|
KULLANMAMA SEBEBİYLE AÇILAN
MARKA İPTAL DAVASI ve İSPAT YÜKÜ.
Günümüzde marka mal veya hizmet üreten bir işletme için vazgecilmez olup işletmenin geleceğidir. Marka nedir ? Markanın tanımı 556 SAYILI KHK nin 5. Maddesinde yapılmıştır. Buna göre ; “Marka, bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar (Ek ibare: 4128 -3.11.1995) "malların biçimi veya ambalajlarının" gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretleri içerir....”
556 SAYILI KHK ye göre marka koruması için ise tescil edilmesi şarttır. Marka, tescil edildiği sınıflarda sahibine tescil tarihinden itibaren koruma koruma sağlar. Tescil tarihi ise başvurusu kabul edilen ve tesciline karar verilen markalar için başvuru tarihidir.
Marka tescil edildikten sonra tescil edildiği mal veya hizmet sınıflarındaki emtialar için kullanılmalıdır. Marka tescil edildiği emtialar için kullanılmazsa ne olur ?. 556 SAYILI KHK nin 14. Maddesi bu soruya yanıt vermektedir. Buna göre ; “Markanın, tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde, haklı bir neden olmadan kullanılmaması veya bu kullanıma beş yıllık bir süre için kesintisiz ara verilmesi halinde, marka iptal edilir....” denilmektedir. Tescilli markanın ayırt edici karakterini değiştirmeden farklı unusurlarla kullanılmasını, ihracaat amacıyla mal veya ambalajda kullanılması, marka sahibinin izni ile bir başkası tarafından kullanılması, markayı taşıyan malın ithali kullanma kabul edilir. Önemle belirtmemiz gerekir ki; 5 yılın dolması ile davanın açıldığı tarih arasında ciddi biçimde kullanma hükümsüzlük nedeni sayılmaz. Dava açılacağı düşünülerek kullanma gerçekleşmiş ise, mahkeme davanın açılmasından önceki üç ay içerisinde gerçekleşen kullanmayı dikkate almaz.
Markayı kullanma zorunluluğunun amacı ; tescil sahibi tarafından haksız bir şekilde markanın işgal edilmesini önlemek , gerçekten markayı kullanmak isteyen teşebbüslerin önünü açmaktır. Günümüzde sadece bir veya birkaç sınıfta kullanılan ama tüm sınıflada veya birçok sınıfta tescilli olan gereksiz yere işgalci durumunda markalar vardır. Bunların bir kısmı tanınmış markadır.Bu markaların korunması için tescili dahi şart değildir. Ama bunun dışındakiler tanınmış marka değildir.
Kanun koyucu bir yandan marka tescilini ; marka sahibine geniş koruma hakları sağlayarak özendirirken bir yandan da tescilli markanın kullanılmasını şart koyarak diğer teşebbüsleri korumuştur. Kanun koyucu markanın haklı bir sebep olmasızın tescil tarihinden itibaren 5 yıl kullanılmamasını veya kullanıma beş yıl ara verilmesini iptal nedeni olarak belirtmiştir. Vurgulamak gerekir ki 5 yıl kullanmama veya kullanıma 5 yıl ara verme markanın iptali için tek başına yeterli değildir. Marka sahibinin haklı bir nedeni varsa ; örneğin iflas etmişse markası iptal edilemez.
556 SAYILI KHK nın 42. Ve 43. Maddelerine göre; zarar gören kişiler, Cumhuriyet Savcıları veya ilgili resmi makamlar mahkemede dava açarak markanın kullanılmaması sebebiyle hükümsüzlüğünü talep edebilir.
Bu şekilde 14. Maddeye aykırılık nedeniyle tescilli bir markanın kısmen veya tamamen iptalinde menfeati olan kişinin açtığı davada ispat yükü kime düşer?. İspat yükünün davacı tarafa mı yoksa davalı tarafa mı ait olduğu konusunda ilgili KHK de açık bir hüküm yoktur. Bir davada ispat yükünün kime düşeceği ise MEDENİ KANUNUN 6. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre ; “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.” Bu kurala göre ; bir şeyi iddia eden ispatla mükelleftir.
Burada ispat yükü yer değiştirmelimidir ?. Menfi vakıaların ispatında imkansızlık varsa ve kanunda aksine hüküm yoksa ispat yükü yer değiştirmelidir. İddia edilen ve ispat edilmesi gereken tescilli markanın kullanılmadığıdır. Kullanılmama menfi vakıadır. Ancak tescilli markayı davalının kullanmadığını ispat etmek çok güç hatta bazı durumlarda imkansızdır. Müsbet vakıa ise markayı kullanmadır. Davalının markayı kullandığını ispat etmesi kolaydır.
Bu sebeple 556 SAYILI KHK nin 14. Maddesine göre açılan bir hükümsüzlük davasında davacı iddiasını değil , tam tersine davalı davacının iddiasının doğru olmadığını ispat etmelidir. Markayı kullandığını kesin ve şüpheye yer bırakmayacak şekilde davalı ispat etmelidir. İspat edemezse marka iptal edilmelidir.
Bunun bir istisnası vardır. O da 556 SAYILI KHK nın 42/ son fıkrasından düsenlenmiştir. Buna göre “Bir marka tescil tarihinden önce kullanılmış ve tescile konu mallar veya hizmetlerle ilgili olarak bu kullanım sonucu ayırtedici bir nitelik kazanmış ise 7 nci maddenin (b), (c), (d) bentlerine göre tescili hükümsüz sayılamaz”. Davalı kendisine karşı açılan davada 14. Maddeye göre markasını kullandığını ispat edemese bile tescil tarihinden önce kullandığını ve tanıttığını ispat ederse marka iptal edilemez.
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Marka İptal Davası-İspat Yükü" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Adem Umur'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Marka İptal Davası-İspat Yükü
