|
CUMHURİYET BAYRAMI VE 10 KASIM TÖRENLERİ
Ülkemizin kurtuluşuna önderlik eden ve Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk’ün ilke ve devrimlerine yürekten bağlı yüzbinler, engellemelere rağmen, 29.10.2012 tarihinde Cumhuriyet Bayramını coşku ve kararlılıkla kutladı. Ancak, bu kutlamalarda yaşananlar ve aynı zamanda bu tarihi izleyen, 10 Kasım Atatürk’ün Ölüm Yıldönümü bakımından;ulusal bayramlarda kutlama ve Atatürk Günleri için yapılacak törenler hakkında mevzuatımızın ne şekilde düzenlendiği irdelenmelidir.
05.05.2012gün ve 28283 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 16.04.2012 tarih ve 2012/3073sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile; “Ulusal ve Resmi Bayramlar ile Mahalli Kurtuluş Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Tören ve Kutlamalar Yönetmeliği ”yayım tarihi itibari ile yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu Yönetmelik ile, 2429sayılı Kanun uyarınca ulusal bayram olan Cumhuriyet Bayramı ve resmi bayramlar olan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı, Zafer Bayramı ile mahalli kurtuluş günleri, Atatürk günleri ve tarihi günlerin kutlanmasını sağlamak amacıyla yapılacak törenlerin tabi olduğu esaslar belirlenmiştir. 10 Kasım tarihi 2429 sayılı Kanun ile tanımlanmadığı gibi, mülga 8/440 sayılı Bakanlar Kurulu kararın; 8 inci maddesi ile Atatürk Günleri; “Ulu Önder Atatürk’ün ziyaret ettikleri yerlerde, ziyaret tarihinde” yapılacak törenlere özgülenmiş, bu yönetmeliği yürürlükten kaldıran 2012/3073 sayılı karar eki Yönetmelikte ise Atatürk günleri hiçbir biçimde tanımlanmamıştır.
Bununla birlikte, Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi’nin, Şubat 2005 tarihli ve 2569 sayısında, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 21.12.2004 tarih ve 159 sayılı kararı kapsamında yürürlük kazanan “Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim ve Orta Öğretim Kurumları Sosyal etkinlikler Yönetmeliği”nde; 32 inci madde ile “Belirli Gün ve Haftalar” ek 2de yer alan cetvelde sayılanlar olarak kabul edilmiş, 10-16 Kasım tarihleri arası da Atatürk Haftası olarak belirtilmiştir. 2012/3073 sayılı karar eki Yönetmeliğin, Dördüncü Bölümü “Tarihi Günler” başlığı altında, düzenlenmiş ve “Atatürk günleri” de bu düzenleme kapsamına alınarak 8 inci madde ile bu günler için yapılacak törenlerin, Başkentte Ankara Valiliği, Başkent dışında valilikler ve kaymakamlıklarca oluşturulacak kutlama komitelerince belirlenecek program dahilinde gerçekleştirileceği düzenlenmiştir. Yönetmeliğe ilişkin olarak Ankara Valiliğince 09.05.2012 tarih ve 11516 sayılı Genelge ile; “Yönetmelikte belirtilen hükümler saklı kalmak kaydıyla, Cumhuriyet Bayramı, Zafer Bayramı ile Mahalli Kurtuluş Günleri,Atatürk Günleri ve diğer tarihi günlerin kutlama faaliyetleri”nin Protokol Şube Müdürlüğü iş ve işlemlerinden görevli ve sorumlu Vali Yardımcısının Başkanlığında oluşturulacak kutlama komiteleri tarafından koordine edilerek yürütüleceği belirtilmiştir.
Ankara Valiliği; 22.10.2012 tarihli basın açıklamasında, “… Ankara ilinde 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı günü bazı dernek ve resmi niteliği bulunmayan oluşumlar tarafından organize edileceği duyurulan yürüyüş eylemi,2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na açıkça aykırıdır…işbu yasal olmayan eyleme tevessül edilmesi halinde, meydana gelebilecek her türlü olaylardan ve doğabilecek zararlardan; organize edenler ile söz konusu eyleme katılanların sorumlu olacağı, kanunsuz eylemin güvenlik güçleri tarafından engelleneceği ve eylemi organize edenler ile katılanlar hakkında da gerekli yasal işlemlerin yapılacağı hususu kamuoyuna saygıyla duyurulur.”ifadelerine yer vermiştir.
2911sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu; Amaç ve Kapsam başlıklı 1 inci maddesi; “Bu Kanun; toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller ile gerçek ve tüzelkişilerin düzenleyecekleri toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yerini, zamanını, usul ve şartlarını, düzenleme kurulunun görev ve sorumluluklarını, yetkili merciin yasaklama ve erteleme hallerini, güvenlik kuvvetlerinin görev ve yetkileri ile yasakları ve ceza hükümlerini düzenler,” şeklinde kanun amacını belirtmiş;Tanımlar başlıklı 2 nci maddesi (a) ve (b) bentleri ise kanunun düzenleme amacına uygun biçimde, “a) Toplantı; belirli konular üzerinde halkı aydınlatmak ve bir kamuoyu yaratmak suretiyle o konuyu benimsetmek için gerçek ve tüzelkişiler tarafından bu Kanun çerçevesinde düzenlenen açık ve kapalı yer toplantılarını, b) Gösteri yürüyüşü; belirli konular üzerinde halkı aydınlatmak ve bir kamuoyu yaratmak suretiyle o konuyu benimsetmek için gerçek ve tüzelkişiler tarafından bu Kanun çerçevesinde düzenlenen yürüyüşleri, ”tanımlarını vermiştir.
Bu tanımlar kapsamında; bir toplantı ve/veya yürüyüşün 2911 sayılı Kanun’a tabi olması için; “belirli konular üzerinde halkı aydınlatmak ve bir kamuoyu yaratmak sureti ile o konuyu benimsetmek” amacına yönelik bulunmasının aranması doğrudan kanun hükmü gereğidir. Bu anlamda, Valilik tarafından yapılan basın açıklamasını, Cumhuriyet bayramını kutlamak için bir araya gelme iradesini açıklayan halkın bu iradesini, “cumhuriyet fikrini benimsetmek” amacına yönelik görüldüğü egemen anlayışının bir yansıması olarak görmek kaçınılmazdır. Bu anlayışın ise halihazırda; Türkiye Cumhuriyeti idari yapısında var olduğu, dolayısı ile bu yapıda “cumhuriyet” olgusu ile barışık olunmadığı sonucuna varmak da aynı ölçüde kaçınılmazdır. Kaldı ki, yine aynı kanunun İstisnalar başlıklı 4 üncü maddesi(b) bendi ile; “…kanun veya gelenek ve göreneklere göre yapılacak toplantı,tören, şenlik etkinlikleri..” doğrudan kanun kapsamı dışında tutulmuştur. 2429sayılı Kanun ile Ulusal Bayram olarak kabul edilmiş 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nın halk tarafından toplantı, tören veya şenlik biçiminde düzenlenmiş bir etkinlikle kutlanması ve keza bu kutlamalar çerçevesinde Cumhuriyetin kurucusunun manevi huzurunda bulunmak amacıyla “yürüyüş” gerçekleştirilmesi hiçbir biçimde2911 sayılı kanun hükümlerine tabi tutulamayacağından, “illegal” olarak değerlendirilmesi de olası değildir.
Aynı şekilde, 10 Kasım 1938 tarihinden bu yana toplumsal geleneklerimizde yerini bulan Atatürk’ü anma etkinliklerinin de 2911 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak değerlendirilmesi, hukuksal düzlemde olanaklı değildir. Anayasa’mızın 34üncü maddesi ile anayasal teminata bağlanan toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının, ancak milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlığın ve genel ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla ve kanunla sınırlandırılacağı hükme bağlanmış olup, yukarıda açıklandığı üzere ulusal bayram kutlamalarının ve yerleşik geleneklere uygun anma törenlerinin kanuni sınırlara tabi tutulmadığı ve tutulamayacağı da açık olmakla, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda yaşanan engelleme hukuksuz olduğu gibi, 10 Kasım anma törenleri bakımından da bir sınırlama getirilemeyeceği, bu anma törenlerinin sadece ilköğretim ve orta öğretim kurumları ile sınırlı olarak gerçekleştirilmesinin sağlanamayacağı ifade edilmelidir. Aynı zamanda, halk nezdinde geleneksel anma törenleri kapsamında bulunan 10 Kasım tarihinin, bu törenlere katılıma olanak sağlamak adına da 2429 sayılı Kanun le genel tatil ilan edilmesi ve yine bu kanun uyarınca çıkarılan Yönetmelik hükümlerinde de fiilen yapılagelen resmi anma törenini karşılayacak düzenlemelere yer verilmesi gerektiği açıktır.
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Cumhuriyet Bayramı, 10 Kasım Törenleri Ve Hukuki Mevzuat" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Pervin Özbıçakçı'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Cumhuriyet Bayramı, 10 Kasım Törenleri Ve Hukuki Mevzuat
