|
KIYMETLİ EVRAK HUKUKU
-Çekin özellikleri;
• Çek,bir gerçek kişi üzerine çekilemez
• Çeke konan vade yazılmamış hükmündedir,çek görüldüğünde ödenir
• Muhatap ile hamil arasında bir ilişki yoktur
• Nama,emre ve hamiline yazılabilir
• Muhatap lehine yapılan ciro,makbuz hükmündedir.Bu nedenle çeklerde muhatap lehine ciro yapılamaz
-Poliçenin uygulamadan doğan ihtiyarı kayıtları;
• Tahkim kaydı
• Provizyon kaydı
• Bila işar kaydı
• Bedel kaydı
• Adres kaydı,poliçenin kanunda zikredilen ihtiyari kayıtlarından biridir
-Tahviller,katılma senetleri ve intifa senetleri nama ve hamiline yazılı olarak;menkul kıymetler hamiline yazılı olarak düzenlenebilir,emre yazılı olarak düzenlenemez.Finansman bonolarının emre veya hamiline düzenlenmesi mümkündür.
-Protestodan muafiyet halleri;
• Mücbir sebep
• Muhataba karşı icra takibi yapılmış olması iflas etmesi
• Daha önce adem-i kabul protestosunun çekilmiş olması
• Poliçeye “Masrafsız iade” kaydının konmuş olması
• Muhatabın veya kabule arzı yasaklanmış bir poliçe keşidecisinin iflas etmiş olmaları halinde,müracaat hakkının kullanılmış olması protesto çekilmesine bağlı değildir.Bu durumlarda,iflas ilamının ibrası yeterli olup,protesto düzenletmeye ihtiyaç yoktur
-Nama yazılı hisse senetlerinin devri için zilyetliğin devredilmiş olması ve devir beyanı(temlikname) gereklidir.Devir beyanı evrak üzerine yazılabileceği gibi ayrı bir kağıt üzerine yazılabilir.
-Son hamilin müracaat hakkı;
• Poliçenin kabul edilmeyen ve ödenmeyen kısmı
• Masraflar
• Faiz kaydının bulunduğu hallerde faiz
• Temerrüt faizi
-Çekte hamilin,müracaat borçlularına karşı talep hakkının tabi olduğu zamanaşımı süresi 6 aydır.Bu süre,çekin ibraz süresinin bittiği tarihten itibaren işlemeye başlar
-Poliçenin kabul edilmemesi yada ödenmemesi halinde son hamilin kendinden önceki cirantaya ihbarda bulunacağı süre 4 iş günüdür.Protestonun çekildiği gün ile tatil günleri bu hesaba dahil değildir.Poliçede protestodan muafiyet kaydı varsa,süre,senedin ibraz edildiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlar
-Hamiline yazılı bir senedi kaybeden borçlunun mahkemeden aldığı iptal kararının hukuki niteliği şeklen hak sahipliğini teşkil eder.Maddi hukuk yönünden kararın herhangi bir etkisi yoktur.İptal kararı hakkın mevcudiyetinine,muhtevasına ve bu hak üzerindeki tasarruf yetkisine tesir etmez.
-Görüldüğünde ödenecek poliçelerde ibraz süresi,keşide tarihinden itibaren 1 yıldır
-Beyaz ciro ile senedi elinde bulunduran kimse;
• Boşluğa kendi ismini yazabilir
• Tekrar beyaz ciro yapabilir
• Senede hiçbir şey yapmadan verebilir
• Başka birinin ismini yazabilir
-Poliçede avalin kimin lehine verildiği belli değilse keşideci lehine verilmiş kabul olunur
-Nama yazılı olarak düzenlenebilecekler;
• İrat senetleri
• Hayat sigorta poliçeleri
• Rehinli tahviller
• Taşıma senedi
• Menkul kıymet yatırım fonları,hamiline veya emre yazılı olarak düzenlenebilir;nama yazılı olarak düzenlenemez
-Poliçenin geçerli olabilmesi için belli bir meblağın kayıtsız şartsız havale edilmiş olması şarttır.
-Aval ile ilgili olarak;
• Aval,bağımsız bir borç ilişkisi meydan getirdiğinden dolayı avalle temin edilen borç geçersiz olsa dahi aval verenin borcu kural olarak geçerlidir.Ancak avalle temin edilen borç şekil noksanlığı sebebiyle geçersiz ise aval verenin taahhüdü de geçersiz sayılır.
• Aval poliçenin ön veya arka yüzüne yazılabilir
• Aval veren, lehine aval verdiği şahıs gibi sorumlu olur ve onun tabi olduğu zamanaşımına tabi olur.
• Avalist,senedin şekline ilişkin tüm defileri ileri sürebilir
• Avalist,lehine aval verdiği şahsın sahip olduğu mutlak defileri ileri süremez
-Hamiline yazılı olarak düzenlenebilecek senetler;
• Mevduat sertifikaları
• Katılma senetleri
• Taşınmaz mal karşılık gösterilerek çıkarılan senetler
• İpotekli borç senetleri
• Makbuz senedi,kanunen emre yazılı senet olduğundan hamiline yazılı olarak düzenlenemez
-Çekle ilgili açıklamalar;
• Çekte muhatabın cirosu batıldır
• Çekte suret çıkarılması caiz değildir
• Çekte araya girme söz konusu değildir
• Çek damga vergisine tabi değildir
• Çek üzerine yazılmış kabul şerhi yazılmamış sayılır ve çekin geçerliliğini etkilemez
-Emre yazılı bir senetten doğan hakları devretmek için temlik cirosu ile senedin devredilmesi ve zilyetliğin intikali gerekir.Tek yol bu değildir,alacağın temlikine ilişkin esaslar dahilinde devri mümkün olabileceği gibi miras,cebri icra yolları ile intikali de mümkündür.
-Çek,nama,emre ve hamiline düzenlenebilir
-TTK 661 ve 665,Kambiyo ilişkisinde son hamilin,kabul eden muhataba karşı açacağı davalarda zamanaşımı süresi;vadeden itibaren 3 yıldır
-Taşıma senedi,karayolu ile taşımada malı temsil eden senettir.Konişmento,deniz yolu ile taşımada malı temsil eden senettir.Makbuz senedi,eşyanın mülkiyetinin naklini sağlar;varant ise eşyanın rehnedilmesini sağlar.
-Kar-zarar ortaklığı senetleri nama yazılı olarak düzenlenebilir
-Cironun hukuki mahiyeti “havale” niteliğindedir
-Kambiyo ilişkisi için öngörülen zamanaşımını kesen sebepler kanunda tahdidi olarak sayılmıştır bunlar;
• Alacaklının dava açması
• Alacaklının takip talebinde bulunması
• Davanın ihbarı
• Alacağın iflas masasına kaydedilmesi
-Lehtarın ad ve soyadının yazılması,TTK ’nın 688,bononun zorunlu şekil unsurlarından biridir.
-TTK nın 603, poliçe,vadeden önce muhatabın ikamet ettiği yerde kabule arz edilir.Adresli veya ikametgahlı poliçede dahi bu esas değişmez,yani senet,muhatabın ikametgahında kabule arz edilir
-Eşya hukuku senetlerinden biri olan varant,makbuz senedi ile birlikte tevdi olunan şeylerin mülkiyetini nakleder.
-Kambiyo ilişkisi için öngörülen zamanaşımına ilişkin açıklamalar;
• Zamanaşımını durduran sebepler kanunda belirtilmemiştir
• Zamanaşımını kesen sebepler kanunda tahdidi olarak sayılmıştır
• Poliçede müteselsil borçlulardan birine karşı kesilen zamanaşımı diğerlerine de sirayet eder
• Sürelerin hesaplanmasında Borçlar Kanunu’ndaki genel kurallar uygulanır
• Zamanaşımını kesen muamele bütün borçlular hakkında hüküm ifade etmez,zamanaşımını kesen muamele her kim hakkında vaki olmuşsa ancak onun hakkında hüküm ifade eder.
-Bonoda bulunması gerekli şekil şartları;
• “Bono” veya “Emre muharrer senet” ibaresi
• Lehdarın adı soyadı
• Senedin düzenleme yeri ve tarihi
• Ödeme yeri
• Muayyen bir bedelin kayıtsız şartsız ödeneceği vaadi
• Senedi tanzim edenin imzası
Not:Bonoda,poliçe gibi üçlü değil,ikili bir borç ilişkisi söz konusudur,bonoda muhatap bulunmamaktadır.
-Poliçede birden fazla ödeme yerinin gösterilmesi poliçeyi geçersiz hale getirir.
-Emtia senetlerinde,senedin tanzimine sebep olan asıl borç ilişkisi ile senet arasında bir bağlılık söz konusudur.Yani asıl borç ilişkisi,senet üzerinde etki meydana getirmektedir.Bu nedenle bu senetler illi kıymetli evrak niteliğindedir.İpotekli borç senedi,irat senedi,poliçe ve çek asıl borç ilişkisinden bağımsız mücerret kıymetli evrak niteliğindedir.
-Emre yazılı ödeme vaadinde araya girme suretiyle ödeme bulunmamaktadır.Bu bakımdan bonodan farklıdır.
-Çekin zorunlu şekil şartları;
• “Çek” kelimesi
• Keşide yeri ve tarihi
• Muhatabın adı-soyadı
• Muayyen meblağ
• Lehdarın adı-soyadı bulunması kanunda zikredilen ihtiyari kayıtlardan biridir.
-Başka bir amaçla yapıldığı ciro şerhinden anlaşılmadıkça bir ciro,temlik cirosu sayılır.
-İhbar mecburiyetine ilişkin açıklamalar;
• İhbar mecburiyetinden muafiyet konusunda taraflar arasında yapılan anlaşmalar geçersizdir
• İhbar mecburiyetinin söz konusu olabilmesi için kabul veya ödemeden kaçınılmış olması yada poliçenin ödeneceğinin şüpheli bir hal alması gerekir
• İhbar mecburiyetini yerine getirme görevi önce hamiline,sonra da kendisine ihbarda bulunulan cirantaya aittir.
• İhbar ancak noter marifetiyle veya poliçenin iadesi suretiyle yapılabilir
• İhbar mükellefiyetinin ihlali,müracaat hakkının düşmesine yol açmaz.Ancak doğan zarar ve ziyandan sorumluluk sebebi olur.
-Nama senetlerle ilgili açıklamalar;
• Yazılı temlik beyanı ve teslimle devredilir
• Senette belli bir kişinin adı bulunmalı ve “emre” ibaresini ihtiva etmemelidir
• Borçlu,devredene karşı haiz olduğu defileri devralana karşı ileri sürebilir
• Nama yazılı senetlerdeki ciro,cironun kambiyo senetlerinde ifa ettiği garanti fonksiyonunu ifa etmez
• Borçlu,senedi ibraz edenin senetteki mündemiç hakka sahip olup olmadığını incelemek durumundadır.
-Çekte vade,kabul ve rehin cirosu bulunmadığı halde poliçede bunlar vardır.Çekte lehtarın yazılması zorunlu bir unsu olmadığı halde poliçede zorunludur.Ancak,çek ve poliçe muhatabın varlığı bakımından farklılık arz etmez,her ikisinde de muhatap bulunmaktadır.
-Taksitle ödeme kaydı ve havalenin şartta bağlılığı poliçeyi geçersiz hale getirir.İhbardan vazgeçme kaydı,poliçenin kanunda zikredilmeyen ihtiyari kayıtlarından biridir.Nüsha tanzimine ilişkin kayıt ise,poliçenin kanunda zikredilen ihtiyari kayıtlarından birisidir.Vekalet ücret kaydı,poliçenin geçerliliğini etkilemeyen ve kanun hükmü gereği yazılmamış sayılan kayıtlardan biridir.
-Hem isim hem de hamiline kaydı bulunan senetlere,eksik nama yazılı senetler denir.
-Görüldüğünde ödenecek poliçede vadenin gelmesiyle borçlu kendiliğinden temerrüde düşürür.
-TTK 711 çekten ibraz süresi içinde cayma,ibraz süresinin bitiminden sonra hüküm ifade eder.
-Protesto varakasında bulunması gerekenler;
• Kabul veya ödeme hususundaki davetin veya davet teşebbüsün yapıldığı yer ve tarih
• Muhatabın,poliçenin ikinci bir defa daha ibrazını talebi
• Protestoyu düzenleyen noterin imzası
• Kısmi ödeme keyfiyeti
• İlgililerin ad-soyadları veya ticaret unvanları
• Kabule arz ve ödeme için ibraz konusunda sonuç alınamadığının bulunması
-Keşideci tarafından konan ciro yasağı senedi nama yazılı hale getirdiği halde;ciranta tarafından konan ciro yasağı sadece o ciranta bakımından sonuç yaratır ve ciranta,ciro ettiği şahıstan sonraki hamillere karşı sorumluluktan kurtulur.
-“Emre yazılı” kelimesini ve bonoda yer alması gerekli diğer zorunlu unsurları ihtiva edip “bono” kelimesini ihtiva etmeyen senet,emre yazılı ödeme vaadi olarak kabul edilir.
-Keşide ve ödeme yerleri farklı kıtalar olan çeklerde ibraz süresi 3 aydır
-Bir emre yazılı senette borçlu,alacaklıya karşı ileri sürebileceği defiler;
• Senet metninden anlaşılan defiler
• Senedin hükümsüzlüğüne ilişkin defiler
• Alacaklıya karşı şahsen haiz olduğu defiler
• Poliçeyi iktisap ederken borçlunun zararına hareket eden alacaklıya karşı önceki hamillerden biriyle arasındaki mevcut münasebetlere dayanan defiler
-Sebepsiz iktisap davasının kimler aleyhine açılabileceği TTK 644 de tahdidi olarak sayılmıştır.Bunlar;muhatap,ikametgahlı ödeyecek olan kimse ve hesabına çekilen poliçelerde hesabına poliçe çekilen kimselerdir.
-Açık poliçe ile ilgili açıklamalar;
• Açık poliçe,verildiğinde şekil unsurları yönünden eksik olan ve bu eksikliklerin giderilmesi konusunda senedi veren tarafından,senedi alanın yetkili kılındığı bir poliçedir
• Senedin anlaşmaya aykırı olarak doldurulduğu hususu senedi eksik alıp,anlaşmaya aykırı dolduran şahsa karşı,borçlu tarafından dava ve defi yoluyla dermeyen olunabilir
• Açık poliçeyi tamamlama hakkı zamanaşımına tabi değildir
• Açık poliçenin protesto edilmesi mümkün değildir.
• Senedi iktisaplarında kötü niyetli olmayan veya ağır kusurlu bulunmayan sonraki müktesiplere karşı açık senedin anlaşmaya aykırı doldurulmuş bulunduğu defi dermeyen olunmaz
-Poliçeye yazılan,cezai şart,manevi tazminat,muacceliyet kaydı,vade itibarıyla cevaz verilmeyen faiz kayıtları kanun hükmü gereği yazılmamış sayılır
-Kıymetli evrakın kaybı halinde mahkemeden tedbir kararı alınıp borçluya tebliğ edildikten sonra senedin kimin elinde olduğu biliniyorsa,bu şahsa karşı istirdat davsı açılır
-Protestodan muafiyet kaydı,poliçeyi geçersiz hale getirmez,hamili,senedi zamanında ibraz etme,ihbarda bulunma yükümlülüğünden kurtarmaz.Protestodan muafiyet kaydının bu noktadaki etkisi sadece ispat külfeti bakımındandır
-TTK 730,Hamiline yazılı çekte cironun temlik(devir) ve teşhis fonksiyonları yoktur,sadece garanti fonksiyonu vardır.
-Kıymetli evrakın iptali davasının şartları;
• Senedin zayi olduğu sırada senetteki hakkın alacaklısı sıfatı devam ediyor olmalıdır
• Senedin yeniden iktisabı mümkün olmamalıdır
• Senet,iptal edilecek nitelikte olmalıdır
• Senedin kaybı geçici nitelikte olmamalıdır
-TTK 706, çekte aval,muhatap hariç olmak üzere 3. bir şahıs yada çek üzerinde esasen imzası bulunan bir kimse tarafından verilebilir.
-İntifa senetleri nama ve hamiline yazılı olarak düzenlenebilir
-Kural olarak,çekin muhatap(banka) lehine ciro edilmesi makbuz hükmündedir.Ancak muhatabın birden fazla şubesi bulunup da ciro,çekin üzerine çekildiği şubeden başka bir şube üzerine yazılmış bulunursa bu ciro makbuz hükmünde değildir ve normal cironun hükümlerini doğurur.Böyle bir sonucu ödemede bulunan banka bu çeki,hesabın işlediği şubeye ciro edebilir.
- Çek.Kan.8, düzeltme hakkı,karşılıksız çekin ibraz tarihini takip eden bir yıl içerisinde ancak iki defa kullanılabilir.
-Kambiyo senetlerinin özellikleri;
• Kanunen emre yazılı senetlerdir
• Sıkı sıkıya şekle bağlılık ilkesi geçerlidir
• Müteselsil borçluluk ilkesi geçerlidir
• Kambiyo senetlerinde “imzaların istiklali ilkesi” geçerlidir.Yani beyanların birbirinden bağımsızdır.
• İhdasi etki yapar
-Poliçe,hukuki mahiyeti itibarıyla havaledir.Ancak alelade havaleye nazaran bazı özellikleri bulunduğundan,mevsuf (nitelikli) bir havaledir.
-Görüldüğünden belli bir süre sonra ödenecek poliçelerde ibrazın yapılmaması yada ibraz yapılmakla beraber muhatabın poliçeyi kabul etmemesi halinde kabul etmeme protestosunun çekilememesi durumunda hamil,bütün müracaat borçlularına karşı müracaat hakkını kaybeder.
-TTK 591, keşidecinin,ödememeden dolayı sorumlu olmayacağını belirten kayıt poliçeyi geçersiz hale getirir.Fakat keşidecinin poliçenin kabul edilmemesinden sorumlu olmayacağına dair bir kayıt konması halinde poliçe geçersiz olmaz
-TTK na göre yalnızca belli bir günde ödenecek poliçeler ile keşide tarihinden belli bir süre sonra ödenecek poliçelere oranı belli olmak şartı ile faiz kaydı konabilir.Görüldüğünde ödenecek poliçeler ile görüldüğünden belli bir süre sonra ödenecek poliçelere faiz kaydı konamaz.Bu poliçelere faiz kaydı konur ise yine geçerli olur.Ancak faiz kaydı,kanun hükmü gereği yazılmamış sayılır.
-Ödeme yerinin,muhatabın bulunduğu mülki birlikten başka bir mülki birlikte bulunduğu poliçe türü ikametgahlı poliçe olarak adlandırılır.
-Muhatabın poliçeyi vadesinde ödemeyecek durumda olması nedeniyle hamilin diğer cirantalar üzerine poliçe çekmesine retret denir.641
- Poliçenin ilk cirosunu ancak lehtar veya yetkili temsilcisi yapabilir.Sonraki ciroları ise,senedin yetkili hamilleri yapabilir.
-Poliçede keşidecinin,muhataba verdiği ödeme yetkisinden cayması mümkün değildir.Bu cayma geçersizdir.
-Kural olarak poliçenin kabule arzı zorunlu değildir.Ancak kabule arz mecburiyeti sadece şu iki istisnai halde söz konusu olabilir;
• Keşidecinin veya bir cirantanın kabule arz mecburiyetinin konmuş olması
• Poliçenin,görüldüğünden belli bir süre sonra ödenmek üzere tanzim edilmiş olması
-Aval ile kefalet arasındaki farklar;
• Aval,senet üzerine yazılırken;kefalet,ayrı bir belgede düzenlenir
• Aval veren ödemede bulunduğu takdirde,lehine aval verdiği şahsa karşı sorumlu olan kimselere karşı,poliçeden doğan müstakil bir hak elde eder.Halbuki kefalette,alacaklının haklarına halefiyet söz konusu olduğundan asıl borçluya karşı dermeyan edilebilecek defilerini ödeyen kefile karşı ileri de mümkündür.Avalde halefiyet söz konusu değildir
• Aval veren,asıl borçlunun mutlak defilerini ileri süremez,ancak kefil,bunları ileri sürebilir.
• Aval,bağımısz;kefalet,feri bir borçtur
• Aval verilene karşı ileri sürülecek defilerin avaliste karşı ileri sürülemez,ancak lehine kefalet verilene karşı ileri sürülecek defiler kefile karşı da ileri sürülebilir.
-Keşideci,poliçenin kabule arzını,belli bir süre tayin ederek veya etmeyerek yasaklayabilir veya mecburi kılabilir.Ancak ikametgahlı ve adresli poliçelerde süresiz kabule arz yasağı konamayacağı gibi görüldüğünden belli bir süre sonra ödenecek poliçelerde de kabule arz yasağı konamaz.
-Kural olarak kabul beyanında yer ve zaman gösterme mecburiyeti bulunmamaktadır.Ancak görüldükten belli bir süre sonra ödenecek poliçelerde veya belli bir süre içinde kabule arzı mecburi kılınmış poliçelerde hamilin talebi üzerine poliçeye kabul edildiği tarihin yazılması şarttır.muhatap bu tarihi.yazmaması halinde protesto edilmelidir.
-Kural olarak ciro,vadeye kadar yapılabilir.Ancak kanun,vadeden sonra yapılacak ciroyu yalnız bir halde geçerli saymıştır.TTK 602 “ vadede senet ödenmediği halde ödeme gününü takip eden iki iş günü içinde ödememe protestosunun çekilmesi gerekir.”Poliçenin vadenin gelmesinden sonra ciro ile devri imkanı,sadece ödememe protestosunun çekilme anına ve eğer bu protesto çekilmemiş ise çekilebilmesi için kanunun tanıdığı bu iki iş günlük sürenin bitimine kadar mevcut kalır.Ödememe protestosu çekildikten veya bunun için gerekli iki iş günlük süre gectikten sonra yapılan ciro “geçikmiş ciro” ismini alır ve alacağın temlikinin yarattığı sonuçları yaratır.
-Tahsil cirolu senet,bir borcun ödenmesi veya o borç yerine kaim olmak üzere verilmediği için temlik fonksiyonuna sahip değildir.Mülkiyet ciroya rağmen ciro edende kalmaktadır.Dolayısıyla bir garantiye de gerek bulunmamaktadır.Bu bakımdan garanti fonksiyonu da mevcut değildir,tahsil cirosunun tek fonksiyonu teşhis fonksiyonudur.
-Ciro,”bedeli tahsil içindir”,kabz içinidir”,”vekaleten” veya “vekalet içindir” vs. gibi bir ibare veya sadece tevkili ifade eden diğer herhangi bir kaydı ihtiva ederse tahsil cirosu olarak adlandırılır.
-Vadeye ilişkin açıklamalar;
• Senet vadede ödenir
• Vade ihtiyari bir unsurdur
• Vade kaydının metin içinde bulunması şart değildir.Keşidecinin imzasının,vade kaydını kapsar şekilde atılmış olması şartıyla vadenin,keşidecinin poliçe üzerinde yazıyla ifade edilen irade beyanının herhangi bir yerine işaret olunması mümkündür.
-Poliçenin ibrazı,mesai saatleri içinde,borçlunun senette gösterilen ödeme mahallindeki ticaret yerinde veya böyle bir yoksa ikametgahındadır.
-TTK 603,belli bir günde veya keşidesinden belli bir süre sonra ödenecek poliçelerde kabule arz en geç vadeye kadar yapılabilir.Vade günü kabule arz süresine tabi değildir.Bu sebeple vade gününde kabul etmeme protestosu çekilemez,protestonun çekilebileceği son gün,vade tarihinden bir gün öncesidir.
-Tanzim yeri,bononun alternatif mecburi şartlarından biridir.TTK 689,senette tanzim yeri gösterilmemi ise bonoyu tanzim eden şahsın isminin yanında yazılı olan yer,tanzim yeri olarak kabul edilir.Eğer bu da yoksa senet,bono olarak geçerlilik kazanamaz
-Son hamilin,keşideciye veya cirantalara karşı açacağı dava,protesto tarihinden itibaren(protestodan muafiyet kaydı varsa vadenin bittiği tarihten itibaren 1 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
-Senet metninden anlaşılan defiler;
• Zamanaşımı
• Ciro zincirindeki kopukluk
• Vadenin henüz gelmemiş olması
• Teminat senedi kaydı
-Kıymetli evrakın iptali kararının sonuçları;
• İptal kararı,hak sahibinin teşhisine imkan verir
• İptal kararı,senedin kıymetli evrak olma özelliğini tamamen ortadan kaldırmaz
• İptal kararı,hakkın mevcudiyetini,muhtevasını ve bu hak üzerine tasarruf yetkisine tesir etmez
• Senedin iptaline karar verildikten sonra iyi niyetli iktisap edilmesi mümkün değildir.
• İptal kararı,davacıya haklarını asil borçluya karşı kullanabilme imkanı kazandırır.Ancak müracaat borçlularına başvurabilme hakkı vermez
-Kambiyo senedi ile borçlanmak için tam ehliyetli olmak gerekir
-Kambiyo senetlerinde ehliyetin aranacağı zaman,ticari senedin verildiği anda mevcut olmalıdır.
-Emre yazılı bir poliçede,poliçenin zorunlu unsurlarının tamamı mevcut olup yalnız ”poliçe” kelimesinin bulunmaması halinde,senet emre yazılı havale haline dönüşür.
-Poliçe,ancak bir miktar paranın ödenmesi için düzenlenebilir.Bu paranın,memleket parasıyla olması şart değildir.
-Bir ciranta tarafından konan kabule arz mecburiyetine riayetsizlik sadece o ciranta ve onun lehine aval veren kimseye karşı ileri sürülebilir.Ancak kabule arz mecburiyeti keşideci tarafından konulmuşsa buna riayetsizlik bütün müracaat borçlularına karşı müracaat hakkını ortadan kaldırır.
-Poliçenin gelişme tarihi itibarıyla ilk fonksiyonu bir ödeme vasıtasıdır.
-Kabul beyanının tabi olduğu esaslar;
• Kabul beyanı muhtevası yönünden havaleye uygun olmalıdır
• Kabul,kayıtsız şartsız olmalıdır
• Poliçenin şekli açıdan geçerli olması gerekir
• Muhatap kabul beyanını imzalamak zorundadır
• Kabul beyanını,poliçeye yazıyla dercedilmiş olması gerekir.Ancak muhatabın,poliçenin ön yüzüne sadece imzasını koyması da kabul hükmündedir.Kabul şerhi,poliçenin arka yüzüne de konabilir.Ancak mutad değildir,bu takdir de kabul şerhine ihtiyaç vardır.Sadece imza kabulü ifade etmez.Kabul şerhinin poliçe üzerinde yazılmış olması şarttır.
-“Emre yazılı” kelimesini ve bonoda yer alması gerekli diğer zorunlu unsurları ihtiva edip “bono” kelimesini ihtiva etmeyen senet,emre yazılı ödeme vaadi olarak kabul edilir.
-İhbarı alan her ciranta,bu ihbarı aldığı günü takip eden iki iş günü içinde kendi cirantasına intikal ettirmeye mecburdur.
-Avali sona erdiren sebepler;
• Poliçenin,kabul eden muhatap tarafından ödenmesi
• Hamilin poliçeyi süresi içinde ibraz etmemesi veya protesto düzenletmemesi sebebiyle müracaat hakkını kaybetmesi
• Poliçede ilgililerinin müteselsil sorumluluk durumunu toptan kaldırması
• Poliçenin zıyaı
• Alacaklının,lehine aval ibra etmesi halinde aval veren,sorumluluktan kurtulamaz.İlgililer,müteselsil sorumluluk durumunu kaldırmadıkça aval verenin sorumluluğu devam eder.
-Hamiline yazılı senetlerin iptaline yetkili mahkeme,borçlunun yerleşim yeri mahkemesidir.
-Poliçede yer alan bütün şahıslar,poliçenin kabul edilmemesinden sorumlu olmayacağına dair kayıt koyabilirler.
-Bir çek,keşide edildiği yerde ödenecekse ibraz süresi on gündür.
-Emre yazılı senetlerin iptalinde,iptale karar verebilecek mahkeme,ödeme yeri mahkemesidir.
-Sebepsiz iktisap davası açılabilmesi için gerekli şartlar;
• Hakkı koruyucu işlemlerin yapılmamış olması veya zamanaşımı gerçekleşmiş bulunması dolayısıyla poliçeden doğan talep hakları sona ermiş olmalıdır
• Keşideci,hesabına poliçe çekilen kimse,muhatap veya ikametgahlı poliçeyi ödeyecek şahıs zenginleşmiş olmalıdır
• Hamil zarara uğramış olmalıdır
• Zenginleşme ile fakirleşme arasında illiyet bağı bulunmalıdır
• Kusurun dava açılması açısından önemi yoktur
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Kıymetli Evrak Hukukunda Önemli Bilgiler Ve Notlar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av.Bekir Ozan Körez'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Kıymetli Evrak Hukukunda Önemli Bilgiler Ve Notlar
