Ana Sayfa
Kavram Arama : THS Google   |   Forum İçi Arama  

Üye İsmi
Şifre

Aktif Makale Uzlaştırmada Süreç Yönetimi Ve Müzakereler

Yazan : Recep Gürkan Karakaş [Yazarla İletişim]
Uzlaştırmacı – Bilirkişi

Uzlaştırma süreci, uzlaştırmacıya UYAP üzerinden bir dosya verildiğinde bu dosyanın uzlaştırmacı tarafından kabulü ile başlar.
Görevin kabulünden sonra süreç yönetimine başlamak için ön hazırlık olarak, hemen dosya ayrıntılarının incelenmesine geçilir.
Bu bağlamda aşağıdaki hususlar dikkatle gözden geçirilerek gerekli notlar alınır:
-Tarafların Uyrukları ve İletişim Bilgileri:
Aktif mobil veya sabit telefon numaraları ile son adresi ve MERNİS adresi saptanmalıdır. Böylece süreç yönetiminde tarafın şehir dışında olması halinde istinabe ya da talimat yoluyla uzlaşma teklif formunun ve açıklayıcı bilgilendirme yazısının gönderilmesine karar verilecektir. Eğer taraflardan biri yabancı uyruklu ve Türkçe bilmiyor ise Uzlaştırma Bürosu kanalıyla tercüman talep edilmesi gerekecektir. Bazen işitme engellilerle iletişim kurabilmek için de bu dili bilen tercümanları kullanmak için aynı yol izlenecektir.
-Tarafların Doğum Yerleri ve Tarihleri:
Doğum yerlerinin bilinmesi, tarafların nasıl bir sosyal çevreden geldikleri yönünde az da olsa bir fikir verebilir. Tarafların müzakere tarihi itibariyle SSÇ (Suça Sürüklenen Çocuk) olup olmadığının anlaşılması diğer bir deyişle 18 yaşından gün alıp almadığı veya çok yaşlı ise akıl sağlığının yerinde olduğunun araştırılması açısından önemlidir. SSÇ’ler ve akli melekeleri (doğru ve yanlışı ayırabilme yeteneği) raporla yetersiz olarak belirlenmiş yetişkinler için vasinin kanuni temsilci olarak devreye alınması gerekebilecektir. Tarafların doğum tarihleri, sürecin başlatılması için kanuni temsilci saptanması açısından bu nedenle önem taşımaktadır.
-Tarafların Ekonomik, Sosyal ve Eğitim Durumları:
Şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar görenin yaşı, eğitimi, sosyal ve ekonomik durumlarının bilinmesi de süreci yürütürken uygulanacak stratejinin saptanması açısından önemli hususlardır. Sonuçta hiç tanınıp bilinmeyen ve eşit mesafede olunan bireylerle tanışıp iletişim kurulması söz konusudur. Tarafların sosyoekonomik ve eğitsel yapılarını bilmek sürecin yönetimi sırasında nasıl bir davranış biçimi sergilenmesi yönünden uzlaştırmacıya ön fikir verecektir. Burada sözü edilen stratejiden kasıt, tarafın anlayabileceği tarzda ve seviyede bir görüşmeye hazırlıklı olunması anlamındadır. Çünkü uzlaşmanın yasal sonuçları ve taraflara getirebileceği yararları anlatabilmek için onların anlayabilecekleri çok teknik olmayan basit ve açık bir dil kullanılması gerekecektir.
-Dosyaya Konu Olan Suç veya Suçların Türleri:
Ceza Muhakemeleri Kanununun 253 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan suçlarda, şüpheli, sanık, suça sürüklenen çocuk ile mağdur veya suçtan zarar gören gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişisinin uzlaştırılması girişiminde bulunulması hükme bağlanmıştır.
05.08.2017 Tarih 30145 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliğinin 8.Maddesi 4. fıkrasında Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olsa bile, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda, uzlaştırma yoluna gidilemeyeceği kesin hükme bağlanmıştır.
Dosyada yer alan suç veya suçların ilgili Cumhuriyet Savcısı tarafından ayrıştırılarak, yönetmelik gereği uzlaştırmaya tabi suçların dikkate alındığı ve bazen çok tarafı bulunan dosyalarda bölünerek farklı uzlaştırmacılara verilmiş olduğu görülebilir. Bu durumda hangi suçların hangi taraflara karşı işlenmiş olduğu hususlarına bakılarak buna göre taraflarla iletişime geçilir. Çünkü ilk görüşmede tarafın dosyadaki konumu açıklanarak müzakereye davet edilir. Bazı dosyalarda bir tarafın hem müşteki hem de şüpheli sıfatı taşıdığı görülebilir. Tarafların sıfatları kovuşturma dosyalarında katılan veya sanık soruşturma dosyalarında ise şüpheli veya müşteki olarak adlandırılırlar. Kovuşturma davalarında davacı konumunda Kamu Hukuku bulunur.
En yaygın uzlaştırmaya tabi suçlar arasında; tehdit, hakaret, açıktan hırsızlık basit hırsızlık, niteliksiz dolandırıcılık, basit yaralama, taksirle yaralama, mala zarar verme, taksirle mala zarar verme, konut dokunulmazlığının ihlali, Usulüne uygun olmaksızın ticareti terk ve alacaklıyı zarara uğratmak üzere mal varlığını azaltma, marka ve patent ihlali gibi suçlar sayılabilir.
-Suç veya Suçların İşlendiği Tarih ve Yerler:
Suçun işlendiği tarih üzerinden uzunca bir süre geçmiş ise uzlaşmanın olumlu sonuçlandırılması daha kolay olacaktır. Çünkü olay üzerinden uzun zaman geçmiş olması öfkelerin soğumasına yardımcı olacaktır. Yönetmeliğin 12.Madde 5. fıkrasında “Uzlaşma teklifinin, suçun işlendiği tarihten itibaren bir aylık süre geçmeden yapılamayacağı” hükme bağlanmıştır. Suçun işlendiği tarihin bilinmesi fail ve mağdurun nasıl bir davranış sergileyebileceği hususunda ön fikir verebilir. Suçun işlendiği yer ise, üzerinden uzun zaman geçmiş olaylarda olayın hatırlatılması için yardımcı bir veri olabilmektedir.
-Failin Hükümlü, Tutuklu ya da Denetimli Serbestlikte Olup Olmadığı:
Özellikle kovuşturma dosyalarında failin sıklıkla Ceza İnfaz Kurumunda bu veya başka bir suçtan hükümlü olarak bulunduğu görülebilir, ya da denetimli serbestlik kaydı vardır. Bu durumda bulunduğu Ceza İnfaz Kurumundan fail ile sesli görüntülü bilgisayar iletişimi (SEGBİS) sağlanması için Uzlaştırma Bürosuna başvurulacaktır. Böylece taraflardan biri ile iletişim kurulması sağlanmış olacaktır. UYAP üzerinden gönderilecek Uzlaşma Teklif Formu ve Uzlaştırma Raporunun imzalatılması sağlanabilir (henüz vasi atanmamış olan üç yıldan az süreliler için) Vasi atanmış ise sanığın ya da şüphelinin hareketli nüfus kayıt örneğinden vasi atanma kararı bulunarak kendisi ile iletişim kurulmaya çalışılır.

-Tarafın (şüphelinin) Hükümlü veya Suça Sürüklenen Çocuk (SSÇ) Olması
Halinde Yasal Temsilci Bilgileri:
Elde edilen iletişim bilgileri ile SSÇ’nin veya hükümlünün kanuni temsilcisi ile kurulan iletişim sonucunda, şehir içinde ise tarafa en yakın ilçe adliye binasındaki uzlaştırma bürosuna müzakere için davet edilerek, başka şehirde ise istinabe ile o şehir CBS kanalıyla (talimat yolu kullanılarak) gerekli belgelere imzaları alınır. Şüpheli, sanık, katılan, mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunulacağı ve şüpheli, sanık, katılan, mağdur veya suçtan zarar görenin reşit olmaması ya da kısıtlı olması hali ile mağdur veya suçtan zarar görenin ayırt etme gücü bulunmaması durumunda, uzlaşma teklifinin kanunî temsilcilerine yapacağı Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliğinin 29.Maddesi 1. Fıkrasında hükme bağlanmıştır.
Uzlaşma Teklif Formunun ekindeki Açıklayıcı Bilgilendirme Yazısında uzlaştırmanın hukuki niteliği ve sonuçları açıklanarak uzlaşma sonunda taraflara sağlayacağı yararlara yer verilir. Ayrıca bu işlemler için kendilerinden para talep edilmeyeceği vurgulanarak, düzenlenecek uzlaştırma raporunun ilam niteliğinde olduğu ve icra takibine koyulabileceği hatırlatılır.
Uzlaştırma Müzakereleri:
Yukarıda belirtilen biçimde taraflarla telefon, tebligat veya diğer elektronik iletişim yolları ile irtibata geçildikten sonra görüşmeyi kabul edenler için müzakere sürecine geçilir. Zaten tebligata üç gün içerisinde olumlu ya da olumsuz bir cevap vermeyen taraf, uzlaşmayı kabul etmemiş sayılacaktır. Bu hususu Yönetmeliğin 30/1. Maddesinde belirtilmiştir. Uzlaşma Teklif Formunu kabul etmekle de taraf uzlaşmayı kabul etmiş olmayacak sadece müzakerelere katılmayı kabul etmiş olacaktır.
Taraflar müzakere görüşmelerini bir arada yapmayı kabul edebilecekleri gibi birbirlerini görmek istemedikleri durumlarda ayrı ayrı görüşmeler yapılarak mekik trafiği uygulanır. Taraflar bazen uzlaşmayı maddi ve manevi hiçbir edim talep etmeden uzlaşmayı kabul edebilecekleri (edimsiz uzlaşma) gibi, bir edimin yerine getirilmesi (edimli uzlaşma) koşuluyla da uzlaşmaya varabilirler.



Müzakere sürecinde taraflara eşit mesafede olunduğu hatırlatılarak kendilerinden konu hakkında görüş bildirmeleri istenir. Süreç yönetimi sırasında (aşağıda açıklanan) etik ilkelere uyulmasına azami özen gösterilmelidir.
Tarafların müzakere sürecinde birbirlerine karşı davranışlarını dikkatle izleyerek gerekli müdahaleler yapılmalıdır. Hatta gerektiğinde havayı yumuşatmak için ara verilmeli, bazen de kendi aralarında konuşmalarına imkan verilmelidir.
Bu bağlamda uyulması gereken yukarıda bahsi geçen etik ilkeler Yönetmeliğin 6. Maddesi 1. Fıkrasında maddeler halinde sayılmıştır.
Bunlar kısaca aşağıdaki biçimde özetlenebilir:
1 – Adalete hizmet etme bilinciyle, Uzlaştırmacının görevini etkin ve gecikmeksizin verimli biçimde tamamlamayı getirmeyi ve sunduğu hizmet kalitesini yükseltmeyi amaç edinmelidir.
2 – Masumiyet karinesi gereğince şüpheli ya da sanığın suçluluğuna dair ön yargılı olamaksızın davranılmalıdır.
3 – Uzlaştırmacı, tarafsızlığından kuşku duyulmasına yol açacak biçimde kendisine veya bir başkasına doğrudan ya da dolaylı olarak herhangi hiç bir menfaat sağlayamaz.
4 – Uzlaştırmacının, taraflardan biriyle herhangi bir kişisel veya iş ilişkisinin bulunması, uzlaştırmanın sonucuna yönelik doğrudan veya dolaylı, mali veya diğer menfaatinin bulunması ya da taraflardan biri için uzlaştırma dışında bir yetkiyle görev yapması gibi bağımsızlığı veya taraflarla arasındaki menfaat çatışmasını etkileyebilecek ya da bu izlenimi verebilecek durumları açıklamadan görev yapamaz veya bu göreve devam etmesi mümkün değildir. Bu durumda dosyayı iade etmek zorundadır.
5 – Uzlaştırmacı, görev yaptığı dosya ile ilgili olarak daha sonra vekil veya müdafii konumunda görev alamaz.
6 – Uzlaştırmacı, görevini dürüstlük kuralları çerçevesinde bağımsız ve tarafsız biçimde tamamlamak, tarafların ortak menfaatlerini korumak ve tarafların müzakereler sırasında yeterli ve eşit fırsatlara sahip davranmalarına azami dikkati göstermelidir.
7 – Uzlaştırmacı, görevini yerine getirirken taraflara nezaket kurallarına uygun biçimde ve saygılı davranmalıdır. Tarafların da birbirlerine saygılı davranmaları ve müzakerelere iyi niyetle katılmaları konusunda kendilerini bilgilendirmeli, gerektiğinde nazik bir dille uyarmalıdır.
8 – Uzlaştırmacı, görevini yerine getirirken taraflar arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrımcılık yapamaz, itibar ve güveni sarsıcı davranışlardan özenle kaçınmalıdır.
Bu ilkelere uyularak yürütülen süreçte taraflar edimsiz olarak uzlaşmayı kabul etmiyorlarsa, seçebilecekleri edimler önerilerek bunlardan uygun olanı üzerinde anlaşmaya varmalarına yardımcı olunur. Söz konusu edimlerin genel ahlaka ve hukuk kurallarına aykırı olmaması hususu büyük önem taşımaktadır.
Sürecin yönetilmesi sırasında mağdurun tatmin olması ve failin de işlediği suç nedeniyle pişmanlık duymuş olması sağlanmalıdır. Edimin caydırıcı olması ve mağdurun zararını karşılar nitelikte olması önemlidir. Ancak failin ekonomik durumu da göz önünde bulundurularak mağdurdan kolaylık göstermesi talep edilebilir. Uzlaşmada kullanılabilecek edim türleri oldukça geniş bir yelpazede yer almaktadır. Mağdurun manen tatmin olabileceği yüz yüze bir özür dileme bile edim sayılmaktadır. Özür dilemeyi mağdur yazılı olarak da talep edebilir. Bazen sosyal medya üzerinden işlenen suçlarda özür dilemenin de aynı kanalla yerine getirilme talepleriyle karşılaşılmaktadır.
Zarara uğrayan tarafın mağduriyetini maddi veya manevi olarak tazmini için yapılacak nakit ödemede; ödemenin elden ve def'aten yapılması halinde bir teslim tutanağı makbuz düzenlenerek taraflara imzalatılıp rapora eklenmelidir. Bu tutanakta ödemenin hangi uzlaştırma dosyasına ait edim olarak gerçekleştirildiği açıkça belirtilmelidir. Ödemenin mağdur tarafından verilen banka İBAN numarasına yapılması halinde de yine açıklama bölümünde ödemenin kaç numaralı uzlaştırma dosyasına edim olarak yapıldığını gösteren dekontun rapora eklenmesi gerekir. Ödeme eğer mağdurun rızası ile failin maddi gücünün def'aten ödemeye yetersizliğinden dolayı zamana yayılarak taksitlendirilmiş ise, bu durumda rapora tarafların da imzalarının bulunduğu ödemelerin hangi aylarda ve ne kadarlık tutarlarda ödeneceğini belirten protokolün eklenmesi gerekir. Bazen bu husus uzlaştırma raporunun açıklama bölümünde de yer alabilir. Düzenlenen uzlaştırma raporu ilam niteliğinde bir belge olduğundan, bu belge ile taksitlerden birinin aksatılması halinde, ödenmesi taahhüt edilen borcun tamamı için alacaklı tarafından icra takibi başlatılabilir Ancak bu tür ödemeli edimlerde mağdurun sebepsiz zenginleşmesine yol açabilecek astronomik rakamlar kullanılmasının önüne geçilmelidir.
Mağdurla birlikte belirlenecek bir sivil toplum kurumuna (bu bir vakıf ya da dernek olabileceği gibi kamu yararına hizmet veren hayır kurumlar da olabilir.) ya da gerçek kişilere yine belirlenecek tutarda maddi veya ayni yardımda bulunulması uygulamada çok sık rastlanan sosyal edimlerdendir. Bu tür edimler toplumda sosyal bir ferahlık yaratması açısından her iki taraf için de tatmin edici niteliktedir. Tarafların yazılı olurları alınmak suretiyle yazılı ve görüntülü medyada hatta sosyal medya araçlarında yayımlanması mümkündür. Böylece toplumda uzlaşı bilincinin yaygınlaşarak yerleşmesine bir ölçüde katkıda bulunulmuş olacaktır.
Okullarda özellikle doğu ve güneydoğu bölgelerimizdeki fakir öğrencilere giyecek ya da kırtasiye yardımında bulunulabilir. Okullar için onarım veya sıra, tahta, bilgisayar gibi ihtiyaçların giderilmesine yardımcı olunabilir. Bu tür ayni yardımlarda faturalandırmaya ve yetkiliye belge karşılığı teslim usullerinin uygulanmasına özen gösterilmelidir.
Bunlar dışında failin belli bir bölgeyi ağaçlandırması ya da temizlemesi gibi edimler de uygulamada görülmektedir. Ayrıca son zamanlarda hayvan barınaklarına yardım veya gönüllü olarak buralara hizmet verilmesi gibi edim taleplerine de rastlanılmaktadır. Bağımlılığı bulunan faillerin tedaviyi kabul etmesi/tedaviye başlaması gibi edimlerle de karşılaşılmaktadır.
Edimin net tutarının ve süreye yayılmış edimlerde ise ne zaman sona ereceğinin açıkça belirtilmiş olması esastır.
Bazı dosyalarda birden fazla edimin yer aldığı iki taraflı ya da daha fazla tarafın yer aldıkları uzlaştırmalarda bu edimler maddeler halinde sıralanarak kimlerin kimlere karşı hangi edimi/edimleri gerçekleştirdiği ya da hangi zaman diliminde gerçekleştireceği açıkça belirtilmelidir.
Edim konusunda taraflar arasında anlaşmaya varılması sağlandıktan sonra, sıra tarafların özgür iradeleri ile hiçbir baskı altında kalmadan belgeleri imzalamalarına gelmiştir. Böylece müzakere süreci olumsuz veya olumlu, edimli ya da edimsiz biçimde sonlandırılmış olacaktır.
Uzlaştırmacı kendisine tanınan 30 günlük süre içinde (yetmezse alacağı 20 günlük ek süreyi kullanarak) ıslak imzaları tamamlanan Uzlaştırma Raporu ve Uzlaşma Teklif Formu ile varsa protokolü uzlaştırma bürosuna fiziki olarak teslim etmekle süreci tamamlamış olacaktır.

Recep Gürkan KARAKAŞ
Uzlaştırmacı – Bilirkişi
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :

"Uzlaştırmada Süreç Yönetimi Ve Müzakereler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Recep Gürkan Karakaş'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.

Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.


[Yazıcıya Gönderin] [Bilgisayarınıza İndirin][Arkadaşa Gönderin] [Yazarla İletişim]
Bu makaleye henüz okuyucu yorumu eklenmedi. İlk siz yorumlayın!
» Makale Bilgileri
Tarih
13-06-2019 - 16:53
(1740 gün önce)
Yeni Makale Gönderin!
Değerlendirme
Şu ana dek 2 okuyucu bu makaleyi değerlendirdi : 2 okuyucu (100%) makaleyi yararlı bulurken, 0 okuyucu (0%) yararlı bulmadı.
Okuyucu
3863
Bu Makaleyi Şu An Okuyanlar (1) :  
* Son okunma 57 dakika 29 saniye önce.
* Ortalama Günde 2,22 okuyucu.
* Karakter Sayısı : 14983, Kelime Sayısı : 2041, Boyut : 14,63 Kb.
* 2 kez yazdırıldı.
* 5 kez indirildi.
* 1 okur yazarla iletişim kurdu.
* Makale No : 2078
Yorumlar : 0
Bu makaleye henüz okuyucu yorumu eklenmedi. İlk siz yorumlayın!
Makalelerde Arayın
» Çok Tartışılan Makaleler
» En Beğenilen Makaleler
» Çok Okunan Makaleler
» En Yeni Makaleler
THS Sunucusu bu sayfayı 0,03182602 saniyede 14 sorgu ile oluşturdu.

Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir.