Av.M.Lamih ÇELİK
Şanlıurfa Belediyesi Hukuk İşleri Müdürü
• Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi Mart (2011), Cilt: 16, Sayı: 3, Sayfa: 14-17
Sözleşmeli personeli,657 sayılı Kanunda bir meslek bilgisine ve uzmanlığa ihtiyaç gösteren geçici ve zorunlu durumlarda istihdam edilen ve işçi sayılmayan kimse olarak tanımlanmış iken 7/15754 sayılı “Sözleşmeli Personel çalıştırılmasına dair esasları “belirleyen Bakanlar Kurulu Kararının 2.maddesinde, Sözleşmeli personel; mevzuatına uygun olarak… sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kamu görevlileri olarak tanımlanmıştır.
Belediyelerin sözleşmeli personel çalıştırması ile ilgili Belediye Kanunun 49’uncu maddesi ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4’üncü maddesindeki düzenlemelerden farklı özel bir düzenleme getirilmiştir.
İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 31.10.2005 tarih ve 11493 sayılı Genelgesi ile belediyeler için tip sözleşme hazırlanmıştır.Buna göre;Eğer avukat bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışıyorsa Ek-2 Sayılı Tip Sözleşme örneği imzalanacaktır, eğer avukat,bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışmıyorsa Ek- 3 Sayılı Tip Sözleşme örneğinin kullanılması gerekir.
Damga Vergisi
6111 sayılı Torba yasa değişiklik yapılmadan önce Sözleşmeli avukat ile yapılan sözleşmede yer alan ücret ile sözleşme süresi çarpılarak bulunan rakam (matrah) üzerinden sözleşme imzalandığı anda binde 7,5 oranında damga vergisi alınıyordu.
6111 sayılı Torba yasanın 83.maddesi ile sözleşmeli personel pozisyonlarında istihdam edilen sözleşmeli personel ile yapılan hizmet sözleşmeleri Damga vergisinden İstisna Edilen Kâğıtlar sınıfına alındığından 25.02.2011 tarihinden sonra yapılacak sözleşmelerden Damga vergisi kesilmeyecektir.Söz konusu sözleşmelere ilişkin olarak süre uzatımı,yenileme,tadil,fesih,taahhüt gibi amaçlarla düzenlenecek her türlü kağıtlarda istisna kapsamında olacaktır.
Toplu Sözleşme Primi
Sözleşmeli Personel isterse kamu görevlileri sendikasına yani memur sendikasına üye olabilir. Memur sendikasına üye olmaları halinde, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uyarınca sendika ödeneği ödenmesi gerekir.(Devlet Personel Başkanlığının 26.04.2007 tarih ve 6869 sayılı görüşü)
6111 sayılı Torba yasasının 118.maddesiyle Memur sendikalarına üye olup aylık veya ücretinden üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında aylık veya ücretleri ile birlikte 45 TL toplu sözleşme primi ödenir. Bu madde uyarınca yapılan ödeme, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz ve ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye payı, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun benzer ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.”
Buna göre sözleşmeli personel memur sendikasına üye ise 1/1/2011 tarihinden itibaren 45 TL toplu sözleşme primi ödenecektir. Sözleşmeli personel memur sendikasına üye değilse bu ödeme yapılmayacaktır.Sözleşmeli personelin üyelik kaydı belediyeye ulaştığı tarihi izleyen ödeme tarihinde maaşa eklenir.Başka bir deyişle Mart ayında üye olunduğunda anca nisan ve sonrası için ödeme yapılır geriye dönük ödeme yapılmaz.
Benzer bir düzenleme “21.3.2006 günlü, 5473 sayılı Yasa’nın 1. maddesiyle 27.6.1989 günlü, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen iptali istenen fıkranın yer aldığı ek 4. madde şöyledir:
“25/6/2001 tarihli ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu hükümleri uyarınca kamu görevlileri sendikasına üye olup, kendisinden üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine, anılan kesintinin yapıldığı her ay için 5 YTL tutarında sendika ödeneği verilir.
Bu ödeme, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz ve ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye payı, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.” Şeklinde yapılmış idi.Ancak Anayasa Mahkemesi 25.6.2009 tarihinde 2006/94 esas ve 2009/92 karar sayılı kararında (RG: 10 Kasım 2009- 27402 özetle” İptali istenilen kuralla, Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu hükümleri uyarınca kamu görevlileri sendikasına üye olan ve kendisinden üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine, anılan kesintinin yapıldığı her ay için 5 YTL tutarında sendika ödeneği verilmesi öngörülmektedir.
Sendikaların görevlerini yerine getirmeleri ve sendikal hakların kullanılması, sendikaların bağımsız olmalarını gerekli kılar. Sendikaların bağımsızlıklarını korumaları ve amaçlarını gerçekleştirmeye yönelik eylemlerini sürdürmeleri de temelde üyelik ödentilerinden oluşan yeterli düzeyde gelirlerinin bulunmasına bağlıdır.
Kamu görevlileri sendikasına üye olan kamu görevlilerine, kendilerinden üyelik ödentisi kesintisi yapılan her ay için belirli bir tutarda sendika ödeneği verilmesini öngören dava konusu kural, sendikalar ile üyeleri arasında olması gereken ilişkinin mahiyetini ve buna bağlı olarak sendikaların faaliyetlerinin demokratikliğini olumsuz etkileyecek niteliktedir. Üyelerin ödemesi gereken ödentilerin, sendika ödeneği adı altında sendika üyesi kamu görevlilerine Devlet tarafından verilmesi ve bu suretle sendikaların gelir elde etmeleri, sendikalara ve üyelerinin gönüllülük esasına dayalı katılımlarına müdahale anlamını taşımakta ve sendikaların bağımsızlığı ilkesine aykırı bulunmaktadır.
Uluslararası Çalışma Örgütünün 98 ve 151 sayılı Sözleşmelerinde de sendikalara müdahale yasaklanmıştır.
Kamu görevlileri sendikasına üye olan kamu görevlilerine, kendilerinden üyelik ödentisi kesintisi yapılan her ay için belirli bir tutarda sendika ödeneği verilmesi, dolaylı yoldan sendikalara ve üyelerinin gönüllülük esasına dayalı katılımlarına müdahale anlamı taşıdığından, Anayasa’nın 51. maddesine aykırıdır. İptali gerekir.” Denilerek yasa maddesini iptal etmiştir.Yeni düzenlemenin de aynı gerekçelerle iptali söz konusu olabilir.
Aile Yardımı Ödeneği
6111 sayılı kanunun 118.maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ye eklenen ek 8 inci maddede yer alan;” Ayın veya haftanın bazı günleri ya da günün belirli saatleri gibi kısmi zamanlı çalışan sözleşmeli personel hariç olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatları ile döner sermaye işletmelerinde sözleşmeli personel pozisyonlarında istihdam edilenlerden aile yardımı ödeneğinden veya başka bir ad altında da olsa aynı amaçla yapılan herhangi bir ödemeden yararlanamayanlara, Devlet memurlarına verilen aile yardımı ödeneği, herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın aynı usul ve esaslar çerçevesinde ödenir.” Hükmü uyarınca,5393 sayılı Belediye Kanunun 49.maddesine göre sözleşmeli personel olarak istihdam edilenlerinde aile yardımı ödeneğinden yararlandırılmasına imkan sağlanmıştır.
Buna göre kısmi sözleşmeli personel bu ödemeden yararlanmayacaktır.Sadece tam zamanlı sözleşmeli personele verilecektir.
Devlet memurları, eş ve çocukları için 657 sayılı kanunun 202-206 maddelerinde aile yardımının ödeme koşulları belirlenmiştir.657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 202'nci maddesinde Devlet memuruna, çocuklarından dolayı her yıl bütçe kanunlarında gösterilecek tutarda aile yardımı yapılacağı; 204'üncü maddesinde memurun, bu ödeneğe evlendiği ve/veya çocuğun doğduğu tarihi izleyen aybaşından itibaren hak kazanacağı; 205'inci maddesinde memurun, eş için ödenen aile yardımı ödeneği hakkını eşinden boşanma veya eşinin ölümü, çocuk için ödenen yardım ödeneği hakkını, çocuğun ölümü veya 206'ncı maddedeki hallerin vukuunu izleyen aybaşından itibaren kaybedeceği; 206'ncı maddesinde de hangi hallerde çocuklar için aile yardımı ödeneğinin verilmeyeceği hükme bağlanmıştır.
Yine bu maddelerle, çocuklar için yapılacak aile yardımının ödeme usul ve esaslarına ilişkin ayrıntılı hükümler getirilmiş ve 203'üncü maddesinde de, karı ve kocanın her ikisinin de memur olması halinde, çocuklar için aile yardımı ödeneğinin yalnız kocaya verileceği açıklanmıştır.
Görüleceği üzere 657 sayılı Kanunun ilgili hükümleri tereddüde meydan vermeyecek ölçüde açık bulunmaktadır.
Sözleşmeli personele yapılacak aile yardımı ödeneğinden herhangi bir vergi ve kesinti yapılmayacaktır.
Bu düzenleme 1/1/2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girdiğinden bu tarih esas alınarak yapılacak fark ödemesi ilk aylıkla birlikte ödenecektir.
6111 sayılı yasanın 117/1-g bendi ile 657 sayılı yasanın 202.maddesinde yer alan iki çocuk sınırlaması 1/1/2011 tarihinden itibaren kaldırılmış olduğundan şartları uygun olduktan sonra çocuk sayısı kaç olursa olsun tümü için ödeme yapılacaktır.
Özetlemek gerekirse;
-Sözleşmeli personelin evli olması gerekir ve eşinin her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmaması veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almaması gerekir.
Eşi için ödenecek Aile yardımı(1.823xMaaş Katsayısı) = 112,94 TL’dir.
Sözleşmeli personelin çocukları için aile yardımı ödeneği verilebilmesi için;
-Eşi çalışıyor ve çocuklar için aile yardımı alıyorsa varsa aradaki fark ödenir.
-Dul sözleşmeli personelin çocuklarına ve/veya geçimini sağladığı üvey çocukları içinde ödenir.
-Sözleşmeli personel boşanmış ise mahkeme kararında çocuk yardımından hangi tarafın yararlanacağı belirtilmiş ise ona ödenir.
-Sözleşmeli personelin evlenen çocukları için ödeme yapılmaz.
-25 yaşını dolduran çocuklar için ödeme yapılmaz. (Ancak 25 yaşını bitirdiği halde evlenmemiş kız çocukları ile çalışamayacak derecede malullükleri resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilenler için süresiz olarak ödeneğin verilmesine devam olunur.)
- Kendileri hesabına ticaret yapan veya gerçek veya tüzel kişiler yanında her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışan çocuklar (Öğrenim yapmakta iken tatil devresinde çalışanlar hariç) için ödeme yapılmaz
-Burs alan veya Devletçe okutulan çocuklar için ödeme yapılmaz.(örneğin Askeri okullarda öğrencinin giderleri devletçe karşılandığından bu çocuklar için ödeme yapılamaz.)
Aile yardımı(500xMaaş Katsayısı) 06 yaş grubu Çocuk için = 30,98 TL
Aile yardımı(250xMaaş Katsayısı) 07 yaş üzeri grubu Çocuk için =15,49 TL her ay ücretle birlikte ödenecektir.
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Torba Yasada ”sözleşmeli Personel”" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av.M.Lamih Çelik'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
Şu ana dek 1 okuyucu bu makaleyi değerlendirdi :
1 okuyucu (100%) makaleyi yararlı bulurken,
0 okuyucu (0%) yararlı bulmadı.
Okuyucu
2413
Bu Makaleyi Şu An Okuyanlar (1) :
* Son okunma 3 saat 2 dakika 25 saniye
önce.
* Ortalama Günde 1,01 okuyucu.
* Karakter Sayısı : 10169, Kelime Sayısı : 1240,
Boyut : 9,93 Kb.
*
Henüz yazarla iletişime geçen okuyucu yok.
* Makale No : 1989
Torba Yasada ”sözleşmeli Personel”
