“Meslek kuralları” mesleğin düzen ve geleneklerini korumak yerleştirmek ve yasaların avukatlara yüklediği görevlerin onurlu bir şekilde yerine getirmesini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Avukatlık mesleğini yapanlar avukatlık yasası ve yönetmeliği ile birlikte meslek kurallarını da iyi bilmek ve özümsemekle yükümlüdür. 1

Avukatlık yasasında bu kuralların “uyulması zorunlu” kurallar olduğu açıkça belirtildiğinden meslek kurallarına uygun davranmayan avukatlara disiplin cezası uygulanır.2 Avukatlık Yasası ve Meslek Kuralları,Türk avukatlarının Türkiye sınırları dışındaki eylem ve davranışları içinde geçerlidir.3

Baro Yönetim kurulu, ihbar, şikâyet4 veya cumhuriyet savcısının isteği ile yada resen Disiplin soruşturmasına başlamaktadır.(md.141) Disiplin soruşturması, avukatın levhasına yazılı olduğu Baro Yönetim Kurulu tarafından yapılmaktadır. Baro Yönetim Kurulu üyelerden birini soruşturma yapmakla görevlendirir.

Baro Yönetim Kurulu soruşturma amacıyla her türlü adli, idari, kazai mercilerden bilgi ve belge isteyebilir . Yönetim Kurulu dosyayı ve raporu inceleyerek, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verir. (m.93/2) .Bu şartı taşımayan yönetim kurulu kararı yok hükmünde olacağından yönetim kurulu kararı da dahil daha sonra yapılmış tüm işlemler geçersiz sayılacaktır.5 Yönetim kurulu disiplin kovuşturmasının şikâyetli avukatın hangi eylemleri nedeniyle açıldığını gerekçeli olarak belirtir.Çünkü Baro disiplin kurulu yönetim kurulunun kararında belirlendiği eylemlerle sınırlı olarak disiplin kovuşturmasını yürütmek ve neticelendirmekle yükümlüdür.6

Baro Yönetim Kurulunun şikâyete konu olayla ilgili olarak kesinleşmiş disiplin kovuşturmasına yer olmadığına dair kararı varken,yeni bir delil bulunmadan aynı olayla ilgili olarak disiplin kovuşturması açılması kararı verilemez.7
Şikâyetçinin şikâyetinden vazgeçmiş olması baro Yönetim kurulunu bağlamaz ve disiplin soruşturmasını etkilemez. Baro yönetim kurulu şikâyetçinin isteklerinden bağımsız olarak hareket etmek; olayı avukatlık yasası ve TBB meslek kuralları yönünden değerlendirmek zorundadır.8-9

Baro Yönetim Kurulu ilgili avukat hakkında, disiplin kovuşturmasını gerektiren bir durumun mevcut olmadığını tespit etmesi halinde "Disiplin kovuşturmasına yer olmadığına karar verir". “Bu karara karşı ilgililer veya Cumhuriyet Savcısı kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde TBB Disiplin Kuruluna itiraz edebilir.Karar süresi içinde itiraz edilmezse kesinleşir.

İtiraz edilmesi halinde TBB Yönetim Kurulu dosya üzerinden inceleme yapar, inceleme sonunda konuyu incelemeye değer nitelikte görürse, önceki kararı kaldırarak, disiplin kovuşturması açılması için, dosyayı önceki kararı veren baroya gönderir. TBB Yönetim Kurulunun bu kararı kesindir.

TBB Yönetim Kurulunu, itirazı haklı bulmayıp ret ederse bu karar, karar tarihinden itibaren 1 ay içinde Adalet Bakanlığına onaya gönderilir. Bu kararlar Adalet Bakanlığına ulaştığı tarihten itibaren bakanlığın onaylaması halinde karar kesinleşir. 2 ay içinde bakanlık bir karar vermediği veya onaylamadığı takdirde karar kesinleşmiş sayılır. Adalet Bakanlığı uygun bulmadığı kararı bir daha görüşülmek üzere, gerekçesiyle birlikte TBB' geri gönderir. Adalet Bakanlığının, Baro Yönetim Kurulu kararı ile Türkiye Barolar Birliğince verilen kararları gerekçe değiştirerek onama yetkisi bulunmamaktadır. 10 Bu yolla geri gelen kararları TBB Yönetim Kurulu 2/3 çoğunlukla aynen kabul ettiği takdirde, onaylanmış, aksi halde onaylanmamış sayılır.

DİSİPLİN KOVUŞTURMASI USULÜ

Disiplin kovuşturmasını yapmaya yetkili organ Baro Disiplin Kurullarıdır.11Disiplin Kurulunun görevi, Baro yönetim Kurulunun disiplin kovuşturmasının açılmasına dair kararı üzerine, avukat hakkında disiplin kovuşturması yapmak, disiplin kararlarıyla ilgili cezalar vermektir.

Disiplin Kuruluna doğrudan kişisel başvuru yapılamaz, bir konunun incelenmesi için mutlaka Baro yönetim Kurulunun gönderme kararı almış olması gerekir.Yönetim kurulu kararı alınmadan açılan disiplin kovuşturmasındaki bu usulü eksikliğin sonradan alınacak bir yönetim kurulu kararı ile giderilmesi mümkün değildir. 12

Yönetim Kurulu Kararlarında yer almayan ve Disiplin Kuruluna neden olarak gösterilmeyen konular, Baro Disiplin Kurulunda kendiliğinden ele alınamaz ve karara bağlanamaz. Disiplin kovuşturması sırasında ortaya çıkan eylemler hakkında ancak baro yönetim kuruluna ihbarda bulunabilir.

Disiplin Kurulu incelemeyi dosya üzerinden yapar. Suçlanan avukatın incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasını talep etmiş ise avukatlık yasasının 144.maddesi emredici nitelikte olduğundan baro disiplin kurulu duruşma talebini red edemez. Duruşma talebinin reddi savunma hakkının kısıtlanması sonucunu doğurur.13 Gönderilen meşruhatlı davetiyede gelmediğiniz takdire yokluğunuzda duruşma yapılacaktır şerhi olmak kaydıyla duruşmaya gelmeyen avukatın yokluğunda duruşma yapılır. Avukatlık yasasında duruşmaya çağrı yazısının tebliği ile duruşma tarihi arasında ne kadar süre olması gerektiği hakkında açıklık olmamakla birlikte bu hususta yasanın 137.maddesi hükmünün kıyasen uygulanması ve en az 10 günlük bir sürenin tanınması gerekir.14 Suçlanan avukatın duruşmaya mazeret göndermesi halinde kurul mazereti değerlendirerek karar verecektir.

Suçlanan avukat gösterdiği tanıklar için gerekli giderleri ödemek zorundadır. Avans ve tamamlanması istenen gider ilgilisi tarafından ödenmedikçe işlem yapılmayabilir, bu giderlerin baro yönetimi tarafından karşılanacağına ilişkin yasal bir zorunluluk avukatlık yasasının 161.maddesinde yoktur.15 Disiplin Kurulu yemin vererek tanık dinleyebilir Disiplin Kurulu gerek görürse bilirkişi incelemesine de başvurabilir.

Şikâyetçinin şikâyetinden vazgeçmiş olması baro disiplin kurulunu bağlamaz ve disiplin kovuşturmasını etkilemez.Şikâyetçinin şikâyetinden vazgeçmiş olması disiplin cezası vermesine engel değildir.16-17

Avukatlık yasasının 138/2.maddesine göre avukatın avukatlık görevini bırakması, avukatlığı sırasındaki eylem ve davranışlardan dolayı disiplin kovuşturması yapılmasına engel değildir. Hakkında kovuşturma yapılan avukat, avukatlığı bıraksa bile ceza verilir.18

Avukatlık yasasının 140/2 maddesi hükmüne göre disiplin işlem ve kararına konu teşkil edecek bir eylemde bulunulmuş avukat hakkında aynı eylemden dolayı ceza mahkemesine dava açılmış ise avukat hakkındaki disiplin kovuşturması ceza davasının sonuna kadar bekletilir. Yasanın bu emredici hükmüne göre ceza davasının kesin sonucu beklenmeden disiplin kurulu karar veremez.Bu husus resen göz önünde tutulması gereken bir husustur.19 Ceza davasının sonucunun beklenmesi kuralı şikâyetli avukatlar için zorunlu olup,şikâyet edenler için zorunlu değildir.20

Eylemin ceza hukuku yönünden “suç” olarak kabul edilmesi disiplin hukuku yönünden de mutlak olarak “disiplin suçu” oluşturmasını gerektirmez. Baro disiplin kurulları avukatlık yasasının 158.maddesine göre delilleri bu madde de ön görülen ilkelerin ışığında serbestçe takdir ederler ne var ki ceza mahkemesi kararıyla saptanan olguların gerçeğe uygunluğu tartışılamayacağının disiplin kurulunca dikkate alınması gerekir.21

Diğer bir anlatımla disiplin kurulları suçun kesinleşmiş mahkeme kararlarıyla belirlenen niteliğini bazı yorum ve gerekçelerle farklı biçimde değerlendiremezler.22

Avukatlık yasasının 140/3.maddesi hükmüne göre, eylemin işlenmemiş veya sanığı tarafından yapılmamış olması sebebiyle beraat hali müstesna olmak üzere, o eylem ceza kanunu hükümlerinden ayrı olarak başlı başına disiplin kovuşturmasını gerektirir mahiyette olduğu takdirde, beraat kararı disiplin kovuşturmasına engel oluşturmaz. Bu durumda ceza yasasında bağımsız olarak, ancak ceza dosyası içindeki kanıtlardan da yararlanmak suretiyle disiplin kovuşturmasını sonuçlandırmak ve gereken kararı vermek Baro Disiplin Kurulunun görevidir.23-24

Disiplin Kurulu, kararını dosyanın kendine geliş tarihinden itibaren en geç 1 yıl içinde vermek zorundadır. Hak düşürücü bu süre ceza davasının sonucu beklendiği durumlarda uygulanmaz. Disiplin Kurulu kararları üye tam sayısının salt çoğunluğu ile alınır. Oylarda eşitlik olması halinde, başkanın bulunduğu taraf çoğunluk sağlamış olur..

Disiplin Kurulu, kovuşturmanın tamamlanması halinde gerekçeli olarak kararını yazar. 25 Çünkü TBB disiplin kurulu ve idari yargı yoluna gidildiği takdirde de idare mahkemeleri ve Danıştay bir kararın hukuka uygun olup olmadığını ancak gerekçe sayesinde anlayabilirler. Gerekçesiz karar haklı dahi olsa kovuşturmanın ilgilileri yönünden doyurucu ve inandırıcı olamaz.Kararın gerekçeli olmaması bozma nedenidir.26

DİSİPLİN CEZALARI

Disiplin Kurulu Av.K.m. 135 te belirlenen beş ayrı disiplin cezası vermeye yetkilidir.
-Uyarma; Avukata mesleğin icrasında daha dikkatli davranmasının gerektiğinin kendisine bildirilmesidir.
-Kınama; Avukata mesleğinde ve davranışlarında kusurlu sayıldığının bildirilmesidir.
-Para Cezası; Avukata on bin liradan, yüz elli bin liraya kadar para cezasıyla cezalandırmaktır.
-İşten Çıkarma; Avukata 3 aydan az ve 3 yıldan fazla olmamak üzere mesleğini yapmaktan yasaklanmasıdır.
-Meslek Çıkarma; Avukatın avukatlık ruhsatnamesini geri alarak, baro levhasından silinmesi ve avukatlık ünvanının kaldırılmasıdır.

a) MESLEKTEN ÇIKARTMA CEZASI VERİLEN DURUMLAR

Avukat suç sayılan eylem ve davranışı sonucu ceza mahkemesinde yargılanıp hakkında;
- Taksirli suçlar hariç olmak ve kesinleşmiş bir kararla 2 yıldan fazla hapis cezası veya
- Taksirli suçlar hariç olmak ve kesinleşmiş olmak kaydıyla 1 yıldan fazla ağır hapis cezası
-Zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüyü kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla istimal ve istihsal kaçakçılığı hariç olmak üzere kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma suçlarından biriyle hüküm giyerse, avukat hakkında yapılacak disiplin soruşturması sonucunda zorunlu olarak meslekten çıkarma cezası verilmelidir.

Avukat 5 yıllık dönem içerisinde 2 veya daha çok defa disiplin cezası gerektiren bir davranışta bulunmuşsa her yeni suç için bir öncekinden daha ağır ceza uygulanır. Ancak, bir defa işten çıkarılan avukat 5 yıllık dönem içinde AV.Km.34-65 maddeleri arasında yer alan kurallara aykırı davranışta bulunursa eylemin ağırlığına bakılmaksızın meslekten çıkarılır.

Baro Disiplin Kurulları, avukatın eylem ve davranışının disiplin cezasını gerektirir nitelikte olup olmadığını serbestçe takdir yetkisine sahip olmakla beraber uygulayacakları disiplin cezası açısından kanunun 136.maddesindeki sırayı ve koşulları göz önüne almak zorundadır.Meslekten çıkarma cezası verilebilecek durumlar sözü edilen 136.maddenin bir ve üçüncü fıkralarında belirtilmiş olduğundan, bu haller dışında Disiplin Kurullarının meslekten cezası verme yetkileri bulunmamaktadır.27

Baro levhasına kabul ve yazılmadan önceki eylem ve davranışlar, meslekten çıkarma cezasını gerektirecek nitelikte olmadıkça, disiplin kovuşturmasına konu olamaz.(Av.K. m.138/1)28

b) TEDBİREN İŞTEN YASAKLAMA

Av. Km.153 hükmüne göre; "Hakkında meslekten çıkarma cezası verilebilecek nitelikte bir suçtan dolayı kavuşturma yapılmakta olan avukat Disiplin Kurulu kararıyla tedbir niteliğinde işten yasaklanabilir. Av. Km. 154 hükmüne göre ise bazı durumlarda avukat hakkında tedbir niteliğinde işten yasaklanma kararının verilmesi zorunlu kılınmıştır. Bu zorunluluk üç durumda söz konusu olur.
Birincisi; avukat hakkında meslekten çıkarma cezası verilmiş ise, bu karar kesinleşinceye kadar geçici sürede etkili olmak üzere tedbiren işten yasaklanma kararı vermek zorundadır.

İkincisi; hakkında hangi sebepten olursa olsun tutuklanma kararı verilen avukat işten yasaklanmalıdır.

Üçüncüsü; avukatın Av.Km. 42'ye göre baro başkanı tarafından geçici olarak görevlendirildiği durumlarda karşımıza çıkar.Disiplin Kurulu bu 3 durumla ilgili avukat hakkında 2 ay içinde işten yasaklanma kararı vermek zorundadır, vermezse TBB Disiplin Kurulunun doğrudan vereceği bir kararla avukat işten yasaklanır.

Baro disiplin kurulunun tedbiren işten yasaklama kararı verebilmesi için şikâyetli edilen avukat hakkında ceza kovuşturması yapılması gerekir.Adalet Bakanlığının kovuşturma için izin vermiş olması yeterli olmayıp, iddianame tanzim edilmeden avukat hakkında tedbiren işten yasaklama kararı verilemez.29-30

Avukatlık yasasının 153/1.maddesi hükmüne göre hakkında meslekten çıkarma cezasını gerektirebilecek bir işten dolayı kovuşturma yapılmakta olan avukat disiplin kurulu kararı ile tedbir mahiyetinde işten yasaklanabilir. Kamu davalarının devam etmesi yargı kararlarının kesinleşmemiş olması tedbir mahiyetinde işten yasaklama kararı verilmemesine engel oluşturmaz”31

DİSİPLİN CEZALARIN SİLİNMESİ

Disiplin Kurulunca verilen ceza kararının uygulanabilmesi için kararın kesinleşmesi gerekir. Avukatlık yasasının 160.maddesi uyarınca kesinleşen disiplin cezasından sonraki 5 yıl içinde disiplin suçu işlenmemesi ve müracaat halinde baro disiplin kurulunca disiplin cezasının sicilden silinmesine karar verilebilir. 5 yıllık süre içinde disiplin cezası alınması halinde önceki disiplin cezalarının silinmesi talep edilemez.32

İdare mahkemesinde iptal davası açılmış olması verilen cezanın sicilden silinmesini gerektirmez. Silme işlemi ancak idari yargılama sonunda iptal kararı verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi halinde mümkündür ve gereklidir.33

DİSİPLİN KOVUŞTURMASINDA ZAMANAŞIMI

Soruşturmada zamanaşımı süresi ihbar, şikayet veya istek tarihinden başlanarak 1 yıldır. Kovuşturma zamanaşımı, kovuşturmaya konu eylemin işlenmesinden itibaren 3 yıldır. Ancak baro yönetimi olaya el koymuşsa süre işlemez.

Cezalandırma zamanaşımı, kavuşturma konusu eylemin işlendiği tarihten itibaren 4,5 yıldır. Disiplin cezası verilmesi gerektiren eylem, aynı zamanda suç teşkil ediyorsa ve bu suç için yasa daha uzun bir zamanaşımı süresi koymuş bulunuyorsa kovuşturma ve cezalandırma zamanaşımı süreleri yerine bu zamanaşımı süreleri uygulanır.

Kovuşturma konusu eylem hakkında ceza mahkemesinde beraat kararı verilmiş ise eylemin suç teşkil ettiği kabul edilmeyeceğinden 159/2.fıkrasına göre eylem tarihinden itibaren dört buçuk yıl geçmiş ise zamanaşımı nedeniyle disiplin cezası verilemez.34

Baro disiplin kurulu kararının gerekçesinde eylemin zaman aşımına uğradığını kabul etmiş ve “disiplin cezası tayinine yer olmadığına” karar vermiştir. Oysa baro disiplin kurulu disiplin kovuşturmasının zaman aşımı nedeniyle ortadan kaldırılmasına şeklinde karar vermesi gerekir.35

DİSİPLİN CEZASINA İTİRAZ YOLLARI

Disiplin Kurulu kararlarına karşı, TBB Disiplin Kuruluna(TBBDK) itiraz edilir. “Baro disiplin kurulunca verilen para cezasına karşı Türkiye Barolar Birliği disiplin kuruluna itiraz edilerek karar buradan geçip kesinleştikten sonra, idari yargı yoluna başvurulabilir. Burada düzenlenen itiraz yolunun dava açılmadan önce kesinlikle kullanılması gereken bir başvuru yolu olduğu, bu başvurudan önce yargı yoluna gidilemeyeceği Danıştay İçtihatlarında kabul edilmiştir.36
Disiplin kurulu kararına karşı cumhuriyet savcısı ve ilgililer tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde TBB disiplin kuruluna itiraz edebilirler. (md. 157/1) “itiraz hakkı olan” ilgililer şikâyetçi ,şikâyetli edilen avukat ve resen açılan kovuşturmalarda baro yönetim kurullarıdır. disiplin soruşturması şikâyet üzerine açılmış ise ilgili sıfatı taşımayan baro yönetim kurulu karara itiraz edemez.37

Disiplin Kurulu üyesinin reddi konusundaki talep kurul tarafından red edilmesi halinde bu karar sonuç doğuran bir nihai karar olmadığından bu ara karara karşı TBB nezdinde itiraz edilemez)”38

Birlik Disiplin Kurulu 7 üyeden oluşur, 4 yıl için seçilir, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve en az 4 üyenin oyuyla karar verilir. Oylarda eşitlik olması halinde başkanın bulunduğu taraf üstün sayılır.

TBB Disiplin kurulu yasal süre içinde yapılan itirazlarda disiplin davalarını usul ve esas yönünden inceleme yetkisine sahiptir. Baro disiplin kurulu kararları tebligat yasasına uygun olarak tebliğ edilip 30 günlük itiraz süre geçirildikten karar kesinleştikten sonra yapılan itirazlarda TBB disiplin kurulu zamanaşımı da dahil olmak üzere işin esasına girmeksizin süre yönünden itiraz dilekçesinin reddine karar vermek zorundadır.39

Avukatlık Yasasında adli tatil ile ilgili bir madde bulunmadığından HUMK da yer alan adli tatil ile ilgili maddelerin İtiraz süresi açısından uygulanması söz konusu olamaz.40

TBB Disiplin kurulu, inceleme konusu kararın onanmasına veya kovuşturmanın derinleştirilmesi için kararın bozularak ilgili baroya gönderilmesine karar verebileceği gibi, yeniden incelemeyi gerektirmeyen hallerde, verilen disiplin cezasına ilişkin kararların yasada belirtilenden başka bir cezaya çevrilmesi suretiyle onanmasına karar verebilir. Bunun dışında gerekçenin düzeltilerek kararın onanmasına karar verme yetkisi yoktur.41

TBB disiplin kurulunca verilen kararlara karşı baro disiplin kurullarının direnme kararı vermeleri mümkün değildir.42 TBB disiplin kurulu kararının baro disiplin kurulunca yeniden değerlendirilmesi mümkün olmayıp ancak idari yargı nezninde yargı konusu edilmesi mümkündür. Bu nedenle usulüne uygun olarak TBB disiplin kurulu kararından tayin edilmiş ve kesinleşmiş bir ceza varken baro disiplin kurulunun yeniden değerlendirme ile tayin ettiği ceza yok hükmündedir43

Avukatlık yasasının 157.maddesinin 7.fıkrası hükmüne göre TBB disiplin kurulunun uyarma,kınama ve para cezalarına ilişkin kararları kesindir. Sözü edilen cezaların kesin olduğunun belirtilmesi adalet bakanlığının onayına tabi olmadığı anlamındadır. Bu kararlara karşı birlik nezdinde yargılamanın iadesi veya karar düzeltme yoluna gidilemez.44

TBB disiplin kurulu itirazları incelerken aleyhe bozma yasağı kuralını dikkate almaktadır.45

ADALET BAKANLIĞININ ONAYI

TBB disiplin kurulunun itiraz üzerine verdiği kararlar Adalet Bakanlığına ulaştığı tarihten itibaren 2 ay içinde bakanlıkça karar verilmediği veya kararı onayladığı takdirde kesinleşir. Ancak, Adalet Bakanlığının uygun bulmadığı kararları bir daha görüşülmek üzere. gösterdiği gerekçesiyle birlikte TBB 'ne geri gönderir. Geri gönderilen kararlar, TBBDK 3/2 çoğunlukla aynen kabul edildiği takdirde onaylanmış aksi halde onaylanmamış sayılır, sonuç TBB tarafından Adalet Bakanlığına bildirilir.

Ancak uyarma, kınama ve para cezası yerilmesine ilişkin kararlar, onaya gerek olmayan kesin kararlardır. Bu kararlara karşı TBBDK "Karar Düzeltmesi" ve ''Yargılamanın İadesi" yollarına başvurabileceğine yönelik bir hükümde bulunmadığından bu yöndeki talepler red edilmektedir.

İDARİ YARGI YOLU

Baro disiplin kurulunca yerilen ve kesin nitelik taşıyan uyarma, kınama ve para cezası kararları, kararın ilgililere tebliği anında biçimsel anlamda kesinlik kazanacağı için bu tarihten itibaren 60 gün içinde idari yargı mercilerine başvurulabilir.

Baro disiplin kurulunca verilen para cezasına karşı Türkiye Barolar Birliği disiplin kuruluna itiraz edilerek karar buradan geçip kesinleştikten sonra, idari yargı yoluna başvurulabilir. Burada düzenlenen itiraz yolunun dava açılmadan önce kesinlikle kullanılması gereken bir başvuru yolu olduğu, bu başvurudan önce yargı yoluna gidilemeyeceği Danıştay İçtihatlarında kabul edilmiştir.46

Adalet Bakanlığının onayı ile kesinleşen karar karşı, TBB, şikayetçi ve avukat, Adalet Bakanlığının uygun bulmayıp bir daha incelenmek üzere geri gönderdiği kararlara TBBDK 'lunca verilen kararlara karşı Adalet Bakanlığı, şikayetçi avukat idari yargı merciine başvurabilir. Yetkili idari yargı yeri, genel yetki kuralı uyarınca, dava konusu işlemi onaylayan Adalet Bakanlığının Ankara'da olması nedeniyle, bu davalara bakmakla yetkili mahkeme Ankara İdare Mahkemesidir.

I- TBB DİSİPLİN KURULU KARARLARI

“Avukatlık yasasının 135.maddesinde ise verilebilecek cezalar uyarma,kınama para cezası, işten çıkarma ve meslekten çıkarma olarak belirlenmiştir.Yasanın 136/1 maddesinde, bu yasanın avukatların hak ve ödevleri ile ilgili altıncı kısmında yazılı esaslara uymayanlar hakkında ilk defasında “en az kınama cezası” verileceği belirtilmiş ise de, yasa koyucu Disiplin cezaları başlıklı 135.maddenin (1) nolu bendinde “uyarma cezasına” da disiplin cezalarının en hafifi olarak yer vermiş ilk bakışta çelişkili gibi görünen bu durum karşısında, yasa koyucunun yaptığı düzenlemede en az kınama cezası verilmesini prensip olarak gösterdiği ancak cezaya neden olan eylemin oluşturduğu koşullar ve hafifletici nedenlerde göz önünde bulundurularak Baro Disiplin Kurullarının ve TBB Disiplin Kurulunun, Avukatlık Yasasında bir disiplin cezası olarak gösterilen “uyarma” cezası da verilebileceği ve bu hususun ilgili kurulun takdirine bırakıldığı kabul edilmelidir. Aksi düşünce yasanın 135/1.maddesini yok hükmünde saymak anlamına gelebilir. Sonuç olarak Baro Disiplin kurulu aynı yasanın 158.maddesinde yer alan ilkelere göre takdir yetkisini kullanarak “uyarma” cezası verebilir.(22.10.2004 T. E.2004/216 K.2004/327 - 10.4.2004 T. E. 2004/20 K. 2004/113 - 19.04.2003 T. E.2003/20 K.2003/124)”47

“Baro disiplin kurulu şikâyetlilerinin disiplin sicilinde uyarma cezası bulunduğundan bir üst ceza olan kınama cezası vermiştir. Oysa bu uyarma cezası kovuşturma konusu eylemin işlediği tarihten sonra kesinleştiğinden tekerrürüne esas teşkil etmez.(11.11.2004 T. E. 2004/269 K.2004/366)“48

“Baro Yönetim Kurulunun şikâyete konu olayla ilgili olarak kesinleşmiş disiplin kovuşturmasına yer olmadığına dair kararı varken,yeni bir delil bulunmadan aynı olayla ilgili olarak disiplin kovuşturması açılması kararı verilemez.”(21.03.2003 T. E.2002/343 K.2003/82)”

“Avukatlık yasasının 93/2 maddesi “yönetim kurulu …..üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verir.” Hükmünü içerdiğinden dokuz üyeden oluşan yönetim kurulunun vereceği disiplin kovuşturmasının açılması veya açılmamasına dair kararın üye tam sayısının salt çoğunluğu olan beş üyenin oyu ile verilmiş olması gerekir.Bu şartı taşımayan yönetim kurulu kararı yok hükmünde olacağından yönetim kurulu kararı da dahil daha sonra yapılmış tüm işlemler geçersiz sayılacaktır.(12.9.2003 T. E.2003/154 K.2003/267)49(5.3.1994 T. E.1994/21 K.1994/27)”50

“Baro disiplin kurulu başkanı, avukat soruşturma aşamasında muhakkik üye sıfatıyla rapor düzenlediği gibi disiplin kovuşturması açılmasına ilişkin yönetim kurulu kararına da katılıp bu kararı imzalamış olduğundan kendisi (CUMK madde 21 ve 22 m.göre) aynı işte disiplin kurulu başkanı olarak baro disiplin kurulunun kararına iştirak etmesi mümkün değildir. Bu durumda avukatlık yasasının 139.maddesine göre- bu işe mahsus olmak üzere- istinkaf etmesi yerine yedek üyenin çağırılması ve yedek üye bulunmadığı takdirde seçilme yeterliliği bulunan avukatlar arasında ad çekme yoluyla eksikliğin giderilmesi gerekir.” (7.4.2005 T. E.2005/46 K. 2005/132 )”51

“Disiplin Kurulu üyesinin reddi konusundaki talep kurul tarafından red edilmesi halinde bu karar sonuç doğuran bir nihai karar olmadığından bu ara karara karşı TBB nezdinde itiraz edilemez.(30.10.1993 T. E.1992/99 K.1993/3)”52

“Baro Disiplin kurulunca avukata bildirimde bulunulması incelemenin duruşmalı olarak istenip istenmediğinin sorulması bu husustaki yanıtını ve isteğini bildirmesi için en az 10 günlük bir süre tanıması ve duruşma istediği takdirde incelemenin duruşmalı olarak yapılması zorunludur.” (25.6.2005 T. E.2005/129 K.2005/206 )53 ( 3.12.2004 T. E.2004/294 K. 2004/386) 54.

4616 Sayılı yasa “özel af” niteliği ağır basan kendine özgü bir düzenlemedir. Bu yasaya göre kamu davasının kesin hükme bağlanmasının ertelendiği hallerde avukatlık yasanının 140/2 maddesinin uygulamasına gerek bulunmamaktadır. Bu durumda ceza yargısından bağımsız olarak fakat ceza mahkemesi dosyasındaki kanıtlardan da yararlanarak karar verilmelidir. (11.7.2003 T. E.2003/94 K.2003/207 - 10.4.2004 T. E.2004/53 K.2004/127)

II- DANIŞTAY KARARLARI
“Avukat olan davacının, meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun kararının, ... Barosuna bildirilmesi üzerine ... Barosunca, davacının baro levhasından silinmesine ve ruhsatnamesinin geri alınmasına gerek olmadığına karar verilmiş, bu karara... Cumhuriyet Savcılığınca yapılan itiraz Türkiye Barolar Birliğince kabul edilerek, ruhsatnamenin geri alınmasının yasal zorunluluk olduğundan yeniden karar verilmesi istenmiş, bu karar da Adalet Bakanlığınca onaylandıktan sonra, ... Barosunca baro levhasından silinmesine, ruhsatnamesinin geri alınmasına ilişkin karar alınmıştır.Yukarıda aktarılan olayın gelişimi ve ilgili yasal kuralların birlikte değerlendirilmesinden; Vesayet makamı olarak görülen Barolar Birliği ve Adalet Bakanlığı kararlarına, bu olayda olduğu gibi açık ve tartışmaya yer olmayacak şekilde uyarak verdikleri kararlara karşı itiraz yolundan söz edebilmeye hukuken olanak yoktur. Tersi durumda, vesayet makamınca daha önce sonuca bağlanmış bir konunun yeniden görülmesi gündeme gelecek bu da kısır bir döngüye etken olacaktır.Bu durumda, davacının levhadan silinmesine ve ruhsatnamesinin geri alınmasına ilişkin Baro Yönetim Kurulu kararının kesinleşmediğinden bahisle, dava dilekçesinin Türkiye Barolar Birliğine gönderilmesine karar verilmeyerek işi esasına girilerek idare mahkemesince karar verilmesi gerekir.(Danıştay 8.D. 13.10.2003 T. 2003/1961 E. K.2003/3967)”55

“Baro disiplin kurulunca verilen para cezasına karşı Türkiye Barolar Birliği disiplin kuruluna itiraz edilerek karar buradan geçip kesinleştikten sonra, idari yargı yoluna başvurulabilir. Burada düzenlenen itiraz yolunun dava açılmadan önce kesinlikle kullanılması gereken bir başvuru yolu olduğu, bu başvurudan önce yargı yoluna gidilemeyeceği Danıştay İçtihatlarında kabul edilmiştir.(Danıştay 8.D. 19.2.1997 T. E. 1995/1883 K. 1997/579)56

“Baroların Avukatlar hakkında disiplin kovuşturması açılması konusunda takdir hakkının bulunduğu ve bu konuda verilecek kararın bir idari karar olduğu açıktır. Ancak, kovuşturma izninin verilmesi ya da verilmemesinin hukuki sonuçları farklıdır. İzin verilmesi durumunda, ilgili hakkında kovuşturma yapılabilmekte, disiplin kovuşturmasına başlanmakta ve sonucuna göre disiplin cezası takdir edilebilmekle, bu işleme karşı da yargı yoluna baş vurulabilmektedir. İznin verilmemesi durumunda ise, ilgili hakkında disiplin kovuşturması yapılmamakta ve disiplin cezasına konu bir eyleme ceza verilmesi yolu tümüyle kapanmaktadır.Bu nedenle izin verilmemesine ilişkin idari kararın yargı denetimi dışında tutulması düşünülemez. Söz konusu idari kararın, idarenin takdir yetkisi içinde disiplin kovuşturması açılmasını engelleyici niteliği ile hukuksal sonuç doğurduğundan, idari yargı denetimine tabi, kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olduğunun kabulü gerekir.
Bu durumda, ilgili hakkında disiplin kovuşturması izni verilmemesine ilişkin idari işleme karşı açılan davada, işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekmektedir.(Danıştay 8. D. 27.04.2004 T.E. 2003/5582 K.2004/1968)”

1 “657 sayılı yasa kapsamında kamu görevlisi olan avukatlar, avukatlık yasasının ek-1 maddesinin son fıkrasına göre stajyer avukatlar ise aynı yasanın 23.maddesinin son tümcesine göre meslek kurallarına uymak zorundadırlar. (18.10.2002 T. E.2002/144 K.2002/285- 20.7.2000 T. E.2000/75 K.2000/108 TBB Dergisi S: 2000/3 s. 924) “Sigortalı avukat,takip ettiği işlerde meslek kurallarına uymak zorundadır.Yanında sigortalı avukat çalıştıran avukat da,sigortalı avukatın eylemlerinden müştereken ve müteselsilen sorumludur.(12.01.2003 T. E.2002/262 K.2003/5)”
2 25.1.1999 T. E.1998/109 K.1999/15 -TBB Dergisi S: 1999/2 s.572
3 27.10.2001 T.E.2001/92 K.2001/168)”
4 “Söz konusu eylem, avukat mesleğinin onur,saygı ve güvenirliğine yönelik olması halinde kamu vicdanında açtığı tahribattan etkilenen herkes ihbar ve şikayette bulunabilir. Avukatlık yasasının 141.maddesi ile avukatlık yasası yönetmeliğinin 82.ve83.maddelerinde belirtilen” ilgilinin mutlaka eylemden doğrudan etkilenen (zarar gören) olması şart değildir. (20.3.1999 T. E.1999/172 K.1999/41 - 19.12.1998 T. E.1998/133 K.1998/162 TBB Dergisi S: 1999/1 s.211)
5 12.9.2003 T. E.2003/154 K.2003/267 -5.3.1994 T. E.1994/21 K.1994/27 -TBB Dergisi S: 1994/4 s. 540
6 10.4.2004 T. E.2004/15 K.2004/109 -TBB Dergisi S: 2004/55 s. 427
7 21.03.2003 T. E.2002/343 K.2003/82
8 11.7.2003 T. E.2003/112 K.2003/225 -TBB Dergisi S: 2004/50
9 16.07.2004 T. E.2004/148 K.2004/241-Konya Barosu Dergisi S: 1 s.25
10Danıştay 8.D .23.02.1987 T. E.1985/774 K. 1987/83- Danıştay Dergisi, S: 68-69
11 Baro Disiplin Kurullarına seçilebilme şartları (Av.K.m 90);
- baro levhasına yazılı olmak,
-En az 5 yıl kıdeme sahip olmak,
-Avukatlığa engel bir suçtan dolayı hakkında son soruşturmanın açılmasına karar verilmemiş olmak,
-Geçmiş 5 yıl içinde Disiplin Kurulunca verilmiş ve kesinleşmiş bir kararla kınama, para cezası almamış olmamak
12 30.6.2000 T. E.2000/63 K.2000/97 -TBB Dergisi S: 2000/3 s.922
13 25.06.2005 T. 2005/131 E. 2005/208 K-TBB Dergisi S: 2005/61 s.504-505
14 9.5.2003 T. E.2003/42 K.2003/147 -TBB Dergisi S: 4-2003
15 30.4.2004 T. E. 2004/59 K. 2004/158 -TBB Dergisi S: 2004/55 s.436
16 9.5.2003 T. E.2003/30 K.2003/137 -TBB Dergisi S: 2003/49
17 16.07.2004 T. E.2004/148 K.2004/241 -Konya Barosu Dergisi S: 1 s.25
18 12.01.2003 T. E.2002/261 K.2003/4
19 08.07.2005 T. E.2005/112 K.2005/228 -TBB Dergisi S: 2005/61 s.491
20 5.9.2005 T. E.2005/197 K.2005/288 -TBB Dergisi S: 2005/62 s.355
2114.12.1991 T. E.1996/135 K. 1996/149-TBB Dergisi S: 1996/3 s.423
22 5.2.1994 T. E. 1994/6 K. 1994/7-TBB Dergisi S: 1994/3 s.444
23 15.11.2002 T. E.2002/198 K.2002/333- Ankara Barosu Dergisi S: 2003/3 s.119-120
24 7.4.2005 T.20005/36 E. K.2005/122 -TBB Dergisi S: 2005/60 s.410
25 “Disiplin kurulu kararında baro tarafından görevlendirilen katibin imzası karara katıldığını değil yazının kendisi tarafından yazıldığını ifade eder.” (19.4.2002 T. E.2003/18 K.2003/122)
26 18.9.1999 T. E.1999/55 K. 1999/102-TBB Dergisi S: 2000/1 s.244
27 Danıştay 8.D. 27.10.1983 T. E.1982/2090 K. 1983/2056-Danıştay Dergisi, S: 54-55
28 21.02.2003 T. E.2002/225 K.2003/22
29 7.4.2005 T. E.2005/100 K.2005/148- TBB Dergisi S: 2005/59 s.440
30 21.10.2000 T. E.2000/175 K.2000/162 -TBB Dergisi S: 2001/1 s.269
31 12.6.2004 T. E.2004/165 K.2004/232-TBB Dergisi S: 2004/55 s.450-451
32 1.5.2004T. E. 2004/99 K.2004/169 -TBB Dergisi S: 2004/55 s.439-440
33 12.9.2003 T. E.2003/153 K.2003/266-TBB Dergisi S: 2004/51
347.4.2005 T. E. 2005/38 K.2005/124-TBB Dergisi S: ,2005/59 s.434
3522.10.2004 T. E.2004/235 K.2004/340- TBB Dergisi S: 2005/57 s. 443
36Danıştay 8.D. 19.2.1997 T. E. 1995/1883 K. 1997/579-Danıştay Dergisi S: 94
3715.6.1996 T. E.1996/66 K.1996/88-3.7.1999 T. E.1999/61 K.1999/95
38 30.10.1993 T. E.1992/99 K.1993/3-TBB Dergisi S: 1993/2 s.256
39 11.7.2003 T. E.2003/137 K.2003/232-TBB Dergisi S: 2004/50
40 21.02.2003 T. E.2002/265 K.2003/25
41 3.7.1999 T. E.1999/51 K.1999/93 -TBB Dergisi S: 1999/3 s.1008
42 31.3.2001 T. E.2000/227 K.2001/51-TBB Dergisi S: 2001/3 s.1036
43 19.3.2004 T. E.2003/407 K.2004/80-12.09.2003 T. E.2003/153 K.2003/266 -TBB Dergisi S: 2004/51
44 11.7.2003 T. E.2003/139 K.2004/14 -23.01.2004 T.E.2003/13 K.2004/30-Konya Barosu Dergisi S: 1 s.26
45 12.01.2003 T. E.2002/262 K.2003/5

46 Danıştay 8.D. 19.2.1997 T. E. 1995/1883 K. 1997/579-Danıştay Dergisi S: 94
47 TBB Dergisi S: 2003/49
48 TBB Dergisi S: 2005/57 s.451-452
49 TBB Dergisi S: 2004/51
50 TBB Dergisi S: 1994/4 s. 540
51 TBB Dergisi S: 2005/60 s.414 -415
52 TBB Dergisi S: 1993/2 s.256
53 TBB Dergisi S: 2005/61 s.505-506
54 TBB Dergisi S: 2005/58 s.471
55 Danıştay Kararları Dergisi S: 3
56 Danıştay Dergisi S: 94