Ana Sayfa
Kavram Arama : THS Google   |   Forum İçi Arama  

Üye İsmi
Şifre

Aktif Makale Halka Arz Edilen Şirketlerin İzahname (Aydınlatma Metni) Hazırlanmasının Zorunluluğu Ve Hukuki Sorumlulukları

Yazan : Av.Ayşe Dimdik [Yazarla İletişim]

HALKA ARZ EDİLEN ŞİRKETLERİN İZAHNAME (AYDINLATMA METNİ) HAZIRLANMASININ ZORUNLULUĞU VE HUKUKİ SORUMLULUKLARI
STJ. AV. AYŞE DİMDİK

HALKA ARZ NEDİR?

Halka Arz; hisse senetlerini satışa çıkardığını ilan eden bir şirketin tüm yatırımcılara hissedar olma yolunu açması faaliyetidir. Halka arz işlemi, şirketlerin ve bu şirketlerin sahip oldukları varlıkların küçük paylara bölünerek satışa çıkarılmasıdır.

ŞİRKET NEDEN HALKA AÇILIR?

1. Alternatif finansman yöntemlerine göre daha düşük maliyetli ve uzun vadeli bir kaynak sağlanmış olur.

2. Borçlanmanın aksine geri ödeme gerektirmez. Teminat ipotek istenmez.

3. Borsa şirketi olmak şöhret demektir. Şirket isminin yazılı ve görsel basında sıkça yer alması tanınırlığı, saygınlığı ve rekabet gücünü artıracaktır.

4. Halka açılma sonrası ikincil halka arzlarla sürekli fon temin edilmesi mümkündür.

5. Halka açılma sayesinde şirket kurumsallaşıp modern yönetim tekniklerine kavuşacak ve tüketiciler, yatırımcılar ve kreditörler gözünde prestij ve güven kazanacaktır.

6. Küçük ve gelişme potansiyeli olan şirketler için büyüme fırsatları sunar. Yerli ve yabancı şirketlerle işbirliğine gidebilme imkanları yaratır.

7. Hisse senetlerinin organize bir pazarda şeffaflık içerisinde alınıp satılması ile sağlanan likidite mevcut ortaklara önemli fırsatlar sağlar.

8. Finansman riskinin dağıtılmasını sağlar.

Halka arz; birincil ve ikincil halka arz olmak üzere ikiye ayrılır. Daha öncesinde halka açık olmayan şirketlerin yaptığı halka arz işlemi, birincil halka arz; daha önceden halka arz edilmiş ancak ilkinde halka arz oranının düşük olması sebebiyle bu işlemin ikinci kez yapılması, ikincil halka arzdır.

HALKA AÇILMA SÜRECİ NASIL İŞLER?

a) Ön Hazırlık
 Esas sözleşmenin sermaye piyasası mevzuatına uyum sağlanması amacıyla Kurul'a başvurulur.
 Kurulca onaylanan esas sözleşme değişiklikleri genel kurulun onayına sunulur.
 Halka arz başvurusu sırasında öncelikle Sermaye Piyasa Kurulu düzenlemeleri uyarınca halka arza aracılık yapmaya yetkili bir aracı kuruluşla sözleşme imzalanır.
 Finansal tablolar sermaye piyasası mevzuatına uygun olarak hazırlanır ve bağımsız denetimden geçirilir.
 Kurulca belirlenen formata uygun olan izahname hazırlanır.

b) Kurula ve Borsa’ya Başvuru
 Gerekli bilgi ve belgelerle Kurula ve Borsa’ya başvurulur.
 Başvurusu sırasında Kurula sunulan izahname ve finansal tablolar yetkili kuruluşun ve ortaklığın internet sitelerine ilan edilir.
 SPK, başvuruyu kamunun aydınlatılması ilkesi çerçevesinde inceler ve başvuru dosyasında eksik bulunmaması durumunda 20 iş günü içerisinde sonuçlandırır.

c) Payların Halka Arzı
 Kurulca onaylı izahnamenin Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda ilan edilmesini takiben payların satış işlemlerine başlanır.
d) Borsa İstanbul’da İşlem Görme
Kotasyon Yönergesi çerçevesinde yapılacak değerlendirme sonrasında Borsa İstanbul’un vereceği karara bağlı olarak paylar Borsada işlem görmeye başlar.

HALKA ARZIN GETİRDİĞİ HUKUKİ SORUMLULUKLAR NELERDİR?

Sermaye piyasası hukukumuzda yatırımcının korunması ana hedeftir. Bu hedefi gerçekleştirmede en önemli hukuki araçlardan biri de, tasarruf sahiplerini doğru bir yatırım kararı vermeye yöneltecek ve onların aldatılmalarını önleyecek bir izahnamenin varlığıdır. Zira izahname, tasarruf sahiplerinin yatırımcı olmadan önce, gerek yatırım yapacakları sermaye piyasası araçları ve gerekse bunların ihraççıları hakkında bilgi edinebilecekleri en önemli kamuyu aydınlatma aracıdır. Yatırım kararı izahnamedeki bilgilere göre verileceğinden, izahnamenin yanlış, eksik ya da yanıltıcı nitelikte bilgiler içermesi, hileli ya da sahte olması hallerinde yatırımcının zarar görmesi kaçınılmaz olacaktır

Sermaye piyasası araçlarının halka arz edilebilmesi veya borsada işlem görebilmesi için izahname hazırlanması ve hazırlanan bu izahnamenin Kurul’ca onaylanması zorunludur (SerPK.4/I; II-5.1 sayılı İzahname Tebliği, 5/I).
Sermaye piyasası araçlarının halka arz edilmeksizin ihraç edilmesi durumunda ya da yurtdışında gerçekleştirilecek ihraçlarında ise, izahname hazırlama yükümlülüğü söz konusu olmayıp bunun yerine ihraç belgesi düzenlenmesi gerekmektedir (İzahname Tebliği m.4/ğ; 5/II).

İzahname, sermaye piyasası araçlarının halka arzında düzenlenmesi gerekli olan ve kamuyu aydınlatma açısından en önemli hukuki araç olarak niteleyebileceğimiz bir belgedir. Zira yatırımcı, izahnamede yer alan bilgiler sayesinde halka arzda bulunan ihraççı ve halka arz ettiği sermaye piyasası araçları hakkında bilgi sahibi olacak ve parasını yatıracağı ihraççı kuruluşun özelliklerini, faaliyetlerini ve geleceğe dönük planlarını da yine izahnameden öğrenecektir. Dolayısıyla sermaye piyasası yatırımcısının aldatılmasının önlenmesinde en etkili yol, sağlıklı karar verebilmesini sağlayıcı bilgilerle donatılmış bir izahnamenin eline geçmesinin sağlanabilmesidir. Çünkü yatırımcı, izahnamede bulunan bilgi ve açıklamalara bakarak yatırımın taşıdığı risk derecesini ve kendisine sağlayacağı kârı hesaplayabilme imkânına sahip olması sağlıklı bir yatırım kararı verebilmesi için gereklidir. Bu nedenle izahnamede açıklanan bilgilerin, gerek ihraççı kuruluş ve gerekse halka arz edilen sermaye piyasası aracı bakımından doğru olması ve gerçeği dürüst bir şekilde yansıtması, yatırım kararını etkileyebilecek herhangi bir bilginin dahi atlanılmadan tam olarak izahname metnine yansıtılması, yatırımcının korunması açısından son derece önemlidir.

Bunun haricinde sorumluluk için sadece izahnamenin yanlış, yanıltıcı ve eksik bilgiler içermesi durumunun değil, hileli veya sahte olmasının, gerçeğin saklanmış olması ve diğer kanuna aykırılıkların da (TTK.549) dikkate alınması gerekir. Dolayısıyla gerçeğe uygun veya yanıltıcı olmayan bir izahname, gerçeğin saklanması halinde de sorumluluğa yol açabilecektir
Eğer izahnamede yanlış, yanıltıcı ve eksik bilgiler yer almakta ve bundan dolayı yatırımcılar zarar görmekte ise, söz konusu zararlardan ihraççı kuruluş sorumludur. Ancak zararın ihraççıdan tazmin edilememesi veya edilemeyeceğinin açıkça belli olması halinde; halka arz edenler, ihraca aracılık eden lider yetkili kuruluşlar, varsa garantör ve ihraççının yönetim kurulu üyeleri, kusurlarına ve durumun gereklerine göre zararlar kendilerine yükletilebildiği ölçüde sorumludurlar. Ayrıca bağımsız denetim, derecelendirme ve değerleme kuruluşları gibi izahnamede yer almak üzere hazırlanan raporları hazırlayan kişi ve kurumlar da, hazırladıkları raporlarda yer alan yanlış, yanıltıcı ve eksik bilgilerden sorumludur (SerPK.10/I ve II; İzahname Tebliği m.25/I ve II).

SerPK.10 hükmünün ifadesinden açıkça anlaşıldığı üzere, izahnamede yer alan yanlış, yanıltıcı ve eksik bilgilerden kaynaklanan zararlardan birinci derecede ihraççılar sorumludur. Zararların ihraççılardan tazmin edilememesi veya edilemeyeceğinin açıkça belli olması halinde, ikinci derecede, halka arz edenler, ihraca aracılık eden lider aracı kurum, varsa garantör ve ihraççının yönetim kurulu üyeleri sorumludur.
SerPK.10’da zarardan doğrudan ihraççının sorumlu olduğunun belirtilmesi ve ardından sayılan diğer sorumlular için kusur şartından bahsedilmesi, TTK.549 ile SerPK.10’un benzer saiklerle kaleme alındığını göstermektedir. Yani kanun koyucu, TTK.549’un gerekçesinde açıklandığı gibi, izahnameyi düzenleyenler için kusursuz sorumluluk öngörmeyi amaçlamıştır

İzahnameden ikinci derecede sorumlu olan halka arz edenler, ihraca aracılık eden lider aracı kurum ve ihraççının yönetim kurulu üyeleri ise, kusurlarının varlığı halinde sorumludurlar. Bu kişilerin sorumlu olması için yatırımcı nezdinde oluşan zarar ile aracı kuruluşun özen eksikliği arasında illiyet bağının mevcut olması gerekir. İzahnamedeki eksiklik ya da yanlışlık alım kararını etkilemişse, bu illiyet bağının varlığı kabul edilmelidir. Hükümde belirtilen garantörün sorumluluğu ise, diğer sorumlulardan farklıdır. Zira garantörlük sözleşmelerinin niteliği gereği garantörün sorumluluğu kusura dayanmaz.
İhraççının yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğu, TTK.549 ila 552 arasında düzenlenen sebeplerden ötürü kurucular, yönetim kurulu üyeleri, yöneticiler ve tasfiye memurları için öngörülen sorumluluk TTK.553 gereğince kusura dayanmaktadır. Ancak kusurun ağırlık derecesi önemli olmayıp, hafif ihmal dahi sorumluluğun doğumu için yeterlidir. ihraççının yönetim kurulu üyeleri, kendi iradeleriyle karar vermedikleri ve menfaat sahibinin talimatları doğrultusunda hareket ettikleri iddiasıyla yatırımcılara karşı hukuki sorumluluktan kurtulamayacaktır

SerPK.10’da düzenlenen izahname sorumluluğu bakımından yatırımcının uğradığı zarardan birden fazla kişi sorumlu ise, aralarında yine teselsül ilişkisi doğacak ve davacı yatırımcı, kendi lehine hüküm altına alınan zararın tamamıyla tazmin edilmesine kadar, kural olarak her bir faili (zarar vereni) takip edebilecektir. Ancak her bir zarar verenin takibi, yalnızca kendi kusuruna ve durumun gereklerine göre, zararın şahsen kendisine atfedilebilmesi durumunda mümkün olacaktır. Yani fail tek başına sorumlu olduğunda özel indirim sebeplerinden (TBK.51-52) yararlanacaksa, bu haktan müteselsil borçlu sıfatıyla da yararlanabilir. Ayrıca diğer faillerin bu sebeplerden yararlanma hakkının bulunması veya bulunmaması bu noktada önem taşımaz. Bu durumda izahnamenin yanlış, hileli veya yanıltıcı olması nedeniyle zarara uğrayan ve zararını ihraççıdan tazmin edemeyen bir yatırımcı, SerPK.10’da belirtilen pasif dava ehliyetini haiz kişi veya kurumları birlikte dava edebilecek; ancak mahkeme, durumun bütün gereklerini dikkate alarak kusur ilkesine göre her davalının sorumlu olacağı oranı tespit edecektir. Dava bazı davalılar bakımından reddedilse bile, davacının talebi kabul edilmişse, davacı dava giderlerine mahkum olma riskinden kurtulacaktır.

SerPK.32’de izahnameyi de içeren tüm kamuyu aydınlatma belgeleri bakımından müteselsil sorumluluk kabul edilmiştir ihraççıdan sonra ikinci derece sorumluluk yükletilen kimseler, izahnamede verilen bilgilerin yanlış, yanıltıcı ve eksik olmasından, dış ilişkide kusurları ölçüsünde sorumlu olacaklardır. Buna karşın izahname dışındaki kamuyu aydınlatma belgelerini imzalayanlar veya bu belgeler kendi adına imzalanan kişiler, bu belgelerde yer alan bilgilerin yanlış, yanıltıcı veya eksik olmasından kaynaklanan zararın tümünden, davacı yatırımcıya karşı 32. madde çerçevesinde, müteselsilen sorumlu olacaklardır. SerPK.32’de, zararın ortaya çıkışı ve zarar ile fiil arasındaki illiyet bağı konusunda bir karineye yer verilmiştir. Buna göre, yanlış, yanıltıcı veya eksik bilgiler içeren izahnamenin geçerlilik süresi boyunca; diğer kamuyu aydınlatma belgelerinin ise kamuya açıklandığı tarihten hemen sonra, ilk halka arzdan veya borsada satın alınan veya satılan sermaye piyasası araçlarının, gerçeğe uygun bilginin ortaya çıktığı tarihten hemen sonra borsada satılması veya satın alınması üzerine yatırımcıların malvarlıklarında zarar meydana gelmesi halinde, tazminat talepleri açısından kamuyu aydınlatma belgesi (izahname) ile zarar arasında illiyet bağı kurulmuş sayılır (SerPK.32/IV). Ancak kendisine tazminat talebi ileri sürülen kişi, illiyet bağının gerçekleşmediğini ispatlayarak sorumluluktan kurtulabilir.

Son olarak belirtmeliyim ki, izahnameden doğan tazminat talebi, zararın meydana geldiği tarihten itibaren 6 ay içinde zamanaşımına uğrar (Ser PK.m.32/VI)

KAYNAKÇA

https://www.alnusyatirim.com/halka-arz-nedir
https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Index/16/1
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/309372
https://www.dunya.com/kose-yazisi/sirketler-neden-halka-borsaya-arz-edilmek-ister/484729
https://www.hesapkurdu.com/mevduat/rehber/halka-arz
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :

"Halka Arz Edilen Şirketlerin İzahname (Aydınlatma Metni) Hazırlanmasının Zorunluluğu Ve Hukuki Sorumlulukları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av.Ayşe Dimdik'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.

Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.


[Yazıcıya Gönderin] [Bilgisayarınıza İndirin][Arkadaşa Gönderin] [Yazarla İletişim]
» Makale Bilgileri
Tarih
11-06-2021 - 13:13
(1022 gün önce)
Yeni Makale Gönderin!
Değerlendirme
Şu ana dek 4 okuyucu bu makaleyi değerlendirdi : 4 okuyucu (100%) makaleyi yararlı bulurken, 0 okuyucu (0%) yararlı bulmadı.
Okuyucu
1650
Bu Makaleyi Şu An Okuyanlar (1) :  
* Son okunma 9 saat 2 dakika önce.
* Ortalama Günde 1,61 okuyucu.
* Karakter Sayısı : 11870, Kelime Sayısı : 1423, Boyut : 11,59 Kb.
* 13 kez yazdırıldı.
* 12 kez indirildi.
* Henüz yazarla iletişime geçen okuyucu yok.
* Makale No : 2167
Yorumlar : 1
Henüz staj aşamasında bunu yazan meslekdaşım ilerleyen zamanlarda daha neleri yazar acaba? kalemin keskin okuyucun bolsun. Dimdik yoluna devam et etrafındaki çatlak seslere kulak verme(...)
Makalelerde Arayın
» Çok Tartışılan Makaleler
» En Beğenilen Makaleler
» Çok Okunan Makaleler
» En Yeni Makaleler
THS Sunucusu bu sayfayı 0,04004598 saniyede 14 sorgu ile oluşturdu.

Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir.