|
AİLE DÜZENİNE KARŞI SUÇLAR
ÇOCUĞUN KAÇIRILMASI VE ALIKONULMASI SUÇU
TCK Madde 234 - (1) Velayet yetkisi elinden alınmış olan ana veya babanın ya da üçüncü derece dâhil kan hısmının, onaltı yaşını bitirmemiş bir çocuğu veli, vasi veya bakım ve gözetimi altında bulunan kimsenin yanından cebir veya tehdit kullanmaksızın kaçırması veya alıkoyması hâlinde, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(2) Fiil cebir veya tehdit kullanılarak işlenmiş ya da çocuk henüz oniki yaşını bitirmemiş ise ceza bir katı oranında artırılır.
(3) (Ek fıkra: 06.12.2006 - 5560 S.K.10.md) Kanunî temsilcisinin bilgisi veya rızası dışında evi terk eden çocuğu, rızasıyla da olsa, ailesini veya yetkili makamları durumdan haberdar etmeksizin yanında tutan kişi, şikâyet üzerine, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
TCK Madde 6 - (1) Ceza kanunlarının uygulanmasında; ... b) Çocuk deyiminden; henüz onsekiz yaşını doldurmamış kişi, ... Anlaşılır.
Diğer suçlar: -Birden çok evlilik, -Çocuğun soy bağını değiştirme,
-Hileli evlenme, -Kötü muamele,
-Dinsel tören, -Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali,
Benzer suçlardan farkı:
İİK Madde 25 - (1)Çocuk teslimine dair olan ilam icra dairesine verilince icra memuru 24 üncü maddede yazılı şekilde bir icra emri tebliği suretiyle borçluya yedi gün içinde çocuğun teslimini emreder. Borçlu bu emri tutmazsa çocuk nerede bulunursa bulunsun ilam hükmü zorla icra olunur.
(2)Çocuk teslim edildikten sonra diğer taraf haklı bir sebep olmaksızın çocuğu tekrar alırsa ayrıca hükme hacet kalmadan zorla elinden alınıp öbür tarafa teslim olunur. (Çocuk teslimi)
İİK Madde 25/a – (1) Çocukla şahsi münasebetlerin düzenlenmesine dair ilam hükmünün yerine getirilmesi talebi üzerine icra memuru, küçüğün ilam hükümleri dairesinde lehine hüküm verilen tarafla şahsi münasebette bulunmasına mani olunmamasını; aksi halde ilam hükmünün zorla yerine getirileceğini borçluya 24 üncü maddede yazılı şekilde bir icra emri ile tebliğ eder. Bu emirde ilam hükmüne aykırı hareketin 341 inci maddedeki cezayı müstelzim olduğu da yazılır.
(2)Borçlu bu emri tutmazsa ilam hükmü zorla yerine getirilir. Borçlu alacaklının şikâyeti üzerine ayrıca 341 inci maddeye göre cezalandırılır. (çocukla şahsî münasebet tesisine ilişkin ilamın icrası)
İİK Madde 341 - (Değişik madde: 17.07.2003 - 4949 S.K./96. md.;Değişik madde: 31.05.2005-5358 S.K./12.mad) Çocuk teslimi hakkındaki ilâmın veya ara kararının gereğini yerine getirmeyen veya yerine getirilmesini engelleyen kişinin, lehine hüküm verilmiş kimsenin şikâyeti üzerine, altı aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra ilâmın veya ara kararının gereği yerine getirilirse, kişi tahliye edilir. (Çocuk teslimi emrine muhalefetin cezası)
_İİK, konu ile ilgili 2 durumu yaptırıma bağlamış:
1- Çocuk teslimine ilişkin ilama veya ara karara uymamak: Çocuk kendisine velayet hakkı verilmemiş olan kişi nezdindedir. Hâkim kararı küçüğün velayet hakkı sahibi kimseye teslimi ne ilişkindir. Kişi bu hükmün gereğini yerine getirmediği için tazyik hapsine muhatap olmaktadır.
_ Hâlbuki TCK m.234te çocuk, velayet yetkisi elinden alınan kişi tarafından, bizzat çocuğun teslim edildiği kimseler yanından kaçırılmakta veya alıkonulmaktadır.
2- Çocukla şahsî ilişki tesisine ilişkin ilama muhalefet etmek: İİK m. 341’de düzenlenen tazyik hapsinin muhatabı; velayet hakkı sahibi olup hak velayet hakkı alınmış olan kişinin çocuk ile kişisel ilişki kurmasını engelleyen taraftır.
_ Hâlbuki 234’te fail, velayet hakkı kendisinden alınmış olan anne, baba veya 3. derece dâhil kan hısımlarıdır. Bunlar tarafından çocuk velayet hakkı sahibi kimseler tarafından kaçırılmaktadır.
XX İİK’ da bahsedilen hapis,”tazyik hapsidir”, TCK 234’teki gibi hapis cezası değildir.
XX İİK 341’in uygulanması için şikâyet gereklidir. Oysa TCK234 hükmü re’sen kovuşturulur.
Korunan hukukî yarar: Karma niteliklidir.
1-Bakım ve gözetim yetkisine sahip kimselerin aile hukukundan doğan velayet ve vesayet haklarının ihlalinin cezalandırılması.
2-Küçüğün kendi kendisine karşı korunması. (16 yaşından küçüğün rızası fili suç olmaktan çıkarmaz.)
3-Küçüğün beden bütünlüğü, iç huzuru, serbestçe karar verme özgürlüğü ( 234/ fk2)
Maddî Unsur:
1-Fiil: “mütemadi suç!!” “sırf hareket suçu!!”
Fk1__16 yaşını bitirmemiş küçüğün cebir veya tehdit kullanılmadan kaçırılması ve alıkonması.
_İlgilinin Rızası: Küçüğün veli, vasi veya bakım ve gözetimi altında bulunduğu kimselerin yanından onların muvafakatiyle alınması veya alıkonması durumunda bu suç oluşmaz. Ama bu kimselerin rızalarının fiili hukuka uygun hale getirebilmesi için;
1- “İradelerinin ifsat edilmemiş” olması gerekir.
2-Bu rıza velayet hakkından kaynaklanan terbiye, tedip, bakım ve gözetim yetkilerinin sınırlarını aşar tarzda olmamalıdır. Yoksa çocuğa karşı “kişiyi hürriyetinden yoksun kılma” suçu (TCK m 109) işlenmiş olur.
_”Kaçırma ve alıkoyma”:
Kaçırma:
_Küçüğün velayet veya vesayet hakkına sahip bulunanların veya ona bakan ve koruyan kimselerin nüfuz alanı dışına çıkarılarak, bulunduğu yerden başka bir yere götürülmesi, yerinin değiştirilmesi, sevk edilmesi, uzaklaştırılmasıdır.
_Mağdurun veli, vasi veya bakım ve gözetimi altında bulunduğu kimsenin hukuk alanından alınarak kaçıranın hukuk alanına sokulması ve bu suretle söz konusu kimselerin küçük üzerindeki haklarının kaçıran lehine yok edilmesidir.
_Küçüğün velayet-vesayet hakkına sahip kimselerin yanından alınarak, failin nüfuz ve hâkimiyet alanına herhangi bir vasıta ile sokulmasıdır.
_Her tür şekille olabilir.
_Hareketin bu şeklinin gerçekleşmesi mutlaka bir yer değişikliği gerektirir. Bu yer değişikliği belli bir zaman devam etmelidir.
_Hareket ne zaman tamamlanmıştır? Bu konu teşebbüs açısından önemlidir. Mütemadi suç olduğu için tamamlanması ve bitmesi anı birbirinden farklı anlarda gerçekleşir. Suç, mağdurun veli/vasi/bakım ve gözetimi altında bulunduğu kimsenin muhitinden alınıp, failin nüfuzu altında bulunan bir yere götürülmesiyle tamamlanır. (Park bahçe umumi yer olmaz. Nüfuz alanını mahkeme takdir eder.) Ancak kişisel hürriyeti ihlal edilen mağdurun hürriyetine kavuşmasıyla sona erer. Failin düşündüğü yere gidilememiş olması suçu etkilemez. Takip ediliyorsa yine nüfuz alanına girilememiştir, takip kesilince girilir.
Alıkoyma: Failin emniyet (tasarruf) alanına rızasıyla giren mağdurun onun tarafından tutulmasıdır. 234. md anlamında alıkoyma ise; küçüğün veli/vasi/ bakım ve gözetimi altında bulunduğu kimselerin rızasıyla failin etki alanına girmesi, ama daha sonra failin bu rızanın kapsamına aykırı olarak küçüğü kendi nüfuz ve etki alanında tutmaya devam etmesidir.
_Kaçırmadan farkı- Kaçırmada fail mağduru kendi nüfuz ve etki alanına nakleder. Alıkoymada mağdur bu alana kendisi girer, fail çıkmasını engeller.
_Kaçırmayla ortak özelliği- Mütemadi suç oluşturması.
_Alıkoyma, mağdurun çıkmak istemesine rağmen orada tutulması ile tamamlanır. Tamamlanma bak. alıkoymanın belli bir zaman sürmesi önemli değildir. Mağdur üzerinde hâkimiyet kurulması yeter. Hâkim alıkoymanın tamamlanmış sayılması için gerekli süreyi her olayın özelliğine göre takdir eder.
X Fk 1 anlamında kaçırma ve alıkoyma fiilleri cebir ve tehdit kullanılmaksızın gerçekleştirilmelidir. Yoksa 2. fk hükmü uygulanır. Böylece suçun temel şeklinin oluşması, suçun işlenmesi sırasında geçerli olmamakla beraber rızasının varlığına bağlıdır. Kan.Koy. hileden bahsetmemiştir ama hile olması durumunda da 234 fk 1 uygulanmalıdır. Hile küçüğe ya da hak sahiplerine karşı yapılmış olabilir.
Fk 2__Fiil cebir veya tehdit kullanılarak işlenmiş ya da çocuk henüz oniki yaşını bitirmemiş ise ceza bir katı oranında artırılır.
_Bu iki durum, daha ağır cezayı gerektiren nitelikli unsurdur. “bileşik (mürekkep)suç!!”
Cebir: TCK m 108 - (1) Bir şeyi yapması veya yapmaması ya da kendisinin yapmasına müsaade etmesi için bir kişiye karşı cebir kullanılması hâlinde, kasten yaralama suçundan verilecek ceza üçte birinden yarısına kadar artırılarak hükmolunur.
_Mağdura fizikî güç uygulanmasıdır. Bu suretle çocuk ya da velayet veya vesayete sahip kimseler üzerinde baskı oluşturulmakta, fiile mukavemetleri kırılmaktadır.
Tehdit: TCK m 106 - (1) Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit eden kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından veya sair bir kötülük edeceğinden bahisle tehditte ise, mağdurun şikâyeti üzerine, altı aya kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
_Tehdit kişinin huzurunun bozulmasına, endişelenmesine veya onda bir güvensizlik duygusunun meydana gelmesine yönelik bir fiildir. Böylelikle kişinin serbest karar alabilme ya da aldığı kararlar doğrultusunda serbestçe hareket edebilme özgürlüğü, gelecekte yapılacak haksız nitelikte bir fenalığın bildirilmesi ile engellenir.
_Tehdit bir kimsenin veya bağlılık duyduğu kimselerin hukukuna zarar verebilecek haksız bir takım sözler veya davranışlardır.
X Cebir veya tehdit, kaçırma ve alıkoymayı işlemek maksadıyla kullanılmış olmalıdır!
_Suç işlendikten sonra mağdurlar (küçük/veli-vasi v.s.) üzerinde cebir ve tehdit uygulanması ayrıca suç teşkil eder.
_234/2 de, sadece fiilin cebir kullanılarak işlenmesinden bahsedilmiştir. Demek ki temadi devam ederken kullanılan cebir daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hal kapsamında değerlendirilmez ve ayrıca cezalandırılır.
_Daha ağır cezayı gerektiren nitelikli unsuru oluşturan cebrin sınırı, 86/2’ye göre belirlenir: TCK m 86/2-Kasten yaralama fiilinin kişi üzerindeki etkisinin basit bir tıbbi müdahaleyle giderilebilecek ölçüde hafif olması halinde, mağdurun şikâyeti üzerine, dört aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur.
_Cebir basit tıbbî müdahale ile giderilemeyecek nitelikte kasten yaralamaya yol açmışsa içtima kuralları uygulanmalıdır.
_Cebrin mağdura karşı işlenmesi şart değildir, onu kurtarmak isteyenlere karşı işlenmesi de koşulu yerine getirir. Bu kapsamda suç tanımındaki iki tür mağdur üzerinde de cebir kullanılabilir.
2-Fail: “Velayet yetkisi alınmış olan ana-baba ya da 3. derece dâhil kan hısımları”
_Ana-baba dışı bir kişi ise mutlaka kan hımsı olması gerekir. Kayın hısımlar yaparsa 109 uygulanır, genel hükümdür.
3-Mağdur: “Küçüğün velisi/vasisi/bakımı ve gözetimi altında bulunduğu kimse ve bizzat küçük”
_234 anlamında mağdur küçük:
1- 16 yaşını doldurmamış olmalıdır.
2- 12 yaşını bitirmemişse ya da suç cebir ve tehditle işlenmişse, failin cezası arttırılır.
3- Bu suçta 16 yaşını doldurmamış küçüğün rızası hukuka uygunluk sebebi olmaz, rızasına itibar edilmez. Çünkü bu yaşlarda çok çabuk etki altına girebilir. Eğer 16 yaşını doldurmuşsa rızası varsa eylem suç teşkil etmez, rıza fiili hukuka uygun hale getirir.
Manevî Unsur: KAST
_Suçun oluşumu açısından failin belli bir amaçla hareket etmiş olmasının önemi yoktur.
Daha ağır cezayı gerektiren nitelikli unsur: 234/2- Fiil cebir veya tehdit kullanılarak işlenmiş ya da çocuk henüz oniki yaşını bitirmemiş ise ceza bir katı oranında artırılır.
Suçun özel görünüş şekilleri:
1-Teşebbüs: Çocuğun kaçırılması ve alıkonması suçu “mütemadi bir suçtur.” Bu nedenle tamamlanma ve bitme anı birbirinden farklı zamanlarda gerçekleşir. Küçüğün tamamen failin etki ve nüfuz alanına girmesi anında suç tamamlanır.
_Sırf hareket suçu olduğu için hareket yapılır yapılmaz suç tamamlanmış olur.
_Kaçırma ve alıkoymaya yönelik icra hareketlerinin kısımlara bölünebilme imkânı varsa, teşebbüs hali gerçekleşebilir.
2-İştirak: Temadi devam ettikçe yani küçük serbest bırakılmadıkça bu suça azmettirme dışında iştirakin her şekli mümkündür.
3-İçtima:
_Kaçırma esnasında velayet/vesayete sahip kimselerin konut dokunulmazlığı da ihlal edilmişse, her iki suçun cezası ayrı ayrı verilir.
_Cebir veya tehdit suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli unsuru olduğundan “bileşik (mürekkep)suç” söz konusudur. Cebrin sınırı (86/2- basit tıbbî müdahale ile giderilebilme) aşılmışsa, fail ayrıca kasten yaralamadan da sorumlu olur.
Kovuşturma ve yaptırım: RE’SEN 234/1- 3aydan 1 yıla dek hapis.
234/2- 1.fk cezası bir kat arttırılır.
Gerekçe:
MADDE 234.– Maddenin birinci fıkrasında, velayet yetkisi elinden alınmış olan ana veya babanın ya da üçüncü derece dahil kan hısmının, onaltı yaşını bitirmemiş bir çocuğu veli, vasi veya bakım ve gözetimi altında bulunan kimsenin yanından cebir veya tehdit kullanmaksızın kaçırması veya alıkoyması, suç olarak tanımlanmıştır. Böylece bu maddeyle çocuk üzerin*deki velâyet veya vesayet hakları korunmaktadır.
Söz konusu suç, on beş yaşını bitirmemiş olan çocuğun kaçırılması veya alıkonulması suretiyle gerçekleşir. Ancak, bunun için cebir veya tehdit kullanılmasına gerek yoktur. Ayrıca, çocuğun velayet yetkisi elinden alınmış olan ana veya baba ya da üçüncü derece dahil kan hısmı tarafından kaçırıl*mış veya alıkonulmuş olması gerekir.
Maddenin ikinci fıkrasında, söz konusu suçun nitelikli hâlleri belir*lenmiştir. Buna göre, kaçırma veya alıkoyma fiillerinin cebir veya tehdit kullanılmak suretiyle işlenmesi hâlinde faile daha ağır ceza verilecektir. Keza, kaçırılan çocuğun oniki yaşını bitirmemiş olması hâlinde de ceza artı*rılacaktır.
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Aile Düzenine Karşı Suçlar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Cansu Çakan'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (https://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Aile Düzenine Karşı Suçlar
