|
Bildiğiniz üzere; 28 Kasım 2005 tarihi itibariyle, Takasbank’ta Müşteri İsmine Saklama Sisteminde fiziken saklanmakta olan tüm hisse senetleri iptal edilerek, bu hesap kayıtları MKK tarafından devralınmış, MKK‘da kayden hak sahibi bazında izlenmek suretiyle kaydi sisteme geçilmişti. Bu tarihten sonra İMKB’de alım-satımı yapılacak hisselerin takasına sadece kaydi hisse senetleri kabul edilir olmuştur.
Ayrıca, Kurul tarafından SPKanun’un 10/A maddesine göre kaydı tutulmasına karar verilen sermaye piyasası araçlarının kaydileştirilmesine ilişkin işlemleri yapmak, öngörülen sürenin sonuna kadar teslim edilmeyen araçların yönetime ilişkin haklarını kullanmak, mali haklarını kullanmak ve izlemek, MKK’nın görevleri olarak sayılmıştır.
Kaydileştirme sürecinde, fiziki olarak yatırımcılarda bulunan senetlerin 31.12.2007 tarihi sonuna kadar ihraçcı kuruluşlara veya bunların yetkili kıldığı aracı kuruluşlara teslim edilmesi öngörülmüştür. Teslim edilmeyen senetlere bağlı mali haklar, MKK’da kayden izlenir ve senetlerini teslim etmeleri halinde hak sahiplerinin hesaplarına aktarılacağı, yönetime ilişkin hakların ise MKK tarafından kullanılacağı kaleme alınmıştır.[1] Bununla birlikte söz konusu düzenleme döneminde kaydileştirme başvurularına ilişkin herhangi bir hak düşürücü süreye yer verilmemiştir.
Ancak 2011 yılında yürürlüğe giren “Torba Kanun” olarak bilinen 6111 Sayılı Kanun ile Sermaye Piyasası Kanunu’nun geçici 6. maddesinde değişikliğe gidilerek kaydileştirilmesine karar verilen sermaye piyasası araçlarını, kayden izlemenin başladığı tarihten 7’nci yılın sonuna kadar MKK’ya teslim edilerek kaydileştirilmesi gerektiği hükme bağlanmış, böylece hak sahiplerinin kaydileştirme işleminde bulunmaları için hak düşürücü süre öngörülerek, kaydileştirme süreci nihayete ve son bir süreye tabi kılınmıştr.
Bu halde, 28.11.2005 tarihinde kayden izlemeye başlanan hisse senetleri için bu süre 31.12.2012’de sona erecektir. Bu süre içinde kaydileştirilmeyen hisse senetleri üzerinde hak sahipliği artık iddia edilemeyecek, ilgili senetler ihraçcı şirket üzerine intikal edilerek, bu şirketler tarafından 31 Mart 2013 tarihine kadar satılabilecektir.[2]
Yukarıda yer verilen yasal düzenlemelerde işaret olunduğu üzere; kaydileştirme sürecinde Merkezi Kayıt Kuruluşu yetkilendirilmiştir. Hak sahibi isterse doğrudan MKK’ya başvurarak kaydileştirme talebinde bulunabilir, bu halde aynı gün kaydileştirme işlemi tamamlanacaktır.[3] Özetle, aynen saklamada tutulan sermaye piyasası araçlarının hak sahibi adına MKK tarafından kayden izlenebilmesi için MKK’ya teslim edilmiş olmaları gerekmekte[4] olup, kaydileştirme işlemlerinin 31.12.2012 tarihine kadar tamamlanması gerekmektedir.
--------------------------------------------------------
[1] SPK Kaydileştirilen Sermaye Piyasası Araçlarına İlişkin Kayıtların Tutulmasının Usul Ve Esasları Hakkında Tebliğ (Seri:Iv, No:28)
Geçici Madde 3- Kurulca, Kanunun 10/A maddesine göre kaydı tutulması kararlaştırılan ve Kanunun yürürlüğe girmesinden önce ya da 10/A maddesinin birinci fıkrası uyarınca bastırılan sermaye piyasası araçlarının 31.12.2007 tarihi sonuna kadar ihraçcı kuruluşlara, bunların yetkili kıldığı aracı kuruluşlara veya sermaye piyasası araçlarının kaydını tutacak MKK’ya teslim edilmesi zorunludur. Teslim alma işlemleri, MKK tarafından belirlenecek aracı kurum veya bankalar kullanılarak da yerine getirilebilir. Bu şekilde teslim edilmeyen senetlere bağlı malî haklar, MKK’da kayden izlenir ve senetlerini bu düzenlemedeki esaslara göre teslim etmeleri halinde hak sahiplerinin hesaplarına aktarılır; yönetime ilişkin haklar ise MKK tarafından kullanılır.
Kayden izleme tarihinden sonra hak sahiplerince fiziken muhafazasına devam edilen kaydileştirilmemiş sermaye piyasası araçları, bu tarihten itibaren borsada işlem göremez. Bunların yeniden borsada işlem görebilmesi, kaydileştirilmeleri amacıyla teslim edilerek, MKK’da haks ahipliklerine ilişkin kayıtların oluşturulmasına bağlıdır. Birinci fıkra uyarınca kaydileştirilmesi amacıyla teslim edilecek sermaye piyasası araçlarının teslim tarihi itibariyle yeni pay alma, kar payı, faiz ve benzeri kuponlarında eksiklik bulunmaması zorunludur. Kaydileştirilmek üzere teslim alınacak sermaye piyasası araçlarının üzerinde bulunması gereken kuponlara ilişkin liste MKK tarafından hazırlanıp ilan edilir. Kupon eksiği bulunan senetler bunları teslim etmiş olan aracı kurum ve/veya bankaya iade edilir. Kupon eksiği bulunan sermaye piyasası araçlarının kaydileştirilmeleri amacıyla MKK’ya teslim edilebilecekleri tarih MKK tarafından belirlenerek ilan olunur. Teslim olunan senetlerin geçmiş dönemlere ilişkin yeni pay alma, kar payı, faiz ve benzeri kuponları içermesi durumunda geçmiş dönemlere ilişkin bu kuponlar senetlerden ayrılarak teslimde bulunan kuruluşa iade olunur.
[2] SPK Geçici Madde 6 – (Ek: 15/12/1999 – 4487/28 md.)
Bu Kanunun 10/A maddesinin yürürlüğe girmesinden sonra, Kurulca aynı maddeye göre kaydı tutulması kararlaştırılan sermaye piyasası araçlarını temsilen senet çıkarılmaz. Ancak 10/A maddesinin yürürlüğe girmesini izleyen üçüncü yılın sonuna kadar yapılan ihraçlarda, hak sahipleri, ihraçcı kuruluşlardan senet bastırılmasını talep edebilirler.Bu taleplerin yerine getirilme süresi,yöntemi ve uygulama esasları Kurulca belirlenir.
Kurulca Kanunun 10/A maddesine göre kaydı tutulması kararlaştırılan ve Kanunun yürürlüğe girmesinden önce ya da bu maddenin birinci fıkrası uyarınca bastırılan sermaye piyasası araçlarının 10/A maddesinin yürürlüğe girmesini izleyen altıncı yılın sonuna kadar ihraçcı kuruluşlara, bunların yetkili kıldığı aracı kuruluşlara veya sermaye piyasası araçlarının kaydını tutacak Merkezi Kayıt Kuruluşuna teslim edilmesi zorunludur. Bu suretle teslim alınan senetler, Kurulca belirlenecek esaslar çerçevesinde Merkezi Kayıt Kuruluşunda toplanarak, iptal ve imha edilir, araçların temsil ettiği haklar Kanun hükümlerine göre Merkezi Kayıt Kuruluşunda kaydedilir.
(Değişik üçüncü fıkra: 13/2/2011-6111/157 md.) İkinci fıkrada belirlenen sürenin sonuna kadar teslim edilmeyen sermaye piyasası araçları, bu tarihten sonra borsada işlem göremez, aracı kurumlarca alım satımına aracılık edilemez ve katılma belgelerinin geri alımı yapılamaz. Teslim edilerek kayden izlenmesine başlanmış olan sermaye piyasası araçlarını temsil eden senetler merasime gerek kalmaksızın hükümsüz hale gelir ve imha edilir.
(Ek dördüncü fıkra: 13/2/2011-6111/157 md.) Her bir sermaye piyasası aracı için Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından kayden izlemenin başladığı tarihi izleyen yedinci yılın sonuna kadar teslim edilmeyen sermaye piyasası araçları hisse senedi ise, ihraççıya kanunen intikal eder. Bu durumda paydan doğmuş olan haklar, hisse senetlerinin ihraççıya intikal tarihinde kendiliğinden sona ermiş sayılır. Söz konusu payların satışı, ihraççılarca üç ay içerisinde yapılır. Teslim edilmeyen diğer sermaye piyasası araçlarından doğan alacaklar, bu tarihte zamanaşımına uğrar. Bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarında öngörülen süreler Bakanlar Kurulu Kararı ile bir katına kadar uzatılabilir.
[3] SPK Kaydileştirilen Sermaye Piyasası Araçlarına İlişkin Kayıtların Tutulmasının Usul Ve Esasları Hakkında Tebliğ (Seri:Iv, No:28)
Geçici M. 2: “..hak sahibinin kendisinin doğrudan veya MKK üyesi bir aracı kuruluş vasıtasıyla ilettiği aksi yönde bir talebi olmadıkça topluca ve aynı tarihte MKK tarafından kaydileştirilir ve MKK nezdinde hak sahipleri bazında kayden izlenmeye başlanır…”
[4] SPK Kaydileştirilen Sermaye Piyasası Araçlarına İlişkin Kayıtların Tutulmasının Usul Ve Esasları Hakkında Tebliğ (Seri:Iv, No:28)
Geçici M. 4: “.. Aynen saklamada tutulan sermaye piyasası araçlarına ilişkin kayıtlar ile Türk Ticaret Kanununun 563, 573 ve 574 üncü maddeleri uyarınca haklarında ödeme yasağı ve iptal kararı verilen sermaye piyasası araçlarına ilişkin kayıtların doğrudan MKK’ya aktarımı yapılmaz. Aynen saklamada tutulan sermaye piyasası araçlarının hak sahibi adına MKK tarafından kayden izlenebilmesi için söz konusu araçların Geçici 3 üncü maddenin birinci fıkrası uyarınca MKK’ya teslimi zorunludur. Üzerlerinde her türlü ihtiyati tedbir ve haciz gibi takyidatlar bulunan hak sahiplerine ve üyelere ilişkin kayıtlar MKK düzenlemelerine uygun kayıtların oluşturulması halinde İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. tarafından MKK nezdinde izlenebilir…”
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Hisse Senetlerini Kaydileştirme Sürecinde Hak Düşürücü Süre" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Pelin Gürlek'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Hisse Senetlerini Kaydileştirme Sürecinde Hak Düşürücü Süre
