|
§ 1. A.B.D USUL HUKUKUNDA SÜRELER & ESKİ HALE GETİRME
(VE BENZERİ KURUMLARIN İNCELENMESİ)
I.GİRİŞ
A.B.D. Federal Usul Hukukunda , Türk Medeni Usul Hukukundaki Eski Hale Getirme Kurumunun niteliğinde bir düzenleme bulunmamaktadır.Ancak amaçsal olarak aynı yönde çeşitli kurumlara yer verilmiştir. Bu kurumlar sırasıyla ; Sürelerin Genişletilmesi (Enlargement) , Tebligattan Sonra Ek Süre İstenmesi (Additional Time After Service) ve Yargılama veya Karar Neticesinde Doğan Haksızlığın Giderilmesi (Relief from Judgment or Order) kurumlarıdır.Ayrıca bu kurumların Temyiz Usulü açısından farklı olan noktaları da inceleme konusu yapılacaktır.
II. SÜRELER
A.B.D Federal Hukuk Usulü Kanununun (Federal Rules Of Civil Procedure)1, Davaların Açılması (Commencement of Action) başlıklı ikinci bölümünde yeralan 6.maddesinde Süreler düzenlenmiştir.(FRCP Rule 6 ‘Time,) Bu madde 5 bendden oluşmaktadır.Maddenin genel içeriği şu şekildedir;
(a) Sürelerin Hesaplanması(Computation)
(b) Sürelerin Genişletilmesi(Enlargement)
(c) Sürenin Sona Ermesinden Etkilenmeme2(Unaffected by Expiration of Term)
(d) Talep ve Yeminli İfadeler için Süreler(For Motions – Affidavits)
(e) Tebligattan Sonra Ek Süre İstenmesi(Additional Time After Service)
Görüldüğü üzere sürelerle ilgili maddede sürelerin uzatılmasına ilişkin (b) ve (e) bendlerinde düzenlemeler yeralmaktadır.Şimdi sırası ile bu düzenlemeleri Eski Hale İade kurumuna atıf yaparak inceleyeceğiz.
III. SÜRELERİN GENİŞLETİLMESİ (ENLARGEMENT)
Kanunun 6.maddesinin (b) bendinin içeriği su sekildedir;
Kanunla , taraf bildimleriyle veya mahkeme emri ile bir işlemin yapılması için gerekli görülen veya izin verilen belirli süreler , mahkemece , gösterilen sebep doğrultusunda değiştirilebilinir.Bu hususta mahkemenin takdir hakkı saklıdır.
Mahkeme ,sürenin genişletilmesine ilişkin düzenlemeyi ;
1.Uzatmaya ilişkin talep , sürenin bitiminden önce yapılmışsa ya da önceden uzatılan süre içerisinde yapılmışsa , 3
2. Uzatmaya ilişkin talep , sürenin bitiminden sonra yapılmışsa , halen işlemin yapılması mümkünse ve eğer işlemin süresinde yapılamaması , Bağışlanabilir Bir İhmal (Excusable Neglect) sonucundan kaynaklanmakta ise ,
takdir hakkı doğrultusunda yapabilir. (FRCP Rule 6 (b) )
Görüldüğü üzere A.B.D. Federal Usul Hukukunda , gerek sürenin bitiminden önce , gerekse süre dolduktan sonra , şartlar dahilinde yapılan talep üzerine , mahkeme süreyi kanunun deyimi ile Genişletebilmekte , daha doğru bir ifadeyle uzatabilmektedir.
Sürenin bitiminden önce sürenin uzatılmasına ilişkin talepte bulunmak için herhangi bir şart aranmamıştır , hatta mahkeme resen de sürenin uzatılmasına karar verebilmektedir.(Bkz. Dn. 3)
Buna karşılık , sürenin bitiminden sonra , sürenin uzatılmasına ilişkin talepte bulunmak için 3 şart öngörülmüştür.Bu şartlar ;
1. Kaçırılan süre nedeniyle yapılamayan işlemin hala yapılabilir nitelik taşıması gerekmektedir.
2. Sürenin uzatılmasına ilişkin bir Talep bulunmalıdır , zira mahkeme süre bitiminden sonra resen süreyi uzatamaz.
3. Sürenin kaçırılması Bağışlanabilir Bir İhmal(Excusable Neglect) neticesinde olmalıdır.
İşte bu şartlardan konumuz açısından en önemli olan şart kuşkusuz 3.şarttır.Zira burada Bağışlanabilir İhmal(Excusable Neglect) kavramı , Türk Hukukundaki Eski Hale Getirme kurumunun ana unsurunu oluşturan “ önlenemeyecek bir hal yada arzu ve ihtiyar dışında bir sebep4 neticesinde kusursuz olarak sürenin kaçırılması,, hususunda Önlenemeyecek Hal kavramına karşılık gelmekte hatta bu kavramı kapsamaktadır, zira Bağışlanabilir İhmal(Excusable Neglect) çok daha geniş bir kavramdır.
Bunun dışında, A.B.D. Federal Usul Hukukunda sürenin uzatılmasına ilişkin talep birden çok yapılabilmekte ve talep için herhangi bir süre sınırı bulunmamaktadır.5 Buna karşılık hukukumuzda düzenlenen Eski Hale Getirme kurumunda , Eski Hale Getirme talebi, sadece birkez ve engelin kalkmasından itibaren 10 gün içerisinde yapılabilmektedir.
Görüldüğü üzere , A.B.D. Federal Usul Kanununa göre, Bağışlanabilir İhmal(Excusable Neglect) neticesinde sürenin kaçırılması durumunda , süre bitiminden sonra yapılan talep üzerine mahkeme süreyi uzatabilmektedir.Ancak Sürelerin Genişletilmesi (Enlargement) Kuralı mutlak değildir.Kanun aynı bendin sonunda bu kuralın ististalarını saymıştır.
Bu istinalar ve maddeleri şu şekildedir;
1. Kanunun Duruşmalar başlıklı beşinci bölümünündeki 50.maddesi “Jüri Yargılamasının Hukuki Önemi,, adını taşımaktadır.Bu maddenin ,
(b) bendinde; “jüri kararından dönülebilmesi ve yargılamanın jüri kararı etkisi dışında devam etmesine yönelik taleplerin, ilgili jüri kararının dava dosyasına kaydından itibaren 10 GÜN içerisinde yapılması gerekliliği,, düzenlenmiştir.Bu süre kesindir ve uzatılamaz.(Rule 50 (b))
(c) bendinin 2. Fıkrasında “Yargılamanın Düzeltilmesi (Amendment of Judgment),, üzerine yapılan taleplerin , yargılamaya geçildikten sonra 10 GÜN içerisinde yapılması gerektiğini belirtmektedir. Bu süre de kesindir ve uzatılamaz.(Rule 50 (c))
2. Kanun, 52.maddenin (b) bendinde ise, Değişiklik Talebi üzerine mahkemenin önceki kararlarını değiştirebileceği , yeni karar ekleyebileceği yada yargılamayı değiştirebileceği öngörülmüştür.İşte buradaki Değişiklik Talebinde Bulunma Süresi de kesindir ve talep, yargılamaya geçildikten sonra 10 GÜN içerisinde yapılmalıdır.(Rule 52 (b))
3. Kanun, 59.maddesinin;
(b) bendinde, Yargılamanın Düzeltilmesinden sonra yapılan yeni duruşma taleplerininde Düzeltme Kararından itibaren 10 GÜN içerisinde verilmesi gerektiğini ,
(d) bendinde, Mahkemenin Yargılamanın Düzeltilmesi yoluna resen de yargılamaya geçilmeden 10GÜN içerisinde gidebileceğini,
(e) bendinde ise, Yargılamanın Değiştirilmesi veya Düzeltilmesi talebinin 10 GÜN içerisinde resmi işleme konulması gerektiğini düzenlemektedir.
59.maddenin yukarıdaki üç bendinde öngörülen süreler de kesindir ve uzatılamaz.(Rule 59 (b),(d),(e))
4. Kanunun 60.maddesinde , “Yargılama veya Karar Neticesinde Doğan Haksızlığın Giderilmesi (Relief from Judgment or Order) ,, kurumu6 düzenlenmiştir.Bu konu ileride inceleneceğinden, şimdilik 60.maddenin (b) bendinin ilk 3 fıkrası için belirtilen 1 Yıllık süreninde kesin süre olduğunu ve uzatılamayacağını belirtmek yeterlidir.
IV. TEBLİGATTAN SONRA EK SÜRE İSTENMESİ
(ADDITIONAL TIME AFTER SERVICE)
Kanun Süreler başlıklı 6.maddesinin (e) bendinde sürelerin uzatılmasına ilişkin ikinci bir düzenleme yeralmaktadır.Buna göre, eğer tebligat tarafa , tebligatı düzenleyen 5.maddenin (b) bendinin 2.fıkrasında sayılan yollarla yapılmış ve taraf haklı bir sebebe dayanmakta ise talep üzerine belirlenmiş sürelere, mahkemece 3 GÜN daha eklenebileceği öngörülmüştür.
5.maddenin (b) bendinin 2.fıkrasında sayılan tebligat usulleri şunlardır ;
(A) Tebligatın elden tarafın yakınlarına yapılması,
(B) Tebligatın tarafın bilinen son adresine yapılması,
(C) Bilinen Adresi yoksa tebliğ suretinin mahkeme kalemine bırakılması,
(D) Yapılan tebligatın elektronik anlamlar taşıması. (Radyo, TV, e-mail vb. yollarla yapılması)
Bu kurum Eski Hale Getirme kurumuna çok fazla benzerlik göstermese de , hukukumuzda da tebligatın tarafın yakınlarına yapılması ve tarafın tebligatı geç öğrenmesi sebebiyle süreyi kaçırdığında 10 gün içerisinde Eski Hale Getirme talebinde bulunabilmesi7 durumuyla paralellik taşıması dolayısıyla önem kazanmaktadır.
V. YARGILAMA VEYA KARAR NETİCESİNDE DOĞAN
HAKSIZLIĞIN GİDERİLMESİ.
(RELIEF FROM JUDGMENT OR ORDER) (Rule 60)
A.B.D. Federal Usul Hukukunda, Türk Hukukundaki Eski Hale Getirme kurumu ile en çok benzerlik taşıyan kurum Yargılama veya Karar Neticesinde Doğan Haksızlığın Giderilmesi (Relief from Judgment or Order) yoludur. Kanun 60.maddesinde bu kurumu düzenlemiştir.Bu maddede yargılama esnasında ortaya çıkan gerek mahkemeden kaynaklanan yanlışlıkların gerekse taraflardan kaynaklanan yanlışlıkların telafisi öngörülmüştür.
Bu maddenin içeriği şu şekildedir ;
a ) Mahkeme tarafından yapılan yanlışlıklar (Clerical Mistakes);
b ) Yanlışlıklar (Mistakes);
1. Dikkatsizlik (Inadvertence)
2. Bağışlanabilir İhmal (Execuble Neglect)
3. Hile (Fraud)
4. Yargılamanın Geçersizliği (Void Of Judgment)
5. -Yargılamadan Feragat ,
-Yargılama konusu Borcun Ödenmesi ,
-Önceki yargılamanın şartlarının değişmesi ,
durumlarının mevcudiyetinde taraflar Makul Bir Süre içerisinde Haksızlığın Giderilmesi Talebinde bulunabilirler. Ancak bu talep 1, 2, 3. Fıkralarındaki durumlar için yargılamanın bitiminden veya kararın verilmesinden sonraki 1 YIL içerisinde yapılmak zorundadır.8
Bu hususda yapılan talep hükmün icrasını durdurmaz, hükmün kesinleşmesini engellemez.
Bu kural mahkemenin gücünü sınırlayamaz.Mahkeme bağımsız olayı gözönünde bulundurarak bir taraf hakkında doğan haksızlığın giderilmesini sağlar. (FRCP Rule 60)
Görüldüğü gibi Yargılama veya Karar Neticesinde Doğan Haksızlığın Giderilmesi yolu , Eski Hale Getirme kurumu ile pek çok noktada benzerlikler taşımaktadır.Ancak kuşkusuz Haksızlığın Giderilmesi yolu Eski Hale Getirmeden çok daha geniş nitelikte bir düzenlemedir.Buna karşılık 60.maddenin (b) bendinin ilk fıkrasında adı geçen Bağışlanabilir İhmal (Execuble Neglect) kavramı hiç şüphesiz Eski Hale Getirmenin şartlarında adı geçen “önlenemeyecek bir hal, arzu ve ihtiyar dışında ortaya çıkan bir sebep” ifadesi ile amaçsal bakımdan tamamen örtüşmekte hatta bu ifadeyi kapsamaktadır.
Haksızlığın Giderilmesi yolu ile Eski Hale Getirme arasındaki diğer bir benzerlik ise Haksızlığın Giderilmesi talebinin hükmün icrasını durdurmaması durumudur , gerçekten de Eski Hale Getirme talebinde bulunmakla da hükmün icrası durmamaktadır.Ancak hakimin teminat yatırılması halindeicrayı durdurabilme yetkisi vardır, bu durum ise Haksızlığın Giderilmesi yolunda düzenlenmemiştir.
İki kurum arasındaki temel farklılıklardan biri de; Bağışlanabilir İhmal (Execuble Neglect) durumunda Haksızlığın Giderilmesi talebinin makul bir süre içinde yapılması gerektiği ancak bu sürenin herhalde 1 yılı aşamayacağı durumudur , buna karşılık Eski Hale Getirme talebi ise engelin kalkmasından itibaren 10 gün içerisinde yapılmalıdır.
Diğer bir farklılık ise; Eski Hale Getirme talebinin sadece bir kez yapılabilmesine karşın Haksızlığın Giderilmesi talebinde bulunabilme olanağının herhangi bir şekilde sınırlandırılmamış olmasıdır.
VI. A.B.D. USUL HUKUKUNDA TEMYİZ SÜRELERİ VE SÜRELERİN
UZATILMASI.
A.B.D.Federal Usul Hukuku Mevzuatında, Bağışlanabilir İhmal (Execuble Neglect) kavramının yeraldığı üçüncü bir kurumda, ayrı bir kanunla düzenlenmiş olan Federal Temyiz Usulü Kanununda (Federal Rules of Appelate Procedure) yeralmaktadır.Bu kanunda Federal Usul Kanununa paralel düzenlemeler bulunmaktadır.Temyiz Süreleri ve bu Sürelerin Uzatılması , Tebligattan Sonra Ek Süre İstenmesi gibi hususlar Temyiz Açısından yukarıda anlatılan hususlarla aynı paralellik doğrultusunda düzenlenmiştir.(FRAP. Rule 26)
Bu doğrultuda Federal Temyiz Usulü Kanununun 4.maddesinin (a) bendinin 5.fıkrasında Bağışlanabilir İhmal (Execuble Neglect) kavramı yeralmaktadır.Buna göre Bağışlanabilir bir İhmal durumu varsa ve bu durum taraflardan birinin 30 günlük temyiz süresi içerisinde, temyize başvurmasını engellemiş ise, o tarafa hükmü veren mahkemeden, temyiz süresinin bitiminden sonraki 30 gün içerisinde, Sürenin Uzatılmasını talep edebilme hakkı tanınmıştır.
Burada Federal Usul Kanunundaki Sürelerin Genişletilmesinden farklı olarak, sürenin uzatılmasına ilişkin talebin ancak temyiz süresinin bitiminden sonraki 30 gün içerisinde yapılması gerektiği belirtilmiştir.Yani 30 günlük temyiz süresinin uzatılması ancak temyiz süresinin başlamasından itibaren 60 gün içerisinde mümkündür.
Bu durum hukukumuzdaki Eski Hale Getirme kurumu ile benzerlik göstermektedir, zira her iki kurumda da da talep süre olarak sınırlandırılmıştır.
Buna karşılık Eski Hale Getirme kurumundan farklı olarak temyiz süresini kaçıran taraf hükmü veren mahkemeye başvurmaktadır oysa ki Eski Hale Getirmede temyiz süresinin kaçırılması halinde talep, hükmü temyizen incelemekle görevli Yargıtay dairesine yapılmaktadır.(HUMK. m.168,II )
VII. SONUÇ
Türk hukukunda HUMK’nun 166 ile 175. Maddeleri arasında düzenlenen Eski Hale Getirme kurumunun A.B.D.Federal Usul Hukukunda tam olarak karşılığını oluşturan kapsamlı bir düzenleme yoktur.Ancak benzer düzenlemelere yer verilmiştir.Bunların arasında özellikle Yargılama veya Karar Neticesinde Doğan Haksızlığın Giderilmesi yolu(Relief from Judgment or Order), Eski Hale Getirme kurumu ile oldukça benzer özellikler taşımaktadır.Zira, her iki kurumda da engel nedeniyle usuli bir işlem için belirli bir süreyi kusursuz kaçıran kişilerin korunması amaçlanmıştır.
§ 2. İNGİLİZ USUL HUKUKUNDA SÜRELER & ESKİ HALE GETİRME
(VE BENZERİ KURUMLARIN İNCELENMESİ)
I.GİRİŞ
İngiltere Usul Hukukunda , Türk Hukukundaki Eski Hale Getirme kurumu düzenlenmemiştir.Ancak kusursuz olarak belirli bir süreyi kaçıran kişiler hukuk düzeni tarafından koruma altına alınmış ve bu kişilere birtakım yollara başvurabilme hakkı tanınmıştır.Bu hak tanınırken, anglo-sakson hukuk sisteminin tipik özelliği doğrultusunda, İngiliz Medeni Usul Kanunu(Civil Procedure Rules), esas yetkiyi mahkemelere bırakmış bu yollar üzerinde fazla detaylı olarak düzenleme yapılmamıştır.
II. SÜRELER VE SÜRELERİN DEĞİŞTİRİLEBİLİRLİĞİ
İngiliz Medeni Usul Kanununun ikinci bölümünün 8,9,10 ve 11. maddelerinde Süreler düzenlenmiştir.Sırasıyla ;
- Sürelerin nasıl hesaplanacağı, başlangıç tarihleri, hangi günlerin hesap dışında tutulacağı, (Part 2.8)
- Mahkeme tarafından verilen sürelere uyulması gerekliliği ve bu sürelerin açık olması gerekliliği, (Part 2.9)
- Sürelerin nasıl yorumlanması gerektiği, (Part 2.10)
- Süre sınırının kanun aksini belirtmedikçe taraflarca nasıl değiştirilebileceği (Part 2.11)
hususları düzenlenmiştir.
A. SÜRELERİN TARAFLARCA DEĞİŞTİRİLMESİ
Kanun9, Yargı İçtihatları veya Mahkeme Kararları ile bir işlemin yapılması için verilen sürenin her iki tarafın anlaşması ile değiştirilebileceği öngörülmüş, taraflar arasındaki bu anlaşmanın yazılı olması gerekliliği vurgulanmıştır.
Kanunun bu maddesinde düzenlenen durum esas itibariyle Eski Hale Getirme ile pek benzerlik göstermesede, tarafların karşılıklı olarak anlaşarak, belki de önlenemeyecek bir hal veya bir engel üzerine süreleri değiştirebilmeleri açısından yararlı olabilecek bir düzenlemedir.Bununla birlikte özellikle İngiliz hukukunda sürelerin, Türk Hukukundan farklı olarak sadece kanunla veya mahkeme kararı ile değil, içtihatlerle ve tarafların anlaşmalarıyla da belirlenebileceğini göstermesi açısından bu maddenin içeriği önem taşımaktadır.
B. SÜRELERİN MAHKEME TARAFINDAN DEĞİŞTİRİLMESİ
İngiliz Usul hukuku kanununun maddeleri arasında sürelerin değiştirilmesi ile ilgili diğer bir düzenleme de “Mahkemenin Davanın Görülmesi Konusundaki Gücü” (The Court’s Case Management Powers) başlıklı 3. Bölümünün 1. Maddesinde yer almaktadır.
Bu maddenin 2.fıkrasının (a) bendinde ;
“Kanunda başka türlü bir düzenleme yoksa yani tersi belirtilmedikçe mahkemenin, herhangi bir kanun hükmü, içtihat veya mahkeme kararı ile konulmuş bir süreyi uzatabileceği gibi kısaltabileceği de” düzenlenmiştir.
İlgili bendin sonunda ise parantez içinde “Uzatma için yapılan başvurunun, sürenin dolmasından sonra yapılmış olsa bile mahkemenin süreyi değiştirebileceği” ifadesi yer almıştır.Bu ifade konumuz açısından önem arzetmektedir, şöyle ki; Eski Hale Getirmede olduğu gibi süre kaçırılmış ve bu konuda mahkemeye sürenin dolmasına rağmen sürenin uzatılması ile ilgili bir başvuru yapılabileceği belirtilmiştir. Ayrıca bu ifadeden mahkemenin resen süreleri değiştirebilmesi olanağının da olmadığı görülmektedir,zira sürenin değiştirilebilmesi için bir başvuru olması gerekliliği kanunun ifadesinden anlaşılmaktadır.Bunun dışında dikkati çeken bir diğer nokta ise, mahkemeye sürelerin değiştirilmesine ilişkin başvuruların değerlendirilmesinde, geniş bir takdir hakkının tanınmış olmasıdır.Bu doğrultuda mahkeme sürenin uzatımı konusunda yapılan başvuruyu kabul edip etmemede serbesttir; böylelikle önlenemeyecek bir hal10in mevcudiyetinde (örn. Deprem,yangın,ağır hastalık vb.) mahkeme başvuruyu değerlendirerek süreyi uzatabileceği gibi, yasal temsilcinin süreyi yanlış hesaplaması gibi kusurlu hallerde de başvuruyu reddetme yetkisine sahiptir.Mahkemenin bu yetkisi kurumun suistimal edilmesini engeller niteliktedir.
III. TEBLİGATIN ALINDIĞINI BİLDİRME (ACKNOWLEDGMENT OF SERVICE) VE YAPTIRIMDAN DOĞAN HAKSIZLIĞIN GİDERİLMESİ (RELIEF FROM SANCTION)11
İngiliz Usul hukukunda Sürelerin uzatılmasına ilişkin 3. Bir düzenleme ise “Tebligatın Alındığını Bildirme” kurumudur.Türk hukukundan farklı olarak İngiliz Usul hukukunda davalı, kendisine yönelik açılan bir davada, Savunma ve Cevap konusunda iki seçimlik hakka sahiptir.Davalı ya 14 gün içerisinde bir savunma hazırlayıp bunu mahkemeye sunacak ya da davacının talebi doğrultusunda mahkemece kendisine yapılan tebligatın alındığını yazılı olarak mahkemeye bildirerek , ikinci bir 14 günlük savunma süresi yani toplam 28 günlük bir davaya cevap süresi kazanabilecektir.
Bu durum esas itibariyle Türk Hukukunda HUMK.m.197’de düzenlenen “Cevap süresinin uzatılması” durumunun karşılığını oluşturmakla beraber burada “davalı veya temsilcisi tebligatın alındığını bildirirken 14 günlük cevap süresi (P.15.4.1) içerisinde savunmasını sunmasının mümkün olmadığını(P.10.1.3.(a)) bildirmek zorundadır.İşte davalı bu bildirimi 28 gün içerisinde yapmaz veya 14 gün içerisinde savunmasını sunmaz ya da kabul beyanını bildirmez (P.10.2) ise, davacı, Davalının Yokluğunda Yargılama (Default Judgment, P.12) hükümlerinin uygulanmasını istebilir; ki bu durumda İngiliz Usul hukukunca, davalıya ikinci bir hak ,telafi imkanı tanınmaktadır.İşte bu noktada Türk Hukukundaki Eski Hale Getirme kurumuna benzer bir hukuksal yol, İngiliz Usul hukukunda düzenlenmiştir.
Kanunun 3. Bölümünün 9.maddesinde Yaptırımdan Doğan Haksızlığın Giderilmesi (Relief from Sanction) kurumu düzenlenmiştir.Buna göre ;
“Kusursuz olarak cevap süresini kaçıran ve cevap süresi içerisinde savunmasını
sunmasının mümkün olmadığını bildirmeyen davalı ya da
kanunla, içtihatlerle veya mahkemece belirlenen bir süreyi kusuru olmaksızın
önlenemeyecek bir hal sebebiyle kaçıran ve bu durum karşısında hakkında bir
yaptırım öngörülen taraf (davacı da davalı da olabilir) önlenemeyen halin
kalkmasından sonra makul bir süre içerisinde kusuru dışında süreyi kaçırdığını
kanıtlamak şartıyla mahkemeye bu yaptırımın iptali için başvurabilir.”(P. 3.9)
Bu konuda mahkemeye takdir hakkı tanınmıştır.Mahkeme kusursuz olarak sürenin kaçırıldığı, işlemin yapılamadıgı, başvurunun engel kalktıktan sonra makul bir süre içerisinde yapıldığı hususlarında bir kanaate varırsa, başvuruyu kabul edecek ve tarafın yokluğunda yapılan işlemler neticesindeki yaptırımlardan doğan haksızlık giderilebilecektir.
İngiliz hukukunda gerek sürenin bitiminden önce sürenin uzatılmasına ilişkin Tebligatın Alındığını Bildirme (Acknowledment of Service) yolu ile gerekse sürenin bitiminden sonra ortaya çıkan Yaptırımlardan Doğan Haksızlığın Giderilmesi (Relief from Sanction) yolu ile kusuru olmaksızın bir engel sebebiyle süresinde bir işlemi yapamamış tarafa bir telafi imkanı sunulmaktadır.
VII. SONUÇ
İngiliz hukukunda da tıpkı Amerikan hukukundaki gibi Eski Hale Getirme kurumuna benzer düzenlemeler yeralmakla birlikte tam olarak Eski Hale Getirme kurumunu karşılayacak şekilde bir düzenleme yoktur. Ancak tüm modern hukuk sistemlerinde olması gerektiği gibi, kusuru dışında ortaya çıkan bir engel sebebi ile usuli bir işlem için belirlenen süreyi kaçıran kişiler, hak arama özgürlüğünün doğal bir sonucu olarak korunmuştur.
BİBLİYOGRAFYA
Kuru Baki/Arslan Ramazan/Yılmaz Ejder; Medeni Usul Hukuku, 12.baskı ,Ankara 2000
Longman Active Study Dictionary of English, Essex 1989
Ovacık Mustafa;İngilizce- Türkçe Hukuk Sözlüğü, 3.baskı, Ankara 2000
Ovacık Mustafa; Türkçe - İngilizce Hukuk Sözlüğü, 4.baskı, Ankara 1999
Üstündağ, Saim; Medeni Yargılama Hukuku, C. I- II,7.baskı,İstanbul 2000
Yılmaz Ejder;Hukuk Sözlüğü 5.baskı, Ankara 1996
Civil Matters(İngiltere Hukuk Usulü ve Yargılaması konuları)
(http://www.ankarabarosu.org/tr/stajyer/tez_calisma.asp)
Civil Procedure Rules (İngiltere Hukuk Usulü Kuralları)
(http://www.lcd.gov.uk/civil/procrules_fin/index.htm)
Federal Rules of Civil Procedure (2001)(A.B.D. Hukuk Usulü Kuralları) (http://www.law.cornell.edu/rules/frcp/overview.htm)
Federal Law and Rules (A.B.D. Hukuk Mevzuatı)
(http://www.txs.uscourts.gov/links/links.htm)
Federal Rules of Appelate Procedure
(http://www.ca5.uscourts.gov/clerk/frap/frap_frame.htm)
KISALTMALAR CETVELİ
A.B.D : Amerika Birleşik Devletleri
Bkz. : Bakınız
Dn. : Dipnot
FRAP. : Federal Rules of Appelate Procedure
FRCP. : Federal Rules of Civil Procedure
HUMK. : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu
m. : Madde
P. : Part
r. : Rule
s. : Sayfa
vb. : Ve benzeri
yuk. : Yukarıda
1 Bundan böyle Kanun ifadesi A.B.D Federal Hukuk Usulü Kanunu anlamında kullanılacaktır.
2 Bu bend 28 Şubat 1966’da yürürlükten kaldırılmıştır.
3 Sürenin bitiminden önce mahkeme talep üzerine uzatmanın yanında Resen ve Tarafların bildirimi ile de süreyi uzatabilir.
4 Üstündağ, Saim; Medeni Yargılama Hukuku, C. I- II,İstanbul 2000, s.442 ; Kuru Baki/Arslan Ramazan/Yılmaz Ejder; Medeni Usul Hukuku, 12.baskı Ankara 2000, s.866.
5 Buna karşılık A.B.D. Federal Temyiz Usulu Kanununda süre sınırı getirilmiştir.Bu konu ileride V. Başlık altında incelenecektir.
6 Bu kurum Türk Hukukundaki Eski Hale Getirmeye oldukça benzerdir, dolayısıyla ileride V.bölümde ayrıntılı olarak incelenecektir.
7 Kuru Baki/Arslan Ramazan/Yılmaz Ejder; Medeni Usul Hukuku, 12.baskı Ankara 2000, s.867.
8 Bkz. Yuk. Kesin Süreler.
9 Bundan böyle “kanun” ifadesi İngiliz Medeni Usul Kanunu(Civil Procedure Rules) anlamında kullanılacaktır.
10 Üstündağ, Saim; Medeni Yargılama Hukuku, C. I- II,İstanbul 2000, s.442
11 İngiliz Usul hukukunda Türk hukukuna benzer nitelikte olan düzenlemelerden ikisi de Tebligatın Alındığını Bildirme ve Yaptırımdan Doğan Haksızlığın Giderilmesi kurumlarıdır.Yaptırımdan Doğan Haksızlığın Giderilmesi kurumu hernekadar Tebligatın Alındığını Bildirme kurumundan daha geniş ve farklı olsada, aralarında neden sonuç ilişkisi kurulabilmesi ve bu sayede konunun daha rahat kavranabilmesi için aynı başlık altında sırayla incelenecektir .
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"İngiltere Ve A.B.D. Medeni Usul Hukuklarında Süreler & Eski Hale Getirme" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Sinan Yalçın'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
İngiltere Ve A.B.D. Medeni Usul Hukuklarında Süreler & Eski Hale Getirme
