YENİ ÇEK KANUNU İLE GETİRİLEN SON ŞANS : ANLAŞMA İLE ERTELEME
A- ) ANLAŞMALI ERTELEME İMKANI
GENEL
5491 sayılı yeni Çek Kanunu ile karşılıksız çek keşidesi nedeniyle takibata başlanmış olan kişilere 2 farklı anlaşmalı erteleme imkanı getirildiği gibi , bir çeşit de anlaşmasız erteleme imkanı getirilmiştir. Bu erteleme imkanlarından anlaşmasız olan (5491 s.k. g. md 1 / f. 1 / b bendi ) ile 5491 s.k. g. md 1 / f. 1 / a bendinde düzenlenen anlaşmalı erteleme imkanından yararlanmak için kanun tarafından öngörülen süre 1/4/2010 tarihinde sona ermiş olduğundan , artık bu imkanlardan yararlanma ihtimali kalmamıştır. Kanun koyucu , getirilen imkanların borçlu kadar alacaklıya da yarar getirmesini umarak ve başvurusu süresi geçen anlaşmasız erteleme imkanından yeterince ve umulan amaç doğrultusunda yararlanılmayacağını düşünerek , borçlulara anlaşmasız erteleme için başvurularının kabul edilmiş olması ve taahhüt süresinin dolmamış olması şartı ile son bir anlaşmalı erteleme imkanı daha getirmiştir. ( 5491 s.k. g. md 1 / f. 2 / 2. cümle )
ŞARTLARI
1- ) YARARLANMA ŞARTLARI
A-)KİŞİ BAKIMINDAN : İmkandan yararlanmak isteyen kişilerin (sanığın) 3167 sayılı kanunun 16. maddesinde tanımlanan “ KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETMEK SUÇU “ nedeniyle , 1/11/2009 tarihi itibarıyla, haklarında soruşturma veya kovuşturma başlatılmış ya da kesinleşmiş bir hükümle mahkûm olan kişilerden olması gerekir ( g. md 2/f.1) Daha açık bir ifadeyle , bu imkandan yararlanmak isteyen kişilerin 1/11/2009 tarihi itibariyle karşılıksız çek keşide etmek suçundan en azından savcılığa şikayet edilmiş olmaları gerekir. Dosyası henüz mahkemede olup duruşması devam eden , dosyası karara çıkmış , hakkında mahkumiyet kararı verilmiş , hakkında verilen karar kesinleşmiş yahut kesinleşmemiş kişilerle dosyası temyizde ( Yargıtay ) olan kişiler ise bu imkandan hayli hayli yararlanacaklardır. Hakkında kesinleşmiş mahkumiyet kararı olup arananlar ile ceza infaz kurumlarında bulunanlar da bu imkandan yararlanabileceklerdir.
Madde metninde 1/11/2009 tarihi itibariyle denilmektedir. Kanunda açıklık bulunmadığından bu tarih dahil olmalıdır . Yani , 01/11/2009 günü savcılığa şikayet edilenler de bu imkandan yararlanabilmelidirler.
5491 s.k. g. md 2 / f.2 ‘ de düzenlenen anlaşmasız erteleme imkanından yararlanmanın 2. şartı ise , yararlanmak isteyen kişinin aynı kanun kapsamında düzenlenen ANLAŞMASIZ ERTELEME imkanından ( 5491 s.k. g. md 1 / f. 1 / b bendi ) yararlanmak için başvurmuş olması , başvurunun kabul edilmiş , taahhütnamede belirtilen sürenin de dolmamış olması gerekir.
Anlaşmalı ertelem imkanından yararlanmak için gerçekleştirilmesi gereken son şart ise şikayetçi anlaşmaya varılmış olmasıdır. Bu anlaşma tamamen irade serbestisi sınırları içinde yapılacak olup , borç , faizi ve masrafları gibi kalemler üzerinde taraflar özgürce konuşabileceklerdir.
2- ) TAAHHÜT VERİLMESİ
a-) Taahhüdün niteliği ve içeriği
a1 - )Taahhüt YAZILI olmalıdır. Geçici 2. maddenin 2. fıkrasının başlangıcındaki “ yazılı anlaşma “ ifadesi bu mecburiyete işaret etmektedir. Diğer bir deyişle taahhüt dilekçe şeklinde verilmelidir.
a2 - )Taahhüdün İçeriği : Anlaşmasız erteleme imkanı için öngörülen “Karşılıksız kalan çek bedelinin , üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren işleyecek ve 3095 sayılı Kanuna göre ticarî işlerde temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte BELİRLİ VADELERDE ödeneceği “ taahhüt edilmesi ( g. md 2 / f.1 , md 6 / f. 1 ) şartının ANLAŞMALI ERTELEME İMKANI bakımından da öngörüldüğünü söylemek pek mümkün değil. Zira g. md 2 / f.1 / a bendinde “ Şikâyetçi ile belirledikleri miktarın “ ibaresi kullanılmış ve tam bir anlaşma özgürlüğü getirilmiştir. Bu ibare ile taraflara ticari faiz isteme imkanı verildiği gibi , miktarda indirim yapma imkanı da tanınmış olmaktadır.
Peki bu taahhüt kısmında ne kadar ayrıntıya yer verilmelidir ?
Taahhütlerde asgari olarak ,savcılık / mahkeme bilgilerine , sanık ve şikayetçiye varsa vekillerine ilişkin bilgilere , taahhüde konu çeke ilişkin bilgilere , taksit tarihlerine , taksit tarihlerinde çek bedeli , faizden ve masraflardan oluşacak toplam borcun ne kadar olduğuna ve ne kadarının ödeneceğine ve “ taahhüt ve benzeri kabullenme “ ifadelerine yer verilmelidir.
ANLAŞMASIZ ERTELEME imkanında en az 2 taksit ve belirli oranlarda ödeme taahhüdünde bulunma şart olarak öngörülmüşken , çalışmamıza konu anlaşmasız erteleme imkanında taksit sayısı ve miktarları tamamen tarafların insiyatifine bırakılmıştır.
a3 -)Vekil marifetiyle taahhüt verilebilir mi ? Acaba anlaşmalı erteleme imkanından yararlanmak için verilecek taahhütlerin şikayetçi tarafından yapılması zorunlu mudur , yoksa vekiller de taahhüt hazırlayıp verebilir mi ?
5941 s.k. g. md . 2 / f.2 / 2. cümle “ … şikâyetçi ile anlaşmaya varması ve bu anlaşmanın bir nüshasının şikâyetçi veya yasal temsilcisi tarafından mercilerine verilmiş olması hâlinde … “ hükmünü getirmiş olmakla ; kanunun lafzından bu anlaşmayı bizatihi sanık ile müştekinin yapması gerektiği anlaşılmakta ise de , sanık ve müşteki vekillerinin de bu anlaşmayı hazırlayarak ilgili mercie verebilmelidirler.
Her ne kadar anlaşmasız erteleme imkanının uygulaması sırasında Sayın Mahkemeler ve Savcılık Makamları , vekilleri bu hakkı kullanmak konusunda çoğunlukla yetkili görmemişse de , anlaşmasız erteleme imkanı çalışmamızda savunduğumuz “ vekiller de bu işlemleri yapabilir ” yollu görüşümüzü kanundan daha fazla yararlanılmasını temin bakımından burada da dile getiriyoruz.
a4 -)Taahhütnameler nereye verilecek ?
Dosyası ,
-Savcılıkta olanlar , savcılık dosya ( soruşturma ) numarasını belirterek dosyanın bulunduğu savcılığa ( Örnek , dosyası Beyoğlu’nda olanlar Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığına verecekler. ) Dosyası , ikamet ettiği yahut bulunduğu yerde bulunmayanlar ise , bulundukları yer Savcılığı aracılığıyla taahhütnamelerini ilgili savcılığa gönderebilirler. ( Örnek ,Beyoğlu ‘nda oturduğu halde dosyası Giresun Savcılığında olanlar , Beyoğlu Savcılığı aracılığıyla taahhütlerini Giresun Savcılığına gönderebilirler. )
-Mahkemede olanlar ( davası devam edenler , davası bitip kararı kesinleşmeyenler , davası bitip kararı kesinleşenler , ceza infaz kurumlarında bulunanlar ) , mahkeme adı ve dosya ( esas ) numarasını belirterek ceza davasının görüldüğü ve dosyanın bulunduğu mahkemeye ( Örnek , dosyası/davası Konya 1. Asliye Ceza Mahkemesinde olanlar taahhütlerini Konya 1. Asliye Ceza Mahkemesine verecekler. ) Dosyası , ikamet ettiği yahut bulunduğu yerde bulunmayanlar ise , bulundukları yer Asliye Ceza Mahkemesi aracılığıyla taahhütnamelerini ilgili mahkemeye gönderebilirler. (Örnek , Sivas ‘ta oturduğu halde dosyası Konya 1. Asliye Ceza Mahkemesi’nde bulunanlar , Sivas Asliye Ceza Mahkemesi aracılığıyla taahhütlerini Konya 1. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderebilirler. ) Ceza infaz kurumlarında bulunanlar taahhütlerini cezaevi savcılığı aracılığıyla da ilgili asliye ceza mahkemesine gönderebilirler .
-Dosyası temyizde ( Yargıtay ‘da ) olanlar , ceza davasının görüldüğü ve karara bağlandığı mahkemeye , dilekçeleri Yargıtay ‘a gönderilmek üzere dilekçelerini verebilirler. ( Örnek ,Uşak 1. Asliye Ceza Mahkemesinde yargılanıp dosyası şuan temyizde/Yargıtay’da olanlar taahhütlerini , Yargıtay ‘a gönderilmek üzere Uşak 1. Asliye Ceza Mahkemesine verecekler.
a5 -)Taahhütname ne zamana kadar verilebilir ?
5941 s.k. g. md. 2 / f. 2 / c. 2 ‘de öngörülen “ … taahhütnamede belirttiği süre içinde … “ hükmü ile taraflar , borçlunun daha önce hazırlayıp merciine verdiği ve kabul edilen taahhütnamesinde öngörülen taahhüt süresi dolana kadar anlaşmalı erteleme imkanından yararlanmak için hazırlayacakları taahhütnameyi merciine verebileceklerdir.
Bu hususta geçici 2. maddede ayrı bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle taahhütnamede belirtilen taksit ödemeleri alacaklıya yahut avukatı varsa avukatına ya da varsa icra dosyasına yapılabilir. Her halde ödemenin makbuz mukabili yapılması ileride doğabilecek ispat sorunları bakımından menfaate uygun olacaktır.
TAAHHÜDÜN SONUÇLARI
A-) SADECE TAAHHÜTNAME VERMENİN SONUÇLARI
Geçici 2. maddenin 2. fıkrasın 2. cümlesi gereği , tarafların kanunun öngördüğü usulde hazırladıkları taahhütnamenin , anlaşmasız erteleme taahhütnamesindeki süre içinde savcılık yahut mahkemesine şikayetçi tarafça verilmesi halinde , şüpheli ve sanık kişiler hakkında taahhütnamede belirtilen süre kadar,
karar verilecektir. Ancak takdire bırakılmış olmakla birlikte , bu kararlarla beraber mahkemeler Ceza Muhakemesi Kanununun 109 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde yer alan adlî kontrol tedbirine karar verilebileceklerdir.
B- ) TAAHHÜDE UYMANIN SONUÇLARI
Usulüne uygun olarak düzenlenmiş taahhütnamedeki taksitleri zamanında ödeyerek , belirlenen bedeli ödeyen şüpheli ve sanık kişiler hakkında ,
- Kovuşturmaya yer olmadığına ( savcılık dosyasının kapanmasına )
-Davanın düşmesine ( ceza davasının ortadan kalkmasına )
-Hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına ( Hakkında mahkumiyet kararı verilenler ve cezaevinde bulunanlar için cezanın ortadan kalkmasına )
karar verilir.
Usule uygun olarak hazırlanan ve merciince kabul edilen taahhütnameye rağmen , taahhüde uyulmaz ise VE şikayetçinin başvurusu üzerine taahhüde uyulmadığının tespit edilirse soruşturmaya, kovuşturmaya veya hükmün infazına devam edilir. “ ( 5491 s.k. g. md . 2 / f. 5 )
TEMENNİ
Kanımızca yeni çek kanununun en anlamlı maddelerinden birisi bu maddedir. Kanunun sadece bu madde kapsamında bir erteleme öngörülseydi hem alacaklı hem de borçlu için daha faydalı olurdu diye de düşünüyorum. Nihayetinde kanun koyucu son şans olarak da olsa bu ihtimali de değerlendirmiş ve şikayetçilerin/sanıkların yararına sunmuştur. Umuyorum ki bu son şans ile hem alacaklılar alacaklarına kavuşur hem borçlular borçlarından kurtulur hem de adliyelerde ve avukatlık bürolarında biriken dosyalar kapatılabilir. Saygılarımla.
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Yeni Çek Kanunu İle Getirilen Son Şans : Anlaşma İle Erteleme" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Ufuk Kara'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
Şu ana dek 2 okuyucu bu makaleyi değerlendirdi :
2 okuyucu (100%) makaleyi yararlı bulurken,
0 okuyucu (0%) yararlı bulmadı.
Okuyucu
10623
Bu Makaleyi Şu An Okuyanlar (1) :
* Son okunma 12 saat 55 dakika 40 saniye
önce.
* Ortalama Günde 2,11 okuyucu.
* Karakter Sayısı : 11200, Kelime Sayısı : 1461,
Boyut : 10,94 Kb.
*
3 kez yazdırıldı.
*
5 kez indirildi.
*
4 okur yazarla iletişim kurdu.
* Makale No : 1225
Yeni Çek yasasının şikayetçi ve sanık anlamında yorumlandığı ve açık bir dille yazılmış bu güzel makaleniz için THS üyeleri adına teşekkür ediyorum.(...)
Yeni Çek Kanunu İle Getirilen Son Şans : Anlaşma İle Erteleme
