|
MARKA TESCİLİNDE RÜÇHAN HAKKI
Giriş :
556 Sayılı Marka, bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar "malların biçimi "ambalajları"" gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretleri içerir.
556 Sayılı KHK ye göre koruma kural olarak tescil yolu ile elde edilir. Ülkemizde marka tescili ile ilgili tüm işlemler Türk Patent Enstitüsü Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Başvuru sahibi veya vekili marka başvuru evraklarını Türk Patent Enstitüsüne verdiği saat ve dakika itibariyle marka başvurusu yapılmış sayılır. Bazen aynı marka için aynı veya benzer bir sınıfta aynı gün ve hatta aynı saat dilimi içerisinde farklı kişiler adına başvuru yapıldığına şahit olmaktayız. Burada ilk önce başvuru yapan kişinin başvuru Türk Patent Enstitüsü Tarafından kabul edilmekte , sonraki başvuru ise ret edilmektedir.
İşte Rüçhan hakkının (öncelik hakkının) varlığı ve var olan hakkın kullanılması burada önem taşımaktadır. Marka hukuku anlamında rüçhan hakkı bir yönden, 556 Sayılı KHK de öngörülen sebepler dolayısıyla rüçhan hakkı sahibinin başvurusunun daha sonraki bir tarihte yapılmış olsa bile diğer başvurulara nazaran daha önce yapılmış sayılması ; başka bir yönden ise , rüçhan hakkı sahibinin başvurusunun , süresi içinde başvurması koşuluyla , bu süre içinde başkaları tarafından yapılan başvuruların önünde kabul edilmesidir.
Rüçhan hakkı nasıl doğar ?. 556 sayılı KHK ye göre rüçhan hakkı , aynı marka başka bir ülkede usulüne uygun başvuru yapılması veya sergilerde teşhir hakkından doğar.
Başvurudan doğan rüçhan hakkı :
556 sayılı KHK ye m.25 e göre ;
Rüçhan hakkından yararlanabilmek için belirli şartları taşımak gerekmektedir. Buna göre ,
1-Rüçhan hakkından yararlanmak isteyen gerçek veya tüzel kişilerin Paris
Sözleşmesine üye ülkelerden birine mensup olması veya Paris sözleşmesine taraf olan ülkelerden birinde ikametgahı veya işler durumda bir ticari müessesi olması gerekmektedir. Paris Sözleşmesine taraf bir ülke uyruğu olan gerçek veya tüzel kişi, Paris Sözleşmesine taraf olmayan bir ülkede marka tescili için geçerli bir başvuru yapmışsa, bu madde hükmüne göre, söz konusu başvurunun rüçhan hakkından yararlanır.
2- İkinci tescil başvurusunun aynı marka için aynı mal ve hizmetler için yapılmış olması gerekmektedir. Aynı marka için farklı mal ve hizmetler için yapılmış olun bir başvurudan veya markanın aynı mal ve hizmetler için dahi olsa değişik unsurlarla yapılan müracaatından dolayı rüçhan hakkı doğmaz . İki konuda ayniyet aranmaktadır : markalar arasında ayniyet ve tescilin talep edildiği mal ve hizmetler açısından ayniyet. Tescilin gerçekleşeceği mal ve hizmetler açısından asıl önemli nokta , bunların genişletilemeyeceği , fakat daraltılabileceğidir.
3- Markanın tescili için usulüne uygun olarak yaptıkları başvuru yapılmış olması ve
bu başvuru tarihinden itibaren altı ay süreyle aynı marka için tescil belgesi almak üzere Türkiye'de başvuru yapılması gerekmektedir.
4- Altı aylık süre içinde, rüçhan hakkına dayanılarak başvuru yapıldığı takdirde, rüçhan hakkının doğduğu tarihten itibaren üçüncü kişiler tarafından yapılacak rüçhan hakkına konu olan tescil başvurusunun mal veya hizmetler itibarıyla kapsamındaki başvurular ve bunlar adına yapılacak marka tescilleri hüküm ifade etmez. Örneğin ; 3. sınıfta POWER ibareli marka için Almanya’da 01.04.2006 tarihinde Almanya’da müracaat yapan bir kişi aynı marka için 01.10.2006 tarihine kadar Türkiye’de müracaat yaparsa ve rüçhan hakkından faydalanmak isterse , bu başvuru arada diyelim ki , 05.06.2006 tarihinde başka bir kişi tarafından yapılan aynı marka için yapılan müracaatı geçersiz kılar.
Ancak rüçhan hakkından faydalanarak markasını Türkiye’de de tescil ettiren kişi ülkesellik prensibi gereği markanın sağladığı haklardan tescil yolu ile faydalanabilir.
Sergilerde teşhir hakkından doğan rüçhan hakkı :
556 sayılı KHK nin 26. maddesine göre ; rüçhan hakkından yararlanmak için belirli şartlar bulunmaktadır.
1- Tescil başvurusundaki markanın kullanılacağı malların veya hizmetlerin Türkiye'de açılan milli ve milletlerarası sergilerde veya Paris Sözleşmesine taraf ülkelerde açılan resmi veya resmi olarak tanınan sergilerde teşhir edilmiş olması gerekmektedir. Türkiye’de açılan serginin hangisinin milli ve milletlerarası sergi olduğu konusunda “Yurt İçinde Fuar, Sergi ve Panayır Düzenlenmesine Dair Yönetmelik” uygulanır.
2- Kanun koyucu “sergi” rüçhanından yararlanacak kişiler için 3. maddeye atıfta bulunmuştur. Bu kişiler Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgahı olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya Paris Sözleşmesi yahut Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişilerdir.
3- Sergideki teşhir tarihinden itibaren altı ay içinde Türkiye'de marka tescil ettirmek için başvuru yapma konusunda rüçhan hakkından yararlanılabilir.
Tescil başvurusunda belirtilen markanın kullanacağı mallar veya hizmetler, sergide görünür şekilde resmi açılış tarihinden önce sergilenmişse rüçhan süresi, malların sergi yerine konulduğu veya hizmetin sergilendiği tarihten itibaren başlar.
4 - Yetkili mercilerden, tescil başvurusundaki bir markanın kullanacağı malların sergide teşhir edildiğine veya hizmetin sergilendiğine , teşhir ettikleri malların çeşidini veya teşhir ettikleri hizmetlerin cinsini açıkça belirten ve malın veya hizmetin sergide görünür şekilde sergilendiği tarihi ve resmi açılış tarihini gösterir bir belgenin alınması gerekmektedir. Türkiye’deki yetkili mercii Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’dır
Yabancı ülkelerde teşhir edilen mallar veya hizmetler için, serginin açıldığı ülkenin yetkili mercileri tarafından düzenlenen ve üçüncü fıkrada yazılı hususları içeren bir belgenin alınması gerekmektedir.
Bir sergide teşhir edilmiş, tescil başvurusu bulunan veya tescilli bir markanın kullanılacağı mallar veya hizmetler ile ilgili olarak birden çok başvuru yapılmış olabilir. Bu durumda bu malları veya hizmetleri ilk sergileyen kişi, aynı zamanda sergilenmesi halinde ise ilk başvuruda bulunan kişi, rüçhan hakkından yararlanır.
Rüçhan Hakkının Hükmü :
556 Sayılı KHK nin 27. maddesine göre ; rüçhan hakkının hüküm ve sonuçları Türkiye’de yapılan marka başvurusunun yapıldığı tarih itibari ile doğar. Yabancı ülkede yapılan başvuru veya mal veya hizmetlerin sergilendiği tarih itibari ile doğmaz. Rüçhan hakkı talep edilmediği sürece bir hak doğurmaz. Kullanılmaya bağlı olarak hüküm ve sonuç doğurur. Bu hak , ancak kullanılmaya bağlı olarak etki doğurduğu için , ancak bu tarihten sonra , marka hakkının ihlali söz konusu olabilir; bu tarihten sonra Marka Hukukunun sağladığı korumadan faydalanma mümkün olabilir.
Rüçhan hakkının talep edilmesi ve belgelendirilmesi :
556 Sayılı KHK nin 28. maddesine göre ; Başvuru sahibi, yararlanmak istediği rüçhan hakkını başvuru ile birlikte talep eder. Başvurudan sonraki bir tarihteki talep hüküm ve sonuç doğurmaz. Talebin başvuru ile birlikte yapılması ve başvuru formunun rüçhan hakkı ile kısımlarının doldurulması gerekmektedir. Rüçhan hakkının talep edilmesi yeterli değildir. Bununla ilgili rüçhan hakkı belgesinin, başvuru sırasında veya başvuru tarihinden itibaren üç ay içinde verilmesi gerekmektedir. Yabancı ülkede yapılan başvuruya dayanarak rüçhan hakkı talep ediliyorsa başvuru sırasında veya en geç 3 ay içerisinde başvuru belgesinin aslı veya noter tasdikli örneği ve bu belgenin noter tasdikli Türkçe tercümesinin verilmesi gerekmektedir.
Görüleceği üzere; marka tescilinde rüçhan hakkı kullanılması ile hüküm ve sonuç doğuran , marka başvuru sahibine markasını değişik ülkelerde tescil ettirmek için zaman kazandıran , başkaları tarafından yapılan aradaki - çoğu zaman kötü niyetli- başvuruları bertaraf eden önemli bir haktır.
Av. Adem UMUR
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Marka Tescilinde Rüçhan Hakkı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Adem Umur'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Marka Tescilinde Rüçhan Hakkı
