KONU :TerörFinansmanın Önlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı ile ilgili Çalışma Raporu
HAZIRLAYAN : Av. Ömer KAYGAS
Muğla Barosu–1351
MADDEGEREKÇELERİ
Madde1-Maddede,Kanunun amacı ve kapsamı düzenlenmiştir. Kanunla, terörizmin finansmanı suçununülkemiz tarafından onaylanan 1999 tarihli Birleşmiş Milletler TerörizminÖnlenmesine Dair Uluslar arası Sözleşmeyle uyumlu hale getirilmesi ile terör veterörizmin finansmanıyla etkin mücadele edilmesi bakımından Birleşmiş MilletlerGüvenlik Konseyinin 1267 sayılı kararıyla oluşturulan Yaptırımlar Komitesi ileyabancı devletler tarafından malvarlığının dondurulması yönünde alınan kararlarve yapılan taleplerin yerine getirilmesi, ülkemiz tarafından yurtdışındabulunan malvarlıklarının dondurulmasına ilişkin talepler hakkındaki usul veesasların belirlenmesi ve böylece taraf olduğumuz uluslar arası sözleşmelerdenkaynaklanan yükümlülüklerin karşılanması amaçlanmıştır.
Madde 2-Maddede, kanunda geçen bazıterimlerin tanımlarına yer verilmiştir.
Madde3-Maddede,terörizmin finansmanın önlenmesi amacıyla fon sağlanması veya toplanması yasakfiiller sayılmıştır. Bu fiiller hem iç hukukumuzda hem de taraf olduğumuzuluslararası sözleşmelerle yasaklanmıştır.
Madde 4-Maddede, terörizmin finansmanı suçunun unsurların,tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerine, bu suçların soruşturma, kovuşturmave infazına ilişkin hükümlere yer verilmiştir.
Suçun maddi unsurlarının oluşabilmesi için fonsağlayan veya toplayan kişinin bu fonu 3.maddede belirtilen yasak eylemlerinişlenmesi amacıyla veya bu eylemlerde kullanılacağını bilerek vermesi gerektiğiifade edilmiştir. Ayrıca failin cezalandırılması için fonun bir suçunişlenmesinde kullanılmış olması şartını aramamaktadır.
Madde5-Maddede,Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1267 sayılı kararıyla oluşturulanyaptırımlar komitesinin listesinde yer alan kişi, kuruluş ve organizasyonlarıntasarrufunda bulunan malvarlığının dondurulması kararlarına istinaden, BakanlarKurulunca alınacak malvarlığının dondurulması kararlarının, yerinegetirilmesine, Resmi Gazetede yayımlanmasına, Birleşmiş Milletler GenelSekreterliğine bildirimine, malvarlığı dondurulan kişilerin bu kararlara karşıyapılacak başvuruların Başkanlık tarafından Adalet Bakanlığı aracılığıylaBirleşmiş Milletler Genel Sekreterliği’ne iletileceği bildiriliyor.
Madde 6-Yabancı devletler tarafından Türk vatandaşı veyayabancının malvarlığının dondurulmasına ilişkin olarak Türkiye’den taleptebulunması halinde bu talebin değerlendirme komisyonunca değerlendiripkarşılıklılık ilkesi de göz önünde bulundurularak incelenmesini ve butaleplerin Başkanlığa veya Başkanlığa iletilmek üzere Adalet Bakanlığı’na veyaDışişleri Bakanlığı’na yapılmasındanbahsetmektedir.Ayrıca malvarlığının dondurulması yönünde karar alınmasıdurumunda, yapılan işlemden dolayı ortaya çıkan zararların ülkemiz tarafındantazmini söz konusu olabileceğinden dolayı ilgili devletten teminat talepedilebileceği hususuna yer verilmiştir. Madde 7-Değerlendirme Komisyonuna malvarlığınındondurulması bakımından genel bir yetkiverilmektedir.buna göre makul sebeplerin varlığı halinde kişi,kuruluş veorganizasyonların mülkiyetinde veya zilyetliğinde bulunan yabancı ülkelerdekimalvarlığının dondurulması hakkında talepte bulunulmasına karar verilebilecek.Türkiye’debulunan malvarlıkları ile ilgili olarak ise 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun El Koyma(Müsadere)’ye ilişkin hükümlerin uygulanması için CumhuriyetBaşsavcılığına suç duyurusunda bulunulacaktır.
Madde 8- Maddede,Değerlendirme komisyonu tarafından karar verilmesinden önce yapılacak mali araştırmanın ne şekilde yerine getirileceği düzenlenmiştir.Bunagöre araştırmaya yetkili kurum MaliSuçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (MASAK) dır.Başkanlık görevini yerinegetirmesi için Adalet,İçişleri veDışişleri Bakanlıklarıyla MİT.Müsteşarlığı,Hazine Müsteşarlığı ve ilgili diğerkamu kurum ve kuruluşlarının talep edilen bilgi ve belgeleri gecikmesizin Başkanlığa iletileceği hususudüzenlenmiştir.Başkanlık, malvarlığının dondurulmasına ilişkin taleplerhakkında bahsi geçen bu kurum ve kuruluşların görüşü alınıp araştırmasonuçlarını Değerlendirme Komisyonuna sunacaktır.
Madde 9- Maddede 6.ve 7.maddeler malvarlığınındondurulmasıyla ilgili kapsamında Malvarlığının Dondurulmasını Değerlendirme Komisyonunun oluşumunu açıklamıştır. Ayrıca maddeylekomisyonun toplanma ve karar alma usulleri, Komisyonun sekretarya hizmetleri vekomisyon üyelerine ödenecek toplantı ücretlerine ilişkin bilgilerdüzenlenmiştir.
Madde 10-Malvarlığının dondurulmasına kararına aykırılığınhukuki sonuçları düzenlenerek buna ilişkin olarak 4721 sayılı Türk MedeniKanununun iyiniyetin korunmasına ilişkin olarak her türlü işlem ve tasarrufunhükümsüz olduğu öngörülmüştür.
Madde 11- Madde malvarlığının dondurulması kararındabulunması gereken hususlar ile aleyhinekarar verilen kişi yada kuruluşa tebliğ şekli bahsedilmiştir. Kararın kiminhakkında, sebepleri, süresi kapsamı ve buna ilişkin başvurulacak kanunyollarına başvuru şekli ve başvuru süresi yer alacaktır. Bu kararlarınonaylanmasını müteakiben Resmi Gazetede yayımı tarihinde, hakkındamalvarlığının dondurulması kararı verilen kişiye tebliğ edilmiş sayılacaktır.Ayrıca malvarlığının dondurulması kararı Resmi Gazetede yayımlandığı andanitibaren 1 yıl içinde soruşturma başlatılmadığı takdirde, ilgili kararın “kaldırılabileceği” öngörülmüştür.
Madde 12- Bu madde ile malvarlığınındondurulması kararlarının icrasının ne şekilde yapılacağı düzenlenmiştir.Maddenin ikinci fıkrasında malvarlığının dondurulması kararlarının yerinegetirilmesinden Başkanlık sorumludur.
Maddenin 3.fıkrasında; hakkında malvarlığınındondurulmasına karar verilen kişi veya kurumların alacakları, borçları,malvarlıklarının tümünün değeri ile bunların dayanaklarına ilişkin tümbilgileri ile bunlardan alacağı veya borcu olan tüm özel veya tüzel kişilerinalacakları ve borçları ile bunların dayanakları olan tüm bilgilerimalvarlığının dondurulma kararının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibarenen geç 30 gün içinde Başkanlığa Bildirme mecburiyetinden bahsetmiştir.
Maddenin 4.fıkrası Malvarlığının Dondurulması Kararının,Başkanlığın talebi üzerine 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 128.maddesinin3.ile 7.fıkralarında belirtilen usule uygun olarak gecikmeksizin uygulanır.
Maddenin 5.fıkrası ise aleyhine malvarlığıdondurulan gerçek ya da tüzel kişilerin kamu kurum ve kuruluşlarında herhangibir hak ve alacak kaydı bulunup bulunmadığı ile bulunması halinde dondurulanmalvarlığının bilgilerinin talep tarihinden itibaren 7 gün içinde başkanlığa bildirimiistenmektedir.
Maddenin 6.ve 7 fıkrasında ise dondurulanmalvarlığında meydana gelen artışın da dondurulan malvarlığına dâhil edileceğiile Malvarlığının dondurulmasının kaldırılması kararının Başkanlık tarafından3.fıkra gereğince kararı yerine getiren kişi, kurum ve kuruluşlara bildirilipResmi Gazetede yayımlanacağından bahsetmiştir.
Madde 13- Maddede dondurulan malvarlığınınyönetiminden bahsetmiştir. Buna göre dondurulmasına karar verilen malvarlığınınyönetimi malvarlığını dondurma işleminin tedbir niteliğinde olması ve mülkiyethakkının zedelenmesinin önlenmesi, malvarlığının eksilip, yok olmasını önlemekamacıyla bu malvarlığının esasen ilgili kişi tarafından yönetileceğini öngörmüştür.Ancak aynı maddenin 2.fıkrası yedi bent halinde sayılan işlemlerinyapılabilmesi ve bunların sonuç doğurabilmesi için mutlaka başkanlık tarafındanbu işlemlerin iznine ihtiyaç olduğu düzenlenmiştir. Maddenin 3.fıkrasında isealeyhine karar verilmiş olan kişi ve bu kişilerin bakmakla yükümlü olduğuyakınlarının işlem öncesi hayat standartlarını korunması amacıyla giderlerininkarşılanması öngörülmüştür. Dördüncü fıkrada ise ödenmesi gereken resim, harç,vergi, kira, sosyal güvenlik primi gibi zorunlu ödemelerin Başkanlıktan izinalınmaksızın da yapılabileceği ayrıca başkanlığın gerek görmesi halinde buişlemlerin tamamının veya birkaçının izne tabi tutulabileceği düzenlenmiştir.Maddenin 7.ve8.fıkraları ise dondurulan malvarlığına ilişkin izin; belirlenenkişi veya kişilere, belirli koşullar veya sınırlar dâhilinde bir defaya ya dasüreli olarak izin verilebileceği, Başkanlık gerek gördüğü hallerde bu izninkapsamını ve süresini değiştirebilip uzatabileceği öngörülmüştür.
Madde 14- Denetim başlığıyla yer almıştır. Buna görenezdinde malvarlığı bulunduran kişi ya da kuruluşların dondurma kararına uygunhareket edip etmediği, dondurulan malvarlığının yönetiminin bu kanunhükümlerine uygun olarak yerine getirilip getirilmediği denetlemek vegerektiğinde ilgili defter, belge ve kayıtlar üzerinde araştırma ve incelemeyapma görevi 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi HakkındaKanunun 2.maddesinin 1.fıkrasının (e) bendinde belirtilen denetim elemanları veMali Suçları Araştırma Uzmanlarına aittir.
Madde 15- CezaHükümleri başlığını taşıyan maddede Malvarlığının dondurulmasıyla ilgili alınankararın gereğini yerine getirmeyen veya gereğini yerine getirmekte ihmal veyagecikme gösteren kişilere, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suçoluşturmadığı takdirde, altı aydan ikiyıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmedilebileceği ile Malvarlığınındondurulmasıyla ilgili alınan kararın yerine getirmeyen kişinin bir tüzelkişinin organı veya temsilcisi olması veya organ yada temsilcisi olmamaklabirlikte, tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenmiş bulunmasıhalinde ayrıca bu tüzel kişiye on bin liradan yüz bin liraya kadar idari paracezası verilebileceği bahsedilmiştir.
YASATASARISI HAKKINDA GENEL DEĞERLENDİRME
Tasarı amacı genel itibariyle,ülkemizde son 30 yıldır etkin bir faaliyet içinde olan bölücü unsurlarla halihazırdaaskeri faaliyetler yanında bu tasarı ileartık mali anlamda da tedbir kararı çıkararak kaynaklarının önünü kesmektir.Fakat tasarıya baktığımızda çeşitli kamu kurum ve kuruluşların yetkilileri ileoluşan bir Değerlendirme Komisyonu ile Mali Suçları Araştırma KuruluBaşkanlığı’ndan oluşan Başkanlık makamından oluşmaktadır. Bu iki kurul gerekliçalışmalar yaparak hangi özel ve tüzel şahısların malvarlığının dondurulmasıgerektiği kararını alıp buna göre 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun128.maddesinde belirtilen “müsadere”ye ilişkin hükümlerin uygulanacağındanbahsetmektedir.
Buhaliyle incelediğim tasarıda Değerlendirme Komisyonu ile Başkanlık Konseyinin,kararın icrasında çok fazla etkin oldukları görülmektedir. Her ne kadar yargıeliyle Malvarlığının Dondurulması kararı veriliyorsa da ilgili komisyon vebaşkanlığın yargı üzerine etkin bir biçimde faaliyeti söz konusuolabilmektedir. Hâlbuki tasarıda bu komisyonu Bağımsız İdari Otorite(BİO)olarak tanımladığımız yasama ve yürütmeden tamamen bağımsız bir kuruldanoluşturulması daha isabetli olurdu. Nitekim Bağımsız İdari Otoriteler(BİO),idarenin bilinen, klasik örgütlenmesi dışında kalan ve yapılanmaları açısındankendine özgü özellikler taşıyan idari kurumlardır. Bu kurumların ortayaçıkmasının nedeni, özellikle stratejiköneme sahip alanlarda (enerji,finans,sermaye piyasası gibi) yürütmenin popülisttavırlar takınmasının önüne geçmek ve yasamanın yürütmeye olan güvensizliğidir.
“Terörizmin Finansmanının ÖnlenmesiHakkında Kanun Tasarısı” ile mahkeme süreci başlatmadan bu “suçu” işlediğinidüşündüğü vatandaşların mal varlığına el koyacak. Kolayca sarf ettiği “terör”suçlaması nedeniyle yüzlerce kişinin çoğu zaman dayanaksız bir şekildehapislerde tutulduğu düşünüldüğünde, bu kanunun iktidar tarafından nasılkullanılacağını tahmin etmek zor değil.
Komisyon, gerçek veya tüzel kişiliklerin mal varlığının dondurulmasına, malvarlığının dondurulması kararının kaldırılmasına ya da yabancı ülkelerdeki malvarlığının dondurulması hususunda talepte bulunulmasına karar verebilecek.
Soruşturma başlatmadan el koyacak
tasarıyla, haklarında herhangi bir soruşturma başlamadan sadece polis veistihbarat verilerine dayanarak, “terör” finansmanını sağladığını iddia ettiğikişi veya kişilere 7,5 yıldan 15 yıla kadar hapis verilebilmesinin önünüaçacak. Değerlendirme Komisyonu 1 yıl içinde soruşturma başlatılmasa biledondurma kararının devamına hükmedebilecek. Bu noktada idarenin keyfiyetiaçıkça söz konusu olup aleyhine malvarlığının dondurulması kararı verilengerçek ya da tüzel kişilerin mülkiyet haklarının keyfi olarak ihlali anlamınagelecektir.
Tasarıyla “terörizmin finansmanının önlenmesi amacıyla fon sağlanması vetoplanması” gibi son derece muğlâk bir ifade ile yeni bir yasak türetiliyor.Buna göre, “terör örgütlerine veya teröristlere fon sağlayan veya toplayan”kişi, fiili daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, 5 yıldan 10 yıla kadar hapse mahkûmedilebilecek.
Söz konusu suçların kamu görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanılmaksuretiyle işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılarak, 7,5 yıldan 15 yıla kadar çıkarılıyor.Suçun bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde bunlara özgügüvenlik tedbirlerine hükmolunacağı belirtiliyor.
Tasarıda, “malvarlığının dondurulmasında bir kişi veya kurumun sağladığı fonunterör eylemlerinde kullanılacağını bilerek, vermesi kriteri aranacak” denirken,sağlanan fonun suçun işlenmesinde kullanılmış olup olmaması önem taşımayacak.Söz konusu para kullanılmasa da bilerek para verdiği için failcezalandırılacak. Hukuki gerekçe aranmayacak.
Tasarıyagöre, komisyon üyelerinin en az beşinin oyu ile mal varlığının dondurulmasına,mal varlığının dondurulması kararının kaldırılmasına ya da yabancı ülkelerdekimal varlığının dondurulması hususunda talepte bulunulmasına karar verebilecek.Bunu yaparken de hukuki gerekçeye ihtiyaç duymayacak.
Komisyonu’nun mal varlığının dondurulmasına ilişkin verdiği kararları MASAKyerine getirecek. Hakkında mal varlığı dondurulması kararı verilmiş olanlar tümalacaklarını, borçlarını ve tüm mal varlığı değerlerini, mal varlığınındondurulması kararının Resmi Gazete'de yayınlanmasından itibaren en geç 30 güniçinde MASAK’a bildirecek. Ayrıca mal varlığı dondurulan kişilere alacağı veyaborcu olan gerçek ve tüzel kişiler de alacak ve borçlarına ilişkin bilgileriyine 30 gün içinde MASAK’a iletecek.
Mal varlığı dondurulması kararı MASAK’ın talebi üzerine CMK hükümleridoğrultusunda telefon dâhil iletişim araçlarıyla derhal bildirilecek vetaşınmaz mallarına tedbir konulacak. Mal varlığının dondurulması kararınınyerine getirilmesi talebinde bulunulan kişi ve kurumlar, dondurulan malvarlığına ilişkin bilgileri talep tarihinden itibaren 7 gün içinde MASAK’ abildirecek.
Bir diğer sorun ise son zamanlarda özellikle muhalif belediyelerle ilgiligündeme getirilen “Terör Örgütüne Finansman Sağlandığı İddiası”dır. Hâlihazırdabu yasa tasarısı uygulamaya koyulduğunda ilgili Değerlendirme Komisyonuherhangi bir belediyeye bu suçu atfettiği takdirde malvarlığı dondurulanbelediye mi cezalandırılacak? Yoksa o belediye sınırları içerisinde yaşayanvatandaşları mı cezalandırılmış olacak? Son günlerde hemen her olayda sıkçakullanılan terör ve terör örgütü kelimesi ile yürütme ve yürütmeye bağlı buKomisyon ve Başkanlık makamları iktidar eliyle çalışma yürütebilir. Bu bağlamdagenel bir değerlendirme yapacak olursak milyarlarca dolara ve her şeyden öncebinlerce insanımızın canına mal olan terör illetiyle ilgili finansmanınengellenmesi gerekliliği tartışma götürmez bir gerçektir. Diğer yandan bufinansmanı engellemeye çalışırken iktidarın keyfiyetinin önüne geçmek içinyasama ve yürütme bakımından ortak platformda buluşmak için DeğerlendirmeKomisyonunun Bağımsız İdari Otorite olarak yerini alması gerekliliğinin altınıbir kez daha çiziyorum. Ayrıca malvarlığı dondurulan gerçek-tüzel kişilerhakkında 1 yıl içinde soruşturma açılmaması halinde otomatik olarakmalvarlığının dondurulması kararının ortadan kalkması gerekirken tasarıda bunukesin olmayan bir dille yazılması kabul edilemez bir gerçektir.
Terör Finansmanının Önlenmesi HakkındaKanun Tasarısı Hakkında gerekçeler ve bu gerekçeler ışığındadeğerlendirmelerimi sunmakla takdiri kamuoyuna aittir.
Av.Ömer KAYGAS
Muğla Barosu
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Terör Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av.Ömer Kaygas'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
Şu ana dek 2 okuyucu bu makaleyi değerlendirdi :
1 okuyucu (50%) makaleyi yararlı bulurken,
1 okuyucu (50%) yararlı bulmadı.
Okuyucu
4178
Bu Makaleyi Şu An Okuyanlar (1) :
* Son okunma 10 saat 21 dakika 13 saniye
önce.
* Ortalama Günde 0,94 okuyucu.
* Karakter Sayısı : 24723, Kelime Sayısı : 2215,
Boyut : 24,14 Kb.
*
7 kez yazdırıldı.
*
6 kez indirildi.
*
1 okur yazarla iletişim kurdu.
* Makale No : 1430
Terör Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı
