|
SAHTECİLİĞİN TANIMI
Gerçekte olmayan bir belge tanzim ederek düzenlemek veya mevcut ve gerçek bir belge üzerinde tahrifat yaparak değişiklik yapmak ve bu belgeyi kullanmaktır.
Hukukta; kanıt olarak kullanılan bir belgenin düzmece olmasıdır.
Sahtecilik iddiası resmi belgelerde olabileceği gibi çek, bono gibi kıymetli evraklar ve kontrat, vasiyet gibi özel belgeler içinde ileri sürülebilir. Özetle haksız menfaat temin etmek amacıyla kanuna aykırı olarak hazırlanmış her türlü evrak ile var olan bir belge üzerinde değişiklik yapılmak suretiyle aldatma ve menfaat kastı, sahteciliğin konusudur.
Sahtecilik suçunun oluşması için belgenin kasıtlı olarak sahte düzenlenmiş ve birilerine zarar verici nitelikte olması ve haksız menfaat kazancı getirmiş olması gerekir.
Belgenin sahte ya da gerçek olduğunu kanıtlamanın amacı, soruşturmanın amacına ve söz konusu dokümanın çeşidine göre değişebilir. Yerine getirilmesi gereken tüm işlemler, kişileri veya devleti kandırmak için hazırlanmış bir düzmece olabileceği gibi birilerinede zarar vermek haksız menfaat elde etmek gayesi güder.
Sahtecilik konularına ilişkin soruşturmalar, bilimsel teknik ve yöntemlerle araştırılması gereken bir sistem olduğu için, Yazı icat edildiği günden bu güne kadar sahtecilik konusunda uzman olan kişilerin çalışmalarına ihtiyaç duyulmuştur. Bu nedenle yazı ve imza incelemesi konusu failin tespitinde olmazsa olmaz bir disiplindir.
SAHTECİLİK SUÇ UNSURLARI
Kamuda güven uyandıran bir belgenin gerçeğe aykırı düzenlenmesi veya gerçek bir belgeye ekleme yapılması, tümünün veya bir kısmının değiştirilmesi eylemlerini suç sayarak ceza yaptırımına bağlanmış ve bu tür eylemlerin kamu güvenini sarstığı kabul edilmiştir.
Sahteciliğin konusu belgedir. Yargıtay belgeyi ‘hukuksal hüküm ifade eden ve bir hakkın doğmasına, bir olayın ispatlanmasına yarayan yazı’ şeklinde tanımlar. Belgenin taşınır bir şey üzerine yazılmış olması, belli kişi veya makama ait bulunması, hukuksal bir olayı veya bir hakkı ispatlamaya elverişli olması ve hukuksal değerde bulunması gerekir.
Evrakın özellikleri;
· Yazı
· Nakil kabiliyeti; bir şeye evrak diyebilmek için yazıyı ihtiva eden vasıtanın elden ele nakli mümkün olmalıdır.
· İspat vasıtası; esas olan vesikanın muhtevasında ispat vasıtası olması gerekir.
· Muhteva; evrakta içerik bulunmalıdır.
· Tali unsurlar; evrakın tarihi, tanzimi vb. Gösteren kayıtlar
· Evrakın faili; irade beyanında bulunan hakikati tastik eden kişi evrakın failidir. Evrakın failini tayin mümkün olamıyorsa böyle bir varaka evrak sayılmaz.
· Evrakın hukuki mevcudiyetten mahrumiyeti; varaka bazen şekil bakımından hukuki mevcudiyet kazanmamış sayılır.
SAHTECİLİK TÜRLERİ
1. KÜLLİ (GENEL) SAHTECİLİK
2. KISMİ SAHTECİLİK
KÜLLİ (GENEL) SAHTECİLİK
Sahtecilik ilgi alanı belgenin tamamının sahte olarak düzenlenmesidir. Sahteciliği yapan, geçerli olan bir belgenin tamamını sahte olarak doldurur veya gerçekte olmayan yada olan bir belgenin benzerini düzenler. Boş bir pasaport ,ehliyet, çek, doğum tutanağı, vb. Belgelerin alınarak doldurulması, mühürlenmesi ve imzalanması bu tür sahtecilik olayına örnektir.
Tamamen sahte olarak düzenlenen belgelere, orijinalindeki matbu yazı, rakam, işaret ve diğer özellikler aynen yanstılmaya çalışılır. Ancak, sahte belgeler orijinallerinden bir takım farklılıklar taşırlar. Baskı kalitesi, kağıt yapısı, ebatlar, matbu yazı biçimi, rakam ve desenlerdeki karakteristik özellikler yönünden yapılacak uzman incelemelerinde bir belgenin sahte olup olmadığı tespit edilmesi mümkündür.
Sahte belgelerde kullanılan mühür ve kaşe izleri orijinallerinden farklılık gösterir. Bu farklılıkları boyutlarda, harflerin yapılışında, diziliş ve aralarındaki mesafelerde ayırt etmek mümkündür. Ayrıca, mikroskobik birtakım karakteristik izler de teşhiste önemlidir. Bu tür sahte olarak düzenlenmiş belgelerde makam sahipleri adına atfen atılı bulunan imzalarda sahte atılmış olacağından, bu husus da mukayesede gözardı edilmemesi gereken unsurlardandır.
KISMİ SAHTECİLİK
İlgili ve yetkililer tarafından düzenlenmiş bir belge üzerinde silinti, kazıntı, karalama, lekeleme, ilave ve eklemeler yapılmasıdır. Belgede bulunan kelime, rakam ve işaretlerin değiştirilerek tarih, anlam veya miktar bakımından tahrifata uğratılmasıdır.
KISMİ SAHTECİLİĞİN AMAÇLARI;
1. Miktar Yönünden: Çek, bono, Kontrat, vb. kıymetli belgelerin değer gösteren bölümleri üzerinde değişiklik yapılması işlemidir.
ÖRNEK: Parasal değeri 200,00 YTL. olan bir senette 200,00’ün önüne 2 yazılarak senet değerinin 2.200,00 Yeni Türk Lirasına yükseltilmesi veya değeri 300,00 lira olan bir çekteki 3 rakamının 8 rakamına dönüştürülmesi ve çek değerinin 800,00 liraya yükseltilmesidir.
2. Tarih Yönünden: Belgeler üzerinde önemli olan tarihler üzerinde değişiklik yapmaktır.
örnekleme: Bu yönden yapılan sahtecilikler genelde, belgelerin vade tarihlerinde, nüfus cüzdanlarındaki doğum tarihlerinde ve pasaportlardaki giriş ve çıkış tarihleri üzerinde yapılan değişiklikler şeklindedir. Geçerlilik süresi 6.5.2005 olarak belirtilmiş bir pasaport üzerinde 5 rakamlarının 9 rakamına dönüştürmek suretiyle yapılarak geçerlilik süresinin 6.9.2009 olarak değiştirilmesidir.
3. Anlam Yönünden: Belge içerisindeki bilgilerin ifade ettikleri anlamlar açısından değiştirilmesidir.
ÖRNEK: Bu yönden yapılan sahtecilikler genelde isim, doğum yeri, meslek, vb. hanelerinde yapılan değişiklikler ile senet ve sözleşme gibi metinlerinde yapılan silme ve eklentiler şeklinde yapılmaktadır.
KISMİ SAHTECİLİK USULLERİ;
Kıymetli belgeler (hüviyet, pasaport, sürücü belgesi, çek, senet, vb.) sosyal yaşantımızın her safhasında kullanılan belgelerdir. Çeşitli nedenlerle tahrif edilerek orijinalliği bozulan belgelerin üzerinde oluşturulan kısmi sahtecilik şekilleri şunlardır.
1. İLAVE,
2. SÜRŞARJ,
3. LEKELEME VE KARALAMA,
4. SİLME VE KAZIMA,
5. ESKİTME,YAKMA VE YIRTMA
İLAVE
Mevcut harf ve rakamların sonuna, başına, ortasına yeni harf ve rakamların eklenmesidir.
İlave suretiyle yapılan sahtecilik olaylarında yapılan incelemeler
1. Yazma araçlarının (kalem ve mürekkep) incelenmesi,
2. Belge üzerinde bulunan çizgilerinin incelenmesi,
3. Fulaj izi incelemesi,
4. Mürekkep çizgilerinin birbirini kesmesi(hangi çizginin altta yada üstte olduğu),
5. Uygunluk; yayılma aralıkları
SÜRŞARJ
Mevcut harf rakam ve işaret üzerinde oynama yaparak şeklini değiştirip yeni harf, rakam veya işaret oluşturulmasıdır. 5 rakamının 9, 1 rakamının 4, c harfinin d, => işaretinin ó işareti olarak değiştirilmesidir.
Sürşarj ile yapılan sahtecilikler genelde;
1. Mikroskop altında inceleme,
2. Fulaj izi inceleme,
3. Fotoğraf yöntemi inceleme (ışığa duyarlılığı az film kullanılarak renk tonu farkı ortaya çıkartılır.),
4. Ultraviole ve infrared alanda inceleme,
5. Fiziksel incelemelerle ortaya çıkartılır.
LEKELEME VE KARALAMA
Görünmesi istenmeyen harf, rakam ve kelimelerin, karalama veya lekeleme yoluyla üzerinin kapatılmasıdır. Karalama, belgenin düzenlenme aşamasında kullanılan kalem veya makine ile yapılırsa, sahteciliğin ortaya çıkarılması hemen hemen imkansızdır.
Karalama işlemi belgenin düzenlendiği kalem veya makineden farklı ise, belge üzerine değişik açılardan ışık verildiğinde karalamanın altında yazılı harf veya rakamın tespit edilmesi mümkündür.
Ultraviole ve infrared alanda farklı dalga boylarında ışık vermek suretiyle karalamanın altındaki orijinal yazı, resim, vb. ne olduğu çıkartılabilir. Karalamayı çıkartmak için kimyasal çözücüler de kullanılabilir fakat bu çözücüler karalanan yazıyı da bozması mümkündür. Karalama ve lekeleme üzerinde uygulanacak kiyasal çözücüler sonrasında yazı meydana çıkarıldıktan sonra , mutlaka fotoğraf ile tespit edilmesi gerekir.
SİLME VE KAZIMA
Kimyasal ve fiziksel yolla yapılır. Kimyasal sıvılar kullanılarak yapılan silmeye kimyasal silme, silgi, jilet, çakı, vb. kesici cisimlerle yapılan silme işlemine fiziksel silme denir.
Fiziksel silme;Silgilerde sertliği sağlayan maddeler, içine karıştırılan kükürt ve zımpara tozlarıdır. Silgi bu maddelerin karışım oranında sertlik kazanır.
Kağıt yüzeyinin aşındırdığı grafit çubuğuna ait zerreler yüzeydeki çukur yerlere dolmak suretiyle çizgi veya yazıyı meydana getirirler. Kağıda sürtülen silgide de olay aynıdır. Silginin kağıt yüzeyine sürülmesi ile üzerine grafit tozlarının yapışmış olduğu lastik parçacıkları yuvarlanırlar ve beraberlerinde grafit tozlarını da götürürler. Böylece, kağıdın bir kısmı grafitten temizlenerek yazı silinmiş olur.
Fiziksel olarak yapılan silme işlemlerinde kullanılan araçlar, kağıt yapısı içindeki kolaj maddesi üzerinde deformasyon (tahrifat) meydana getireceğinden, kağıdın bir bölümündeki parlaklık kaybolur ve kağıt kılcal lifleri kalkar. Ayrıca bu bölgede kağıt kalınlığı incelir. Silinen yere tekrar yazı yazılırsa mürekkep dağılır.
Silme yerlerinin tespiti ve tayini için,
1. Parlaklık incelemesi,
2.Ultraviole incelemesi,
3.İyot buharına tutma,
4. Mikroskop incelemesi,
5. Şeffafiyet incelemesi,
6. Kağıt kalınlığının ölçülmesi,
7. Selilöz liflerinin incelenmesi şeklinde yapılır.
Kimyasal silme; Kimyasal yolla yapılan silme işleminde, fiziksel yolla yapılan silme işleminde olduğu gibi kağıt üzerinde bir deformasyon meydana gelmemekle birlikte, harf ve rakamların etrafında renk değişiklikleri olabilir.
Bu işlemin ana prensibi mürekkebin renksizleştirilmesidir.Yazılar silinmiş değildir. Görünmez duruma gelmiş yazılardaki baskı kalitesi düşük olsada mevcuttur ve bu yazılar tekrar ortaya çıkartılabilir. Silinmiş yazıların okunmasında fiziksel ve kimyasal uygulamalardan herhangi biri kullanılır.
ESKİTME,YAKMA VE YIRTMA
Belgel üzerinde bulunan bazı kayıtların veya yapılmış tahrifatların yok edilmesi amacıyla bu yöntemlere başvurulur. Belge, okunamayacak şekilde buruşturularak kağıt lifleri bozulur. Kağıt yırtılır veya yakılır. Yakılan belgelerin parçalanmadan toplanmasına dikkat edilmelidir. Aksi durumda, yapılacak incelemeden sonuç alınması imkansızlaşır. Yırtılarak okunamayacak kadar küçük parçalara ayrılmış belgeler toplamak ve birleştirmek suretiyle okunabilir hale getirilebilir.
www.grafolojibilirkisi.com
bilgi@grafolojibilirkisi.com
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Hukukta Sahtecilik : Tanım Ve Türleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Mustafa Kariptaş'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Hukukta Sahtecilik : Tanım Ve Türleri
