|
6111 sayılı TORBA YASADA “ MOBESE”
Av.M.Lamih ÇELİK
• Torba Yasada "Mobese" - Mahalli İdareler Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 199, Sayfa: 23-26
GİRİŞ
Resmi gazetenin 25.02.2011 tarih ve 27857 (Mükerrer) sayısında yayınlanarak yürürlüğe giren ve Torba yasa olarak bilinen 6111 sayılı kanunun 60.maddesinde MOBESE ile ilgili bir düzenleme yapılmıştır.
MADDE 60- 2918 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“EK MADDE 16- Belediyelerce kendi bütçe kaynakları kullanılarak, karayollarında can ve mal güvenliğini sağlamak, düzenli ve güvenli trafik akışını temin etmek amaçlarına hizmet etmek üzere kurulmuş veya kurulacak elektronik sistemlerin Emniyet Genel Müdürlüğünce trafik ihlallerinin tespiti amacıyla kullanılması durumunda, aylık dönemler halinde yapılan tespitlere dayanılarak düzenlenen trafik idari yaptırım karar tutanaklarında yer alan trafik idari para cezasının % 30’u oranındaki tutar, izleyen ayın sonuna kadar Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinden ilgili belediyelere sistem kullanımı hizmet bedeli olarak ödenir.
Bu madde kapsamında hizmetinden yararlanılacak elektronik sistemlerin taşıması gereken teknik özellikler, kurulması gereken yerler ve belediyelerle yapılacak protokollere ilişkin diğer şartlar ile maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca (Emniyet Genel Müdürlüğü) müştereken belirlenir.”
Komisyon raporunda bu düzenlemenin “karayollarında can ve mal güvenliğinin sağlanması ile düzenli ve güvenli trafik akışını temin etmek amacıyla,belediyelerce kendi bütçe kaynakları kullanılarak kurulan ve işletilen elektronik sistemlerin Emniyet Genel Müdürlüğünce kullanılması halinde söz konusu sistemlerin kurulum ve işletme maliyet bedellerine katkı sağlanması amacıyla bu sistemler kullanılarak kesilen trafik para cezalarının % 30 nun Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından ilgili belediyeye sistem kullanım bedeli olarak aktarılması” için konulduğu ifade edilmektedir.
Belediyelerimiz bu gelirden faydalanmak için MOBESE sistemini kurma girişimlerine başlayacaklarını dikkate alarak Mobese hakkında genel bir bilgilendirme yapmak amacıyla bu çalışma yapılmıştır.
Mobese nedir?
Kısa adı MOBESE olan sitemin açılımı Mobil Elektronik Sistem Entegrasyonudur. 10 Nisan 2001 tarihinde Diyarbakır’da pilot bölge uygulaması olarak başlayan MOBESE,10 Nisan 2005 tarihinde İstanbul’da uygulanmaya başlanmış ve giderek yaygınlaşmaktadır MOBESE’nin temel amacı terörle mücadele ve kentteki suç oranının azaltılmasıdır. MOBESE Kent Bilgi ve Güvenlik sistemi gerek kamu yöneticileri gerek ise çalışanlar açısından kamu, emniyet ve asayiş hizmetlerinin yürütülmesi için “bir araç ve bir kılavuz” olarak tasarlanmıştır.
Başka bir deyişle,Mobil Elektronik Sistem Entegrasyon (MOBESE), yazılım ve mobil donanım temel birimlerinden oluşan, Emniyet Genel Müdürlüğü araçları için tasarlanmış iletişim altyapısı olarak GPRS teknolojisini kullanan, Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Bilgi Yönetim Sistemlerinin entegrasyonu tabanlı modern kent bilgi ve güvenlik sistemidir.
MOBESE birçok projenin iç içe girdiği bir sistemdir.MOBESE için yeterli bir bilgi kaynağı mevcut olmadığından http://mobese.iem.gov.tr/ internet adresindeki bilgilerden yararlanılmıştır.MOBESE ile ilgili bir yasal düzenlemenin olmaması büyük bir eksikliktir..En azından görüntülerin ne kadar süreyle saklı tutulacağı,hangi makamlara bu görüntülerin verilebileceği,nerelere kameraların yerleştirilebileceği konularında bir düzenlemenin yapılması şarttır.Nitekim yasada bu konuda ortak bir yönetmeliğin çıkarılacağı hüküm altına alınmıştır.
1-Komuta Kontrol Merkezi(K.K.M)
K.K.M.şehrin yönetimi sırasında ihtiyaç duyulabilecek her türlü bilginin toplandığı ve sahadaki tüm polis ekiplerinin yönlendirildiği bir merkezdir. Olağan ya da olağanüstü durumlarda, güvenlik hizmetlerinin yönetildiği ve yönlendirildiği kontrol ve yönetim sistemidir.
2-Araç Takip Sistemi(A.T.S)
Emniyet Müdürlüğü araçlarının, sayısal harita üzerinden izlenmesi ve yönlendirilmesi için geliştirilmiş, Coğrafi Bilgi Sistemleri tabanlı bir projedir. Ekip araçlarının dijital harita üzerinde takipleri yapılabilmekte, ekiplerin bulunduğu adres tespit edilebilmekte, bekleme ve durma süreleri belirlenebilmektedir.Ekip araçlarının geçmişe yönelik adres, mesafe, çalışma ve durma gibi raporlama ve istatistikî bilgileri elde edilebilmektedir.
3-Mobil Araç Sorgulama Sitemi(M.A.S)
(PDA) el bilgisayarları ile çok kısa bir zamanda GBT, araç sorgusu ve adres sorgusu yapabilmektedir. Mobil sorgulamalar, “şüphelilerin” karakol ortamına götürülmeden, durumlarını tespit etmeye yarayacaktır. Suçların aydınlatılmasında, vatandaşın Emniyet ile olan işlerinde hız kazandırıcı unsurlar olarak kullanılacaktır.
4-Nezarethane İyileştirme ve Kontrol Sistemi(N.İ.K.S)
Nezarethanelerin kontrolü ve düzenlenmesi amacıyla tüm polis merkezi nezarethanelerine kamera yerleştirilerek, görüntülerin 24 saat kesintisiz olarak polis merkezi bünyesinde kaydedilmesi sağlanmıştır.
5-Bölge Görüntüleme Sistemi(B.G.S)
Şehir görüntüleme sistemi, halkın yoğun olarak bulunduğu ve geçiş güzergahı olarak bilinen yerlere konulan kameralardan alınan görüntülerin merkeze sürekli olarak aktarılıp kaydedilmesinden oluşmaktadır. Toplumsal olayların en kısa sürede haber alınmasında, olayın büyüklüğünün belirlenmesinde ve gelişmelerin canlı olarak izlenmesinde olayın büyüklüğüne göre kuvvet kaydırılmasında ve yönlendirilmesinde önemli yararlar sağlayan bir sistemdir.
Şehir görüntüleme sistemi, kanunlara aykırı olarak yapılacak olan toplantı ve gösterilerde, kimlik ve suç tespitine yönelik olarak kullanılmaktadır. Asayiş hizmetlerine yönelik olarak da özellikle asayişe müessir suçlara meyilli olanlar üzerinde caydırıcı etki bırakmaktadır. Burada kişilerin suçla bir ilişkisi olmadığı sürekli olarak izlenmesi,görüntülerinin kaydedilmesi ve bunun için kişilerden izin alınmaması nedeniyle özel hayatın gizliliğine aykırı olduğu görüşünü savunanlar olduğu gibi kameraların yerleştirildiği alanların kamuya açık alanlar olması nedeniyle özel hayata müdahale sayılamayacağı görüşünü savunanlarda bulunmaktadır.
Kameraların gizli olmadığı için kişilerin buna itiraz etmemesi halinde zımni izin verdiği sonucu çıkar görüşüne susmanın hukukumuzda evet anlamına gelmediği teziyle karşı çıkılmaktadır.
Günümüzde dünya genelinde 45 milyon adet güvenlik kamerası var. Yani her 130 insana 1 kamera düşüyor.
6-Plaka Algılama Sitemi(P.A.S)
Çalıntı veya suça karışan araçların tespit edilmesi, tescil, muayene ve ceza gibi problemleri olan araçların plakalarının tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Kameraların yerleştirilmesinden ve bu kameralardan alınan verilerin, otomatik bir sistem çerçevesinde sorgulanıp, araçlar hakkında bilgi toplanmasından oluşmaktadır.
7-Muhtarlık Otomasyon Sitemi(M.O.S)
Nüfus, adres vb. bilgiler sağlıklı bir şekilde girilecektir. Kayıt dışı, nüfus, ikamet ve iş yerleri kontrol altına alınacaktır.
8- Mobil-K Polis Karakol Ünitesi
Mobil-K; görevlilerin kaza ile ilgili ihtiyacı olan fotoğraf makinesi, laptop, yazıcı ve bilirkişi raporlarını hazırlayabileceği bilgisayar yazılım desteğini sağlamaktadır. Ayrıca olay yeri ile ilgili kaza fotoğrafları ve bilirkişi raporları da Mobil-K üzerindeki iletişim hattı üzerinden merkeze iletilebilmektedir.
9- Mobil Operasyon Yönetim Merkezi(MO.YÖN)
Mobil Yönetim Merkezi kriz durumlarında ve önemli olaylarda (Uluslar arası toplantılar, konferanslar vs.) yöneticilerin olayı en yakın yerden idare edebilmeleri için tasarlanmıştır.Bilgi ve Güvenlik Sistemi’nin komuta merkezi 7.5 m uzunluğunda bir kamyona uyarlanmak suretiyle, hareketli olarak da çalışması sağlanmıştır.
10- Kablosuz Kamera Sistemleri(K.K.S)
1 Mayıs, Nevruz gibi miting dönemlerinde ayrıca önemli toplantı ve etkinlilerin yapıldığı günlerde günlük görüntülerine ihtiyaç duyulan noktaların hızlı ve minimum gereksinimle izlenebilmesi için kullanılan bir sistemdir. 3-4 saat gibi kısa bir sürede kurulabilen bu sistemin çalışabilmesi için kurulumun yapılacağı bölgede görüntülerin aktarılabileceği bir merkeze ihtiyaç vardır. Bu merkez bazen Mobese Kamyonu bazen çevredeki herhangi bir yerleşke olabilmektedir.
Helikopterden Görüntü Aktarma Sistemi; MOBESE Merkezine yerleştirilen kablosuz sistem ve polis helikopterine yerleştirilen alıcı vasıtası ile helikopter üzerindeki kamera görüntüleri MOBESE merkezine aktarılmaktadır. Proje sayesinde 40 Km yarıçapında bir alandan merkezimize görüntü indirilebilmekte ve yönetilebilmektedir. Proje toplumsal olaylarda ve önemli operasyonlarda büyük fayda temin etmektedir.
Mobese aracılığıyla kesilen Trafik cezalarından belediyeler nasıl pay alacak?
Torba yasanın 60.maddesiyle 2918 sayılı Kanuna eklenen Ek madde 16’ya göre bir belediyenin pay alabilmesi için;
1- Kurulmuş veya kurulacak elektronik sistemlerin belediye tarafından yapılması ve yaptırılması gereklidir. Kurulacak sistemin taşıması gereken teknik özellikler ve kameraların konulacağı yerler Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca (Emniyet Genel Müdürlüğü çıkarılacak yönetmelikle belirlenecektir.
2-Trafik cezası verilirken Mobese kayıtları esas alınarak verilmiş olması gerekir.
3-Her ay varsa trafik para cezasının %30 u,daha sonraki ayın sonuna kadar belediye hesabına aktarılacaktır. Yani Mart ayına ait bir para cezasının %30 u, 30 nisan tarihine kadar belediyeye aktarılacaktır.
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"6111 Sayılı Torba Yasada “ Mobese”" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av.M.Lamih Çelik'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
6111 Sayılı Torba Yasada “ Mobese”
