Ana Sayfa
Kavram Arama : THS Google   |   Forum İçi Arama  

Üye İsmi
Şifre

Aktif Makale Marka Hukuku

Yazan : Serdar Cihan [Yazarla İletişim]
Stj.Av

Yazarın Notu
Marka nedir? Marka bir teşebbüsün (yani işletmenin) mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlayan işarettir. Neler marka olabilir?

MARKA HUKUKU



Bir işletmeye ait olan mal ve /veya hizmetleri diğer
işletmelerin mal ve/veya hizmetlerinden ayırt etmeye
yarayan işaretlere marka denir. Bu tanımın içerisinde
iki tane unsur vardır.
1) Malların birbirlerinden ayırt edilmesi
sağlanmalıdır. Marka üretilen bir malın veya
piyasaya sunulan bir malın üzerine veya ambalajının
üzerine konulan işaretlerdir. Elbiselerin üzerindeki markalar,
bilgisayar üzerindeki SONY ibaresi, veya cep telefonunun üzerindeki
NOKIA gibi marklalar, malın üzerine yazılır. Bir
malın üzerinde marka varsa buna emtia markası veya mal
markası ya da ticaretle ilgili markalar hakkındaki KHK’da
zikredildiği ismiyle ticaret markası ismi verilir.
Bazen bu marka malın niteliğinden kaynaklanan sebeplerle
ambalajın üzerine konulur. Örneğin, deterjanın
ambalajı üzerine konulan Omo markası, veya zeytin
yağlar için komili markası gibi.
2) İkinci gurup marka hizmet markalarıdır. Bunlar bir
işletmeye ait olan hizmetleri diğer işletmelere ait
olan hizmetlerden ayırt etmeye yarar. Örneğin, THY bir
havacık hizmeti sunar. THY ibaresi onun markasıdır.
Bu marka onu diğer işletmelerin havacılık
hizmetlerinden ayırt eder. Kontur da böyledir.

Bir markanın konulmasının sebebi
şahsileştirmek veya bunun semerelerinden
yararlanmaktır. Eğer malın üzerine marka konulmazsa o
mal veya hizmet şahsileşemez, belirlenmiş bir hale
gelmez ve onun semerelerinden yararlanılmaz. Marka konulursa,
bu markanın fonksiyonları aracılığıyla
(kaynak fonksiyonu, reklam fonksiyonu ve garanti fonksiyonunu
aracılığıyla), markayla ilgili tüm semerelerden,
getirilerden yararlanılır. Mal üzerinde marka bulunmazsa
mallar birbirinden ayırt edilemez. Ayırt edilmediği
için malın reklamı yapılamaz, o mal için kaynak
fonksiyonu gösterilemeyeceği için garanti fonksiyonu da olmaz.
Markasız mal daima kalitesiz maldır.
Örneğin THY uçaklarının, THY adında markası
olmazsa, seyahat eden, beğense bile bir dahaki sefere bir daha
binme fırsatı bulmayabilir. Çünkü hangi uçak olduğunu
bilmiyor. Veya dostuna önerecekse de markasını
bilmediği için önermez.
O halde sunulan hizmeti diğerlerinden ayırt etmek gerekir.
Müşteri mal veya hizmeti beğenirse tekrar faydalanmak
ister. Fakat müşterinin, markayı bilmesi gerekir. Bazen
marka bir süre sonra eşyanın adı haline bile
gelebilir. Örneğin kağıt mendil denilmiyor, selpak
deniliyor. Oysa selpak eşyanın markasıdır. Sana
yağı da böyledir. Müşteri bu markayı
beğendiği için eşyayı markayla anmaktadır.
Marka olmazsa iyi mal ve hizmet sunmanın hiçbir espirisi olmaz.
Bu nedenlerden dolayı şu anda dünya çapında en önemli
olan, en çok uygulanması olan fikri mülkiyet hakkı
markadır. Fikri mülkiyet hakkı içerisindeki en eski hak,
en çok uygulaması olan markadır.
Türkiye’de Marka Konusunun Tarihçesi:
• Bizde markayla ilgili ilk mevzuatımız 20 temmuz 1871
tarihli Alamet-i Farika Nizamnamesidir. (Alameti Farika = ayırt
edici işaret). Yaklaşık 94 yıl boyunca
uygulanmıştır.
• 12 Mart 1965 tarih ve 551 sayılı markalar kanunu.
• 27 Haziran 1995 tarih ve 556 sayılı Markaların
Korunması Hakkında KHK. Şu anda bu
uygulanmaktadır. Avrupa Birliği’ne ve diğer dünya
ülkelerine uyumluluğun sağlanması, gümrük
birliği için çıkarılmıştır. Kanun
çıkarma süreci geç olduğu için KHK şeklinde
çıkarılmıştır. Gümrük birliğinin
önemli şartlarından biriydi. Bu KHK günümüze kadar bir çok
değişikliğe uğradı. Şu anda taslak
hazırlanıyor (Marka Kanunu). Türkiye marka konusunda
birçok uluslararası sözleşmelere imza
atmıştır. Bunlar artık iç hukukumuz
olmuştur. Bu yüzden bunların artık yeni bir kanuna
eklenmesi zorunlu olmuştur.
Marka nedir?
Marka bir teşebbüsün (yani işletmenin) mal veya
hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden
ayırt etmeyi sağlayan işarettir.
Neler marka olabilir?
Kişi adları, sözcükler, harfler, şekiller,
sayılar, renk kombinasyonları veya bütün bu
işaretlerin kombinasyonları marka olabilir.
Sözcüklerin anlamlı olması gerekmez. Anlamsız
sözcükler de olabilir. Önemli olan markanın bilinç altına
hitap etmeye elverişli, zihinde kolay kalabilen, telaffuzu
kolay kelime veya kelime guruplarından
oluşmasıdır. Hitap edilen kesim de önemlidir.
Örneğin, çocuklara yönelik bir marka
çıkarılıyorsa, Topitop, Lolitop, Tipitip, Cincin,
Halley, vb olabilir. Ama bayanlara yönelik özel bir parfüm
çıkarılacaksa markasının Topitop, Tipitip vb.
olması, o parfüme itibar kazandırmaz ve o parfüm tutulmaz.
İlgi çekici bir marka konmalıdır. Örneğin “Aiwa”
marka Türkiye’ye “Daiwa” olarak girmiştir. Çünkü “Aiwa”,
okunuşu itibariyle ayva meyvesini
çağrıştırır ve Türkiye’de bu isim, çok
itibar kazandırmaz, ilgi çekmez.
Harfler de marka olabilir. Ama salt bir harfin alınıp
tescil edilmesi düşünülemez. Örneğin, “S” harfi tescil
edilip, başkasının kullanması yasaklanamaz.
Harflerin tescilinden kasıt, harflere özel bir şekil
verilip de tescil edilmesidir. Örneğin, Halk Bank’ın “H”si
veya İş Bankası’nın “İ” ve “Ş”sinin
özel şeklinin tescili gibi.
Sayılar da ise salt bir sayı alınıp marka olarak
tescil edilemez. 3-4 tane sayı bir araya getirilip, marka
olarak tescil edilebilir. Örneğin “404”
yapıştırıcısı gibi.
Renklerde ise, bir rengin alınıp tescil edilmesi ile
başkasının kullanması yasaklanamaz.
Örneğin, kırmızı renginin tescil edilip
başkasının kırmızı rengini
kullanması yasaklanamaz. Ama renk kombinasyonu yapılarak
(çeşitli renkler kullanılarak şekiller
yapılarak), marka olarak tescil edilebilir.
Dolayısıyla markada önemli olan ayırt ediciliği
sağlamaktır. Kanun koyucu ayırt edici
şartını öngörüyor. Ayırt ediciliği olmayan
işaret marka olamaz.
Bu işaretlerin baskı yoluyla çoğaltılabilir
olması da şarttır. Bu aynı zamanda bir
tartışmayı da gündeme getiriyor. Herhangi bir
baskıda, levhada gördüğümüz işaretler iki boyutludur.
Acaba üç boyutlu şekiller marka olabilir mi? 556
sayılı KHK üç boyutlu cisimlerin de marka olarak tescil
edilebileceğini hükme bağlamıştır.
Örneğin Coca Cola’nın çok özel şişesinin
şekli, Mercedes’in yıldızının şekli
marka olarak tescil edilebilir.
Günümüzde tartışılan konu ise ses işaretlerinin,
kokuların, tatların marka olarak tescil edilip,
edilemeyeceğidir.
Seslerin marka olabileceği kabul edilir. Zira seslerin
ayırt edici özelliği mümkündür. Nota ile ayırt
edilebilir. Ayrıca çoğaltılabilir. Örneğin,
Aygaz evin önüne geldiğinde araçtan çıkan müzik sesi, bir
telefonun açılış sesi gibi sesler marka olarak tescil
edilebilir. Veya örneğin, bir çizgi film başlarken
çıkan ses de marka olabilir. Çocuk, bu sesi duyduğunda
sevdiği çizgi filmin başladığını
anlayabilir.
Kokularda ise şöyle bir mesele vardır. Koku nasıl
tescil edilir. Çoğaltılabilir şartı geçsek bile
(-ki Japonya internet aracılığıyla kokunun
gönderilmesini sağlayan bir teknoloji icat etmiştir.),
nasıl ayırt edicilik sağlanır. Günümüzde kokusu
hiç gitmeyen kağıtlar hazırlanabilse de şimdilik
yetersiz gibi görünüyor. Günümüzde koku tescili henüz
yapılmıyor. Ama teknolojik gelişmelerle bu mümkündür.
Yani tescil edileceğine dair hukuki bir engel görünmemektedir.
Tadın tescili daha da zordur. Tatları birbirinden
ayırt etmek zordur. Kokunun kimyasal formülü varken tadın
kimyasal formülü de yoktur. Bu yüzden tescili günümüzde henüz mümkün
değildir. Ama teknolojik gelişmeler bunu da mümkün
kılabilir.
Not: Marka konusu unsurların çoğaltılabilir
olmasından kasıt basılması,
yayınlanması, nota ile ifade edilebilmesi, kimyasal
formüllerle ifade edilebilmesi vb gibi hususlardır.
Not: kısa sesler tescil edilebilir. Ama uzun olan sanatçı
müzikleri fikir ve sanat eserleri kanunu iler korunur.
Marka Çeşitleri:
1. Ticaret markası: Malın üzerine marka konuluyorsa, yani
mallar birbirinden ayırt ediliyorsa buna, mal markası veya
ticaret markası denir.
2. Hizmet markası: Hizmetin üzerine marka konuluyorsa, yani
hizmetler birbirinden ayırt ediliyorsa buna, hizmet
markası denir.
3. Garanti markası: Garanti markasında, garanti
markasının bir sahibi olur. bu yerel de olabilir,
milletlerarası birisi de olabilir. Bu garanti
markasının bir de Tespit Yönetmeliği olur. bu tespit
yönetmeliğine uygun olarak üretilmek şartıyla ve
marka sahibinden izin almak şartıyla kişiler bu
garanti markasını kendi markasının yanında
kullanabilirler. Sözleşme yapmak suretiyle bunu
yapmaktadırlar. Örneğin, TSE (Türk Standartları
Enstitüsü)’yi kendi markasının yanına koyabilirler.
Bu, malın Türk standartlarına uygun olarak
üretildiğini gösterir. Veya CE işaretini koyabilirler. Bu
da, malın Avrupa Birliği standartlarına göre
üretildiğini gösterir. Ya da örneğin, yün
kazaklarında Woodmark markası olur. Bu marka, malın,
saf ve yeni yünden yapıldığını gösterir.
Woodmark’ın milletlerarası bir sahibi vardır. Bu da
milletlerarası yün derneğidir. Oraya müracaat edilir,
sözleşme yapıldıktan sonra Woodmark markası
kullanılır.
4. Ortak marka: Burada, bir markanın birden fazla sahibi
vardır, bunlar arasında da bir sözleşme vardır.
Bu sözleşmeye ortak marka teknik yönetmeliği denir. Bu
markanın sahipleri, bu markayı diğer her birinden
bağımsız olarak; ama teknik yönetmeliğe uygun
olarak kullanır. Örneğin, Türkiye’de “Tariş”
markası böyledir. Tariş markasının dört sahibi
vardır: Tariş Pamuk Üreticileri Kooperatifi, Tariş
Zeytin Mamûlleri Kooperatifi, Tariş İncir ve Tariş
üzüm ve üzüm mamulleri kooperatifleri.

İlk iki marka türü (ticaret ve hizmet markası) ferdi
markadır. Bir de garanti ve ortak marka olmak üzere 3
kategoriye de ayırabiliriz.
Markanın Fonksiyonları:
Ayırt edici olmalıdır (ayırt edicilik
fonksiyonu)
Kaynak göstermelidir (kaynak gösterme fonksiyonu)
Kalite fonksiyonu vardır. Zira müşteri her seferinde
malı denemek istemez.birinci sefer gidildiğinde
alışveriş yapmak zordur. Ama daha sonra müşteri
artık malı değil markayı alır. Çünkü
malı denemiştir, memnun kalmıştır.
Dolayısıyla marka kalite işlevini de görür.
Reklam ve tanıtım fonksiyonu: Malın tutulması
açısından önemlidir. Özellikle yabancı markanın
seçiminde ve tanıtımında çok büyük paralar
kullanılır. Örneğin Opel, Mitsubishi Pajora modelini
ispanya piyasasına sürmüş; fakat Pajora,
İspanyolca’da kötü bir anlama gelmektedir ve bu yüzden
İspanya’da bir tane bile satmamıştır. Opel
firması çok büyük bir araştırmaya giriyor (bu
işi yapan uzmanlar vardır), 50 milyon marka masrafla, isim
buluyor ve tanıtıyor. Netice de “Vectra” ve “Astra” olarak
piyasaya sunulmuş ve bu isimle tutulmuştur.
Marka Hakkı Nasıl Elde Edilir?
Marka hakkı tescil yoluyla elde edilir. Bir markanın
Türkiye ‘de korunması isteniyorsa, Türk Patent Enstitüsünde
tescil ettirilmesi gerekir. Tescil edilen marka 10 yıl süreyle
korunur. Her 10 yılda bir sürekli uzatılabilir. 10
yıl içinde marka tecavüzü olursa, ciddi hukuki ve cezai
müeyyideleri vardır. 2 yıldan 4 yıla kadar hapis, 27
milyardan 46 milyara kadar para cezası vardır. Ayrıca
malların toplanması, maddi manevi tazminat davası söz
konusudur.
Bizde çok eski markalar bulunmamaktadır. Çünkü sanayi bizde geç
gelişmeye başlamıştır. Bizde 1950’lerde
gelişmeye başlamıştır. Oysa batıda
150-200 yıllık markalar vardır.
Marka Başvurusu:
Türk Patent Enstitüsüne bir formla ve bazı eklerle bir
başvuru yapılır. Enstitü önce belgeler, evraklar vb.
var mı yok mu diye, bir şekli inceleme yapar. Eksiklikler
varsa bunların tamamlanmasını ister. Eksiklikler 1
ayda tamamlanır. Eksiklik yoksa 3. ayda (yani başvurudan 3
ay sonra) kodlama yapar. Veri girişi aşamasından
sonra, 4. ayda marka, benzerlik araştırılmasına
tabi tutulur. Yan bu markanın daha önce tescil edilmiş
olan markalarla benzerliği var mı, marka tecavüzü söz
konusu mu, diye bir araştırma yapılır. 6. ayda
KHK. m.7’de zikredilen unsurlar (mutlak red nedenleri) itibariyle
bir inceleme yapılır. İnceleme sonucunda, eğer,
markanın tescil edilemeyeceği kanaatine
ulaşılırsa, tescil işlemi red edilir. Marka
sahibi bu red işlemine itiraz edebilir. Enstitü işlerini
Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu (YİDK), red
işlemini inceler ve karar verir. Bu kurulun da kararı
olumsuz olursa, bu karara karşı genel mahkemeler de dava
açılır.
Eğer benzerlik incelemesi sonucunda, markanın benzer
olmadığı anlaşılırsa, Enstitü, 7.
madde anlamında kabul eder ve marka başvurusunu Resmi
Marka Bülteni denilen bir bültende ilan eder. Bu bülten hemen
yayınlanır. Yaklaşık 700-800 sayfa halinde
yayınlanır. Yıllık 45000 civarında marka
başvurusu olduğunu varsayarsak ve bir
kısmının da red edildiğini göz önüne
alırsak her bir bültende yaklaşık 3000 marka ilan
edildiğini söyleyebiliriz.
Enstitü tarafından markanın ilan edilmesinin sebebi
şudur: eğer bu markanın tescilinde kişiler bir
uygunsuzluk görürse, örneğin 3. kişi bu markanın
kendi markasına benzediğini görürse, itiraz eder ve
enstitü tekrar inceler. Bu itiraz için 3 aylık bir süre
öngörülmüştür. İtiraz edilirse YİDK tekrar inceler.
YİDK itiraz eden aleyhine karar verirse, kişi mahkemeden
enstitü kararının iptalini talep edebilir.
Hiçbir itiraz olmazsa veya itiraz edilmiş ama itiraz eden
aleyhine karar verilmişse, enstitü markayı tescil ettirmek
isteyen kişiye bir yazı gönderir. Bu yazıda
eksikliklerin tamamlanması, harçların ödenmesi ve böylece
tescil belgesinin verileceği yazılır. 12. ayın
sonunda tescil belgesi, marka sahibine gönderilir.
Her ne kadar kaçıncı ayda enstitü tarafından nelerin
yapılacağı belirtilmişse de bu sürelere pek
uygulamada pek uyulmamaktadır. Talep çokluğu nedeniyle
tescil bazen 1,5-2 yıl sürebilmektedir.
Red İçin Mutlak Nedenler (KHK. m. 7):
Türk Patent Enstitüsü’nün marka tescili için yaptığı
araştırmalardan biri de 7. madde
araştırması olduğunu belirttik. Bu 7. madde
mutlak red nedenleridir. Bunlar 7. maddede şöyle
belirtilmiştir:
a. 7. medenin a bendine göre ayırt edici niteliği olmayan
işaretler marka olarak tescil edilemez. Herkesin
kullanımına açık olan geometrik şekiller (kare,
üçgen, daire, dikdörtgen vb.), özel olarak tasarlanmamış
bir harf, rakam, düz bir çizgi veya sadece tek bir renk, marka
olarak tescil edilemez. Örneğin, A, X, 1, 7, vb. gibi, veya
fırça için fırça şekli, ekmek için ekmek şekli
marka olarak tescil edilemez. Çünkü ayırt edici bir işaret
değildir.
b. Aynı veya aynı türdeki mal ve hizmetlerle ilgili olarak
tescil edilmiş veya daha önce tescil için başvurusu
yapılmış bir marka ile aynı veya ayırt
edilemeyecek kadar benzer olan markalar tescil edilemez. (Aynı
veya aynı türdeki mal ve hizmetler için marka benzerliği
araştırması yapılır. Yani koruma
sınıf itibariyle sağlanır. Örneğin
gıda sektörü için marka tescil edilmek isteniyorsa, enstitü, bu
marka daha önce gıda sektöründe tescil edilmiş mi, ona
bakar. “Ülker” gibi tanınmış markalar
istisnadır. Bu gibi tanınmış olan markalar,
bütün sınıflar itibariyle korunur.)
Örnek: “Zade” ayçiçek yağının ambalajının
üzerindeki yazı ile resimler sonradan tescil edilmiş olan
“Zevk” ayçiçek yağının ambalajına çok
benzemektedir. Dolayısıyla “Zevk ayçiçek yağı” o
haliyle tescil edilmemelidir. Veya “Kınık” markayla benzer
olan “Kinik” markanın tescil edilmemesi gerekir. ayırt
edilemeyecek kadar benzemektedir. Veya “Kaan” tescil edilmiş,
“Kağan”ın tescil edilmemesi gerekir. “Güngör” ile
“Güngörler”de de durum aynıdır.
Bu şekilde taklit edilerek öncekinin müşteri çevresini
çekmiş olurlar. Müşteri alışveriş
yaptığında, ilk gördüğünde, markayı okur;
ama ikinci gidişinde markayı okumadan, ilk
bakışta, onun önceden aldığı marka
olduğunu zannedip, alır. Dolayısıyla
markanın ilk bakışta ayırt edilmesi gerekir.
c. Mal veya hizmetler için, cins, çeşit, vasıf, kalite,
amaç, değer, miktar, coğrafi kaynak gösteren veya
diğer karakteristik özeliklerini belirten, işaretler,
marka olarak tescil edilemez. Bunlar bütün topluma aittir.
Örnek: Gıda için “Doğal” markası, boya için “Beyaz”
markası, tescil edilemez. Çünkü ilgili üründe cins, çeşit,
kalite, belirten ibareler marka olarak gösterilemez. Veya kova için
“Plastik”, kumaş için “İpek” vasıf gösterdiği
için tescil edilemez. Yada takı için “Altın”, yağ
için “Katı”, tescil edilemez. “Lüks” “Ekstra” gibi kelimeler
vasıf ve kalite belirttiği için ürünlerde marka olarak
tescil edilemez. Ama örneğin “İpek”, saten boya için marka
olarak tescil edilebilir. Çünkü saten boyanın cinsini,
çeşidini, kalitesini vb. belirtmemektedir.
d. Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya
belirli bir meslek, sanat veya ticaret gurubuna mensup olanları
ayırt etmeye yarayan işaretler, herkese aittir, tescil
edilemez. Örneğin, “Dr.”, “Sanayi”, “Fabrika”, “Bakkal”, gibi
kelimeleri kimse tescil edemez. Bunları herkes kullanma
hakkına sahiptir.
e. Malın özgün, doğal yapısından ortaya
çıkan şekiller içeren işaretler marka olarak tescil
edilemez. Örneğin; meyvenin şekli, lambanın
şekli, lastiğin şekli , özel bir şekil
verilmeksizin, doğal yapısı ele alınarak marka
olarak tescil edilemez. Bunları herkes kullanma hakkına
sahiptir.
f. Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya üretim yeri,
coğrafi kaynağı gibi konularda halkı
yanıltacak nitelikteki işaretler marka olarak tescil
edilemez. Örneğin; Türkiye’de üretilen bir meyve suyunun,
markası “Queen” olarak tescil edilemez. “Queen” Alman
markasıdır. Halkı üretim yeri, coğrafi
kaynağı hatta kalitesi gibi konularda yanıltabilir.
“Kıran Piliç” ibaresi içecekler için marka olarak
kullanılamaz. Müşteri bunu piliç zannedebilir. Malın
niteliği konusunda halkı yanıltabilir. Veya
“İnci Ayran” ibaresini meyve suyu için marka olarak tescil
edilemez. Halk meyve suyunu ayran zannederek alır.
g. Devletlere ait arma, bayrak ve diğer hükümranlık
belirtileri, beynelmilel, uluslar arası örgütlerin
kısaltmaları veya ülkelerin koruma altına almak
istedikleri ve Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü tarafından korunan
ibareler, markalar, tescil edilemez. Örneğin resmi
kuruluşlara ait amblemler, armalar tescil edilemez. Türk
bayrağının şekli, veya NASA, WHO (Dünya
Sağlık Örgütü), İMKB gibi belli kuruluşlara ait
kısaltmalar, tescil edilemez.
h. Kamuyu ilgilendiren tarihi, kültürel değerler
bakımından halka mal olmuş işaretler marka
olarak tescil edilemez. Örneğin; ATATÜRK, MEVLANA,
NASREDDİN HOCA, Tuva Atı’nın şekli, Çanakkale
Şehitleri Anıtı’nın şekli,
Anıtkabir’in dıştan şekli gibi işaretler
tescil edilemez. Bunlar topluma mal olmuştur, halka aittir.
i. Sahibi tarafından izin verilmeyen tanınmış
markalarla aynı veya ayırt edilemeyecek kadar aynı
olan markalar tescil edilemez. Tanınmış markalar,
dünyaca tanınmış olan markalardır. Bunlar her
yerde her ürün için korunur. Adidas, Coca Cola gibi. Adidas sadece
spor mamülleri için tescillidir. Ama gıda, makine vb. mamüller
için tescil edilemez. Tanınmış markalar için
sınırsız koruma sağlanmıştır.
Bunların herhangi bir ürün için kullanımı
tanınmış marka sahibinin iznine
bağlıdır. Bayer, Aspirin, Mercedes de böyledir.
Örneğin Mercedes markası, meşrubat için tescil
edilirse herkes Mercedes firması meşrubata da
yönelmiş diye düşünür.
j. Dini değerleri ve sembolleri içeren işaretler, tescil
edilemez. Örneğin Kuran-ı Kerim, Ayetel Kürsi, Kâbe’nin
şekli, kilisenin şekli vb. tescil edilemez. Bunlar,
halkın üzerinde hassas davrandıkları konulardır.
k. Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı işaretler
marka olarak tescil edilemez. Örneğin; “PKK” marka olarak
tescil edilemez. Zira kamu düzenine aykırı düşer.
İsviçre’de prezervatifler için sınırsız mutluluk
anlamına gelen bir ibare marka olarak tescil edilmek
istenmiş; ama bu genel ahlaka aykırı olarak kabul
edilip, reddedilmiştir.
Enstitü Kararlarına İtiraz:
Enstitü kararlarından zarar gören kişiler, ret veya
kısmi ret kararının bildirimi tarihinden itibaren 2
ay içinde itiraz edebilir. Bu durumda Yeniden İnceleme ve
Değerlendirme Kurulu (YİDK), bir karar verir. Bu karara
karşı 2 ay içinde genel mahkemelerde iptal davası
açılabilir. İlana itirazlarda ise ilan tarihinden itibaren
3 ay içinde Enstitü nezdinde itiraz edilebileceğini ifade
etmiştik.
Nispi Ret Nedenleri:
556 sayılı KHK m. 7 uyarınca ilan edilen markalara;
1) Marka ve mal benzerliği, 2) Karıştırılma
ihtimali, 3) Eskiye dayalı tescilsiz kullanım, 4)
Tanınmış markaların benzerinin
kullanımı yoluyla haksız rekabet
oluşturulması, 5) telif hakları, gibi konularda
itiraz edildiği taktirde nispi ret nedenleri
açısından bir ihlal yaratıyorsa marka olarak tescil
edilemez.
Türk patent enstitüsü mutlak ret nedenlerinin
olmadığı kanaatine varırsa, markayı ilan
eder. İlandan sonra 3 ay içinde kişiler itiraz edebilir.
İtirazı önceden marka tescil etmiş veya önceden marka
başvurusu yapmış olan kişiler itiraz eder.
Bazen kişiler tescilsiz marka da kullanabilmektedirler.
Başkası bunu tescil etmeye
kalkıştığı zaman itiraz edebilir.
Markanın kendisine ait olduğunu iddia edip, bunu
göstermelidir. Örneğin kitap ismi kullanılıyor ise
kendisinin kitabı için bu ismi kullandığını
gösterir, ve reddini ister.
Görüldüğü gibi nispi ret nedenleri, mutlak ret nedenlerinden
farklıdır. Mutlak ret nedenlerine
bakıldığında marka için kullanılan
işaretler, kamuya aittir, kamu için korunmaktadır. Fakat
nispi ret nedenlerinde, marka için kullanılan işaretler,
kişiye aittir ve korunması için kişilerin
itirazı beklenir. İtiraz edilmezse marka tescil edilir ve
marka başvurusunda bulunan kişiye belgesi verilir.
İtiraz edilirse YİDK, bir inceleme yapar ve
kararını verir ve bu karar karşı da kişi
isterse 2 ay içinde genel mahkemelerde dava açabilir.

Markayı tescil ettikten sonra kullanmak gerekir. Eğer 5
yıl boyunca kullanılmazsa veya kullanımına 5
yıldan fazla süreyle ara verilirse ve buna ilişkin
haklı sebep yoksa, marka iptal edilir.
Markanın Hukuki İşlemlere Konu Olması:
Markalar, devredilebilir, miras yoluyla intikal edebilir, lisans
konusu edilebilir (kişilere bunun üzerinde lisans hakkı
tanınabilir), rehin konusu edilebilir, haczedilebilir, teminat
gibi hukuki işlemelere konu edilebilir. Aynı şekilde
marka tescil başvuruları (yani henüz tescil edilmemiş
marka başvuruları), da devredilebilir, miras yoluyla
intikal edebilir, lisans, rehin, haciz, teminat gibi işlemlere
konu olabilir.
Marka Hangi Durumlarda Sona Erer?:
10 yıllık koruma süresinin dolması ve marka
korumasının süresi içerisinde yenilenmemesi.
Marka sahibinin hakkından vazgeçmesi.
Markanın hükümsüzlüğüne karar verilmesi. Tescil
edilmiş bir markanın 42. maddede belirtilen sebeplerden
birinin gerçekleşmesiyle marka iptal edilir.
Markaların Uluslararası Tescili:
Uluslararası tescil 3 şekilde mümkündür:
I. Bir markayı hangi ülkede korumak istiyorsak mutlaka o ülkede
tescil ettirmek gerekir. Örneğin Almanya’da korunması
isteniyorsa Almanya’da tescil ettirmek gerekir. Dünyaca
tanınmış markalar hariç bir markanın
uluslararası tescili olmadan uluslararası koruması
olmaz. Dolayısıyla hangi ülkelerde korunması
isteniyorsa tek tek o ülkelerde tescil edilmesi gerekir. Bu yol çok
zahmetli ve pahalıdır. Zira ülkelere tek tek başvurup
tescilini talep ediyoruz. Bir markanın 80-100 ülkede tescili,
yaklaşık 250.000 € maliyet ortaya çıkarmaktadır.
Özellikle az gelişmiş ülkelerde ve Ortadoğu’da
tescil çok pahalıdır. Nasıl olsa nasıl olsa
bizde marka yok, ve yabancı ülkeler gelip bizden tescil talep
edecekler düşüncesinde oldukları için bu ülkelerde tescil
on bin dolarlarla ifade edilmektedir. Avrupa ülkelerinde ise
nispeten daha ucuzdur.
II. Uluslararası tescile yönelik Madrid Protokolü ile bir imkan
daha getirilmiştir. Örneğin; Türkiye’deki bir kişi
Türk Patent Enstitüsüne başvurup markasını tescil
ettirmek istiyor. Ayrıca İngiltere, Kanada, Fransa ,
İrlanda ve Almanya’da da tescil ettirmek istiyor ve ülke
başına 175 € veriyor. Bu ülkelerde Madrid Protokolü’ne
göre tescil işlemi yapılıyor. Bu tescil yöntemi daha
iyi bir yöntemdir; ama henüz bu protokole üye ülke sayısı
azdır.
Dikkat etmek gerekir ki, henüz dünya çapında tescil yapacak bir
büro, kuruluş yoktur. Her ülkede ayrı ayrı tescil söz
konusudur.
III. Avrupa Topluluğu (AB) sınırları dahilinde
tek bir marka koruması imkânı da vardır. Topluluk
markası (CTM) için, tek bir müracaat yapılıyor ve
topluluk ülkelerinde (şu anda 25 topluluk ülkesi var) koruma
altına alınıyor.
Markalar koruma süreleri (10 yıl) içinde ciddi bir şekilde
korunmaktadırlar. Hukuki ve cezai olmak üzere iki tür müeyyide
öngörülmüştür. 2 yıldan 4 yıla kadar hapis
cezası, 26 milyardan 46 milyara kadar para cezası,
ayrıca işletmenin ticaretten men edilmesi, piyasaya
sunulmuş olan malların toplanması, gümrüklerde
mallara el koyma ve maddi-manevi tazminat gibi sonuçları
vardır. Dolayısıyla şu anda
kullanılması ve korunması en yaygın olan fikri
mülkiyet hakkı, markadır. Şu anda Ankara,
İstanbul ve İzmir’de fikri mülkiyet hakları
mahkemeleri vardır.
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :

"Marka Hukuku" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Serdar Cihan'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.

Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.


[Yazıcıya Gönderin] [Bilgisayarınıza İndirin][Arkadaşa Gönderin] [Yazarla İletişim]
» Makale Bilgileri
Tarih
27-10-2007 - 20:16
(5997 gün önce)
Yeni Makale Gönderin!
Değerlendirme
Şu ana dek 4 okuyucu bu makaleyi değerlendirdi : 4 okuyucu (100%) makaleyi yararlı bulurken, 0 okuyucu (0%) yararlı bulmadı.
Okuyucu
20754
Bu Makaleyi Şu An Okuyanlar (1) :  
* Son okunma 2 saat 46 dakika 53 saniye önce.
* Ortalama Günde 3,46 okuyucu.
* Karakter Sayısı : 25995, Kelime Sayısı : 4054, Boyut : 25,39 Kb.
* 4 kez yazdırıldı.
* 28 kez indirildi.
* 6 okur yazarla iletişim kurdu.
* Makale No : 702
Yorumlar : 1
Makale, Marka Vekilliği sınavına girecek arkadaşlar için faydalı bilgiler içeriyor. Teşekkürler...(...)
Makalelerde Arayın
» Çok Tartışılan Makaleler
» En Beğenilen Makaleler
» Çok Okunan Makaleler
» En Yeni Makaleler
THS Sunucusu bu sayfayı 0,05025506 saniyede 14 sorgu ile oluşturdu.

Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir.