Ana Sayfa
Kavram Arama : THS Google   |   Forum İçi Arama  

Üye İsmi
Şifre

HMK. MADDE 1

     
 
6100 S.lı Hukuk Muhakemeleri Kanunu MADDE 1
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Görev, Yetki ve Yargı Yeri Belirlenmesi
BİRİNCİ AYIRIM
Görev
Görevin belirlenmesi ve niteliği
Mahkemelerin görevi, ancak kanunla düzenlenir. Göreve ilişkin kurallar, kamu düzenindendir.
HMK. MADDE 1 ile İlgili Diğer Mevzuat Hükümleri : HUMK.1, HUMK.7, HMK.20, HMK.114, İİK.67, İİK.69, İİK.72, CMK.3
 7  İçtihat    4 Bilgi    1  Çeviri    1  Ekli Dosya    1  Ses Dosyası    (Madde son güncelleme Admin, 05-02-2011 ) [Bu madde güncel değil mi?]
 
     
[Bu Maddeye Yeni Şerh Ekleyin]
Bu Maddeye İçtihat Girin

HMK. MADDE 1 İçtihatları

Sahil Güvenlik Komutanlığında görevli kişinin akaryakıt kaçakçılığı olayının yakalatmasına yardımcı olduğu gerekçesiyle idare tarafından ödüllendirildiği daha sonra bu ödüllendirmenin hukuki dayanağı olmadığından ödülün istenmesinden doğan uyuşmazlığın idare mahkemelerinin görevli olduğundan bahisle görev yönünden red edilmesi doğru değildir. Çünkü; Dava niteliği itibaren sebepsiz zenginleşmeden kaynaklı alacağın tahsiline ilişkindir ayrıca; ortada idari yargıyı ilgilendirecek bir idari işlem...
(Şerh No: 16840 - Ekleyen: Av.Aydın IŞIK - Tarih : 12-09-2018)

6100 sayılı HMK'nın 1. ve 114. maddeleri uyarınca görev hususunun kamu düzenine ilişkin dava şartlarından olduğu ve dava şartlarının mevcut olup olmadığının mahkemece davanın her aşamasında kendiliğinden araştırılması gerektiği kuşkusuzdur.
(Şerh No: 16391 - Ekleyen: Av.Murat BÖLÜKBAŞ - Tarih : 16-12-2015)

HMK.nun 1.maddesine göre, mahkemelerin görevini düzenleyen kurallar kamu düzenine ilişkin olduğundan mahkemece re'sen gözetilmesi gerekir. Ayrıca göreve ilişkin kuralların uygulanmasında aleyhe bozma yasağı uygulanmaz.
(Şerh No: 16208 - Ekleyen: Av.Ufuk BOZOĞLU - Tarih : 29-04-2015)

Mahkemece, uyuşmazlığın, idarenin işleminden kaynaklandığından bahisle görevsizlik kararı verilmiştir. Oysa taşınmazın aynına ilişkin bu davanın görülme yeri Adliye Mahkemeleridir.
(Şerh No: 14078 - Ekleyen: Av.Ufuk BOZOĞLU - Tarih : 13-11-2012)

Kamulaştırmasız el atılan taşınmazın bedelinin tahsiline yönelik dava adli yargının görevi içerisindedir. Hukuk mahkemeleri (yargı yolu) görevlidir.
(Şerh No: 14077 - Ekleyen: Av.Ufuk BOZOĞLU - Tarih : 13-11-2012)

Davacının tedavi gideri yapıldığı dönem itibariyle 5510 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önceki mülga 5434 sayılı Yasanın uygulamalarından doğduğundan, uyuşmazlık idari yargının görev alanına girmektedir.
(Şerh No: 13651 - Ekleyen: Av.Özlem AŞKAR TUFAN - Tarih : 21-05-2012)

Tarım Satış ve Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkındaki Yasalar uyarınca kurulmuş bulunan Kooperatif ve Birliklerin yönetici kadrolarında çalışanların, bu kooperatif ve birliklerle aralarında çıkan ücret, tazminat ve benzeri uyuşmazlıklara bakmaya İş Mahkemeleri görevlidir.
(Şerh No: 11325 - Ekleyen: Av.Nevra ÖKSÜZ - Tarih : 07-04-2011)

Bu Maddeye Not Girin

HMK. MADDE 1 Şerhler, Notlar, Yorumlar

HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU YÖNETMELİĞİ
YÖNETMELİK Adalet Bakanlığından: HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, adli yargı ilk derece hukuk mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin yargılama ve yazı işleri hizmetlerinin yürütülmesine dair usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun uygul...
(Şerh No: 13413 - Ekleyen: Av.Cengiz ALADAĞ - Tarih : 03-04-2012)

GÖREV KURALLARI VE NİTELENDİRİLMESİ
Mahkemeler ancak kanunla kurulurlar ve görevleri kanunla düzenlenir. Taraflar aralarında anlaşarak bir uyuşmazlığın çözümünün belirledikleri mahkeme ya da mahkemelerde görülmesini önceden kararlaştıramazlar. Görev kuralları kamu düzeni ile ilgili olduğu için hakim tarafından re'sen dikkate alınır, taraflar da yargılama sona erinceye kadar mahkemenin görevsiz olduğunu ileri sürebilirler. Bu konuda taraflarca önceden yapılmış olan anlaşma ya da anlaşmalar batıldır (baştan itibaren hükümsüzdür)....
(Şerh No: 12717 - Ekleyen: Şükrü GÖKMEN - Tarih : 03-01-2012)

6100 sayılı KANUNUN "GENEL GEREKÇE"Sİ
4 Ekim 1927 tarihinde yürürlüğe giren 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, İsviçre’nin Neuchâtel Kantonuna ait 1925 tarihli Medenî Usul Kanunundan tercüme edilerek alınmıştır. Ancak Neuchâtel Medenî Usul Kanununun tercüme edilerek hukukumuza alınması sırasında, bazı bölümler için Fransız ve Alman hukukundan da yararlanılmıştır. 1086 sayılı Kanun, yürürlüğe girmesinden bugüne kadar yaklaşık otuz kez değiştirilmiştir. Bu değişikliklerin tümünde, geciken yargının hızlanması, daha basit v...
(Şerh No: 10520 - Ekleyen: Av.Nevra ÖKSÜZ - Tarih : 20-02-2011)

Madde Gerekçesi
Anayasanın 142 nci maddesi uyarınca mahkemelerin görevleri ancak kanunla tayin edilebilir; idare, düzenleyici idarî işlemleri aracılığıyla göreve yönelik herhangi bir belirleme yapamaz. Maddenin birinci cümlesinde yer alan düzenlemede, anılan Anayasa kuralı yasal plânda bir kez daha ifade edilmiştir. Şüphesiz, kanunla yapılacak olan göreve ilişkin belirlemenin, Anayasanın 37 nci maddesinde güvence altına alınmış bulunan tabiî hâkim ilkesine de uygunluk arz etmesi gerekir. Yine bu yasal düz...
(Şerh No: 9959 - Ekleyen: Av.Nevra ÖKSÜZ - Tarih : 11-02-2011)

Bu Maddeye Değişiklik Önerisi Girin

HMK. MADDE 1 Değişiklik Önerileri

Bu Maddeye Çeviri Girin

HMK. MADDE 1 Yabancı Dil Çevirileri

Subject matter jurisdiction of the courts, shall only be regulated by law. Rules regarding subject matter jurisdiction, are of public order.
(Şerh No: 12773 - Çeviren: Av.Kadir ORUÇ - Tarih : 14-01-2012)

Bu Maddeye Türkçeleştirme Önerisi Girin

HMK. MADDE 1 Türkçeleştirme Önerileri

Bu Maddeye Dosya Ekleyin

HMK. MADDE 1 Ekli Dosyalar

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'ndaki sürelerin sınıflandırılması ile ilgili hazırladığım bir çalışma.
(Şerh No: 12108 - Ekleyen: Av.Cengiz ALADAĞ - Tarih : 06-10-2011)

Bu Maddeye Ses Dosyası Ekleyin

HMK. MADDE 1 Ses Dosyaları

Görme engelli meslektaşlarımız için ses dosyası
(Şerh No: 9845 - Ekleyen: Av.Nevra ÖKSÜZ - Tarih : 06-02-2011)

[Bu Maddeye Yeni Şerh Ekleyin]

HMK. MADDE 1 İle İlişkili Diğer Mevzuat Hükümleri

BİRİNCİ BAP : UMUMİ HÜKÜMLER
BİRİNCİ FASIL : VAZİFE VE SALAHİYET
BİRİNCİ KISIM : VAZİFE
MülgaHUMK. MADDE 1.
(Değişik madde: 26/02/1985 - 3156/1 md.)
Mahkemelerin görevi kanunla belirlenir.
Görev, dava olunan şeyin değerine göre belirtilmiş ise, görevli mahkemenin tespitinde, davanın açıldığı gündeki değer esas tutulmak üzere, aşağıdaki maddeler hükümleri uygulanır. Faiz, icra tazminatı ve giderler görevin tespitinde hesaba katılmaz.
 7  İçtihat    1  Türkçe   
MülgaHUMK. MADDE 7.
(Değişik madde: 16/07/1981 - 2494/1 md.)

       Diğer bir mahkeme yahut idari makam veya yargı merciinin görevine giren bir dava veya iş kendisine arz olunan mahkeme, duruşma yapmadan görevsizlik kararı verebileceği gibi davanın her safhasında kendiliğinden görevli olmadığına da karar verir.

       Görev itirazı davanın her safhasında ileri sürülebilir.

       Bir dava, asliye mahkemesinde hükme bağlandıktan sonra, davanın sulh mahkemesinin görevi içinde olduğu ileri sürülerek üst mahkemede itirazda bulunulamaz.
 5  İçtihat    1  Türkçe   
İKİNCİ BÖLÜM: GÖREV
GÖREV
CMK. MADDE 3.
(1) Mahkemelerin görevleri kanunla belirlenir.
(2) (Ek: 26/6/2009 – 5918/6 md.) Barış zamanında, asker olmayan kişilerin Askeri Ceza Kanununda veya diğer kanunlarda yer alan askerî mahkemelerin yargı yetkisine tabi bir suçu tek başına veya asker kişilerle iştirâk halinde işlemesi durumunda asker olmayan kişilerin soruşturmaları Cumhuriyet savcıları, kovuşturmaları adlî yargı mahkemeleri tarafından yapılır.
 1  İçtihat    1 Bilgi    1  Çeviri    1  Türkçe    1  Ses Dosyası   
6 - İTİRAZIN HÜKÜMDEN DÜŞÜRÜLMESİ :
A) İTİRAZIN İPTALİ :
İİK. MADDE 67.
(Değişik madde: 18/02/1965 - 538/37 md.)

(Değişik fıkra: 17/07/2003 - 4949 S.K./15. md.) Takip talebine itiraz edilen alacaklı, itirazın tebliği tarihinden itibaren bir sene içinde mahkemeye başvurarak, genel hükümler dairesinde alacağının varlığını ispat suretiyle itirazın iptalini dava edebilir.

(Değişik fıkra: 09/11/1988 - 3494/1 md.) Bu davada borçlunun itirazının haksızlığına karar verilirse borçlu; takibinde haksız ve kötü niyetli görülürse alacaklı; diğer tarafın talebi üzerine iki tarafın durumuna, davanın ve hükmolunan şeyin tahammülüne göre, red veya hükmolunan meblağın (Değişik ibare: 6352 S.K.-02.07.2012/m.11) "yüzde yirmisinden" aşağı olmamak üzere, uygun bir tazminatla mahkum edilir.

İtiraz eden veli, vasi veya mirasçı ise, borçlu hakkında tazminat hükmolunması kötü niyetin sübutuna bağlıdır.

(Mülga fıkra: 17/07/2003 - 4949 S.K./103. md.)

Birinci fıkrada yazılı itirazın iptali süresini geçiren alacaklının umumi hükümler dairesinde alacağını dava etmek hakkı saklıdır.

(Ek fıkra: 6352 S.K.-02.07.2012/m.11) "Bu Kanunda öngörülen icra inkar tazminatı, kötü niyet tazminatı ve benzeri tazminatların tespitinde, takip talebi veya davadaki talep esas alınır.”

 29  İçtihat    1  Değişiklik Önerisi   
İTİRAZIN MUVAKKATEN KALDIRILMASININ HÜKÜMLERİ:
İİK. MADDE 69.
(Değişik madde: 18/02/1965 - 538/40 md.)

İtirazın muvakkaten kaldırılmasına karar verilir ve ödeme emrindeki müddet geçmiş bulunursa alacaklının talebi ile borçlunun malları üzerine muvakkat haciz konur.

İtirazın muvakkaten kaldırılması kararının tefhim veya tebliğinden itibaren yedi gün içinde borçlu, takibin yapıldığı mahal veya alacaklının yerleşim yeri mahkemesinde borçtan kurtulma davası açabilir. Bu davanın dinlenebilmesi için borçlunun dava konusu alacağın yüzde 15 ini ilk duruşma gününe kadar mahkeme veznesine nakden depo etmesi veya mahkemece kabul edilecek aynı değerde esham ve tahvilat veya banka teminat mektubu tevdi etmesi şarttır. Aksi takdirde dava reddolunur.

Borçlu yukarda yazılı müddet içinde dava etmez veya davası reddolunursa itirazın kaldırılması kararı ve varsa muvakkat haciz kesinleşir.

Davanın reddi hakkındaki karara karşı istinaf yoluna başvuran borçlu, ayrıca 36 ncı madde hükümlerini yerine getirmek şartiyle, icra dairesinden mühlet istiyebilir.

(Değişik fıkra: 09/11/1988 - 3494/5 md.) Borçtan kurtulma davasında haksız çıkan taraf, dava veya hükmolunan şeyin (Değişik ibare: 6352 S.K.-02.07.2012/m.14) "yüzde yirmisinden" aşağı olmamak üzere münasip bir tazminatla mahkum edilir.
 1  İçtihat   
MENFİ TESBİT VE İSTİRDAT DAVALARI:
İİK. MADDE 72.
(Değişik madde: 18/02/1965 - 538/43 md.)

Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir.

İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir.

İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini istiyebilir.

(Değişik fıkra: 09/11/1988 - 3494/6 md.) Dava alacaklı lehine neticelenirse ihtiyati tedbir kararı kalkar. Buna dair hükmün kesinleşmesi halinde alacaklı ihtiyati tedbir dolayısıyla alacağını geç almış bulunmaktan doğan zararlarını gösterilen teminattan alır. Alacaklının uğradığı zarar aynı davada takdir olunarak karara bağlanır. Bu zarar herhalde (Değişik ibare: 6352 S.K.-02.07.2012/m.15) "yüzde yirmiden" aşağı tayin edilemez.

(Değişik fıkra: 09/11/1988 - 3494/6 md.) Dava borçlu lehine hükme bağlanırsa derhal takip durur. İlamın kesinleşmesi üzerine münderecatına göre ve ayrıca hükme hacet kalmadan icra kısmen veya tamamen eski hale iade edilir. Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu anlaşılırsa, talebi üzerine, borçlunun dava sebebi ile uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilir. Takdir edilecek zarar, haksızlığı anlaşılan takip konusu alacağın (Değişik ibare: 6352 S.K.-02.07.2012/m.15) "yüzde yirmisinden" aşağı olamaz.

Borçlu, menfi tesbit davası zımmında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, davaya istirdat davası olarak devam edilir.

Takibe itiraz etmemiş veya itirazının kaldırılmış olması yüzünden borçlu olmadığı bir parayı tamamen ödemek mecburiyetinde kalan şahıs, ödediği tarihten itibaren bir sene içinde, umumi hükümler dairesinde mahkemeye başvurarak paranın geriye alınmasını istiyebilir.

Menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. Davacı istirdat davasında yalnız paranın verilmesi lazım gelmediğini ispata mecburdur.
 40  İçtihat    3 Bilgi   
ÜÇÜNCÜ AYIRIM

Görevsizlik veya Yetkisizlik Kararı Üzerine

Yapılacak İşlemler ve Yargı Yeri Belirlenmesi

Görevsizlik veya yetkisizlik kararı üzerine yapılacak işlemler
HMK. MADDE 20.
(1) Görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi hâlinde, taraflardan birinin, bu karar verildiği anda kesin ise tebliğ tarihinden (Değişik 28.07.2020T. 7251 Sy. Kanun), süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir. Aksi takdirde, dava açılmamış sayılır ve görevsizlik veya yetkisizlik kararı veren mahkemece bu konuda resen (Değişik 28.07.2020T. 7251 Sy.Kanun-1.madde) karar verilir.

(2) Dosya kendisine gönderilen mahkeme, kendiliğinden taraflara davetiye gönderir.
 1  İçtihat    3 Bilgi    1  Ses Dosyası   
İKİNCİ BÖLÜM

Dava Şartları ve İlk İtirazlar

BİRİNCİ AYIRIM

Dava Şartları
HMK. MADDE 114.
(1) Dava şartları şunlardır:
a) Türk mahkemelerinin yargı hakkının bulunması.
b) Yargı yolunun caiz olması.
c) Mahkemenin görevli olması.
ç) Yetkinin kesin olduğu hâllerde, mahkemenin yetkili bulunması.
d) Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hâllerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması.
e) Dava takip yetkisine sahip olunması.
f) Vekil aracılığıyla takip edilen davalarda, vekilin davaya vekâlet ehliyetine sahip olması ve usulüne uygun düzenlenmiş bir vekâletnamesinin bulunması.
g) Davacının yatırması gereken gider avansının yatırılmış olması.
ğ) Teminat gösterilmesine ilişkin kararın gereğinin yerine getirilmesi.
h) Davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması.
ı) Aynı davanın, daha önceden açılmış ve hâlen görülmekte olmaması.
i) Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması.
(2) Diğer kanunlarda yer alan dava şartlarına ilişkin hükümler saklıdır.
 12  İçtihat    1 Bilgi    1  Ses Dosyası   
THS Sunucusu bu sayfayı 0,05419898 saniyede 11 sorgu ile oluşturdu.

Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir.