Alkollü içeceklerin sunumuna ilişkin olarak 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisari Kanunu'nda yapılan değişiklik sonrası, henüz uygulama yönetmeliği çıkartılmasa da, kamuoyunda bazı tartışmalar yaşanmıştır. Tartışmalar daha çok işletmelerin sunumuna dair konularda yaşandığından, özellikle bu husus dikkate alınarak yaşanabilecek sorunlara cevaplar aranmaya çalışılmıştır. Uygulama yönetmeliğinden sonra soruların cevapları biraz daha somutlaşmış olacaktır.
Çalışma,akademik veya bilimsel bir özellik taşımamakta,çalışmada, yasal değişikliklerin genel olarak değerlendirilmesi ve günlük hayatta karşılaşılabilecek neticeleri üzerinde fikir vermesi amaçlanmıştır.
Değişiklik getiren düzenlemede, bazı maddelerin uygulanması farklı tarihlere ertelenmiştir.Çalışmada bu tarihler ayrıca belirtilmiştir. Değişikliğin yürürlüğe girmesini göz önünde bulundurarak, yürürlüğe sonra girecek hükümler dışında kalan tüm hususların derhal uygulanacağını belirtmekte yarar olduğunu düşünüyoruz.
1- TABELALARDA ALKOLLÜ İÇKİ FİRMALARININ İSİM VE LOGOLARININ KULLANILMASINI MÜMKÜN MÜ?
Alkollü içkilerin her ne surette olursa olsun reklamı ve tüketicilere yönelik tanıtımı yapılamaz. Bu sebeple işletme sahipleri dış tabelalarındaki alkollü içki üretimi/satışı yapan firma isim ve logolarını 1 yıl içinde (11 Haziran 2014’e kadar) kaldırmalıdır. Bu yasağa aykırı hareket edenler ve işletme sahipleri beş bin Türk lirasından iki yüz bin Türk lirasına kadar para cezasına çarptırılacaktır.
Bununla birlikte, düzenleme esas itibariyle 11.06.2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girdiğinden, firmalara ait branda, tente, şemsiye, gölgelik gibi malzemeler veya firmanın logosunu, ismini çağrıştıracak renk ve şekillerin yer aldığı tüm malzemelerin derhal kaldırılması gerekmektedir.
2- İŞLETME İÇİNDE REKLAM YASAĞI VAR MI?
İşletme içerisinde de, tıpkı dış tabelada olduğu gibi reklam yasağı vardır. İçeride de, firmaların isim ve işaretlerinin bulunduğu tabelalar kullanılamaz. Firmaların işaretlerinin/isimlerinin bulunduğu soğutucular ise ancak müşteriler tarafından görünmeyecek yerlerde bulundurulabilir, bu izin de işletmelere 11.06.2016 tarihine kadar verilmiştir. Bu tarihten sonra kapalı yerlerde dahi bu tür soğutucuların kullanılması yasaklanmıştır.
Bu yasaklamalar getirilse de, işletmelere, servis amaçlı kullandıkları bardak-tabak-tepsi gibi materyallerde firmaların marka veya isimlerini kullanabilme izni verilmiştir.
İşletmelere getirilen bir sınırlama da, alkollü içkilerin işletme dışından görülemeyecek şekilde konumlandırılmasıdır. Bundan dolayı alkollü içkilerin mekan içinde bulunduğu yer-konum işletme dışından görülmeyecek şekilde ayarlanmalıdır.Bu yasağa aykırı hareket edenler beş bin Türk lirasından elli bin Türk lirasına kadar para cezasına çarptırılacaktır. Bu madde 9 Eylül 2013 tarihinde yürürlüğe girecektir.
3- ALKOLLÜ İÇKİLER İÇİN KAMPANYA, PROMOSYON VE ETKİNLİK DÜZENLENEBİLİR Mİ?
Alkollü içkilerin kullanılmasını ve satışını özendiren veya teşvik eden kampanya, promosyon ve etkinlik yapılamaz, ücretsiz olarak dağıtılamaz veya ödül olarak verilemez. Örneğin, 2 bira alana 1 bira bedava veya saat 19.00’a kadar bira 5-TL veya bir saatliğine içkiler indirimli şeklinde kampanya düzenlenemez. Bu yasağa aykırı hareket edenler ve işletme sahipleri beş bin Türk lirasından iki yüz bin Türk lirasına kadar para cezasına çarptırılacaktır
4- ALKOLLÜ İÇKİ ÜRETEN VE SATANLAR HERHANGİ BİR ETKİNLİĞE SPONSOR OLABİLİR Mİ?
Alkollü ürünlerin marka, amblem veya işaretlerini kullanmadan sponsor olabilirler. Bu yasağa aykırı hareket edenler ve işletme sahipleri beş bin Türk lirasından iki yüz bin Türk lirasına kadar para cezasına çarptırılacaktır. İdari para cezasını kesmeye Tütün ve Alkol Piyasası Denetleme Kurumu yetkilidir.
5- ALKOLLÜ İÇKİLER KİMLERE SATILABİLİR?
Alkollü içkiler tüketilmek veya beraberinde götürülmek amacıyla on sekiz yaşından küçüklere satılamaz. Bu yasağa aykırı hareket edenler ve işletme sahipleri on bin Türk lirasından beş yüz bin Türk lirasına kadar para cezasına çarptırılacaktır. Ayrıca; bu yasağa aykırı hareket edilmesi sonucunda çocuğun sağlığının tehlikeye sokulması halinde Türk Ceza Kanunun ‘Sağlık için tehlikeli madde temini’ başlıklı 194.maddesine göre altı aydan bir yıla kadar hapis cezasına çarptırılacaktır.
6- ALKOLLÜ İÇKİ SATILAN İŞLETMELERDE 18 YAŞINDAN KÜÇÜK KİŞİ ÇALIŞTIRILABİLİR Mİ?
On sekiz yaşını doldurmamış kişiler, alkollü içkinin satımında ve açık sunumunda çalıştırılamaz. Bu maddenin yayımından önce ( 11 Haziran 2013 ) tarihinden önce - bu kişileri çalıştıranlar bir yıl boyunca ( 11 Haziran 2014 tarihine kadar ) çalıştırmaya devam edebilirler. Bu tarihten sonra, halen 18 yaşını doldurmamışsa, bu kişilerin işten çıkartılması gerekir. Bu yasağa aykırı hareket edenler ve işletme sahipleri on bin Türk lirasından beş yüz bin Türk lirasına kadar para cezasına çarptırılacaktır.
7- ALKOLLÜ İÇKİLER İŞLETME DIŞINDA TÜKETİLMEK AMACIYLA SATILABİLİR Mİ?
Alkollü içkiler sunum izni verilen yerlerde açık olarak tüketilebilir. Yani işletme içerisinde tüketilmek üzere satış yapılan yerlerde, tesis sınırları dışında tüketilmek üzere alkollü içki satışı yapılamaz. Böylece işletmelerin dışarıya (işletme sınırı dışına) alkollü içki satması veya alkollü içkiyle müşterilerin dışarıya (işletme sınırının dışına) çıkmasına izin verilmesi yasaklanmıştır. Bu yasağa aykırı hareket edenler ve işletme sahipleri on bin Türk lirasından beş yüz bin Türk lirasına kadar para cezasına çarptırılacaktır.
İşletme sınırı, yasal izinler alınmak kaydıyla kaldırım-bahçe-yol v.b. yerlere de uzanmışsa, buralarda içki satışı için herhangi bir engel bulunmamaktadır.
8- ALKOLLÜ İÇKİ SATIŞI YAPAN İŞLETMENİN KURULACAĞI BÖLGE VE İŞLETMENİN DEVRİYLE İLGİLİ SINIRLAMA VAR MIDIR?
Alkollü içkilerin açık veya perakende satımını yapan yerler ile örgün eğitim kurumları, dershaneler, öğrenci yurtları ve ibadethaneler arasında kapıdan kapıya en az 100 metre mesafe bulunmalıdır. Ancak; bu maddenin yayımından önce (11 Haziran 2013 tarihinden önce) iş yeri açma ve satış ruhsatı almış işletmeler için bu madde uygulanmaz.
Bu sınırlamadan önce ruhsat almış bir işyeri, işletme sahibi tarafından birinci ve ikinci derece kan hısımlarına (anne, baba, kardeş, çocuk, dede, torun) devredilirse, kazanılmış haktan yararlanmaya devam edecektir. İşletme eğer birinci ya da ikinci kan hısımı dışında birine devredilirse devralan kişinin işletmeyi alkollü içki satışı amacıyla işletmesi için yeniden ruhsat alması gerekmektedir.
Bölge-alan sınırlaması turizm ruhsatlı işletmeler açısından bağlayıcı değildir.Bu düzenlemenin etki alanı, belediyelerden alkollü içecek satmaya uygun işyeri çalıştırma ve ruhsatı alan işletmeler içindir.
9- ALKOLLÜ İÇKİLERİN SATIŞI İÇİN ZAMAN SINIRLAMASI VAR MI?
Bakkal, büfe, market, süpermarket gibi yerlerde her gün ve Türkiye’nin her yerinde, akşam 22:00 ile sabah 06:00 arasında alkollü içki satışı yasaklanmıştır.Buradan amaç, alkollü içkilerin, belirtilen saatler içerisinde, parakende olarak satılmasını engellemektir. İşletmeler (bar, lokanta v.b.) için saat sınırlaması bulunmamaktadır.www.kula.av.tr