|
MÜKELLEF HAKLARI
içerik yenşden yapılandırılmaktadır
KAYNAKÇA
AKKAYA, Mustafa, “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Vergi İdaresi Karşısındaki Konumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 46, Sayı 1-4, 1997, ss. 185-208.
AKSOY, Şerafettin, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 5. baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1999.
BAĞDINLI, İ. Halil, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilciler İle Ortakların Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Sorunları, Yıl 17, S. 119, (Ağustos 1998), ss. 59-72.
BAYKARA, Bekir, “Vergi Sorumluluğu, Vergiden Sorumluluk ve VUK’un 11. Maddesine Göre KDV’den Müteselsil Sorumluluk”, Vergi Dünyası, S. 222, (Şubat 2000), ss. 32-41.
BULUTOĞLU, Kenan, Türk Vergi Sistemi, Cilt II, 6. baskı, İstanbul, 1978.
CANDAN, Turgut, Kanuni Temsilcilerin Vergi ve Diğer Kamu Alacaklarından Sorumluluğu, Ankara: Tüze Yayıncılık, 1998.
ÇAĞAN, Nami, Vergi Hukukunda Süreler, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 389, 1975.
ÇELEN, Mustafa, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Dünyası, S. 273, (Mart 2004), ss. 99-115.
DEĞERLİ, Erol, “Yeni Düzenlemeye Göre Anonim ve Limited Şirketlerin Kamu Borçlarından Dolayı Ortakların Sorumlulukları”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 72, S. 4, (Aralık 1998), ss. 882-885.
DOĞRUSÖZ, Bumin, Türk Vergi Sisteminde Kaynakta Vergileme “Stopaj”, İstanbul: İstanbul SMMMO Yayını No: 3, 1992.
ERGİNAY, Akif, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Savaş Yayınları, 1998.
GERÇEK, Adnan, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilciler ve Ortakların Vergi Borcundan Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7, S. 83, (Kasım 1999), ss. 215-220.
GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku, C. II, Bursa: Ekin Kitabevi, 2003.
GÜRBOĞA, Erkan – Figen AKGÜL, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Belirlenmesi ve TTK İle Vergi Kanunları Açısından Sorumluluk Durumu”, Vergi Sorunları, Yıl 16, S. 110, (Kasım 1997), ss. 39-51.
KANETİ, Selim, Vergi Hukuku, 2. b., İstanbul: Filiz Kitabevi, 1989.
KARAKOÇ Yusuf, Genel Vergi Hukuku, 3.baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004.
KARAYALÇIN, Yaşar, “Vergi Hukuku Bakımından Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 15, (Mart 1994), ss. 5-9.
KIRBAŞ, Sadık, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2004.
KIRMAN, Ahmet, “Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, Mali Sorunlara Çözüm, S. 8, (Ağustos 1985), ss. 27-41.
KIZILOT, Şükrü, Danıştay Kararları ve Özelgeler (Muktezalar), C. 7, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 2005.
KIZILOT, Şükrü, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, C. I., Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1995.
MUTLUER, Kamil, Türk Vergi Sistemi (24. Ünite), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 511, 2000.
NARTER, Recep, “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Vergisel Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 17, (Mayıs 1994), ss. 73-82.
ÖNCEL Mualla – Ahmet KUMRULU – Nami ÇAĞAN, Vergi Hukuku, 12. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2005.
ÖNCEL, Mualla, “Türk Vergi Hukukunda Takas”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XXXV, Sayı 1-4, 1978, ss. 9-15.
ÖNCEL, Mualla, “Vergi Hukuku Açısından Sorumluluk”, Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un Anısına Armağan, Ankara: A.Ü. SBF Yayını No: 522, 1983, ss. 39-55.
ÖZTAN, Bilge, Medeni Hukukun Temel Kavramları, 11. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2003.
SABAN, Nihal, “3568 ve 4008 Sayılı Yasalar, Tebliğler ve Danıştay Kararları Ardından Meslek Mensupları, Mesleğin Konusu ve Sorumluluk”, Vergi Sorunları, S. 80, (Mayıs 1995), ss. 93-128.
SABAN, Nihal, “Vergi Hukukunda Sorumluluk”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991.
SARILI, Mustafa Ali, Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınevi, 2004.
ŞAMLIOĞLU, Servet – Yılmaz ÖZBALCI, Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yorum ve Açıklamaları, 2. baskı, Ankara: Feryal Matbaacılık Ltd. Şti., 1988.
ŞENYÜZ, Doğan, Türk Vergi Sistemi, 11. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005.
ŞENYÜZ, Doğan, Vergi Ceza Hukuku, 2. baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2003.
ŞİMŞEK, Edip, Amme Alacakları Tahsili Usulü Hakkında Kanun Şerhi, 2. baskı, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1996.
TAŞ, Metin, “Limited Şirket Ortaklarının Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7; S. 76, (Nisan 1999), ss. 64-66.
TOSUNER, Mehmet, “Limited Şirketlerde Ortakların Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 16, (Nisan 1994), ss. 29-33.
TUNCER, Selahattin – Salih ŞANVER, “Vergi Mükellefiyeti, Vergi Borcu – Vergi Mesuliyeti”, İktisat ve Maliye, Cilt V, Sayı 11, Şubat 1959, ss. 525-537.
ÜNLÜ, Cengiz, Amme Alacakları Tahsili usulü Hakkında Kanun, Ankara: Seçkin Yayınevi, 1995.
VURAL, Mahmut, Katma Değer Vergisi İade Rehberi, 2. baskı, İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, 2002.
ZORLU, Selahaddin, Vergi Hukuku, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Yayın No:1980/222, Ankara, 1981.
[1] Selahattin Tuncer – Salih Şanver, “Vergi Mükellefiyeti, Vergi Borcu – Vergi Mesuliyeti”, İktisat ve Maliye, Cilt V, Sayı 11, Şubat 1959, s. 525.
[2] Mualla Öncel, “Vergi Hukuku Açısından Sorumluluk”, Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un Anısına Armağan, Ankara: A.Ü. SBF Yayını No: 522, 1983, ss. 39-40; Mualla Öncel – Ahmet Kumrulu – Nami Çağan, Vergi Hukuku, 12. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2005, ss. 71-72.
[3] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 73.
[4] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 72; Yusuf Karakoç, Genel Vergi Hukuku, 3.baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004, s. 141.
[5] Sadık Kırbaş, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2004, s. 89.
[6] Şerafettin Aksoy, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 5. baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1999, s. 36.
[7] Kenan Bulutoğlu, Türk Vergi Sistemi, Cilt II, 6. baskı, İstanbul, 1978, s. 331.
[8] Selim Kaneti, Vergi Hukuku, 2. b., İstanbul: Filiz Kitabevi, 1989, s. 82.
[9] Hermann Piper, Steuerschuld und Steuerhaftung, 1964, s. 8’den nakleden Öncel, a.g.m., s. 45.
[10] “3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu” 13.06.1989 tarih ve 20194 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
[11] Mustafa Akkaya, “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Vergi İdaresi Karşısındaki Konumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 46, Sayı 1-4, 1997, s. 189.
[12] Bu grupta yer alan vergi ödevlisi durumundakilerin sorumluluğu, devletle mükellef arasındaki vergilendirme ilişkisiyle doğrudan bağlantılı değildir. Dolayısıyla burada vergi ödevlisi durumundakilere yüklenmiş bir mükellefiyet vardır ve bunun yerine getirilmemesi halinde, ceza muhatabı olarak kendilerine ceza verilmektedir. Karşılaştırma için bkz. Akkaya, a.g.m., ss. 189-190.
[13] Mustafa Ali Sarılı, Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınevi, 2004, s. 42.
[14] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 75.
[15] Hak ehliyeti ve fiil ehliyeti kavramı ve sınırlamaları hakkında geniş bilgi için bkz. Bilge Öztan, Medeni Hukukun Temel Kavramları, 11. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2003, ss. 221-226.
[16] Sarılı, a.g.e., s. 33.
[17] Kaneti, a.g.e., s. 97.
[18] Öncel, a.g.m., ss. 49-50; Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 80.
[19] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 80; Karakoç, a.g.e., s. 162.
[20] Nihal Saban, “Vergi Hukukunda Sorumluluk”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991, s. 43.
[21] Akkaya, a.g.m., s. 188.
[22] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 81.
[23] Danıştay’ın vergi sorumlusunun yetkileri ile ilgili kararları karşılaştırmak için bkz. Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., ss. 81-82; Karakoç, a.g.e., ss. 165-167; Akkaya, a.g.m., ss. 197-201, Sarılı, a.g.e., ss. 45-49,
[24] 02.01.2004 tarih ve 25334 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
[25] Akkaya, a.g.m., s. 196.
[26] Mualla Öncel, “Türk Vergi Hukukunda Takas”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XXXV, Sayı 1-4, 1978, s. 14.
[27] Nami Çağan, Vergi Hukukunda Süreler, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 389, 1975, s. 124.
[28] Danıştay’ın konuyla ilgili çelişkili kararları hakkında bkz. Sarılı, a.g.e., ss. 46-48.
[29] Öncel, a.g.m., s. 44.
[30] Karakoç, a.g.e., s. 155.
[31] Kaneti, a.g.e., s. 83.
[32] Geniş bilgi için bkz. Doğan Şenyüz, Türk Vergi Sistemi, 11. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005, ss. 458-463.
[33] Sarılı, a.g.e., s. 137.
[34] Akif Erginay, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Savaş Yayınları, 1998, ss. 67-70.
[35] Erginay, a.g.e., ss. 64-67.
[36] 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda “kanuni ve mansup mirasçı” kavramları yerine “yasal ve atanmış mirasçı” kavramları kullanılmıştır.
[37] Şükrü Kızılot, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, C. I., Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1995, s. 328.
[38] Mirasçıların sorumluluğu ile ilgili “miras ortaklığı ve müteselsil sorumluluk” hükümleri 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 640-641. maddelerinde düzenlenmiştir.
[39] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 79.
[40] Kanuni temsilcilerin vergisel sorumluluğu hakkında geniş bilgi için bkz. Turgut Candan, Kanuni Temsilcilerin Vergi ve Diğer Kamu Alacaklarından Sorumluluğu, Ankara: Tüze Yayıncılık, 1998, s. 7.
[41] Karakoç, a.g.e., s. 151.
[42] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 74.
[43] Kırbaş, a.g.e., s. 83.
[44] Kaneti, a.g.e., s. 230.
[45] İ. Halil Bağdınlı, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilciler İle Ortakların Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Sorunları, Yıl 17, S. 119, (Ağustos 1998), s. 65.
[46] Kızılot, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, a.g.e., ss. 272-273.
[47] Erkan Gürboğa – Figen Akgül, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Belirlenmesi ve TTK İle Vergi Kanunları Açısından Sorumluluk Durumu”, Vergi Sorunları, Yıl 16, S. 110, (Kasım 1997), s. 50.
[48] Edip Şimşek, Amme Alacakları Tahsili Usulü Hakkında Kanun Şerhi, 2. baskı, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1996, ss. 443-444.
[49] Ahmet Kırman, “Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, Mali Sorunlara Çözüm, S. 8, (Ağustos 1985), ss. 40-41.
[50] Mehmet Tosuner, “Limited Şirketlerde Ortakların Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 16, (Nisan 1994), s. 30.
[51] Adnan Gerçek, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilciler ve Ortakların Vergi Borcundan Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7, S. 83, (Kasım 1999), s. 219.
[52] Erol Değerli, “Yeni Düzenlemeye Göre Anonim ve Limited Şirketlerin Kamu Borçlarından Dolayı Ortakların Sorumlulukları”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 72, S. 4, (Aralık 1998), ss. 882-885.
[53] Metin Taş, “Limited Şirket Ortaklarının Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7; S. 76, (Nisan 1999), s. 66.
[54] Kaneti, a.g.e., s. 175.
[55] Nihal Saban, “3568 ve 4008 Sayılı Yasalar, Tebliğler ve Danıştay Kararları Ardından Meslek Mensupları, Mesleğin Konusu ve Sorumluluk”, Vergi Sorunları, S. 80, (Mayıs 1995), s. 116.
[56] Selahaddin Zorlu, Vergi Hukuku, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Yayın No:1980/222, Ankara, 1981, s. 42.
[57] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 85.
[58] Zorlu, a.g.e., s. 43.
[59] Yaşar Karayalçın, “Vergi Hukuku Bakımından Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 15, (Mart 1994), s. 6.
[60] Candan, a.g.e., s. 91.
[61] Recep Narter, “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Vergisel Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 17, (Mayıs 1994), s. 77; Dnş. 3. D. 27.06.2001, E:2001/2547, K:2001/3219 (Şükrü Kızılot, Danıştay Kararları ve Özelgeler (Muktezalar), C. 7, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 2005, ss. 655-657).
[62] Candan, a.g.e., s. 94; Dnş. 4. D., 10.11.1998, E:1998/1105, K:1998/3997.
[63] Cengiz Ünlü, Amme Alacakları Tahsili usulü Hakkında Kanun, Ankara: Seçkin Yayınevi, 1995, s. 704.
[64] Karakoç, a.g.e., s. 172.
[65] Bekir Baykara, “Vergi Sorumluluğu, Vergiden Sorumluluk ve VUK’un 11. Maddesine Göre KDV’den Müteselsil Sorumluluk”, Vergi Dünyası, S. 222, (Şubat 2000), s. 33.
[66] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 85.
[67] Aynı yönde karar için bkz. Dnş. 9. D., 19.06.2002, E:2001/3746, K:2002/3174.
[68] Mahmut Vural, Katma Değer Vergisi İade Rehberi, 2. baskı, İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, 2002, s. 509.
[69] Yasaların kendisine yüklediği ödevleri eksiksiz yerine getiren iyi niyetli yükümlülerin mal aldıkları kişilerin vergiyi ödeyip ödemediklerini takip etmeleri ve onları bu yönde zorlamaları olanaklı olmadığı gibi, bu kişilerin hareketlerinden sorumlu tutulmaları da hukukun temel ilkelerine aykırıdır. Dnş. 7. D., 25.02.2004, E:2000/7946, K:2004/465 (Yaklaşım, Yıl 13, S. 146, (Şubat 2005), s. 256).
[70] Öncel-Çağan-Kumrulu, a.g.e., s. 86.
[71] Dnş. 7. D., 30.11.1971, E:1970/5200, K:1971/4122, (Servet Şamlıoğlu – Yılmaz Özbalcı, Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yorum ve Açıklamaları, 2. baskı, Ankara: Feryal Matbaacılık Ltd. Şti., 1988, s. 75).
[72] Bağdınlı; a.g.m., s. 66.
[73] Karayalçın, a.g.m., s. 7; Dnş. 3. D., 19.03.1985, E:1984/1488, K:1985/848, Danıştay Dergisi, S. 60-61, s. 189; Dnş. 9.D., 27.08.1994, E:1994/1114, K:1994/3639, (Candan, a.g.e., s. 118).
[74] Kemal Gözler, İdare Hukuku, C. II, Bursa: Ekin Kitabevi, 2003, s. 978.
[75] Kamil Mutluer, Türk Vergi Sistemi (24. Ünite), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 511, 2000, s. 381.
[76] Doğan Şenyüz, Vergi Ceza Hukuku, 2. baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2003, s. 46.
[77] Bumin Doğrusöz, Türk Vergi Sisteminde Kaynakta Vergileme “Stopaj”, İstanbul: İstanbul SMMMO Yayını No: 3, 1992, s. 52.
[78] 01.01.1989 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 10.12.1988 tarih ve 20017 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
[79] Narter, a.g.m., ss. 77-78.
[80] Kaneti, a.g.e., s. 88.
[81] Dnş. VDDGK, 01.05.1992, E:1991/421, K:1992/148 (Aktaran Mustafa Çelen, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Dünyası, S. 273, (Mart 2004), s. 105).
[82] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 76.
Tablo 1: OECD Ülkelerinde Mükelleflerin Bilgilendirilmesinde Kullanılan Araçlar
Ülke
Vergi Sistemi ile İlgili Yayın, Rehber ve Kılavuzlar
İnternetle Sunulan Bilgi
Ücretsiz
Telefon Bağlantısı
Beyanname Düzenleme Kılavuzu
Vergi Avantajları Rehberi
Genel Yayınlar
Okullarda Özel Materyaller
Vergilerin Harcanması İle İlgili Yayınlar
ABD
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Almanya
Var
Var
Var
Yok
Var
Var
Yok
Avustralya
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Avusturya
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
Belçika
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
Danimarka
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Yok
Finlandiya
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
Fransa
Var
Var
Var
Ders Var
Var
Var
Yok
Hollanda
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
İngiltere
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
İrlanda
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
İspanya
Var
Var
Var
Yok
Var
Var
Var
İsveç
Var
Var
Var
Ders Var
Var
Var
Yok
İsviçre
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Yok
İtalya
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
Japonya
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Yok
Kanada
Var
Var
Var
Var
Var
Yok
Var
Norveç
Var
Var
Var
Yok
Bazı Yerel İdareler
Var
Yok
Portekiz
Var
Var
Var
Yok
Var
Var
Yok
Yeni Zelanda
Var
Var
Var
Ders Var
Var
Var
Yok
Yunanistan
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
TÜRKİYE
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
Kaynak: GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 3 http://unpan1.un.org/intradoc/ groups/public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005); OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler http://www.oecd.org/ dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005).
Tablo 2: OECD Ülkelerinde Özel Hayatın Gizliliğine Uyulma Durumu
Ülke
İşyerine ve Konuta Girebilme
Aramada Yetki Belgesi
(Arama İzni) Gereksinimi
Belgelere El Koyma
İşyeri
Konut
İşyeri
Konut
Sınırlama
Arama İzni İhtiyacı
ABD
Mükellefin rızası veya Mahkeme kararı gerekli
Var
Var
Vergi suçu
Var
Almanya
Serbest
Serbest
Soruşturma davası için
Ceza davası
Var
Avustralya
Serbest
Serbest
Yok, Sadece sahtekarlık davasında kullanılabilir
Sadece arama iznine bağlı olarak belgelere el konulabilir
Avusturya
Serbest
Serbest
Var, Sınırlı
Var
Vergi suçu
Var
Belçika
Serbest, uygun saatlerde
5.00 – 21.00 saatleri arası
Yok
Var
Vergi suçu
Var
Danimarka
Serbest
Arama izni gerekli
Var, (Ceza davası için)
Var
Vergi suçu
Var
Finlandiya
Serbest
Var (Vergi suçu şüphesinde)
Yok
Var
Ceza davası
Var
Fransa
Serbest
Arama izni gerekli
Var
Var
Kaçakçılık şüphesi
Var
Hollanda
Serbest, mesai saatlerinde
Arama izni gerekli
Var, (Ceza davası için)
Ceza davası
Yok
İngiltere
Gelir vergisi - arama izni
KDV - Serbest
Arama izni gerekli
Var
Var
Kaçakçılık şüphesi
Var
İrlanda
Belirlenen saatlerde Serbest
Yok
Yok
-
Yok
İspanya
Serbest, mükellefin rızasıyla
Var
Var
Yok
Yok
İsveç
Serbest, Mükellefin rızasıyla
İdari kararla
Var
Yargı kararıyla Var
Kaçakçılık tekerrürü
Var
İsviçre
Sadece vergi incelemesi sırasında
Var
Var
Yok
Yok
İtalya
Serbest, mesai saatlerinde
Önceden izin alınarak
Var (Sahtekarlık davasında)
Ceza davası
Sadece kasa açılır ve belgeler mühürlenirse
Japonya
Serbest
Serbest
Var, (Ceza davası araştırmasında)
Ceza davası
Var
Kanada
Serbest
Serbest
Yok
Var
Kaçakçılık şüphesi
Var
Kore
Serbest
Sadece ceza davasında
Var
Var
Ceza davası
Var
Norveç
Serbest
Mükellefin huzurunda Var
Yok
Var
Ceza davası
Yok
Portekiz
Serbest
Mükellefin huzurunda veya arama izniyle
Yok
Var
Belgeler geçici olarak alınabilir
Yok
Slovakya
Serbest
Mükellefin rızasıyla
Var
Var
Ceza davası
Yok
Yeni Zelanda
Serbest
Serbest
Yok
Yok
Ceza davası
Yok
Yunanistan
Serbest, mesai saatlerinde
Yok
Var
Kaçakçılık şüphesi
Yok
TÜRKİYE
Serbest, mesai saatlerinde
Arama izni ile
Var
Var
Kaçakçılık şüphesi
Var
Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 12, ss. 54-57 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005); GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 7-8 http://unpan1.un.org/intradoc/ groups/public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005)
Tablo 3: OECD Ülkelerinde Vergi Denetimi İle İlgili Şartlar
Ülke
Denetimin Başlaması
ile İlgili İhbar
Denetim Süresinin
Sınırlandırılması
Denetim Yapma Saatleri
Son Tarhiyattan Önce
Mükellefe Bilgi Verilmesi
ABD
Var, Yazılı veya Sözlü
Uygun Saatler
Almanya
Var, Yazılı
Yok
İnceleme Raporu
Avustralya
Yok
Yok
Yok
Yok
Avusturya
Var, Yazılı
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Belçika
Yok, Son üç yılı aşan denetimler için Var, yazılı
Mesai Saatleri
İnceleme Raporundaki bazı bilgiler
Danimarka
Yok, (Uygulamada Var)
Yok, (Uygulamada Mesai Saatleri)
Ön İnceleme Raporu
Finlandiya
Var, Yazılı veya Sözlü
Yok, (Uygulamada Mesai Saatleri)
Ön İnceleme Raporu
Fransa
Denetim Programı Verilir
İşyerinde 3 ay
Mesai Saatleri
İhbar Mektubu
Hollanda
Yok, (Uygulamada Var)
Yok
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
İngiltere
Var, Yazılı
Uygun Saatler
İnceleme Raporu
İrlanda
Var, Yazılı
Yok
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
İspanya
Var, Yazılı
Var, 12 ay
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
İsveç
Var, Yazılı
8.00-19.00 arası
İnceleme Raporu
İsviçre
Var, Yazılı
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu veya Bitiş Tutanağı
İtalya
Yok
İşyerinde 30 gün
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Japonya
Yok, (Uygulamada Sözlü Var)
Yok
Yok, (Genellikle Mesai Saatleri)
Yok, (Uygulamada Sözlü Bilgi verilir)
Kanada
Yok
Yok
Yok
Öneri Mektubu
Kore
Var, 7 gün önceden yazılı ihbar gönderilir
Mesai Saatleri
Var
Lüksembourg
Yok, (Uygulamada Sözlü Var)
Yok
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Macaristan
Var, Yazılı
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Norveç
Yok
Yok
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Portekiz
Yok
6 ay
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Slovakya
Var, Yazılı
6 ay
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Yeni Zelanda
Yok
Yok
Yok
Öneri Mektubu
Yunanistan
Var, Yazılı
İşletme büyüklüğüne göre değişiyor
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
TÜRKİYE
Yok
Yok
Mesai Saatleri
Bitiş Tutanağı
Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 13, ss. 58-59 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005)
Tablo 4: OECD ve Bazı Ülkelerde Vergi idarelerinin Organizasyon Modelleri
Ülke
Vergi idaresinin Yapısı
Vergi idaresinin Organizasyon Modelleri
Vergi Türüne Göre
Fonksiyonel
Mükellef Odaklı
Karma
ABD
Yarı özerk yapı
M, B, Y *
B, Y
Almanya
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
Avustralya
Yarı özerk yapı
B, Y
M, B
Avusturya
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
Belçika
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
Bulgaristan
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
Çek Cumh.
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
Danimarka
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
Finlandiya
Yarı özerk yapı
B, Y
M
Fransa
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
Hollanda
Maliye Bakanlığına bağlı
Y
M, B
İngiltere
Yarı özerk yapı
M, B
Y
İrlanda
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
İspanya
Yarı özerk yapı
M, B, Y
İsveç
Yarı özerk yapı
B, Y
M
İsviçre
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
İtalya
Maliye Bakanlığına bağlı
B, Y
M
Japonya
Yarı özerk yapı
M
B, Y
Kanada
Yarı özerk yapı
M, B, Y
Kore
Yarı özerk yapı
M
B, Y
Lüksembourg
Maliye Bakanlığına bağlı
M
Y
Macaristan
Yarı özerk yapı
M
B, Y
Meksika
Yarı özerk yapı
M
B, Y
Norveç
Maliye Bakanlığına bağlı
M
B, Y
Polonya
Maliye Bakanlığına bağlı
M
B, Y
Portekiz
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
Romanya
Maliye Bakanlığına bağlı
M, Y
Rusya
Yarı özerk yapı
Y
M, B
Slovakya
Yarı özerk yapı
M, B, Y
Slovenya
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
Yeni Zelanda
Yarı özerk yapı
M
B, Y
Yunanistan
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
TÜRKİYE
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
* M – Merkez; B – Bölgesel; Y – Yerel
Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 1 ve 3, ss. 31-33 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005); GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 10 http://unpan1.un.org/intradoc/groups/ public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005)
YARARLANILAN KAYNAKLAR
[1] OECD, Taxpayers’ rights and obligations – a survey of the legal situation in OECD countries Committee of Fiscal Affairs, 27 April 1990. http://www.oecd.org/pdf/ M00023000/M00023881.pdf, (25.01.2005)
[2] GÖKBEL D., “Mükellef Hakları”, (Anadolu Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Eskişehir, 2000, ss. 32-36, 38-39, 41-42, 9.
[3] MUTLUER K., HEPER F. ve DÖNMEZ R., Vergi Hukuku, 2. baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1536, 2004, s.125.
[4] BENTLEY D., “Classifying Taxpayers' Rights”, Taxpayers' Rights: An International Perspective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, ss. 23-24, 29-31.
[5] OECD, Taxpayers’ Rights and Obligations – Practice Note, 10 Mayıs 2001, http://www1.oecd.org/daf/ FSM/gap002.html, s. 6, 4, 5. (26.03.2005)
[6] JAMES S., MURPHY K. and REİNHART M., “The Taxpayers’ Charter: A Case Study in Tax Administration”, http://ctsi.anu.edu.au/publications/....James.JAT.pdf, ss. 5-6, 6-13. (03.04.2005)
[7] GREENBAUM A., “United States Taxpayer Bill of Rights 1, 2 and 3; A Path to the Future or Old Whine in New Bottles?”, Taxpayers’ Rights: An İnternational Pespective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, s. 347.
[8] STATE BOARD OF EQUALİZATİON, “Taxpayers’ Rights Advocate’s 2003-04 Business Taxes Annual Report”, http://www.boe.ca.gov/pdf/bt0304.pdf, ss. 1-6. (08.04.2005)
[9] GERÇEK A., Çağdaş Eğilimler Çerçevesinde Türkiye’de Vergi İdaresi ve Vergi Denetiminin Yeniden Yapılandırılması, Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yayını No:13, Ekonomik ve Mali Araştırma Yarışması, Ankara: Oluş Yayıncılık, 2002, s. 69.
[10] Dünya Mükellefler Birliği üyesi ülkeler şunlardır: Avustralya, Avusturya, Almanya, ABD, Belarus, Belçika, Brezilya, Bulgaristan, Çin, Danimarka, Ermenistan, Estonya, Finlandiya, Fransa, Filipinler, Gürcistan, Hollanda, Hırvatistan, İtalya, İngiltere, İsveç, İsviçre, Japonya, Kanada, Kazakistan, Kenya, Kırgızistan, Kolombiya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Norveç, Portekiz, Polonya, Rusya, Slovakya, Şili, Tanzanya, Ukrayna, Uganda.
[11] Geniş bilgi için bkz. http://www.worldtaxpayers.org/ ve http://www1.worldbank.org/publicsect...lish/faqs.html (13.04.2005)
[12] DÖNMEZ R., “Yükümlü Hakları: Ortaya Çıkış Nedenleri ve Bir Kavramlaştırma Denemesi”, Yaklaşım, Yıl 12, Sayı 136, (Nisan 2004), s. 57.
[13] BENTLEY D., “Definitions and Development”, Taxpayers' Rights: An International Perspective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, s. 4.
[14] ATO, Taxpayers’ Charter – in detail, November 2003, s. 11, 8, 15, 9 http://www.ato.gov.au/content/downloads/ N2547charterweb.pdf (18.04.2005)
[15] IRS, “Your Rights as a Taxpayer”, Publication 1 (Rev. April 2005), s. 1 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p1.pdf, (18.04.2005)
[16] KIZILOT Ş., Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları, 8. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005, s. 59.
[17] ÖNCEL M.– KUMRULU A. –ÇAĞAN N., Vergi Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi, 10. baskı, 2002, s. 185.
[18] KASIMBAZI E., “Taxpayers’ Rights and Obligations: Analysis of Implementation and Enforsment Mechanism in Uganda”, DIIS Working Paper 2004/12, Copenhagen: Danish Institute for International Studies, 2004, s. 35 http://www.diis.dk/graphics/Publicat...ons_uganda.pdf (19.04.2005)
[19] ŞENYÜZ D., “Vergilemede İstikrar İlkesi ve Türk Vergi Mevzuatı”, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 15. Seri, Yıl 1991-1992, İstanbul, 1993, s. 212.
[20] KIRBAŞ S., Vergi Hukuku, 15. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2003, ss. 65-66.
[21] ÇAĞAN N., Vergilendirme Yetkisi, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları, 1982, s. 173.
[22] Virginia Department of Taxation, Virginia Taxpayer Bill of Rights, 2005, ss. 3-4 http://www.tax. virginia.gov/Web_PDFs/BillOfRights.pdf (22.04.2005);
[23] Bkz. IRS, “Examination of Returns, Appeal Rights and Claims for Refund”, Publication 556 (Rev. 2004), ss. 12-14 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p556.pdf (22.04.2005)
[24] Bkz. IRS, “The IRS Collection Process”, Publication 594 (Rev.2-2004), ss. 6-10 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p594.pdf (22.04.2005)
[25] IRS, “Your Appeal Rights and How To Prepare a Protest If You Don’t Agree”, Publication 5, 1999, ss. 1-2, http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p5.pdf (23.04.2005)
[26} Geniş bilgi için bkz. ÜZELTÜRK H., “Vergi Hukuku ve Adil Yargılama: Point-No-Point”, Vergi Dünyası, Sayı 250, Haziran 2002, ss. 152-156; ÖZGÜVEN A. V., “Adil Yargılanma İlkesi ve Vergi İhtilaflarındaki Uygulaması - I”, Vergi Sorunları, Sayı 197, Şubat 2005, ss. 195-201.
[27] State of Michigan Department of Treasury, Taxpayers Rights Handbook, 2003, ss. 22-24 http://www.michigan.gov/documents/2003TBORelec _76054_7.pdf (22.04.2005)
[28] Bkz. IRS, Modernizing America’s Tax Agency 2000, Publication 3349, 2000, ss. 33-35; Clive Steward FCA, Taxation Simplified 2000/2001, Ghalford: Management Books 2000 Ltd., 2000, s. 14.
[29] Bkz. IRS, Fiscal Year 2003 Annual Performance Plan, February 4 2002, ss. SC – 1-2; ATO, A New Tax Office for A New Tax System, 1999, s. 8, http://www.ato.gov.au/content/corporate/downloads/anto. pdf (23.04.2002); Maliye Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Vergi idaresinde Etkinlik Arayışları, Ankara, 2002, ss. 7-19.
[30] Maliye Bakanlığı, “Vergi Daireleri Toplam Kalite Yönetimi El Kitabı”, http://www.maliye.gov.tr/kalite/menu/elkitabi/ amac.htm (26.04.2005).
[31] Bkz. Maliye Bakanlığı, “Maliye Bakanlığı Toplam Kalite Yönetimi Uygulama Projesi”, http://www.maliye.gov.tr/ kalite/tky_proje/tkyup.htm (06.04.2005).
[32] ŞENYÜZ D., Vergi Usul Hukukunda Tebligat, 2. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1997, ss. 8-9.
[33] Bkz. GÜNEŞ G., Verginin Yasallığı İlkesi, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 1998, ss. 119-127.
[34] KARAKOÇ Y., Genel Vergi Hukuku, 3. baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004, s. 145.
[35] Bkz. KIRBAŞ S., “Vergi Hukukunda Vekilin Konumu ve Yetkileri”, Vergi Dünyası, Sayı 119, Temmuz 1991, ss. 53- 62.
[36] Bkz. ŞEKER N., Hukuksal Yapısıyla Vergi İncelemesi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1994, ss. 393-403, 151-163.
[37] Bkz. KARAKOÇ Y., Türk Vergi Ceza Hukukunda Pişmanlık ve Islah, 2. baskı, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını No: 76, 1997.
MÜKELLEF HAKLARI
KAYNAKÇA
AKKAYA, Mustafa, “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Vergi İdaresi Karşısındaki Konumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 46, Sayı 1-4, 1997, ss. 185-208.
AKSOY, Şerafettin, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 5. baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1999.
BAĞDINLI, İ. Halil, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilciler İle Ortakların Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Sorunları, Yıl 17, S. 119, (Ağustos 1998), ss. 59-72.
BAYKARA, Bekir, “Vergi Sorumluluğu, Vergiden Sorumluluk ve VUK’un 11. Maddesine Göre KDV’den Müteselsil Sorumluluk”, Vergi Dünyası, S. 222, (Şubat 2000), ss. 32-41.
BULUTOĞLU, Kenan, Türk Vergi Sistemi, Cilt II, 6. baskı, İstanbul, 1978.
CANDAN, Turgut, Kanuni Temsilcilerin Vergi ve Diğer Kamu Alacaklarından Sorumluluğu, Ankara: Tüze Yayıncılık, 1998.
ÇAĞAN, Nami, Vergi Hukukunda Süreler, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 389, 1975.
ÇELEN, Mustafa, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Dünyası, S. 273, (Mart 2004), ss. 99-115.
DEĞERLİ, Erol, “Yeni Düzenlemeye Göre Anonim ve Limited Şirketlerin Kamu Borçlarından Dolayı Ortakların Sorumlulukları”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 72, S. 4, (Aralık 1998), ss. 882-885.
DOĞRUSÖZ, Bumin, Türk Vergi Sisteminde Kaynakta Vergileme “Stopaj”, İstanbul: İstanbul SMMMO Yayını No: 3, 1992.
ERGİNAY, Akif, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Savaş Yayınları, 1998.
GERÇEK, Adnan, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilciler ve Ortakların Vergi Borcundan Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7, S. 83, (Kasım 1999), ss. 215-220.
GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku, C. II, Bursa: Ekin Kitabevi, 2003.
GÜRBOĞA, Erkan – Figen AKGÜL, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Belirlenmesi ve TTK İle Vergi Kanunları Açısından Sorumluluk Durumu”, Vergi Sorunları, Yıl 16, S. 110, (Kasım 1997), ss. 39-51.
KANETİ, Selim, Vergi Hukuku, 2. b., İstanbul: Filiz Kitabevi, 1989.
KARAKOÇ Yusuf, Genel Vergi Hukuku, 3.baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004.
KARAYALÇIN, Yaşar, “Vergi Hukuku Bakımından Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 15, (Mart 1994), ss. 5-9.
KIRBAŞ, Sadık, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2004.
KIRMAN, Ahmet, “Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, Mali Sorunlara Çözüm, S. 8, (Ağustos 1985), ss. 27-41.
KIZILOT, Şükrü, Danıştay Kararları ve Özelgeler (Muktezalar), C. 7, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 2005.
KIZILOT, Şükrü, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, C. I., Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1995.
MUTLUER, Kamil, Türk Vergi Sistemi (24. Ünite), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 511, 2000.
NARTER, Recep, “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Vergisel Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 17, (Mayıs 1994), ss. 73-82.
ÖNCEL Mualla – Ahmet KUMRULU – Nami ÇAĞAN, Vergi Hukuku, 12. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2005.
ÖNCEL, Mualla, “Türk Vergi Hukukunda Takas”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XXXV, Sayı 1-4, 1978, ss. 9-15.
ÖNCEL, Mualla, “Vergi Hukuku Açısından Sorumluluk”, Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un Anısına Armağan, Ankara: A.Ü. SBF Yayını No: 522, 1983, ss. 39-55.
ÖZTAN, Bilge, Medeni Hukukun Temel Kavramları, 11. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2003.
SABAN, Nihal, “3568 ve 4008 Sayılı Yasalar, Tebliğler ve Danıştay Kararları Ardından Meslek Mensupları, Mesleğin Konusu ve Sorumluluk”, Vergi Sorunları, S. 80, (Mayıs 1995), ss. 93-128.
SABAN, Nihal, “Vergi Hukukunda Sorumluluk”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991.
SARILI, Mustafa Ali, Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınevi, 2004.
ŞAMLIOĞLU, Servet – Yılmaz ÖZBALCI, Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yorum ve Açıklamaları, 2. baskı, Ankara: Feryal Matbaacılık Ltd. Şti., 1988.
ŞENYÜZ, Doğan, Türk Vergi Sistemi, 11. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005.
ŞENYÜZ, Doğan, Vergi Ceza Hukuku, 2. baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2003.
ŞİMŞEK, Edip, Amme Alacakları Tahsili Usulü Hakkında Kanun Şerhi, 2. baskı, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1996.
TAŞ, Metin, “Limited Şirket Ortaklarının Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7; S. 76, (Nisan 1999), ss. 64-66.
TOSUNER, Mehmet, “Limited Şirketlerde Ortakların Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 16, (Nisan 1994), ss. 29-33.
TUNCER, Selahattin – Salih ŞANVER, “Vergi Mükellefiyeti, Vergi Borcu – Vergi Mesuliyeti”, İktisat ve Maliye, Cilt V, Sayı 11, Şubat 1959, ss. 525-537.
ÜNLÜ, Cengiz, Amme Alacakları Tahsili usulü Hakkında Kanun, Ankara: Seçkin Yayınevi, 1995.
VURAL, Mahmut, Katma Değer Vergisi İade Rehberi, 2. baskı, İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, 2002.
ZORLU, Selahaddin, Vergi Hukuku, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Yayın No:1980/222, Ankara, 1981.
[1] Selahattin Tuncer – Salih Şanver, “Vergi Mükellefiyeti, Vergi Borcu – Vergi Mesuliyeti”, İktisat ve Maliye, Cilt V, Sayı 11, Şubat 1959, s. 525.
[2] Mualla Öncel, “Vergi Hukuku Açısından Sorumluluk”, Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un Anısına Armağan, Ankara: A.Ü. SBF Yayını No: 522, 1983, ss. 39-40; Mualla Öncel – Ahmet Kumrulu – Nami Çağan, Vergi Hukuku, 12. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2005, ss. 71-72.
[3] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 73.
[4] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 72; Yusuf Karakoç, Genel Vergi Hukuku, 3.baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004, s. 141.
[5] Sadık Kırbaş, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2004, s. 89.
[6] Şerafettin Aksoy, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 5. baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1999, s. 36.
[7] Kenan Bulutoğlu, Türk Vergi Sistemi, Cilt II, 6. baskı, İstanbul, 1978, s. 331.
[8] Selim Kaneti, Vergi Hukuku, 2. b., İstanbul: Filiz Kitabevi, 1989, s. 82.
[9] Hermann Piper, Steuerschuld und Steuerhaftung, 1964, s. 8’den nakleden Öncel, a.g.m., s. 45.
[10] “3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu” 13.06.1989 tarih ve 20194 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
[11] Mustafa Akkaya, “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Vergi İdaresi Karşısındaki Konumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 46, Sayı 1-4, 1997, s. 189.
[12] Bu grupta yer alan vergi ödevlisi durumundakilerin sorumluluğu, devletle mükellef arasındaki vergilendirme ilişkisiyle doğrudan bağlantılı değildir. Dolayısıyla burada vergi ödevlisi durumundakilere yüklenmiş bir mükellefiyet vardır ve bunun yerine getirilmemesi halinde, ceza muhatabı olarak kendilerine ceza verilmektedir. Karşılaştırma için bkz. Akkaya, a.g.m., ss. 189-190.
[13] Mustafa Ali Sarılı, Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınevi, 2004, s. 42.
[14] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 75.
[15] Hak ehliyeti ve fiil ehliyeti kavramı ve sınırlamaları hakkında geniş bilgi için bkz. Bilge Öztan, Medeni Hukukun Temel Kavramları, 11. baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2003, ss. 221-226.
[16] Sarılı, a.g.e., s. 33.
[17] Kaneti, a.g.e., s. 97.
[18] Öncel, a.g.m., ss. 49-50; Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 80.
[19] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 80; Karakoç, a.g.e., s. 162.
[20] Nihal Saban, “Vergi Hukukunda Sorumluluk”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991, s. 43.
[21] Akkaya, a.g.m., s. 188.
[22] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 81.
[23] Danıştay’ın vergi sorumlusunun yetkileri ile ilgili kararları karşılaştırmak için bkz. Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., ss. 81-82; Karakoç, a.g.e., ss. 165-167; Akkaya, a.g.m., ss. 197-201, Sarılı, a.g.e., ss. 45-49,
[24] 02.01.2004 tarih ve 25334 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
[25] Akkaya, a.g.m., s. 196.
[26] Mualla Öncel, “Türk Vergi Hukukunda Takas”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XXXV, Sayı 1-4, 1978, s. 14.
[27] Nami Çağan, Vergi Hukukunda Süreler, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 389, 1975, s. 124.
[28] Danıştay’ın konuyla ilgili çelişkili kararları hakkında bkz. Sarılı, a.g.e., ss. 46-48.
[29] Öncel, a.g.m., s. 44.
[30] Karakoç, a.g.e., s. 155.
[31] Kaneti, a.g.e., s. 83.
[32] Geniş bilgi için bkz. Doğan Şenyüz, Türk Vergi Sistemi, 11. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005, ss. 458-463.
[33] Sarılı, a.g.e., s. 137.
[34] Akif Erginay, Vergi Hukuku, 16. baskı, Ankara: Savaş Yayınları, 1998, ss. 67-70.
[35] Erginay, a.g.e., ss. 64-67.
[36] 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda “kanuni ve mansup mirasçı” kavramları yerine “yasal ve atanmış mirasçı” kavramları kullanılmıştır.
[37] Şükrü Kızılot, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, C. I., Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1995, s. 328.
[38] Mirasçıların sorumluluğu ile ilgili “miras ortaklığı ve müteselsil sorumluluk” hükümleri 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 640-641. maddelerinde düzenlenmiştir.
[39] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 79.
[40] Kanuni temsilcilerin vergisel sorumluluğu hakkında geniş bilgi için bkz. Turgut Candan, Kanuni Temsilcilerin Vergi ve Diğer Kamu Alacaklarından Sorumluluğu, Ankara: Tüze Yayıncılık, 1998, s. 7.
[41] Karakoç, a.g.e., s. 151.
[42] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 74.
[43] Kırbaş, a.g.e., s. 83.
[44] Kaneti, a.g.e., s. 230.
[45] İ. Halil Bağdınlı, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilciler İle Ortakların Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Sorunları, Yıl 17, S. 119, (Ağustos 1998), s. 65.
[46] Kızılot, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, a.g.e., ss. 272-273.
[47] Erkan Gürboğa – Figen Akgül, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Belirlenmesi ve TTK İle Vergi Kanunları Açısından Sorumluluk Durumu”, Vergi Sorunları, Yıl 16, S. 110, (Kasım 1997), s. 50.
[48] Edip Şimşek, Amme Alacakları Tahsili Usulü Hakkında Kanun Şerhi, 2. baskı, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1996, ss. 443-444.
[49] Ahmet Kırman, “Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk”, Mali Sorunlara Çözüm, S. 8, (Ağustos 1985), ss. 40-41.
[50] Mehmet Tosuner, “Limited Şirketlerde Ortakların Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 16, (Nisan 1994), s. 30.
[51] Adnan Gerçek, “Limited Şirketlerde Kanuni Temsilciler ve Ortakların Vergi Borcundan Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7, S. 83, (Kasım 1999), s. 219.
[52] Erol Değerli, “Yeni Düzenlemeye Göre Anonim ve Limited Şirketlerin Kamu Borçlarından Dolayı Ortakların Sorumlulukları”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 72, S. 4, (Aralık 1998), ss. 882-885.
[53] Metin Taş, “Limited Şirket Ortaklarının Kamu Borçlarından Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 7; S. 76, (Nisan 1999), s. 66.
[54] Kaneti, a.g.e., s. 175.
[55] Nihal Saban, “3568 ve 4008 Sayılı Yasalar, Tebliğler ve Danıştay Kararları Ardından Meslek Mensupları, Mesleğin Konusu ve Sorumluluk”, Vergi Sorunları, S. 80, (Mayıs 1995), s. 116.
[56] Selahaddin Zorlu, Vergi Hukuku, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Yayın No:1980/222, Ankara, 1981, s. 42.
[57] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 85.
[58] Zorlu, a.g.e., s. 43.
[59] Yaşar Karayalçın, “Vergi Hukuku Bakımından Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 15, (Mart 1994), s. 6.
[60] Candan, a.g.e., s. 91.
[61] Recep Narter, “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Vergisel Sorumluluğu”, Yaklaşım, Yıl 2, S. 17, (Mayıs 1994), s. 77; Dnş. 3. D. 27.06.2001, E:2001/2547, K:2001/3219 (Şükrü Kızılot, Danıştay Kararları ve Özelgeler (Muktezalar), C. 7, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 2005, ss. 655-657).
[62] Candan, a.g.e., s. 94; Dnş. 4. D., 10.11.1998, E:1998/1105, K:1998/3997.
[63] Cengiz Ünlü, Amme Alacakları Tahsili usulü Hakkında Kanun, Ankara: Seçkin Yayınevi, 1995, s. 704.
[64] Karakoç, a.g.e., s. 172.
[65] Bekir Baykara, “Vergi Sorumluluğu, Vergiden Sorumluluk ve VUK’un 11. Maddesine Göre KDV’den Müteselsil Sorumluluk”, Vergi Dünyası, S. 222, (Şubat 2000), s. 33.
[66] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 85.
[67] Aynı yönde karar için bkz. Dnş. 9. D., 19.06.2002, E:2001/3746, K:2002/3174.
[68] Mahmut Vural, Katma Değer Vergisi İade Rehberi, 2. baskı, İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, 2002, s. 509.
[69] Yasaların kendisine yüklediği ödevleri eksiksiz yerine getiren iyi niyetli yükümlülerin mal aldıkları kişilerin vergiyi ödeyip ödemediklerini takip etmeleri ve onları bu yönde zorlamaları olanaklı olmadığı gibi, bu kişilerin hareketlerinden sorumlu tutulmaları da hukukun temel ilkelerine aykırıdır. Dnş. 7. D., 25.02.2004, E:2000/7946, K:2004/465 (Yaklaşım, Yıl 13, S. 146, (Şubat 2005), s. 256).
[70] Öncel-Çağan-Kumrulu, a.g.e., s. 86.
[71] Dnş. 7. D., 30.11.1971, E:1970/5200, K:1971/4122, (Servet Şamlıoğlu – Yılmaz Özbalcı, Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yorum ve Açıklamaları, 2. baskı, Ankara: Feryal Matbaacılık Ltd. Şti., 1988, s. 75).
[72] Bağdınlı; a.g.m., s. 66.
[73] Karayalçın, a.g.m., s. 7; Dnş. 3. D., 19.03.1985, E:1984/1488, K:1985/848, Danıştay Dergisi, S. 60-61, s. 189; Dnş. 9.D., 27.08.1994, E:1994/1114, K:1994/3639, (Candan, a.g.e., s. 118).
[74] Kemal Gözler, İdare Hukuku, C. II, Bursa: Ekin Kitabevi, 2003, s. 978.
[75] Kamil Mutluer, Türk Vergi Sistemi (24. Ünite), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 511, 2000, s. 381.
[76] Doğan Şenyüz, Vergi Ceza Hukuku, 2. baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2003, s. 46.
[77] Bumin Doğrusöz, Türk Vergi Sisteminde Kaynakta Vergileme “Stopaj”, İstanbul: İstanbul SMMMO Yayını No: 3, 1992, s. 52.
[78] 01.01.1989 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 10.12.1988 tarih ve 20017 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
[79] Narter, a.g.m., ss. 77-78.
[80] Kaneti, a.g.e., s. 88.
[81] Dnş. VDDGK, 01.05.1992, E:1991/421, K:1992/148 (Aktaran Mustafa Çelen, “Anonim Şirketlerde Kanuni Temsilcilerin Vergisel Sorumluluğu”, Vergi Dünyası, S. 273, (Mart 2004), s. 105).
[82] Öncel – Kumrulu – Çağan, a.g.e., s. 76.
Tablo 1: OECD Ülkelerinde Mükelleflerin Bilgilendirilmesinde Kullanılan Araçlar
Ülke
Vergi Sistemi ile İlgili Yayın, Rehber ve Kılavuzlar
İnternetle Sunulan Bilgi
Ücretsiz
Telefon Bağlantısı
Beyanname Düzenleme Kılavuzu
Vergi Avantajları Rehberi
Genel Yayınlar
Okullarda Özel Materyaller
Vergilerin Harcanması İle İlgili Yayınlar
ABD
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Almanya
Var
Var
Var
Yok
Var
Var
Yok
Avustralya
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Avusturya
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
Belçika
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
Danimarka
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Yok
Finlandiya
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
Fransa
Var
Var
Var
Ders Var
Var
Var
Yok
Hollanda
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Var
İngiltere
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
İrlanda
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
İspanya
Var
Var
Var
Yok
Var
Var
Var
İsveç
Var
Var
Var
Ders Var
Var
Var
Yok
İsviçre
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Yok
İtalya
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
Japonya
Var
Var
Var
Var
Var
Var
Yok
Kanada
Var
Var
Var
Var
Var
Yok
Var
Norveç
Var
Var
Var
Yok
Bazı Yerel İdareler
Var
Yok
Portekiz
Var
Var
Var
Yok
Var
Var
Yok
Yeni Zelanda
Var
Var
Var
Ders Var
Var
Var
Yok
Yunanistan
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
TÜRKİYE
Var
Var
Var
Yok
Yok
Var
Yok
Kaynak: GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 3 http://unpan1.un.org/intradoc/ groups/public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005); OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler http://www.oecd.org/ dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005).
Tablo 2: OECD Ülkelerinde Özel Hayatın Gizliliğine Uyulma Durumu
Ülke
İşyerine ve Konuta Girebilme
Aramada Yetki Belgesi
(Arama İzni) Gereksinimi
Belgelere El Koyma
İşyeri
Konut
İşyeri
Konut
Sınırlama
Arama İzni İhtiyacı
ABD
Mükellefin rızası veya Mahkeme kararı gerekli
Var
Var
Vergi suçu
Var
Almanya
Serbest
Serbest
Soruşturma davası için
Ceza davası
Var
Avustralya
Serbest
Serbest
Yok, Sadece sahtekarlık davasında kullanılabilir
Sadece arama iznine bağlı olarak belgelere el konulabilir
Avusturya
Serbest
Serbest
Var, Sınırlı
Var
Vergi suçu
Var
Belçika
Serbest, uygun saatlerde
5.00 – 21.00 saatleri arası
Yok
Var
Vergi suçu
Var
Danimarka
Serbest
Arama izni gerekli
Var, (Ceza davası için)
Var
Vergi suçu
Var
Finlandiya
Serbest
Var (Vergi suçu şüphesinde)
Yok
Var
Ceza davası
Var
Fransa
Serbest
Arama izni gerekli
Var
Var
Kaçakçılık şüphesi
Var
Hollanda
Serbest, mesai saatlerinde
Arama izni gerekli
Var, (Ceza davası için)
Ceza davası
Yok
İngiltere
Gelir vergisi - arama izni
KDV - Serbest
Arama izni gerekli
Var
Var
Kaçakçılık şüphesi
Var
İrlanda
Belirlenen saatlerde Serbest
Yok
Yok
-
Yok
İspanya
Serbest, mükellefin rızasıyla
Var
Var
Yok
Yok
İsveç
Serbest, Mükellefin rızasıyla
İdari kararla
Var
Yargı kararıyla Var
Kaçakçılık tekerrürü
Var
İsviçre
Sadece vergi incelemesi sırasında
Var
Var
Yok
Yok
İtalya
Serbest, mesai saatlerinde
Önceden izin alınarak
Var (Sahtekarlık davasında)
Ceza davası
Sadece kasa açılır ve belgeler mühürlenirse
Japonya
Serbest
Serbest
Var, (Ceza davası araştırmasında)
Ceza davası
Var
Kanada
Serbest
Serbest
Yok
Var
Kaçakçılık şüphesi
Var
Kore
Serbest
Sadece ceza davasında
Var
Var
Ceza davası
Var
Norveç
Serbest
Mükellefin huzurunda Var
Yok
Var
Ceza davası
Yok
Portekiz
Serbest
Mükellefin huzurunda veya arama izniyle
Yok
Var
Belgeler geçici olarak alınabilir
Yok
Slovakya
Serbest
Mükellefin rızasıyla
Var
Var
Ceza davası
Yok
Yeni Zelanda
Serbest
Serbest
Yok
Yok
Ceza davası
Yok
Yunanistan
Serbest, mesai saatlerinde
Yok
Var
Kaçakçılık şüphesi
Yok
TÜRKİYE
Serbest, mesai saatlerinde
Arama izni ile
Var
Var
Kaçakçılık şüphesi
Var
Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 12, ss. 54-57 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005); GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 7-8 http://unpan1.un.org/intradoc/ groups/public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005)
Tablo 3: OECD Ülkelerinde Vergi Denetimi İle İlgili Şartlar
Ülke
Denetimin Başlaması
ile İlgili İhbar
Denetim Süresinin
Sınırlandırılması
Denetim Yapma Saatleri
Son Tarhiyattan Önce
Mükellefe Bilgi Verilmesi
ABD
Var, Yazılı veya Sözlü
Uygun Saatler
Almanya
Var, Yazılı
Yok
İnceleme Raporu
Avustralya
Yok
Yok
Yok
Yok
Avusturya
Var, Yazılı
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Belçika
Yok, Son üç yılı aşan denetimler için Var, yazılı
Mesai Saatleri
İnceleme Raporundaki bazı bilgiler
Danimarka
Yok, (Uygulamada Var)
Yok, (Uygulamada Mesai Saatleri)
Ön İnceleme Raporu
Finlandiya
Var, Yazılı veya Sözlü
Yok, (Uygulamada Mesai Saatleri)
Ön İnceleme Raporu
Fransa
Denetim Programı Verilir
İşyerinde 3 ay
Mesai Saatleri
İhbar Mektubu
Hollanda
Yok, (Uygulamada Var)
Yok
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
İngiltere
Var, Yazılı
Uygun Saatler
İnceleme Raporu
İrlanda
Var, Yazılı
Yok
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
İspanya
Var, Yazılı
Var, 12 ay
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
İsveç
Var, Yazılı
8.00-19.00 arası
İnceleme Raporu
İsviçre
Var, Yazılı
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu veya Bitiş Tutanağı
İtalya
Yok
İşyerinde 30 gün
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Japonya
Yok, (Uygulamada Sözlü Var)
Yok
Yok, (Genellikle Mesai Saatleri)
Yok, (Uygulamada Sözlü Bilgi verilir)
Kanada
Yok
Yok
Yok
Öneri Mektubu
Kore
Var, 7 gün önceden yazılı ihbar gönderilir
Mesai Saatleri
Var
Lüksembourg
Yok, (Uygulamada Sözlü Var)
Yok
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Macaristan
Var, Yazılı
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Norveç
Yok
Yok
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Portekiz
Yok
6 ay
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Slovakya
Var, Yazılı
6 ay
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
Yeni Zelanda
Yok
Yok
Yok
Öneri Mektubu
Yunanistan
Var, Yazılı
İşletme büyüklüğüne göre değişiyor
Mesai Saatleri
İnceleme Raporu
TÜRKİYE
Yok
Yok
Mesai Saatleri
Bitiş Tutanağı
Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 13, ss. 58-59 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005)
Tablo 4: OECD ve Bazı Ülkelerde Vergi idarelerinin Organizasyon Modelleri
Ülke
Vergi idaresinin Yapısı
Vergi idaresinin Organizasyon Modelleri
Vergi Türüne Göre
Fonksiyonel
Mükellef Odaklı
Karma
ABD
Yarı özerk yapı
M, B, Y *
B, Y
Almanya
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
Avustralya
Yarı özerk yapı
B, Y
M, B
Avusturya
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
Belçika
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
Bulgaristan
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
Çek Cumh.
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
Danimarka
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
Finlandiya
Yarı özerk yapı
B, Y
M
Fransa
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
Hollanda
Maliye Bakanlığına bağlı
Y
M, B
İngiltere
Yarı özerk yapı
M, B
Y
İrlanda
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
İspanya
Yarı özerk yapı
M, B, Y
İsveç
Yarı özerk yapı
B, Y
M
İsviçre
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B
Y
İtalya
Maliye Bakanlığına bağlı
B, Y
M
Japonya
Yarı özerk yapı
M
B, Y
Kanada
Yarı özerk yapı
M, B, Y
Kore
Yarı özerk yapı
M
B, Y
Lüksembourg
Maliye Bakanlığına bağlı
M
Y
Macaristan
Yarı özerk yapı
M
B, Y
Meksika
Yarı özerk yapı
M
B, Y
Norveç
Maliye Bakanlığına bağlı
M
B, Y
Polonya
Maliye Bakanlığına bağlı
M
B, Y
Portekiz
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
Romanya
Maliye Bakanlığına bağlı
M, Y
Rusya
Yarı özerk yapı
Y
M, B
Slovakya
Yarı özerk yapı
M, B, Y
Slovenya
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
Yeni Zelanda
Yarı özerk yapı
M
B, Y
Yunanistan
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
TÜRKİYE
Maliye Bakanlığına bağlı
M, B, Y
* M – Merkez; B – Bölgesel; Y – Yerel
Kaynak: OECD, Tax Administration in OECD Countries: Comparative İnformation Series (2004), 2004, Ekler Tablo 1 ve 3, ss. 31-33 http://www.oecd.org/dataoecd/28/2/33866659.pdf (18.04.2005); GORANOVİC P., “Taxpayers’ Rights and Tax Administration in Montenegro”, s. 10 http://unpan1.un.org/intradoc/groups/ public/documents/ nispacee/unpan004534.pdf (15.04.2005)
YARARLANILAN KAYNAKLAR
[1] OECD, Taxpayers’ rights and obligations – a survey of the legal situation in OECD countries Committee of Fiscal Affairs, 27 April 1990. http://www.oecd.org/pdf/ M00023000/M00023881.pdf, (25.01.2005)
[2] GÖKBEL D., “Mükellef Hakları”, (Anadolu Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Eskişehir, 2000, ss. 32-36, 38-39, 41-42, 9.
[3] MUTLUER K., HEPER F. ve DÖNMEZ R., Vergi Hukuku, 2. baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1536, 2004, s.125.
[4] BENTLEY D., “Classifying Taxpayers' Rights”, Taxpayers' Rights: An International Perspective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, ss. 23-24, 29-31.
[5] OECD, Taxpayers’ Rights and Obligations – Practice Note, 10 Mayıs 2001, http://www1.oecd.org/daf/ FSM/gap002.html, s. 6, 4, 5. (26.03.2005)
[6] JAMES S., MURPHY K. and REİNHART M., “The Taxpayers’ Charter: A Case Study in Tax Administration”, http://ctsi.anu.edu.au/publications/....James.JAT.pdf, ss. 5-6, 6-13. (03.04.2005)
[7] GREENBAUM A., “United States Taxpayer Bill of Rights 1, 2 and 3; A Path to the Future or Old Whine in New Bottles?”, Taxpayers’ Rights: An İnternational Pespective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, s. 347.
[8] STATE BOARD OF EQUALİZATİON, “Taxpayers’ Rights Advocate’s 2003-04 Business Taxes Annual Report”, http://www.boe.ca.gov/pdf/bt0304.pdf, ss. 1-6. (08.04.2005)
[9] GERÇEK A., Çağdaş Eğilimler Çerçevesinde Türkiye’de Vergi İdaresi ve Vergi Denetiminin Yeniden Yapılandırılması, Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yayını No:13, Ekonomik ve Mali Araştırma Yarışması, Ankara: Oluş Yayıncılık, 2002, s. 69.
[10] Dünya Mükellefler Birliği üyesi ülkeler şunlardır: Avustralya, Avusturya, Almanya, ABD, Belarus, Belçika, Brezilya, Bulgaristan, Çin, Danimarka, Ermenistan, Estonya, Finlandiya, Fransa, Filipinler, Gürcistan, Hollanda, Hırvatistan, İtalya, İngiltere, İsveç, İsviçre, Japonya, Kanada, Kazakistan, Kenya, Kırgızistan, Kolombiya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Norveç, Portekiz, Polonya, Rusya, Slovakya, Şili, Tanzanya, Ukrayna, Uganda.
[11] Geniş bilgi için bkz. http://www.worldtaxpayers.org/ ve http://www1.worldbank.org/publicsect...lish/faqs.html (13.04.2005)
[12] DÖNMEZ R., “Yükümlü Hakları: Ortaya Çıkış Nedenleri ve Bir Kavramlaştırma Denemesi”, Yaklaşım, Yıl 12, Sayı 136, (Nisan 2004), s. 57.
[13] BENTLEY D., “Definitions and Development”, Taxpayers' Rights: An International Perspective, (Editor: Duncan Bentley), Adelaide: Hyde Park Press, 1998, s. 4.
[14] ATO, Taxpayers’ Charter – in detail, November 2003, s. 11, 8, 15, 9 http://www.ato.gov.au/content/downloads/ N2547charterweb.pdf (18.04.2005)
[15] IRS, “Your Rights as a Taxpayer”, Publication 1 (Rev. April 2005), s. 1 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p1.pdf, (18.04.2005)
[16] KIZILOT Ş., Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları, 8. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005, s. 59.
[17] ÖNCEL M.– KUMRULU A. –ÇAĞAN N., Vergi Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi, 10. baskı, 2002, s. 185.
[18] KASIMBAZI E., “Taxpayers’ Rights and Obligations: Analysis of Implementation and Enforsment Mechanism in Uganda”, DIIS Working Paper 2004/12, Copenhagen: Danish Institute for International Studies, 2004, s. 35 http://www.diis.dk/graphics/Publicat...ons_uganda.pdf (19.04.2005)
[19] ŞENYÜZ D., “Vergilemede İstikrar İlkesi ve Türk Vergi Mevzuatı”, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 15. Seri, Yıl 1991-1992, İstanbul, 1993, s. 212.
[20] KIRBAŞ S., Vergi Hukuku, 15. baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2003, ss. 65-66.
[21] ÇAĞAN N., Vergilendirme Yetkisi, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları, 1982, s. 173.
[22] Virginia Department of Taxation, Virginia Taxpayer Bill of Rights, 2005, ss. 3-4 http://www.tax. virginia.gov/Web_PDFs/BillOfRights.pdf (22.04.2005);
[23] Bkz. IRS, “Examination of Returns, Appeal Rights and Claims for Refund”, Publication 556 (Rev. 2004), ss. 12-14 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p556.pdf (22.04.2005)
[24] Bkz. IRS, “The IRS Collection Process”, Publication 594 (Rev.2-2004), ss. 6-10 http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p594.pdf (22.04.2005)
[25] IRS, “Your Appeal Rights and How To Prepare a Protest If You Don’t Agree”, Publication 5, 1999, ss. 1-2, http://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p5.pdf (23.04.2005)
[26} Geniş bilgi için bkz. ÜZELTÜRK H., “Vergi Hukuku ve Adil Yargılama: Point-No-Point”, Vergi Dünyası, Sayı 250, Haziran 2002, ss. 152-156; ÖZGÜVEN A. V., “Adil Yargılanma İlkesi ve Vergi İhtilaflarındaki Uygulaması - I”, Vergi Sorunları, Sayı 197, Şubat 2005, ss. 195-201.
[27] State of Michigan Department of Treasury, Taxpayers Rights Handbook, 2003, ss. 22-24 http://www.michigan.gov/documents/2003TBORelec _76054_7.pdf (22.04.2005)
[28] Bkz. IRS, Modernizing America’s Tax Agency 2000, Publication 3349, 2000, ss. 33-35; Clive Steward FCA, Taxation Simplified 2000/2001, Ghalford: Management Books 2000 Ltd., 2000, s. 14.
[29] Bkz. IRS, Fiscal Year 2003 Annual Performance Plan, February 4 2002, ss. SC – 1-2; ATO, A New Tax Office for A New Tax System, 1999, s. 8, http://www.ato.gov.au/content/corporate/downloads/anto. pdf (23.04.2002); Maliye Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Vergi idaresinde Etkinlik Arayışları, Ankara, 2002, ss. 7-19.
[30] Maliye Bakanlığı, “Vergi Daireleri Toplam Kalite Yönetimi El Kitabı”, http://www.maliye.gov.tr/kalite/menu/elkitabi/ amac.htm (26.04.2005).
[31] Bkz. Maliye Bakanlığı, “Maliye Bakanlığı Toplam Kalite Yönetimi Uygulama Projesi”, http://www.maliye.gov.tr/ kalite/tky_proje/tkyup.htm (06.04.2005).
[32] ŞENYÜZ D., Vergi Usul Hukukunda Tebligat, 2. baskı, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 1997, ss. 8-9.
[33] Bkz. GÜNEŞ G., Verginin Yasallığı İlkesi, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 1998, ss. 119-127.
[34] KARAKOÇ Y., Genel Vergi Hukuku, 3. baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2004, s. 145.
[35] Bkz. KIRBAŞ S., “Vergi Hukukunda Vekilin Konumu ve Yetkileri”, Vergi Dünyası, Sayı 119, Temmuz 1991, ss. 53- 62.
[36] Bkz. ŞEKER N., Hukuksal Yapısıyla Vergi İncelemesi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1994, ss. 393-403, 151-163.
[37] Bkz. KARAKOÇ Y., Türk Vergi Ceza Hukukunda Pişmanlık ve Islah, 2. baskı, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını No: 76, 1997.
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Vergilemede Mükellef Hakları Ve Türkiye" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Ararat'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Vergilemede Mükellef Hakları Ve Türkiye
