Ders Var

Var

Var

Yok
Yunanistan

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok
TÜRKİYE

Var

Var

Var

Yok

Yok

Var

Yok

Kaynak: GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 3 http://unpan1.un.org/intradoc/ groups/public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005); OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler http://www.oecd.org/ dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005).




Tablo 2: OECD Ülkelerinde Özel Hayatın Gizliliğine Uyulma Durumu

Ülke

İşyerine ve Konuta Girebilme

Aramada Yetki Belgesi

(Arama İzni) Gereksinimi

Belgelere El Koyma

İşyeri

Konut

İşyeri

Konut

Sınırlama

Arama İzni İhtiyacı
ABD

Mükellefin rızası veya Mahkeme kararı gerekli

Var

Var

Vergi suçu

Var
Almanya

Serbest

Serbest

Soruşturma davası için

Ceza davası

Var
Avustralya

Serbest

Serbest

Yok, Sadece sahtekarlık davasında kullanılabilir

Sadece arama iznine bağlı olarak belgelere el konulabilir
Avusturya

Serbest

Serbest

Var, Sınırlı

Var

Vergi suçu

Var
Belçika

Serbest, uygun saatlerde

5.00 – 21.00 saatleri arası

Yok

Var

Vergi suçu

Var
Danimarka

Serbest

Arama izni gerekli

Var, (Ceza davası için)

Var

Vergi suçu

Var
Finlandiya

Serbest

Var (Vergi suçu şüphesinde)

Yok

Var

Ceza davası

Var
Fransa

Serbest

Arama izni gerekli

Var

Var

Kaçakçılık şüphesi

Var
Hollanda

Serbest, mesai saatlerinde

Arama izni gerekli

Var, (Ceza davası için)

Ceza davası

Yok
İngiltere

Gelir vergisi - arama izni

KDV - Serbest

Arama izni gerekli

Var

Var

Kaçakçılık şüphesi

Var
İrlanda

Belirlenen saatlerde Serbest

Yok

Yok

-

Yok
İspanya

Serbest, mükellefin rızasıyla

Var

Var

Yok

Yok
İsveç

Serbest, Mükellefin rızasıyla

İdari kararla

Var

Yargı kararıyla Var

Kaçakçılık tekerrürü

Var
İsviçre

Sadece vergi incelemesi sırasında

Var

Var

Yok

Yok
İtalya

Serbest, mesai saatlerinde

Önceden izin alınarak

Var (Sahtekarlık davasında)

Ceza davası

Sadece kasa açılır ve belgeler mühürlenirse
Japonya

Serbest

Serbest

Var, (Ceza davası araştırmasında)

Ceza davası

Var
Kanada

Serbest

Serbest

Yok

Var

Kaçakçılık şüphesi

Var
Kore

Serbest

Sadece ceza davasında

Var

Var

Ceza davası

Var
Norveç

Serbest

Mükellefin huzurunda Var

Yok

Var

Ceza davası

Yok
Portekiz

Serbest

Mükellefin huzurunda veya arama izniyle

Yok

Var

Belgeler geçici olarak alınabilir

Yok
Slovakya

Serbest

Mükellefin rızasıyla

Var

Var

Ceza davası

Yok
Yeni Zelanda

Serbest

Serbest

Yok

Yok

Ceza davası

Yok
Yunanistan

Serbest, mesai saatlerinde

Yok

Var

Kaçakçılık şüphesi

Yok
TÜRKİYE

Serbest, mesai saatlerinde

Arama izni ile

Var

Var

Kaçakçılık şüphesi

Var

Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 12, ss. 54-57 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005); GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 7-8 http://unpan1.un.org/intradoc/ groups/public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005)





Tablo 3: OECD Ülkelerinde Vergi Denetimi İle İlgili Şartlar

Ülke

Denetimin Başlaması

ile İlgili İhbar

Denetim Süresinin

Sınırlandırılması

Denetim Yapma Saatleri

Son Tarhiyattan Önce

Mükellefe Bilgi Verilmesi
ABD

Var, Yazılı veya Sözlü

Uygun Saatler

Almanya

Var, Yazılı

Yok

İnceleme Raporu
Avustralya

Yok

Yok

Yok

Yok
Avusturya

Var, Yazılı

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Belçika

Yok, Son üç yılı aşan denetimler için Var, yazılı

Mesai Saatleri

İnceleme Raporundaki bazı bilgiler
Danimarka

Yok, (Uygulamada Var)

Yok, (Uygulamada Mesai Saatleri)

Ön İnceleme Raporu
Finlandiya

Var, Yazılı veya Sözlü

Yok, (Uygulamada Mesai Saatleri)

Ön İnceleme Raporu
Fransa

Denetim Programı Verilir

İşyerinde 3 ay

Mesai Saatleri

İhbar Mektubu
Hollanda

Yok, (Uygulamada Var)

Yok

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
İngiltere

Var, Yazılı

Uygun Saatler

İnceleme Raporu
İrlanda

Var, Yazılı

Yok

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
İspanya

Var, Yazılı

Var, 12 ay

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
İsveç

Var, Yazılı

8.00-19.00 arası

İnceleme Raporu
İsviçre

Var, Yazılı

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu veya Bitiş Tutanağı
İtalya

Yok

İşyerinde 30 gün

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Japonya

Yok, (Uygulamada Sözlü Var)

Yok

Yok, (Genellikle Mesai Saatleri)

Yok, (Uygulamada Sözlü Bilgi verilir)
Kanada

Yok

Yok

Yok

Öneri Mektubu
Kore

Var, 7 gün önceden yazılı ihbar gönderilir

Mesai Saatleri

Var
Lüksembourg

Yok, (Uygulamada Sözlü Var)

Yok

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Macaristan

Var, Yazılı

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Norveç

Yok

Yok

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Portekiz

Yok

6 ay

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Slovakya

Var, Yazılı

6 ay

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
Yeni Zelanda

Yok

Yok

Yok

Öneri Mektubu
Yunanistan

Var, Yazılı

İşletme büyüklüğüne göre değişiyor

Mesai Saatleri

İnceleme Raporu
TÜRKİYE

Yok

Yok

Mesai Saatleri

Bitiş Tutanağı

Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 13, ss. 58-59 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005)




Tablo 4: OECD ve Bazı Ülkelerde Vergi idarelerinin Organizasyon Modelleri

Ülke

Vergi idaresinin Yapısı

Vergi idaresinin Organizasyon Modelleri

Vergi Türüne Göre

Fonksiyonel

Mükellef Odaklı

Karma
ABD

Yarı özerk yapı


M, B, Y *

B, Y
Almanya

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

Avustralya

Yarı özerk yapı


B, Y

M, B
Avusturya

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

Belçika

Maliye Bakanlığına bağlı


M, B, Y
Bulgaristan

Maliye Bakanlığına bağlı


M, B, Y
Çek Cumh.

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

Danimarka

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

Finlandiya

Yarı özerk yapı


B, Y

M
Fransa

Maliye Bakanlığına bağlı


M, B

Y
Hollanda

Maliye Bakanlığına bağlı


Y

M, B
İngiltere

Yarı özerk yapı

M, B

Y

İrlanda

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

İspanya

Yarı özerk yapı


M, B, Y
İsveç

Yarı özerk yapı

B, Y

M

İsviçre

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B

Y

İtalya

Maliye Bakanlığına bağlı

B, Y

M

Japonya

Yarı özerk yapı

M

B, Y
Kanada

Yarı özerk yapı

M, B, Y

Kore

Yarı özerk yapı

M

B, Y

Lüksembourg

Maliye Bakanlığına bağlı

M

Y

Macaristan

Yarı özerk yapı

M

B, Y

Meksika

Yarı özerk yapı

M

B, Y

Norveç

Maliye Bakanlığına bağlı

M

B, Y

Polonya

Maliye Bakanlığına bağlı

M

B, Y

Portekiz

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B, Y


Romanya

Maliye Bakanlığına bağlı


M, Y

Rusya

Yarı özerk yapı


Y

M, B
Slovakya

Yarı özerk yapı

M, B, Y

Slovenya

Maliye Bakanlığına bağlı


M, B, Y
Yeni Zelanda

Yarı özerk yapı

M

B, Y

Yunanistan

Maliye Bakanlığına bağlı


M, B, Y
TÜRKİYE

Maliye Bakanlığına bağlı

M, B, Y



* M – Merkez; B – Bölgesel; Y – Yerel
Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 1 ve 3, ss. 31-33 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005); GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 10 http://unpan1.un.org/intradoc/groups/ public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005)




YARARLANILAN KAYNAKLAR
[1] OECD, Taxpayers’ rights and obligations – a survey of the legal situation in OECD countries Committee of Fiscal Affairs, 27 April 1990. http://www.oecd.org/pdf/ M00023000/M00023881.pdf, (25.01.2005)
[2] GÖKBEL D., “Mükellef Hakları”, (Anadolu Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Eskişehir, 2000, ss. 32-36, 38-39, 41-42, 9.
[3] MUTLUER K., HEPER F. ve DÖNMEZ R., Vergi Hukuku, 2. baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1536, 2004, s.125.
[4] BENTLEY D., “Classifying Taxpayers' Rights”, Taxpayers' Rights: An International Perspective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, ss. 23-24, 29-31.
[5] OECD, Taxpayers’ Rights and Obligations – Practice Note, 10 Mayıs 2001, http://www1.oecd.org/daf/ FSM/gap002.html, s. 6, 4, 5. (26.03.2005)
[6] JAMES S., MURPHY K. and REİNHART M., “The Taxpayers’ Charter: A Case Study in Tax Administration”, http://ctsi.anu.edu.au/publications/....James.JAT.pdf, ss. 5-6, 6-13. (03.04.2005)
[7] GREENBAUM A., “United States Taxpayer Bill of Rights 1, 2 and 3; A Path to the Future or Old Whine in New Bottles?”, Taxpayers’ Rights: An İnternational Pespective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, s. 347.
[8] STATE BOARD OF EQUALİZATİON, “Taxpayers’ Rights Advocate’s 2003-04 Business Taxes Annual Report”, http://www.boe.ca.gov/pdf/bt0304.pdf, ss. 1-6. (08.04.2005)
[9] GERÇEK A., Çağdaş Eğilimler Çerçevesinde Türkiye’de Vergi İdaresi ve Vergi Denetiminin Yeniden Yapılandırılması, Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yayını No:13, Ekonomik ve Mali Araştırma Yarışması, Ankara: Oluş Yayıncılık, 2002, s. 69.
[10] Dünya Mükellefler Birliği üyesi ülkeler şunlardır: Avustralya, Avusturya, Almanya, ABD, Belarus, Belçika, Brezilya, Bulgaristan, Çin, Danimarka, Ermenistan, Estonya, Finlandiya, Fransa, Filipinler, Gürcistan, Hollanda, Hırvatistan, İtalya, İngiltere, İsveç, İsviçre, Japonya, Kanada, Kazakistan, Kenya, Kırgızistan, Kolombiya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Norveç, Portekiz, Polonya, Rusya, Slovakya, Şili, Tanzanya, Ukrayna, Uganda.
[11] Geniş bilgi için bkz. http://www.worldtaxpayers.org/ ve http://www1.worldbank.org/publicsect...lish/faqs.html (13.04.2005)
[12] DÖNMEZ R., “Yükümlü Hakları: Ortaya Çıkış Nedenleri ve Bir Kavramlaştırma Denemesi”, Yaklaşım, Yıl 12, Sayı 136, (Nisan 2004), s. 57.
[13] BENTLEY D., “Definitions and Development”, Taxpayers' Rights: An International Perspective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, s. 4.
[14] ATO, Taxpayers’ Charter – in detail, November 2003, s. 11, 8, 15, 9 http://www.ato.gov.au/content/downloads/ N2547charterweb.pdf (18.04.2005)
[15] IRS, “Your Rights as a Taxpayer”, Publication 1 (Rev. April 2005), s. 1 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p1.pdf, (18.04.2005)
[16] KIZILOT Ş., Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları, 8. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005, s. 59.
[17] ÖNCEL M.– KUMRULU A. –ÇAĞAN N., Vergi Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi, 10. baskı, 2002, s. 185.
[18] KASIMBAZI E., “Taxpayers’ Rights and Obligations: Analysis of Implementation and Enforsment Mechanism in Uganda”, DIIS Working Paper 2004/12, Copenhagen: Danish Institute for International Studies, 2004, s. 35 http://www.diis.dk/graphics/Publicat...ons_uganda.pdf (19.04.2005)
[19] ŞENYÜZ D., “Vergilemede İstikrar İlkesi ve Türk Vergi Mevzuatı”, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 15. Seri, Yıl 1991-1992, İstanbul, 1993, s. 212.
[20] KIRBAŞ S., Vergi Hukuku, 15. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2003, ss. 65-66.
[21] ÇAĞAN N., Vergilendirme Yetkisi, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları, 1982, s. 173.
[22] Virginia Department of Taxation, Virginia Taxpayer Bill of Rights, 2005, ss. 3-4 http://www.tax. virginia.gov/Web_PDFs/BillOfRights.pdf (22.04.2005);
[23] Bkz. IRS, “Examination of Returns, Appeal Rights and Claims for Refund”, Publication 556 (Rev. 2004), ss. 12-14 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p556.pdf (22.04.2005)
[24] Bkz. IRS, “The IRS Collection Process”, Publication 594 (Rev.2-2004), ss. 6-10 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p594.pdf (22.04.2005)
[25] IRS, “Your Appeal Rights and How To Prepare a Protest If You Don’t Agree”, Publication 5, 1999, ss. 1-2, http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p5.pdf (23.04.2005)
[26} Geniş bilgi için bkz. ÜZELTÜRK H., “Vergi Hukuku ve Adil Yargılama: Point-No-Point”, Vergi Dünyası, Sayı 250, Haziran 2002, ss. 152-156; ÖZGÜVEN A. V., “Adil Yargılanma İlkesi ve Vergi İhtilaflarındaki Uygulaması - I”, Vergi Sorunları, Sayı 197, Şubat 2005, ss. 195-201.
[27] State of Michigan Department of Treasury, Taxpayers Rights Handbook, 2003, ss. 22-24 http://www.michigan.gov/documents/2003TBORelec _76054_7.pdf (22.04.2005)
[28] Bkz. IRS, Modernizing America’s Tax Agency 2000, Publication 3349, 2000, ss. 33-35; Clive Steward FCA, Taxation Simplified 2000/2001, Ghalford: Management Books 2000 Ltd., 2000, s. 14.
[29] Bkz. IRS, Fiscal Year 2003 Annual Performance Plan, February 4 2002, ss. SC – 1-2; ATO, A New Tax Office for A New Tax System, 1999, s. 8, http://www.ato.gov.au/content/corporate/downloads/anto. pdf (23.04.2002); Maliye Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Vergi idaresinde Etkinlik Arayışları, Ankara, 2002, ss. 7-19.
[30] Maliye Bakanlığı, “Vergi Daireleri Toplam Kalite Yönetimi El Kitabı”, http://www.maliye.gov.tr/kalite/menu/elkitabi/ amac.htm (26.04.2005).
[31] Bkz. Maliye Bakanlığı, “Maliye Bakanlığı Toplam Kalite Yönetimi Uygulama Projesi”, http://www.maliye.gov.tr/ kalite/tky_proje/tkyup.htm (06.04.2005).
[32] ŞENYÜZ D., Vergi Usul Hukukunda Tebligat, 2. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1997, ss. 8-9.
[33] Bkz. GÜNEŞ G., Verginin Yasallığı İlkesi, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 1998, ss. 119-127.
[34] KARAKOÇ Y., Genel Vergi Hukuku, 3. baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004, s. 145.
[35] Bkz. KIRBAŞ S., “Vergi Hukukunda Vekilin Konumu ve Yetkileri”, Vergi Dünyası, Sayı 119, Temmuz 1991, ss. 53- 62.
[36] Bkz. ŞEKER N., Hukuksal Yapısıyla Vergi İncelemesi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1994, ss. 393-403, 151-163.
[37] Bkz. KARAKOÇ Y., Türk Vergi Ceza Hukukunda Pişmanlık ve Islah, 2. baskı, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını No: 76, 1997.
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :

"Vergilemede Mükellef Hakları Ve Türkiye" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Ararat'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.

Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.


[Yazıcıya Gönderin] [Bilgisayarınıza İndirin][Arkadaşa Gönderin]
Bu makaleye henüz okuyucu yorumu eklenmedi. İlk siz yorumlayın!
» Makale Bilgileri
Tarih
05-09-2007 - 21:45
(6247 gün önce)
Yeni Makale Gönderin!
Değerlendirme
Şu ana dek 2 okuyucu bu makaleyi değerlendirdi : 2 okuyucu (100%) makaleyi yararlı bulurken, 0 okuyucu (0%) yararlı bulmadı.
Okuyucu
11573
Bu Makaleyi Şu An Okuyanlar (1) :  
* Son okunma 1 gün 19 saat 19 dakika 7 saniye önce.
* Ortalama Günde 1,85 okuyucu.
* Karakter Sayısı : 60214, Kelime Sayısı : 7549, Boyut : 58,80 Kb.
* 2 kez yazdırıldı.
* 1 kez indirildi.
* Henüz yazarla iletişime geçen okuyucu yok.
* Makale No : 668
Yorumlar : 0
Bu makaleye henüz okuyucu yorumu eklenmedi. İlk siz yorumlayın!
Makalelerde Arayın
» Çok Tartışılan Makaleler
» En Beğenilen Makaleler
» Çok Okunan Makaleler
» En Yeni Makaleler
THS Sunucusu bu sayfayı 0,35660100 saniyede 14 sorgu ile oluşturdu.

Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir.