YURTDIŞINDAN EMEKLİLİK ( 3201 Sayılı Kanun )
GİRİŞ
Yurtdışında bulunan vatandaşlarımızın Sosyal Güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi amacıyla oluşturulmuş 06.08.2003 tarih 25191 sayılı resmi gazetede yeniden düzenlenmiş ve bu düzenleme ile yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına yurtdışında iken borçlanma hakkı vermiştir.Daha önceleri günlüğü 2 dolar olarak belirlenen sonraları da 5 dolar olan bu düzenlemeye göre 2003 yılından itibaren 3.5 dolar olarak uygulanmıştır.Bu uygulama 08.05.2008 tarihine kadar sürmüş olup şu anda SSK ve BAĞ-KUR için yapılacak borçlanmalarda günlüğü 6.5 YTL dir.Bu kanuna göre gerek yurtdışında hiç çalışmamış ev hanımları gerek serbest olarak çalışanlar,gerekse işçi olarak çalışanlar borçlanma yaparak emekli olma hakkını elde edebilir.
3201 sayılı Kanun
Amaç ve kapsam Madde 1 – 18 yaşını doldurmuş Türk vatandaslarının yurt dısında geçen ve belgelendirilen çalısma süreleri, bu çalısma süreleri arasında veya sonunda herbirinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ve yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, 2 nci maddede belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim, kesenek ve karşılık ödenmemiş olması ve istekleri halinde bu kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir.
Bu kanundan Kimler yararlanabilir Kimler yararlanamaz ?
-18 yaşından sonra yurtdışında Türk vatandaşı olarak çalışma süresine sahip kişiler ile ev hanımı olarak yurtdışında ikamet edenler bu kanundan yararlanabilir.Yurtdışında yaşayıpta Türk vatandaşı olmayanlar bu kanundan yararlanamaz.
-Serbest olarak çalışanlar da bu kanundan yararlanabilir.
-Daha önce 3201 sayılı yasa gereği ya da 2147 sayılı yasa gereği kendilerine veya haksahiplerine aylık bağlanmış olanlar ile aylık bağlanması için müracaat etmiş olup da aylık bağlanmasına hak kazananlar yararlanamaz.
-Göçmen olarak yurda gelenler Yurtdışında çalışırken Türk vatandaşı olmadıkları için bu kanundan yararlanamaz.
-506 sayılı yasanın 7.maddesine göre geçici olarak yurtdışına çalıştırılmak üzere gönderilenler yararlanamaz.
Sonuç olarak bu kanundan yararlanmak için Yurtdışında çalışma iznine bağlı olarak çalışmış ya da çalışıyor olanlar ya da yasal oturma izni olduğu halde ev hanımı olanlar yararlanabilir
Burada asıl önemli olan durum ,hangi sürenin hangi kuruma borçlanacağıdır.Örneğin Avrupa ülkelerinin çoğunda kadınların annelik dönemi sanki çalışılmış gibi maaş verildiği için hangi kuruma borçlanılacağı önem arz etmektedir; Zira yanlış yere yapılan borçlanma da iptal edilmekte ve yıllar dahi geçmiş olursa ödenen tüm aylıklar tekrar geri talep edilebilmektedir.
BORÇLANILACAK KURUMLAR
3201 sayılı kanun Madde 3 – (Değişik:29/7/2003-4958/56 md.) 1-Halen yurt dışında bulunanlar
a) Yurt dışına çıkmadan önce Türkiye'de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması olmayanlar Sosyal Sigortalar Kurumuna,
b) Yurt dışına çıkmadan önce Türkiye'de son defa prim, kesenek ve karşılık ödenen sosyal güvenlik kuruluşunsa;
c) Ev kadınları bağkur'a,
Yazılı olarak müracaat etmek suretiyle borçlanabilirler. 2) Türkiye'ye döndükten sonra yurtdışında geçen hizmetlerini borçlanmak isteyenler;
a) Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmayanlar, Sosyal Sigortalar Kurumuna,
b) Müracaat tarihinde çalışmakta olanlar tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,
_____________
(1) Bu maddeyi değiştiren 29/7/2003 tarihli ve 4958 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinde madde başlığı aynı şekilde yer almıştır.
c) Başvuru tarihinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmamakla birlikte yurda dönüş tarihinden sonraki çalışmalarından dolayı son defa tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,
d) Hizmetlerinden bir kısmı yurt dışında iken borçlananlardan kalan hizmetlerini yurda dönüş yaptıktan sonra borçlanmak isteyenler ilk borçlanmayı yapan sosyal güvenlik kuruluşuna,
e) Ev kadınları Bağ-Kur'a,
Yazılı olarak müracaat etmek suretiyle borçlanabilirler. 3) Hak sahiplerinin borçlanması, yurt dışında çalışmakta iken veya yurda dönüş yaptıktan sonra ölenlerin hak sahipleri ilgili sosyal güvenlik kuruluşuna müracaat etmek suretiyle bu Kanunla getirilen haklardan yararlanırlar.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ HUSUSLAR
1- Kanun gereği herhangi bir sosyal yardım ( İkamete dayalı ) almamayı şart koşmaktadır.Bunların arasında Avrupa ülkelerinde olan kira yardımı,Çocuk parası ya da ikamete dayalı olan diğer tüm yardımlar bulunmaktadır.Yani ben hiç talep etmedim Alman kanunlarına göre çocuk parası maddi durumu iyi olsa da veriliyor demek mazeret olmayacağı gibi daha önce ödenen tüm maaşlar da tekrar geriye talep edilmektedir.Zaten Türkiye'ye kesin dönüş yaptım ifadesi de bu yüzden talep edilmektedir.
2-Bu kanuna göre maaş alabilmek için diğer şart da yurtdışında çalışmamadır,Kanun gereği serbest olarak da çalışmak mümkün değil;eğer ki bu durumla ilgili olarak bir değişiklik olmuşsa bağlı bulunulan sosyal güvenlik kurumuna yazılı olarak başvurularak aylığın durdurulması talep edilmelidir.
3-Yurtdışı borçlanması yapıldıktan sonra bağlanan aylıklar Bizzat ya da vekil tayin edilen kişi tarafından PTT den 4 ay ,Banka şubelerinden 6 ay içerisinde alınmadığı taktirde durdurulmaktadır.
Aylıkları durduranlardan yeni belgeler istenebilmektedir;ve tekrar yazışmalar gerekmektedir bu yüzden bu sürelere uyulması tavsiye edilir.
4-Borçlanılan sürelerin dikkate alınarak aylık bağlanabilmesi için yurda kesin dönüş yapmış olmak şarttır.26574 sayılı resmi gazetede yayımlanan genelgeye göre kesin dönüşten anlaşılması gereken;
aylık tahsisinde bulunanların yurtdışındaki çalışmasının sona ermesi,çalışmaya bağlı sosyal sigorta ödenekleri olan işsizlik ve hastalık ödeneği ile ikamete bağlı sosyal yardım almaması anlaşılır.
5-Aylık baağlanabilmesi için ;26574 sayılı resmi gazetede yanyınlanan yönetmeliğin 2.maddesine göre ;kanuna göre değerlendirilen sürelerin dikkate alınabilmesi için;
a)Yurda kesin dönülmüş olması
b)Tahakkuk ettirilen döviz borcunun tamamının ödenmiş olması.
c)Borcun ödenmesinden sonra yazılı talepte bulunulması
Şarttır.
6-Borçlanma işlemi yapıldıktan sonra ödeme gün olarak hesaplandığı için; kanunda gün prim değerinde bir değişiklik olması durumunda yeni ödenmesi gereken miktar en yeni miktar olacaktır.Örneğin daha önce günlüğü 3.5 dolar iken şu aralar ( 08.05.2008 tarihinden itibaren yeni borçlanma yapacaklar için) günlüğü 6.5 YTL dir.
7.Kanun gereği işsizlik ödeneği de ikamete dayalı bir yardım olduğu için aylık kesilme nedenidir.Çünkü ikamete bağlıdır.
8-Ev kadınları Bağ-Kur a borçlanmalıdır.
9-Çalışanlar daha önce Türkiye'de herhangi bir Sosyal Güvenlik Kurumuna tabi değilse SSK ya eğer ki Türkiye'de Bağ-Kur,SSk ya da Emekli sandığında Hizmeti varsa en son prim ödenen kuruma borçlanma yapılmalıdır.
10-Hizmetlerinin bir kısmını daha önce borçlananlar en son borçlandığı Sosyal Güvenlik kurumuna borçlanmalıdır.
11-Yurtdışında çalışmakta iken ya da Türkiye'ye döndükten sonra ölen kişiye uygun Sosyal Güvenlik kuruluşuna yazılı olarak müracaat etmek şartıyla bu kanundan yararlanabilirler,Eğer ki yurtdışındaki süre yeterli olmazsa askerlik süresi de borçlanılabilir.
12-3201 sayılı kanun'a göre Emekli sandığına tabi olanlar;
T.C. Emekli Sandığınca bağlanacak aylığa ait esaslar Madde 7 – T.C. Emekli Sandığınca bağlanacak aylıklarda, ilgililerin Türkiye'den ayrılmadan önce Sandığa tabi hizmetlerinde en son bıraktıkları derece ve kademelerindeki kıdemlerine, öğrenimleri itibariyle girebilecekleri derece ve kademe daha yüksekse bu derece ve kademeye göre borçlanacakları sürenin tamamı eklenmek suretiyle bulunan sürenin her yılı bir kademe, her üç yılı bir derece sayılmak ve öğrenim durumları itibariyle 657 sayılı Kanunun 1897 sayılı Kanunla değişik 36 ncı maddesinde belirlenen yükselebilecekleri dereceleri geçmemek üzere tespit edilecek derece ve kademeleri ile Sandığa müracaat tarihindeki katsayı ve gösterge esas tutulur.
MAAŞ BAĞLANMASI İÇİN GEREKEN ŞARTLAR
Madde 6 – A) Bu Kanuna göre değerlendirilen sürelere istinaden aylık tahsisi yapılabilmesi için;
a) Yurda kesin dönülmüş olması,
b) Tahakkuk ettirilen döviz borcunun tamamının ödenmiş olması,
c) Döviz borcunun tamamının ödenmesinden sonra yazılı istekte bulunulması,
şarttır.
Yukarıdaki şartları yerine getirenlerden tahsise hak kazananların aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden ay başından itibaren başlatılmak üzere ilgili sosyal güvenlik kurumu kanunu hükümlerine göre bağlanır.
B) BuKanunhükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurt dışında çalışmaya başlayanların çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ay başından itibaren aylıkları kesilir.
Bunlardan yeniden kesin dönüş yapanların, bu hizmetlerini 4 üncü madde hükümleri gereğince borçlanmaları şartıyla aylıkları bu süreler de dikkate alınarak yeniden hesaplanır. Bu borçlanmayı yapmayanların eski aylıkları yurda kesin dönüş tarihini takip eden ay başından itibaren müracaatları üzerine tekrar ödenmeye başlanır.
Not:
Borçlanılan sürelerin dikkate alınarak aylık bağlanabilmesi için yurda kesin dönüş yapmış olmak şarttır.26574 sayılı resmi gazetede yayımlanan genelgeye göre kesin dönüşten anlaşılması gereken;aylık tahsisinde bulunanların yurtdışındaki çalışmasının sona ermesi,çalışmaya bağlı sosyal sigorta ödenekleri olan işsizlik ve hastalık ödeneği ile ikamete bağlı sosyal yardım almaması anlaşılır.
ÖNEMLİ:Bu yazı konuyla ilgili bilgilendirme ve yönlendirme amacıyla yazıldığı için,, içeriğinin yanlış kullanılması ya da yanlış yorumlanmasından dolayı meydana gelebilecek olumsuz sonuçlardan sorumluluk kabul edilmemektedir.
Av. Yaşar SALDIRAY
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Yurtdışından Emeklilik (3201 Sayılı Kanun)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av.Yasar Saldıray'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
Şu ana dek 22 okuyucu bu makaleyi değerlendirdi :
18 okuyucu (82%) makaleyi yararlı bulurken,
4 okuyucu (18%) yararlı bulmadı.
Okuyucu
82367
Bu Makaleyi Şu An Okuyanlar (1) :
* Son okunma 1 gün 9 saat 14 dakika 34 saniye
önce.
* Ortalama Günde 14,25 okuyucu.
* Karakter Sayısı : 12188, Kelime Sayısı : 1194,
Boyut : 11,90 Kb.
*
35 kez yazdırıldı.
*
6 kez arkadaşa gönderildi.
*
20 kez indirildi.
*
118 okur yazarla iletişim kurdu.
* Makale No : 852
Cok faydali bir makale. Ozellikle yurtdisinda calisipta Turkiye'de sosyal guvenlik odemeleri yapacaklar cok onemli bilgiler iceriyor. Son kanunlar cercevesinde gerekli bilgiler gayet guzel aciklanmis.... (...)
Yurtdışından Emeklilik (3201 Sayılı Kanun)
