|
BELEDİYENİN HACİZ EDİLEMEYEN MALLARI NELEDİR ?
Av.M.Lamih ÇELİK
Şanlıurfa Belediyesi Hukuk İşleri Müdür V.
Belediyeler,kanunlarla verilen görevleri yerine getirmek suretiyle kamu hizmeti sunan kamu tüzel kişileridir.Belediyenin yaptığı hizmetler, toplumun genel ve ortak ihtiyaçlarını karşılamak için kamu yararı gözetilerek yapılan, sürekli ve düzenli çalışmalardır.Bu çalışmaların kesintiye uğramadan devam edebilmesi amacıyla 5393 sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin son fıkrasında; belediyenin proje karşılığı borçlanma yoluyla elde ettiği gelirleri, şartlı bağışlar ve kamu hizmetlerinde fiilen kullanılan malları ile belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirlerinin haczedilemeyeceği hükmüne yer verilmiştir.
5393 sayılı yasanın 15.maddesinde ”…. kamu hizmetlerinde fiilen kullanılan mallarının… haczedilemeyeceği” belirtilmiştir.
“Belediye tarafından taşınmazların kamu hizmetinde fiilen kullanıldığından haczedilemeyeceği itirazında bulunulduğunda, mahkeme, bilirkişi incelemesi ile belediye kanununa göre haczin mümkün olmadığı belirtilen taşınmazları saptar ve bunlar üzerindeki haczi kaldırır. Haczi mümkün olan taşınmazlar açısından ise değer tespiti yaparak alacak miktarını karşılayacak taşınmazları belirleyerek fazla hacizleri kaldırması gerekir.” (21.HD 15.5.2000 T. E.2000/3575 K.2000/3801)
“Kamu hizmetinin niteliği belirtilmeden tüm mal varlığını kapsayacak şekilde tüm mal varlığının kamu hizmetine ayrıldığına dair meclis kararı yasaya aykırıdır.” (Danıştay 8.D 8.11.1994 T. E.1994/934 K.1994/2901)
“Belediye meclisinin kamuya tahsis kararının idari yargıda iptali halinde dava açan alacaklı dışındaki alacaklılarda karardan yararlanır.” (12.HD 23.12.2004 T. E. 2004/22703 K.2004/26497)
“1580 sayılı belediye kanuna göre belediyenin kamu hizmetlerine tahsis edilmiş gelirleri haczedilemez. Kamu hizmetine tahsis kararı bu tarihten sonraki hacizlere uygulanabilir. Kamu hizmetine tahsis kararı alınmadan önce konulan haciz için geçerli değildir. idari nitelikteki bu karar idari yargı mercice iptal edilmediği veya yürütmeyi durdurma kararı verilmediği sürece geçerlidir.Adli yargıda idari nitelikteki meclis kararının yerinde olup olmadığı tartışılmayacağından mahkemece yorum suretiyle farklı bir sonuca gidilemez.”(HGK 16.6.1999 T. E.1999/12-501 K.1991/511)2 (12.HD 15.9.1998 T. E.8938 K.9737- 12.HD 7.10.1997 T. E.1997/9875 K. 1997/10239 - 12.HD 1.3.20005 T. E. 2005/974 K. 2005/3955 )
“1580 sayılı yasanın 19/7.maddesi gereğince belediyelerin umuma ait akar olmayan açık ve kapalı mahalleri ve ayrıca belediyelere yasalarla verilen paylar ile vergi,resim ve harçlar, belediyelerin 6183 sayılı kanun hükümlerine göre tahsili gereken borçları dışında haczedilemez. Ayrıca belediye encümeni tarafından kamuya tahsisine karar verilen belediye mallarının da idari nitelikteki bu karar kaldırılmadığı sürece haczi mümkün değildir. Bundan başka yine belediyelerin “kendiliğinden kamuya tahsisli” taşınır ve taşınmaz malların kamuya tahsis kararına gerek bulunmadan haczedilemeyecekleri yerleşik Yargıtay içtihatları ile kabul edilmiştir. Belediye meclisi tarafından verilen kamuya tahsis kararının bu karardan önceki hacizlere uygulanması mümkün değildir.
Mahkemece yapılacak iş; haczedilen banka hesaplarının dökümünü getirmek bu hesaplara hangi paraların yatırıldığını belirlemek taşınır ve taşınmazların niteliğini araştırıp tespit etmek ve bunların vergi,resim harç,iller bankası payı,cenaze arabası,çöp arabası, ambulans,mezarlık,su kuyusu, spor alanları gibi kamuya tahsis kararına gerek olmadan kendiliğinden kamuya tahsisli sayılan mallardan olup olmadığını saptayarak karar vermektir.” (12.HD 22.6.2004 T. E.2004/12672 K. 2004/16456)
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15.maddesinde ”…. Şartlı bağışların… haczedilemeyeceği” belirtilmiştir.Yine aynı yasanın 18.maddesinin (g)bendine göre Şartlı bağışları kabul etmek Belediye Meclisinin yetkisindedir.Eğer belediye, haciz edilen malın belediyeye şartlı olarak bağışlandığını ve bu nedenle haciz edilemeyeceğini ileri sürecekse icra mahkemesine konuya ilişkin meclis kararı ile başvurması gerekir. İçişleri Bakanlığı Mahalli idareler genel müdürlüğünün 29.05.2007 tarih ve 13749 sayılı genelgesine göre;Belediyelerin Altyapısının Desteklenmesi Projesi (BELDES) kapsamında nüfusu 10.000’nin altında olan belediyelerin altyapı ihtiyaçları,içme suyu tesisi için iller bankasından şartlı yardım yapılmaktadır.5393 sayılı Belediye Kanununun 15/son maddesine göre BELDES projesi kapsamında belediyelere gönderilen ve ayrı bir hesapta izlenen ödenekler şartlı yardım olduğundan haczedilemez.[1]
[1] Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi Haziran 2007 sayı 6 s.34
KONUYA İLİŞKİN YARGI KARARLARI;
1-İcra iflas kanunun 82/1.maddesine göre ...özel kanunlarında haczi caiz olmadığı gösterilen mallar haczedilemez.
“Otopark yönetmeliğinin 11.maddesinde kamu bankalarının birinde açılacak otopark hesabında toplanan meblağın otopark tesisi dışında başka bir iş için kullanılamayacağı bu hesapta toplanan paranın amacına uygun kullanılıp kullanılmadığının İçişleri Bakanlığınca denetleneceği kurala bağlanmıştır. Buna göre otopark hesabında bulunan para kamu hizmeti olan otopark yapımına tahsisli olması nedeniyle belediyenin kesinleşen vergi borçlarının tahsili amacıyla yapılan hacizlerde bu paranın haczedilemeyeceğine karar verilmiştir.” (Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu 30.1.2004 gün ve E.2003/316 K.2003/316)
2-2886 sayılı Devlet ihale kanunun 26.maddesi ve 4734 sayılı yasanın 34.maddesinin son fıkrasına göre Her ne suretle olursa olsun,idarece alınan teminatlar haczedilemez.
3- 552 sayılı KHK’nin 22.maddesi uyarınca alınan teminatlar haczedilemez.
4- 657 sayılı yasanın 203,207,208.maddelerine göre memurlara verilen aile yardımı ödenekleri,doğum yardım ödenekleri ve ölüm yardım ödenekleri haczedilemez. 6245 sayılı Harcırah Kanunun 61.maddesine göre,bu kanuna göre ödenecek olan istihkaklar borç için haczedilemez.Benzer şekilde 4857 sayılı iş Kanunun 35. maddelerindeki koşullar çerçevesinde işçilerin aylık ücretinin 1/4’ünden fazlası haciz edilemez (12. HD. 4.11.2004 T. 18649/23169; 14.6.2004 T. 10724/15105; 16.2.2004 T. 25601/293012. HD. 25.6.2002 T. 12461/13612)Çalışanların kendi borçlarına karşılık tamamı haczedilemeyen bu paraların belediyenin borcu nedeniyle haczedilmesi kanuna aykırı olur.
5- Belediye avukatlarına ödenmek üzere ;Limit Dışı Kalan Vekalet Ücretlerinin Dağıtım Esasları Hakkında Yönetmelik’in 7/b maddesine göre dağıtımdan arta kalan miktarın “bir sonraki yıl kullanılmak üzere” emanet hesabında bekletilen paraya haciz konulamaz. Çünkü ;Avukatlık Kanunu 164/ son maddesine göre ; Dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekalet ücreti avukata aittir. Bu ücret, iş sahibinin borcu nedeniyle takas ve mahsup edilemez, haczedilemez. Buna göre iş sahibi belediyenin borcundan dolayı belediyenin emanet hesabında bekletilen avukatlık ücretine belediyenin borcu nedeniyle haciz konulamaz.(12.HD. 28.03.2003. T. E. 2003/3478 K.2003/6608)[1]
6-775 sayılı Gecekondu kanununun 34.maddesine göre;belediyelerce tahsis olunan arsalar,yapılar ve bu arsalar üzerinde yapılan bina ile meydana gelen taşınmaz mallar,tahsis tarihinden itibaren 10 yıl içinde haczedilemez.
«775 sayılı Gecekondu Kanunu 34.maddesi uyarınca, ‘belediyelerce tahsis edilen arsa, yapı ve binaların haczedilemeyeceğine’ ilişkin hükmün kamu düzeniyle ilgili olması nedeniyle, buna değinen şikayetin süreye bağlı değildir yani süresiz şikayet söz konusudur.(12. HD. 25.2.2005 T. 1097/3889; 21.3.1994 T. 2959/3600)[2]
7-“277 sayılı yasanın 1.maddesinde belediye gelirleri kanunu ile diğer kanunlarla belediyelere verilmekte olan her çeşit paylar vergi ve resim hükmündedir. Bu nedenle gerçek kişiler tarafından belediyenin iller bankasından aldığı paya haciz konulamaz.” (12.HD 19.12.1991 T. E.1991/5616 K.1991/13358)”Belediye gelirleri kanunu ve diğer kanunlarla Belediyeye verilen payların belediye vergi ve resimleri gibi sayılacağı 277 sayılı yasanın birinci maddesinin açık hükmü gereğidir. Esasen anılan yasaya göre bu paylar kamuya tahsis edilmiş olmaktadır. Başka bir anlatımla belediye vergi ve resimleri kamu hizmetinde kullanılacağı için mahiyeti itibariyle kamuya tahsislidir. Belediyenin yetkili organının bu payları kamuya tahsis kararı alması fazladan bir işlemdir. (21.HD. 03.04.2003 T. E. 2003/1735 K.2003/2913)”Sözü edilen bu paraların haczedilemeyeceğine ilişkin istemin kabulü için kamuya tahsis edilmelerine gerek yoktur. Mahkemece yapılacak iş haczedilen banka hesaplarının tüm dökümleri getirtilerek yukarıda açıklanan ve kendiliğinden haczi kabil olmayan ( vergi, resim, harç, İller Bankası payı, elektrik, su geliri, işçi ücreti... vs ) gibi kalemlerin bulunup bulunmadığının araştırılması ve sonucuna göre bir karar verilmesinden ibarettir.” (12.HD. 17.04.2003 T. E.2003/5825 K.2003/8597)
8- “Belediyeye ait sebze halinde kendilerine yer tahsis edilmiş olanlardan Belediyece alınacak ücretler, normal kira niteliğinde olmayıp, yasal düzenleme ile Belediye Gelirleri Kanununa tabi ve Belediye hizmetlerine mahsus gelir niteliğinde olduğundan bu gelirin haczedilmesi mümkün değildir. “(12.HD 16.05.2002 T. E. 2002/9498 K. 2002/10145)
9-“Haciz konulan hesapta belediyenin vergi ve benzeri gelirleri bulunup bulunmadığı araştırılarak sonuca göre karar verilmesi gerekir.”(Danıştay 9.D. 27.04.2005 T. E.2004/237 K.2005/1064)[3]
10-“Belediyeye ait banka hesaplarında bulunan, İller Bankası payı, vergi, resim ve harca ait olanların bu nitelikleri ve 5272 sayılı Kanunun 15/son maddesi gereği haczi mümkün değildir. Mahkemece, belediyeye ait bulunan Ziraat Bankası, Vakıfbank ve Halkbankası'ndaki hesapların mahiyetleri yeterince araştırılarak, nitelikleri belirlenmeli ve yasanın yürürlük tarihi olan 24.12.2004 tarihinden sonraki hacizler için geçerli olan 5272 Belediye Kanununun 15/son maddesi gereğince, bu paraların fiilen kamu hizmetinde kullanılıp kullanılmadığı da yukarıda belirtilen özelliğinden ayrı olarak araştırılıp oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir.” (12. HD 24.6.2005 T. E.10390 K.13782)
11-Somut olayda haczedilen banka hesabı ile ilgili olarak gelen 17.03.2005 tarihli cevap yazısının içeriğine göre bu paranın belediyeye gönderilen İller Bankası payı olduğu anlaşılmaktadır. Belediye Kanunun 15/son maddesi gereğince belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirleri haczedilemez. Ayrıca, 277 Sayılı Kanunun 1. maddesine göre de kanunlar gereği belediyelere verilmekte olan her çeşit paylar, vergi ve resim hükmündedir. Bu durumda şikayet konusu paranın haczi yasaya aykırı olup, şikayetin kabulü yerine reddi isabetsizdir. Kabule göre de, idari nitelikteki kamuya tahsis kararı yargı merciince kaldırılmadığı sürece İcra Mahkemesini bağlar. Bu nedenle karar içeriği tartışılarak sonuca gidilmesi de yasaya uygun bulunmamıştır. (12. HD 28.6.2005 T. E. 2005/10884 K. 2005/14011-12.HD. 22.06.2004 T. E.2004/12672 K.2004/16456)[4]”
12- “ Tekfenbank Bahçekapı Şubesindeki borçlu belediyeye ait hesaptaki paraların su faturası tahsilatından elde edilen gelirlerle, İSKİ genel müdürlüğü abonelerinden tahsil olunan senet bedellerinden oluştuğu anlaşılmaktadır. Bu paraların 5272 Sayılı Kanunun 15/son maddesinde belirtilen nitelikte olup olmadığı araştırılarak bu hesap üzerindeki haczin de kaldırılması istemi hakkında varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir. (12. HD 28.6.2005 T. E.2005/10755 K. 2005/13958)”
13-“ Somut olayda, haczedilen banka hesabındaki İller Bankası payının anılan yasa maddesi gereğince haczi mümkün değildir. Mahkemenin buna ilişkin kararı yasaya uygun ise de, anılan hesaba günlük yatırılan tahsilatlar yönünden bunların nitelikleri belirlenmeli ve 5272 sayılı kanunun 15/son maddesi de gözetilerek şikayet sonuçlandırılmalıdır.”( 12. HD 20.6.2005 T. E. 2005/10006 K. 2005/13258)
14-“Belediye Kanununun 15/son maddesine göre, Belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirleri ile kamu hizmetine fiilen tahsis edilen mallar haczedilemez. Davacı Belediyeye ait banka hesabındaki paranın vergi, resim ve harç niteliğinde olup olmadığı, para ve menkul niteliğindeki araçlar ile taşınmazların fiilen kamu hizmetine tahsis edilip edilmediği mahkemece araştırılmalı; paranın vergi, resim ve harç niteliğinde olması, para ile menkul niteliğindeki araçlar ve taşınmazların kamu hizmetine fiilen tahsis edilmesi halinde haczedilemeyeceği dikkate alınarak karar verilmelidir. (12. HD 27.6.2005 T. E. 2005/13614 K. 2005/14212 )”
15-“Somut olayda borçlu B. Belediye Başkanlığı'nın Vakıflar Bankası Zonguldak Şubesindeki hacizli mevduatlarındaki, İller Bankası'nca belediyeye aktarılan pay tutarı dışında kalan paraların mahiyeti mahkemece araştırılarak bunların nitelikleri belirlenmemiştir. Bu durumda, mahkemece şikayetin niteliği gözetilip duruşma açılarak banka hesabındaki diğer paranın vergi, resim ve harç niteliğinde olması veya fiilen kamu hizmetine tahsis edilmesi halinde haczedilemeyeceğinin düşünülmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken aksi düşünce ile ve eksik incelemeye dayalı yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir. (12. HD 6.10.2005 T. E. 2005/20379 K. 2005/19096)” “Aslının haczi mümkün olmayan şeyin asıldan doğan faiz ve ferilerinin de haczi mümkün değildir.”(12.HD. 4.5.2006 T. E.2006/6741 K.2006/9765)[5]
16-“Haciz tarihi itibariyle uygulanması gereken 5393 Sayılı Yasanın 15/son maddesi uyarınca Belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirlerinin haczedilemeyeceği öngörülmüştür. Ayrıca, Belediye Gelirleri Kanunu ve diğer kanunlarla belediyeye verilen paylar vergi ve resim hükmünde sayıldığından haczi mümkün değildir. Alacaklı tarafından belediyeye ait Ziraat Bankası Şabanözü Şubesinde bulunan 13475450-5001 nolu hesabındaki paralara haciz konulduğu anlaşılmıştır. Anılan banka şubesince Mahkemeye hitaben yazılan yazıda sözkonusu hesabın İller Bankasından gelen belediye payının aktarılmış hesap olduğu bildirilmiş ise de, dosyada mevcut bu hesapla ilgili hesap ekstresi içeriğinde başkaca yatan paralar da bulunduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece usulüne uygun olarak duruşma açılıp öncelikle haczedilen paralarla ilgili hesap dökümleri getirtilerek yukarıdaki kurallara göre söz konusu paraların niteliği incelenerek oluşacak sonuca göre bir karar vermek gerekirken eksik inceleme ile dosya üzerinden hüküm tesisi isabetsizdir. (12. HD E. 2005/21474 K. 2005/25278 T. 16.12.2005)
17-5393 Sayılı Belediye yasanın 15/son maddesine göre belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim, harç gelirlerinin haczedilemeyeceği öngörülmüştür. Ayrıca, Belediye Gelirleri Kanunu'nu ve diğer Kanunlarla belediyeye verilen paylar vergi ve resim hükmünde sayıldığından haczi mümkün değildir.
Somut olayda, alacaklı tarafından borçlu belediyeye ait Ziraat Bankası Ağın şubesindeki hesaplarda bulunan paralara haciz konulduğu anlaşılmaktadır. Bu paraların mahiyeti mahkemece araştırılarak nitelikleri belirlenmemiştir. O halde, Mahkemece öncelikle haczedilen paralarla ilgili olarak hesap dökümleri getirtilerek yukarıdaki kurallara göre söz konusu paraların niteliğinin incelenmesi ve 5393 Sayılı Kanunun 15/son maddesi gözetilerek olunacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir. ( 12. HD T: 4.4.2006 E: 2006/3957 K: 2006/6971)[6]
18-5393 sayılı Belediye Yasa'nın 15/son maddesine, haczedilmezlik şikayetinin kabul edilebilmesi için mahcuzların kamu hizmetinde fiilen kullanılması gerekli olup, gerekçede yer verilen tüm taşınmazlar hakkında kamuya tahsis kararı verilemeyeceği nedeni sonuca etkili bulunmamaktadır.
Somut olayda, belediyeye ait taşınmazlar haczedildiğinden mahkemece yapılması gereken iş, bu taşınmazların yukarıda belirtilen yasa maddesinde öngörüldüğü şekilde kamu hizmetinde fiilen kullanılıp kullanılmadığının tespiti ile oluşacak sonuca göre bir karar vermek gerekir. (12. HD T. 3.3.2006 E. 2006/894 K. 2006/4230)[7]
19-5393 Sayılı yasanın 15/son maddesine göre haczedilmezlik şikayetinin kabul edilebilmesi için mahcuzların kamu hizmetinde (fiilen) kullanılması gerekli olup gerekçede yer verilen kamuya tahsis kararı alınmasının sonuca etkisi bulunmamaktadır.
O halde, öncelikle duruşma açıldıktan sonra haczedilen banka hesabı ile ilgili kayıtlar ve hesap ekstresi bankadan getirtilmeli, bu hesaba yatan paraların nitelikleri incelenmeli, gerektiğinde Belediyeden bilgi ve karar istenmeli ve ayrıca hacizli taşınmazların nitelikleri gerekirse keşif yapılarak incelenmeli ve yukarıda açıklanan yasa hükmü gereğince bir sonuca ulaşılmalıdır. ( 12. HD T: 21.2.2006 E: 2006/220 K: 2006/3204)
20-“5393 Sayılı Yasanın 15/son maddesi aynen; "belediyenin proje karşılığı borçlanma yoluyla elde ettiği gelirleri, şartlı bağışlar ve kamu hizmetlerinde fiilen kullanılan malları ile belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim, harç gelirleri haczedilemez" hükmünü içermektedir. KOSKİ, 2560 Sayılı Kanun gereğince Konya Büyükşehir Belediyesinin idari yapılanmasında yer aldığından hakkında 5393 Sayılı Yasanın uygulanması zorunludur. İlgili idarenin haczedilen hesabındaki paraları su gelirleri ve atık su bedelinden oluşmaktadır. Bu nedenle bu paraların yukarıda açıklanan yasa maddesinde öngörüldüğü şekilde kamu hizmetinde fiilen kullanılan paralar olup-olmadığı yöntemince araştırılmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde şikayetin kabulü yönünde hüküm kurulması isabetsizdir. “(Yargıtay 12. HD E. 2007/2592 K. 2007/5250 T. 20.3.2007)
21-Belediye Kanununun 15/son maddesine göre haczedilmezlik şikayetinin kabul edilebilmesi için mahcuzların kamu hizmetinde ( fiilen )kullanılması gerekli olup gerekçede yer verilen kamuya tahsis kararı alınmasının sonuca etkisi bulunmamaktadır. O halde, Mahkemece öncelikle duruşma açıldıktan sonra haczedilen banka hesabı ile ilgili kayıtlar ve hesap ekstresi bankadan getirtilmeli, bu hesaba yatan paraların nitelikleri incelenmeli, Belediyeden bilgi ve karar istenmeli ve taşınmazlar yönünden de gerektiğinde keşif yapılarak fiilen kamu hizmetinde kullanılıp kullanılmadıkları araştırılmalı, yukarıda açıklanan yasa hükmü gereğince bir sonuca ulaşılmalıdır. “(Yargıtay 12. HD E. 2006/21648 K. 2006/24842 T. 26.12.2006 )
22-15/son maddesinde `Belediye'nin proje karşılığı borçlanma yoluyla elde ettiği gelirleri şartlı bağışlar ve kamu hizmetinde fiilen kullanılan malları ile Belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirleri haczedilemez.` hükmüne yer verilmiştir. Öte yandan, yine bu maddeye göre haczedilmezlik şikayetinin kabul edilebilmesi için mahcuzların kamu hizmetinde fiilen kullanılması gerekli olup gerekçede yer verilen kamuya tahsis kararı alınmasının sonuca etkisi bulunmamaktadır. O halde, mahkemece yukarıda belirtilen kurallar dikkate alınarak inceleme yapılıp borçlu Belediye'nin Ereğli Şeker Fabrikası'ndaki ve bankalardaki haczedilen paralarının nitelikleri belirlenmeli, vergi, resim ve harç niteliğinde olmaları veya kamu hizmetinde fiilen kullanılıyor olmaları halinde ( bu olgu belirlendiği takdirde) haczedilemeyeceği düşünülmelidir. Ayrıca, menkul niteliğindeki araç ve iş makinalarının fiilen kamu hizmetinde kullanılıp kullanılmadığı araştırılmalı ve sonucuna göre karar verilmelidir. (Yargıtay 12. HD. E. 2006/14562 K. 2006/17401 T. 26.9.2006)
23- “Haczedilemezlik şikayetinin kabul edilebilmesi için mahcuzların kamu hizmetinde ( fiilen ) kullanılması gerekli olup, kamuya tahsis kararı alınması sonuca etkili değildir. Ayrıca, belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirlerinin de haczedilemeyeceği aynı maddede yazılıdır. 277 ve 5237 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre ( kanunlarla belediyeye verilen payların ) vergi ve resim hükmünde olduğu açıklandığına göre, İller Bankasından belediyeye ayrılan payın haczi mümkün bulunmamaktadır. Bu konudaki şikayet süreye tabi değildir. (Yargıtay 12. HD E. 2005/20614 K. 2005/24376 T. 8.12.2005“(Yargıtay 12. HD E. 2006/11472 K. 2006/14746 T. 6.7.2006 [8]-12. HD E. 2006/12357 K. 2006/15052 T. 7.7.2006))
24-“Alacaklı vekili tarafından borçlu Belediye hakkında sürdürülen icra takibi sırasında, takipte taraf olmayan bankalara gönderilen ve İİK.nun 89. maddesine göre düzenlenen haciz ihbarnamelerine karşı borçlu Belediyenin haczedilmezlik şikayetini ileri sürmede hukuki yararı vardır. O halde, borçludan kamuya tahsis kararı istenilip hesaptaki paranın niteliği ve kendiliğinden kamuya tahsisli olup olmadığı da araştırılarak oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir. (12. HD 27.9.2004 T. E. 2004/15763 K. 2004/20241 )”
25-“ Haciz tarihinden önceki encümen kararı idare mahkemesince iptal edilmiş olsa dahi, 1580 sayılı Belediye Kanununun 19/7. maddesi gereğince bizatihi haczi kabil bulunmayan nitelikte belediye vergi ve harçları, umuma ait akar olmayan açık ve kapalı mahalleri vb.. belediyelerin 6183 sayılı yasa hükümlere göre tahsili gereken borçları dışında haczedilemez. Mahkemece haciz konusu mahcuzların nitelikleri itibariyle yukarıda açıklanan mallar kapsamında olup olmadığı yöntemince denetlenmeden eksik incelemeyle şikayetin reddi isabetsizdir.”( 12. HD 25.2.2005 T. E. 2005/1 K. 2005/3710)
26-“5393 sayılı Belediye kanununa göre haczedilmezlik şikayetinin kabulü için mahcuzların kamu hizmetinde fiilen kullanılması gerekmekte olup,kamuya tahsis kararı alınmasının ve dolaysı ile idare mahkemesince kamuya tahsis kararına yönelik olarak yürütmenin durdurulması kararı vermesinin sonuca etkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle iller bankasında gelin paylar kanun gereği haczedilemez.(12.HD. 27.06.2006 T. E.2006/11241 K.2006/14013)[9]
26-“Belediyeye ait otobüslerin şehir içerisinde ücret karşılığında yolcu taşıma işinde kullanıldığı tartışmasızdır.Ancak belediyece yapılan bu taşıma işi kamu hizmeti ile ilgili olup,taşıma işinde kullanılan otobüslerin kendiliğinden kamuya tahsisli olduğunun kabulü gerektiğinden haciz edilemez.(12.HD 4.5.2004 T. E. 2004/6173 K. 2004/11057) ”
27-“Belediyenin "Kendiliğinden kamuya tahsisli" niteliğindeki taşınır ve taşınmaz malları hiçbir şekilde haczedilmez. Belediye encümeni kararıyla kamuya tahsisli mallarda ise; dava konusu taşınmaz ve menkul mallar haciz tarihinden sonra encümen kararıyla kamuya tahsis edildiğine göre bu mallar hakkında davacı ( borçlu ) belediyenin şikayetinin reddi yerindedir. Somut olayda takip durdurulmadığı için dosya borcunun tahsil edilmiş olması işin esasının incelenmesini engellemez. Zira Mahkemece verilecek kararın içeriğine göre İİK.'nun 361. maddesi gereğince memurlukça sonradan bu paranın alacaklıdan geri alınması mümkün olacaktır. (12. HD 7.4.2005 T. E. 2005/4076 K. 2005/7499)”
28-“Şikayetçi Belediye Başkanlığının Ziraat Bankası, Ankara/Ulus şubesinde bulunan ve haczedilen 251356 numaralı hesaptaki paraların niteliği, aynı bankanın haczin uygulandığını bildiren 2.8.2001 tarihli cevap yazısı kapsamından anlaşılmaktadır. Buna göre, Emekli Sandığından gönderilen tedavi giderleri ile sigorta şirketlerinin bu hesaba yatırdığı vergilerin kendiliğinden kamuya tahsisli bulunmaları nedeniyle ( 3986 sayılı yasanın 18/1. maddesinde öngörülen durum ayrık olmak üzere ) haczi mümkün bulunmamaktadır. O halde, anılan hesaba yönelik şikayetin kabulü yerine istemin tümden reddi isabetsizdir.“(12. HD 11.4.2002 T. E. 2002/6195 K. 2002/7627)
29- “Niteliği gereği kamu hizmetine tahsis edilmiş durumda bulunan malları haciz edilemez.”(12.HD 4.5.1988 T. 8884/5982- 12.HD. 12.3.1987 T. 8080/3481)
Hakkında Belediye Encümeni (Meclisi) tarafından verilmiş bir “kamu hizmetine tahsis kararı” bulunmasa dahi,haciz edilemeyecek olan belediye mal ve paraları nelerdir?
Yargıtay içtihatlarına göre;
-Belediye hizmet binası (12.HD. 23.2.1993 T. 981/3318)
-Belediyeye ait ekskavatör,arazöz (iş makineları/kamyonları) (12.HD. 16.11.1989 T. 5038/ 14079)
-Cenaze arabası (12.HD. 30.10.1990 T. 3266/10670 -12.HD. 22.6.2004 T. E.2004/12672 K. 2004/ 16456)
-Soğuk hava deposu (12.HD . 5.12.1989 T. 5434/14987)
-otobüsler (12.HD. 22.10.1984 T. 7542/10641; 6.12.1983 T. 7949/9854)
-park,otogar,itfaiye garajı,toptancı hali,nikah salonu gibi taşınmazlar ile belediyece kamulaştırılmış taşınmazlar (12.HD. 22.10.1984 T. 7542/10641)
-Mezarlık olarak kullanılmak üzere,belediyeye tahsis edilmiş araziler
-İller bankası tarafından belediyelere gönderilen paylar(Belediye payının vadeli hesaba aktarılması sadece onun değerlendirilmesi amacına yönelik olup bu paranın niteliğini değiştirmez.) (12.HD. 18.9.1989 T. 8418/10709 -12.HD. 22.6.2004 T. E.2004/12672 K. 2004/16456 - 12.HD. 5.12.2003 T. E.2003/22357 K. 2003/26388)
-Belediyelerin vergi ve resim olarak tahsil ettiği paralar (12.HD. 12.3.1987 T. 8080/3481-21.HD. 03.04.2003 T. E. 2003/1735 K.2003/2913-12.HD. 17.04.2003 T. E.2003/5825 K.2003/8597)
-çöp arabası, - ambulans, -mezarlık, -su kuyusu,-spor alanları (12.HD. 22.6.2004 T. E.2004/12672 K. 2004/16456)
Bütün bunlar, kamuya tahsis kararına gerek olmadan kendiliğinden kamuya tahsisli sayılan mallardan olup hiçbir şekilde haciz edilemez.
“Belediye Başkanına makam aracı olarak tahsis edilen vasıtanın kamu hizmetinde fiilen kullanıldığının kabulü gerekir.Bu nedenle haczi mümkün bulunmamaktadır. Ayrıca itfaiyenin öncüsü olarak kullanılan aracında fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş sayılacağından haczedilemez.(12.HD. 26.05.2006 T. E.2006/7994 K.2006/1183-12.HD.01.06.2006 T. E. 2006/8597 K.2006/11672)[10]
HACİZ İLE İLGİLİ DİĞER YARGI KARARLARI;
1-“Borçlu Belediye,haczedilen şeyin Belediye Encümeni kararıyla kamu hizmetine tahsis edilmiş olduğunu ileri sürmesi halinde 7 gün içinde-“Belediyenin, ‘haczedilen şeyin niteliği gereği kamu hizmetine tahsis edilmiş olduğu için’ ‘haczin kaldırılması gerektiği’ni ileri sürmesi halinde süresiz şikayet yolu ile icra mahkemesine başvurması gerekir.(12.HD. 18.11.1998 T. 11247/13144 -12.HD. 25.12.2003 T. E.2003/22357 K. 2003/26388)
“ ‘Devlet mallarının haczedilemeyeceği’ne ilişkin İİK. mad. 82/1 hükmü ile ‘özel yasalardaki haczedilemeyecek mallar’a ilişkin hükümlerin kamu düzeniyle ilgili olduğunu, bu hükümlere aykırı işlemlerin süresiz şikayete yol açar”( 12. HD. 15.2.1978 T. 1456/1354; 27.4.1976 T. 2789/5174 )
«Belediyelerin niteliği gereği kendiliğinden kamuya tahsisli -İller Bankası payı, vergi, resim ve harçlar, cenaze arabası, çöp arabası, ambulans, otobüs, itfaiye aracı vb... gibi- mal ve haklarına ilişkin haczedilmezlik şikayetinin süreye bağlı değildir»( 12. HD. 6.2.2004 T. 21016/25210; 7.6.2004 T. 9946/14470; 2.5.2003 T. 7124/9945) “Belediyenin, ‘haczedilen şeyin niteliği gereği kamu hizmetine tahsis edilmiş olduğu için’ ‘haczin kaldırılması gerektiği’ni süresiz şikayet yolu ile ileri sürebilir”( 12. HD. 18.11.1998 T. 11247/13144; 15.12.1989 T. 9758/10570; 6.12.1983 T. 7949/9854 )
2-““Haczedilemez şikayeti, haczin uygulandığı yerdeki talimat icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesi tarafından incelenebilir.” (12.HD. 7.5.2004 T. E.2004/7405 K. 2004/11676)
“Haczedilmezlik şikayeti ‘başvurma harcı’na bağlı olduğundan bu harcın yatırıl-dığı tarihte yapılmış sayılır. (12. HD. 1.12.1998 T. 12995/13692; 17.9.1997 T. 8099/8738)
«Haczedilmezlik şikayetinin, paranın alacaklıya ödendiği tarihe kadar yapılabilir»( 12. HD. 11.2.1993 T. 13149/2424 )
“Haczedilmezlik şikayeti yapıldıktan sonra icra dosyasına belediye tüm ödemeyi yapsa bile belediye açıkça şikayetinden feragat etmezse icra mahkemesi dava konusuz kaldığı gerekçesiyle davayı red edemez bu konuda karar vermesi gerekir,eğer şikayeti kabul ederse alacaklıdan paraları dosyaya iade etmesi talep edilebilir.(12HD. 19.06.2006 T. E.2006/10270 K.2006/13196)[11](12.HD. 5.5.2006 T. E.2006/6806 K.2006/9953)[12]
3-“Borçlunun istemi bankadaki hesaplarına konan haczin kaldırılması ( haczedilmezlik şikayeti ) olduğu halde HUMK.nun 74. maddesi gözardı edilip, istem aşılarak takibin iptali yönünde hüküm kurulması isabetsizdir. (12. HD 1.7.2005 T. E. 2005/10701 K. 2005/14298)”
4-“ İİK.nun 89. maddesinde borçlunun 3. kişi nezdindeki hak ve alacağına ilişkin 89/1. haciz ihbarı gönderileceği öngörülmüştür. Anılan maddedeki ( borçlu ) tabiri takip borçlusunu ifade etmektedir. Somut olayda Keçiören Belediyesi borçlu olup, bu borçlunun Ankara Büyükşehir Belediyesindeki alacağı için 89/l ihbarı çıkarılmış ve alacak Ankara Büyükşehir Belediyesi nezdinde kesinleşmiştir. Alacaklının İİK.nun 89. madde prosedürüne uygun biçimde nezdinde borç kesinleşen Belediye hakkında işlem yapması gerekirken takip dışı Büyükşehir Belediyesinin yine takip dışında kalan kiracılarından olan alacağı için yeniden 89/1. ihbarı gönderilmesi İİK.nun 89. maddesi içeriğine aykırıdır. Borç zimmetinde sayılan 3. kişi Büyükşehir Belediyesi borcu icra dairesine ödemekle yükümlüdür. Bu ödeme yapılmadığı takdirde İcra Müdürlüğünce adı geçen belediye hakkında İİK.nun koşulları çerçevesinde haciz işlemi uygulanabilir. Mahkemece bu hususun resen gözetilerek ve bu konudaki başvurunun süresiz olduğu da nazara alınarak şikayetin kabulü gerekirken reddi yolunda hüküm kurulması isabetsizdir.” (12. HD 7.3.2005 T. E. 2005/1766 K. 2005/4597)
5- “ İcra takibi borçlu Belediye Başkanlığı hakkında başlatıldığından, belediyenin taraf olduğu bu takipte belediyeyi 5393 Sayılı Belediye Kanununun 38/c maddesi uyarınca Belediye Başkanı temsil eder. Belediye Başkanı kanundan doğan bu yetkisini kullanması için bir vekil atayabilir. Takip işlemi Avukatlık Kanunun 35. maddesi uyarınca adli işlem niteliğini taşıdığından bu vekilin baroda yazılı avukat olması gerekir. Belediye Başkanı bu yetkisini herhangi bir sözleşme veya yönetmelik ile su ve kanalizasyon işleri müdürüne devredemez. Takibe itiraz eden kişinin avukat ( Belediye vekili ) olmadığı anlaşılmakla T. Belediye Başkanını temsil yetkisi bulunmadığından adı geçen tarafından icra müdürlüğüne yapılan itirazda geçersizdir. “(12. HD 24.10.2005 T. E. 2005/21459 K. 2005/20711)
6- Temyiz yoluna başvurma, satıştan başka icra işlemlerini durdurmaz. (İcra iflas Kanunu madde 364/3) “ Buna göre takibe yönelik itiraz ve şikayetler hakkında verilen merci kararı kesinleşmeden satışa gidilemez ( Yargıtay 12.HD. 25.4.2002 T. E. 2002/7479 K. 2002/8636 – Yargıtay 12.HD. 5.3.2002 T. E.2002/3526 K.2002/4486-İcra iflas kanunu tatbikatı s.1570-1571) Buna göre belediye haczedilen aracı için haczedilmezlik şikayetinde bulunduğunda bu şikayet hakkında verilen karar kesinleşmedikçe aracın( veya taşınmazın) satışı yapılamaz.
[1] İcra ve İflas kanunu Şerhi- Av.Nazif Kaçak-seçkin yayınevi 2006 s.939
[2] İcra ve İflas kanunu Şerhi- Av.Nazif Kaçak-seçkin yayınevi 2006 s.948
[3] Danıştay Dergisi Sayı 2005 – 110 s.256
[4] Legal Hukuk Dergisi Temmuz-2004 Sayı:19 S.1937-1938
[5] İcra ve İflas kanunu Şerhi- Av.Nazif Kaçak-seçkin yayınevi 2006 s.905
[6] Legal Hukuk dergisi şubat-2007 sayı 50 s.565-566
[7] İcra ve İflas kanunu Şerhi- Av.Nazif Kaçak-seçkin yayınevi 2006 s.918
[8] İcra ve İflas kanunu Şerhi- Av.Nazif Kaçak-seçkin yayınevi 2006 s.886-889
[9] İcra ve İflas kanunu Şerhi- Av.Nazif Kaçak-seçkin yayınevi 2006 s.895-896
[10] İcra ve İflas kanunu Şerhi- Av.Nazif Kaçak-seçkin yayınevi 2006 s.901 ve s.903
[11] İcra ve İflas kanunu Şerhi- Av.Nazif Kaçak-seçkin yayınevi 2006 s.897
[12] İcra ve İflas kanunu Şerhi- Av.Nazif Kaçak-seçkin yayınevi 2006 s.905
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Belediyenin Haczedilemeyen Malları Nelerdir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av.M.Lamih Çelik'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Belediyenin Haczedilemeyen Malları Nelerdir?
