Yargıtay 15. Hukuk Dairesi, Esas: 2009/635, Karar: 2010/64

Ceza, tacirin iktisaden mahvına neden olabilecek derecede ağır ise tamamen kaldırılabileceği gibi, tenkis yoluna da gidilebilir.

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi, Esas: 2007/3434, Karar: 2008/4508

"Fesih halinde yapımcının hiçbir hak talep etmeden inşaatı olduğu haliyle arsa sahibine devredeceğine" dair hüküm davalı yüklenicilerin ekonomik yönden mahvına neden olacak nitelikte olduğundan batıldır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Esas: 1970/1053, Karar: 1974/222

TTK m.24'ün BK m.161/3'e yaptığı yollamadan da anlaşılacağı gibi, yalnız "fahiş olsa dahi cezai şartın indirilemeyeceği" esası kabul edilmiştir. Yoksa ahlak ve adaba ve emredici hükümlerin koyduğu kurallara aykırı olan cezai şartın geçerli olmasını kabul etmemiştir, maddede bu sonucu veren bir hüküm yoktur. Mahkeme, ahlak ve adaba aykırılığı tayin ve takdir edebilmek için taahhüt olunan işin değerini, tarafların ve özellikle borçlunun cezai şartın kabul edildiği tarihteki iktisadi durumunu bi...

Yargıtay İçtihatı Birleştirme Genel Kurulu, Esas: 1940/7, Karar: 1940/71

İçtihatta; ticari işlerde kararlaştırılan cezai şartın tenkisinin yapılması gerekip gerekmediği* tartışılmış ve tenkis edilemeyeceği yönünde karar ittihazına gidilmiştir. * İlgili husus 29.06.1956 kabul tarihli 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunumuzda ayrı bir madde olarak, (24.maddede) açık olarak düzenlenmiştir.

Yargıtay 19. Hukuk Dairesi, Esas: 1999/4667, Karar: 1999/7746

Davalı taşımacılık kooperatifi olup, akaryakıt satım işletmeciliği yaptığı da gözetildiğinde tacir olduğunun kabulü gerekir. Bu durumda TTK m.24 gereği cezai şartın tenkisi söz konusu edilemeyecektir.

Yargıtay 19. Hukuk Dairesi, Esas: 2005/1258, Karar: 2005/11989

BK m.161/son hükmüne göre hakim fahiş gördüğü cezaları tenkis ile mükellef ise de; TTK m.24 hükmüne göre tacir sıfatını haiz borçlu, fahiş olduğu iddiası ile cezanın indirilmesini isteyemez.

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, Esas: 1989/6246, Karar: 1990/6605

Her iki tarafın tacir olması nedeniyle, TTK m.24 hükmüne göre, cezai şartın fahiş olduğu gerekçesiyle tenkisi mümkün değildir.

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, Esas: 2004/15293, Karar: 2005/12550

Cezai şart, olumlu zararı temsil etmektedir. Hiçbir zarar olmasa dahi bu cezanın tazminin istenmesi mümkündür. TTK m.24, tacir sıfatı bulunan borçlunun taraflarca tayin edilen ücret ve cezanın fahiş olduğunu ileri sürerek indirim talep edemeyeceğini hükme bağlamıştır. Tarafların tacir olması ve cezai şartın tahsili halinde davalının ekonomik açıdan yıkıma uğrayacağı yönünde bir savunma bulunmaması halinde, mahkemece hiçbir gerekçe gösterilmeden, re'sen, cezai şartın tenkisine karar verile...

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, Esas: 1997/1132, Karar: 1997/1439

TTK m.24 hükmüne göre; tacirin, borçlu olduğu cezai şartın tenkisini istemesi mümkün değildir. İşbu maddeye, taraflarca, kararlaştırılan cezai şartın indirilmesinin istenemeyeceği anlaşmaya bağlanmış olmasına; davalının ekonomik yıkıntısına neden olacağı da ileri sürülüp ispatlanmamış olmasına rağmen mahkemece, re'sen cezai şartın tenkisi ile karar ittihazı bozma sebebidir.

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, Esas: 1997/3970, Karar: 1997/4363

TTK m.24 hükmüne göre, tacirin borçlu olduğu cezai şartın tenkisini istemesi mümkün değildir. Tacir olan taraflarca imzalanan protokolde ileride veya ihtilaf halinde cezai şarttan indirim yapılmasının istenemeyeceği kabul edilmiş; davalı tarafça cezai şartın indirilmesi konusunda bir talepte bulunulmamış ve cezai şartın ekonomik yıkıntıya neden olacak ağır ve yüksek olduğu da savunulmamıştır. Bu durumda mahkemece re'sen cezai şartın tenkisi yoluna gidilemez.

Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, Esas: 2002/14711, Karar: 2003/1355

TTK m.24 te tacirin, fahiş olduğundan bahisle cezanın tenkisini isteyemeyeceği düzenlemesi, tacirler için BK m.161 in uygulanamayacağını öngörmektedir. Cezai şart, borçlunun iktisaden mahvına sebep olacak derecede ağır ve yüksek ise ahlak ve adaba aykırı olmasından mütevellit, duruma göre, BK m.19-20 gereğince tamamen veya kısmen iptal edilmesi gerekir. Açıklanan durumda taraflarca akdedilen sözleşmede müşavirlik hizmeti ücretinin zamanında ödenmemesi durumunda her geçen gün için %10 cezai m...

Yargıtay 19. Hukuk Dairesi, Esas: 2007/6734, Karar: 2008/547

Tarafları tacir olan sözleşmede borçlu tacir, fahiş olduğu iddiasıyla cezai şarttan indirim yapılmasını talep edemez.

Yargıtay 19. Hukuk Dairesi, Esas: 2006/10269, Karar: 2007/3205

Kural olarak tacirin sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın tenkisini isteme hakkı yoktur. Lakin akitteki cezai şart tacirin mahvına sebep olacaksa bu durum ahlak ve adaba aykırı olacağından tamamen veya kısmen iptali gerekir.

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi, Esas: 1987/2399, Karar: 1988/574

Taraflar arasında akdedilen sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça alacaklı ya akdin icrasını veya cezai şartı talep edebilir. Alacaklının seçimini cezai şarttan yana kullanması halinde borçlu tacir cezai şarttan tenkis talep edemez.

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi, Esas: 2001/4294, Karar: 2002/484

Konut edinmek amacıyla kurulan ortaklık sıfatındaki Kooperatifin tacir sıfatı bulunmadığından fahiş görülen cezai şartın tenkisi gerekir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Esas: 2002/9-596, Karar: 2002/662

İşveren tacir ile işçisi arasında akdedilen hizmet akdi ticari iş mahiyetinde olmadığından hizmet akdinde kararlaştırılan fahiş cezai şarttan indirim yapılabilir.

Yargıtay 19. Hukuk Dairesi, Esas: 2006/11401, Karar: 2007/3998

Kural olarak tacirin sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın fahiş olduğundan bahisle tenkis talep hakkı yoksa da taraflar arasında kararlaştırılan cezai şart tacirin mahvına sebep olacaksa cezai şarttan makbul düzeyde indirim mümkündür.

09.11.2005 Tarihli Türk Ticaret Kanunu Tasarısı madde 22 ve Gerekçesi
4. Ücret ve sözleşme cezasının indirilmesi Madde 22 - (1) Tacir sıfatını haiz bir borçlu, Borçlar Kanununun 104 üncü maddesinin ikinci fıkrasıyla 161 inci maddesinin üçüncü fıkrasında ve 409 uncu maddesinde yazılı hâllerde, fahiş olduğu iddiasıyla bir ücret veya sözleşme cezasının indirilmesini mahkemeden isteyemez. Madde Gerekçesi: 6762 sayılı Kanunun 24 üncü maddesini karşılayan bu hükümde bir değişiklik yapılmamıştır.

Sesli Okuma

Görme engelli meslektaşlarımız için ses dosyası