Ana Sayfa
Kavram Arama : THS Google   |   Forum İçi Arama  

Üye İsmi
Şifre

Aktif Makale İşçilik Hakları Uygulama Örnekleri

Yazan : Turgut Aşcı [Yazarla İletişim]
E. Sayıştay Uzman Denetçisi

Makale Özeti
İşçilik haklarının örneklerle anlatımı

İŞÇİLİK HAKLARI UYGILAMA ÖRNEKLERİ
ÜCRET

ÖRNEK 1:
Genel Kurmay Başkanlığı’nın mutfağında işçi kadrosunda aşçı olarak görev yapan(A) isimli şahısın Kasım 2016 ayına ait puantaj cetvelinin incelenmesinde 22 gün fiilen çalıştığı, 4 gün Cumartesi akdi tatil ve 4 gün de hafta tatili yaptığı görülmüştür.
Türk Harp-İş Sendikası ile TÜHİS arasında akdedilen Toplu İş Sözleşmesinde; işçilere, haftalık 42 saatlik çalışmaları karşılığında 48 saat üzerinden ücret ödenmesi öngörülmüştür.
Aşağıdaki verilere göre söz konusu işçiye Kasım 2016 ayı için ödenmesi gereken toplam ücreti brüt olarak hesaplayınız.

VERİLER:
İşçinin;
-Bir saatlik çalışma (saat başı) ücreti :9,00 TL
-Haftalık normal çalışma süresi :42 saat
-Haftalık normal çalışma ücreti :48 saatlik ücret
-Cumartesi gün sayısı :4 gün
-Hafta tatili gün sayısı :4 gün
-Fiilen çalışılan gün sayısı :22 gün
- TİS ile cumartesi günü tatil edilerek, haftalık normal çalışma
süresi haftanın diğer günlerine eşit olarak dağıtılmıştır.
ÇÖZÜM:
-Haftalık normal çalışma gün sayısı :6 gün
-Bir günlük normal çalışma süresi : 42 : 6=7 saat
-Bir günlük normal çalışma ücreti : 48 : 6=8 saatlik ücret
-Çıplak gündeliği : 8 saat x 9,00 =72,00 TL
Kasım ayı:
-Fiilen çalışılan gün sayısı :22
-Çalışılmış sayılan gün sayısı : 8
30 gün
Cumartesi :4
Pazar :4

Kasım ayı toplam brüt ücreti : 30 gün x 72,00= 2.160,00 TL

İLÂVE TEDİYE

ÖRNEK 2:
Bakanlar Kurulu’nca 6772 sayılı Kanun kapsamına giren kurumlarda çalışan işçilere, anılan Kanunun 1. maddesine göre verilecek ilave tediyenin birinci yarısının 31.01.2011, diğer yarısının 30.06.2011 tarihinde; anılan Kanunun 3. maddesine göre verilecek ilave tediyenin birinci yarısının 26.08.2011, diğer yarısının 03.11.2011 tarihinde ödenmesi kararlaştırılmıştır.
Artvin Borçka Orman İşletmesi’nin orman içi taşıma işlerinde mevsimlik olarak çalıştırılan ve 1 Nisan 2011 tarihinde göreve başlayan havai hat operatörü (A), 20.08.2011 tarihinde geçirdiği iş kazası sonucu hayatını kaybetmiştir. Bunun üzerine işçi (A) nın varisleri ilgili idareye başvurarak ilave tediyeden olan alacaklarının ödenmesini talep etmişlerdir.
Aşağıdaki verilere göre; işçi (A) nın varislerine ödenmesi gereken ilave tediyeyi brüt olarak hesaplayınız.

VERİLER:
-İşçi (A) nın mevsim başı gündeliği: 44,00 TL
-İşçi (A) nın gündeliğine TİS gereğince 01.07.2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere %10 oranında zam yapılmıştır.
-Mevsimlik çalışma süresi (1 Nisan – 1 Kasım) : 214 gün
-İşçi (A) nın vefatına kadar çalıştığı ve çalışmış sayıldığı günler toplamı:142 gün
-İlave tediye ödeme tarihleri:31.01.2011; 30.06.2011; 26.08.2011; 03.11.2011
ÇÖZÜM:
-İşe başlama :01.04.2011
-Ölüm tarihi :20.08.2011
I. İlâve Tediye:
214 x 26 : 365 =15,24 yevmiye
15,24 x 44,00=670,56 TL işçiye ödenen
II. İlâve Tediye:
142 x52 : 365 =20,23 yevmiye
-01.07.2011 tarihiden geçerli %10 zamlı gündelik:
44,00+(44,00x%10)=48.40 TL
-Varislere ödenmesi gereken ilâve tediye:
20,23- 15,24=4,99 x 48,40=241,516 TL

İLÂVE TEDİYE


ÖRNEK 3:
Bakanlar Kurulu’nca, işçilere 6772 sayılı Kanun’un 1 ve 3 üncü maddeleri uyarınca 2015 yılında yapılacak ilave tediyelerin;

I/1. taksitinin 29.01.2015 tarihinde,
I/2. taksitinin 30.06.2015 tarihinde,
II/1. taksitinin 21.09.2015 tarihinde,
II/2.taksitinin 25.12.2015 tarihinde, ödenmesi kararlaştırılmıştır.

01.01.1985 tarihinden bu yana aynı kurumda çalışan ve 16 Ekim 2015 tarihinde emeklilik nedeniyle bu işinden ayrılan işçi (A) ya ayrıldığı tarih itibariyle ödenmesi gereken ilave tediyeyi brüt olarak hesaplayınız. Borçlu olması halinde geri alma işlemi yapılıp yapılamayacağını kısaca açıklayınız.

VERİLER:
İşçinin;
-Çıplak gündeliği :62,00 TL
-Grevde geçirdiği gün sayısı :23 gün
-Kullandığı yıllık izin süresi :26 gün
Not: 01.01.2015- 16.10.2015 arasında çalışılan ve çalışılmış sayılan toplam gün sayısı:288 gün

ÇÖZÜM:
-Ödenen ilâve tediye:
I/1 Taksit :13 gündelik
I/2 Taksit :13 gündelik
II/1 Taksit :13 gündelik
39 gündelik
39 x 62,00=2.418,00 TL
-İşçinin çalıştığı ve çalışmış sayıldığı gün sayısı: 288- 23=265 gün
-İşçinin işten ayrıldığı tarih itibariyle ödenmesi gereken toplam ilâve tediye:
265 x 52 : 365=37,75 gündelik
37,75 x 62=2.340,50 TL
-Borç- alacak durumu:
Ödenmesi gereken :2.340,50
Ödenen :2.418,00
(-) 77,50
Ancak, ilgili kanunda geri alma ile ilgili düzenleme bulunmadığı için bu konuda herhangi bir işlem yapılmayacaktır.


SÖZLEŞME İKRAMİYESİ

ÖRNEK 4:
Muğla orman İşletme Müdürlüğünce 1 Haziran- 30 Kasım 2016 tarihleri arasında yangın gözetleme işinde 58,00 TL gündelikle çalıştırılmak üzere 01.06.2016 tarihinde göreve başlatılan işçi (A) bölgesinde çıkan bir orman yangını nedeniyle 01.09.2016 tarihinde gözaltına alınmış ve savcılık kovuşturması üzerine yapılan ilk duruşmada tutuklu olarak yargılanmak üzere ceza ve tutukevine konulmuştur. 15.09 2016 tarihinde yapılan ikinci duruşmasında suçsuz bulunan işçi (A) aynı gün tahliye edilmiş ve 16.09.2016 tarihinde müracaatı üzerine görevine tekrar başlatılmıştır.

Orman-İş Sendikası ile (TÜHİS) arasında akdedilen Toplu İş Sözleşmesinde (TİS), işçilerin gündeliklerine 2016 yılının ikinci altı ayında (01.07.2016 tarihinden geçerli olarak) %4 zam yapılması ve 6772 sayılı Kanun gereğince verilmekte olan ilâve tediyeden ayrı olarak 20 Haziran ve 20 Kasım tarihlerinde iki eşit taksitte ödenmek üzere yılda 60 günlük ücretleri tutarında ikramiye ödenmesi öngörülmüştür.

Orman-İş Sendikasına dayanışma aidatı ödeyen ve 30.11.2016 tarihine kadar çalışmış olan işçi (A) ya ödenmesi gereken ikramiye taksitlerinin brüt tutarlarını hesaplayınız.

VERİLER:
İşçinin;
-Çıplak gündeliği :58,00 TL
-01.07.2016 tarihinden geçerli ücret zammı :%4
-Tutuklulukta geçen süre :15 gün
Not:
1) 01.06.2016- 30.11.2016 arası çalışılan ve çalışılmış sayılan toplam gün sayısı:183 gün
2) Hesaplamalar 6772 sayılı Kanuna göre yapılacaktır.

ÇÖZÜM:
01.06.2016- 30.11.2016 =183 gün
A) 20 Haziran ikramiyesi (I. İkramiye)
183x30 : 365 = 15,04
15,04x58,00 = 872,32 TL

B) 20 Kasım ikramiyesi (II. İkramiye)
183 -15 = 168 gün
168x60 : 365 = 27,62
27,62 – 15,04 = 12,58
58,00 + (58,00x%4) = 60,32
12,58x60,32 = 758,82 TL

(A + B)= 872,32 + 758,82 = 1.631,14 TL


YILLIK İZİN ÜCRETİ

ÖRNEK 5:
TES-İŞ Sendikası ile KAMU-İŞ Sendikası arasında akdedilen ve (01.03.2015- 28.02.2017) tarihleri arasında geçerli olan Toplu İş Sözleşmesinin (TİS) 99 uncu maddesinde, yıllık ücretli izine ayrılanlara, çalışanlar gibi her iş günü için 6,00 TT/Gün yemek yardımı ve 103 üncü maddesinde de, yol dışı makine (konkasör) operatörlerine yevmiyeye müstahak oldukları (yıllık izin süreleri hariç) 50 Kuruş/Gün yıpranma primi ödenmesi öngörülmüştür.

Yukarıda bahsedilen TİS hükümleri ve aşağıda belirtilen verileri dikkate alarak, söz konusu işçiye ödenmesi gereken yıllık izin ücretini brüt olarak hesaplayınız.

VERİLER:

İşçinin;
-Çıplak gündeliği :72,50 TL
-Kullanacağı yıllık izin süresi :30 işgünü
-Kullanacağı yolculuk izin süresi : 4 gün
-Yemek yardımı (Fiilen çalışılan günler ile yıllık
izinli olunan günler için) :6,00 TL/Gün
-Yıpranma primi (İzinli ve raporlu olunan günler hariç) : 50 Kuruş/Gün


ÇÖZÜM:
-Çıplak gündelik 72,50
-Yemek yardı 6,00
78,50 TL
78,50x30 = 2.355,00 TL


FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ



ÖRNEK 6:

Hizmet binasının tesisatında meydana gelen arızayı gidermek üzere pazar günü işyerine davet edilen tesisat ustası (A), 11 saatlik çalışması sonucunda arızayı gidermiştir.
Tesisat ustası (A) ya aşağıdaki verilere göre 11 saatlik çalışması karşılığında hafta tatili ücretine ilâveten ödenmesi gereken ücreti brüt olarak hesaplayınız.

VERİLER:
Ustanın;
-Gündeliği : 68,60 TL
-Günlük çalışma süresi : 8,4 saat
-Hafta tatilinde çalıştığı süre : 11 saat
-Cumartesi günü sözleşme ile tatil sayılmıştır.
- TİS’de fazla çalışma konusunda 4857 sayılı İş Kanununa
göre uygulama yapılacağı yazılıdır.

ÇÖZÜM:
Haftalık çalışma süresi: 8,4x5 = 42 saat
45 – 42 = 3 saat fazla sürelerle çalışma
11 - 3 = 8 saat fazla çalışma
68,60x1,50 = 102,90
102,90x8 = 823,20
68,60x1,25 = 85,75
85,75x3 = 257,25
1.080,45 TL

FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ
ÖRNEK 7:

Kara Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Dikimevinde terzi pozisyonunda görev yapan işçi (A) ya, Haziran 2016 ayının ilk haftasında 48 saat, ikinci haftasında 52 saat üçüncü haftasında 58 saat ve dördüncü haftasında da 60 saat çalışma yaptırılmıştır.

İşçi (A) ya, haziran ayı için normal çalışma ücretleri dışında yapmış olduğu çalışmalar için ödenmesi gereken ücretleri brüt olarak hesaplayınız.



VERİLER:

İşçinin;
-Saat başı ücreti :13,20 TL
-TİS’e göre haftalık çalışma süresi :42 saat
-Cumartesi günü sözleşme ile tatil sayılmıştır.
-Fazla sürelerle çalışmaları için esas alınacak saat başı ücreti
normal çalışma ücretinin %35 fazlası.
-Fazla çalışmaları için esas alınacak saat başı ücreti
normal çalışma ücretinin %80 fazlası.

ÇÖZÜM:
I. Hafta: 48-42 = 6 saat
3 x (13,20x1,35=) 17,82 =53,46
3 x (13,20x1,80=) 23,76 =71,28
124,74
II. Hafta: 52,-42 = 10 saat
3 x 17,82 = 53,46
7 x23,76 = 166,32
219,78
III. Hafta: 58-42= 16 saat
3 x 17,82 = 53,46
13 x 23,76 = 308,88
362,34
IV. Hafta: 60-42 = 18 saat
3 x17,82 = 53,46
15 x 23,76 = 356,40
409,86
TOPLAM : 124,74+219,78+362,34+409,86 = 1.116,72

KIDEM TAZMİNATI



ÖRNEK 8:
Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde fakülte mezunu olarak memuriyete başlayan ve 1 yıl 6 ay 14 gün çalıştıktan sonra muvazzaf askerlik hizmetini yapmak üzere bu görevinden ayrılan (A) isimli şahıs, askerlik hizmetinin bitimini takiben aynı Bakanlıkta daimi işçi kadrosunda göreve başlamış ve bu kadroda 24 yıl 5 ay 15 gün çalıştıktan sonra yaşlılık aylığı almak üzere 20.06.2011 tarihinde iş akdini sonlandırmıştır.
İşçi (A) ya aşağıdaki verilere göre ödenmesi gereken kıdem tazminatı ne kadardır? Brüt olarak hesaplayınız.
VERİLER:
İşçi (A) nın;
-Memuriyet hizmeti…………………………………………………………. 1 yıl 6 ay 14 gün
- Askerlik hizmeti………………………………………………………….... 5 ay 10 gün
Not: İşçi (A) askerlik hizmetini er olarak yapmış olup,
tamamını Emekli Sandığı hükümlerine göre borçlanarak ödemiştir.
-Memuriyet hizmetinin bir tam yılı için hesaplanan emekli ikramiyesi……. 1.102,2552 TL
-İşçilik hizmeti……………………………………………………………… 24 yıl 5 ay 15gün
-Kıdem tazminatına esas alınacak bir günlük ücreti……………………….... 68,24 TL
-Bir tam yıl hizmeti için ödenecek kıdem tazminatı gün sayısı……………… 40 gün
-Devlet memurları aylık katsayısı ( 2011 yılı 1. Altı aylık dönemi için)…….. 0,061954
-Devlet Memurları taban aylık katsayısı ( 2011 yılı 1. Altı aylık dönemi için)..0,82656
-5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun Ek 70 inci maddesine göre;
Ek göstergesi 7600 (dahil) – 8400 (hariç) olanlar için……………………….. % 200
Not: % 200 oranı 01.09.2015 tarihinden geçerli olarak % 215 şeklinde değiştirilmiştir.

ÇÖZÜM:
I-Memuriyet hizmeti için ödenmesi gereken:
1 yıl 6 ay 14 gün
5 ay 10 gün
1 yıl 11 ay 24 gün
Tam yıl için: 1.102,2552 x 1 yıl = 1.102,2552 TL

II.-İşçilik hizmeti için ödenmesi gereken: 24 yıl 5 ay 15 gün
Bir hizmet yılı için hesaplanan: 68,40 x 40 = 2.729,60 TL
Kıdem tazminatı tavanı:
(8000+1500=) 9500x0,061954 = 588,563
(20x25=) 500x0,061954 = 30,977
1000x0,82656 = 826,56
(9500x0,061954) x%200 = 1.177,126
2.623,226
2.623, = 62.957,42
2.623,226 : 12 x5 ay = 1.093,01
2.623,226 : 365x15 gün = 107,80
(II) 64.158,23
(I) 1.102,25
Toplam 65.260,48 TL




KIDEM TAZMİNATI
ÖRNEK 9:

DSİ 2. Bölge Müdürlüğünde işçi kadrosunda motor ustası olarak görev yapan (A) isimli şahıs 20.11.2016 tarihi itibariyle yaşlılık aylığına müstahak olabileceğini öğrenmesi üzerine çalıştığı idareye dilekçe ile başvurarak 21.11.2016 tarihi itibariyle iş akdini sonlandırdığını bildirmiştir.

Hizmet cetvelinden 26 yıl 1 ay 20 gün hizmeti bulduğu görülün (A) isimli şahsa ödenmesi gereken kıdem tazminatını aşağıda belirtilen bilgilere göre brüt olarak hesaplayınız.

VERİLER:

-İşçinin kıdem tazminatına esas hizmet süresi :26 yıl 1 ay 20 gün
-Kıdem tazminatına esas alınacak bir günlük ücret (son ücreti) :112,60 TL
-Bir tam yıl hizmeti için ödenecek kıdem tazminatı gün sayısı :40 gün
-En yüksek Devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek ikramiye tutarı :4.297,21 TL
-1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. Maddesinin onüçüncü fıkrasında;
“Ancak, toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet Memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez.” denilmektedir.
-5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu’nun 89. Maddesinin birinci fıkrası;
“Emekli, adi malûllük veya vazife malûllüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme
yapılan; asker, sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için, aylık bağlamaya esas
tutarların bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir.” denilmektedir.

ÇÖZÜM:
-Bir hizmet yılı için ödenecek kıdem tazminatı:
112,60X40 gün = 4504,00
-En yüksek Devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek ikramiye tutarı: 4.297,21 TL
-Toplam hizmeti için ödenecek kıdem tazminatı: 26 yıl 1 ay 20 gün
4.297,21x2 = 111.727,46
4.297,21 : 12x1 ay = 358,10
4.297,21 : 365x20 gün = 235,46
112.321,02

Not: Kıdem tazminatı tavanı, hesaplandığı gibi uygulanacak, TİS’le tespit edilen gün sayısı –örnekte 40 gün- ile ilgilendirilmeyecektir.

Turgut AŞCI
E. Sayıştay Uzman Denetçisi
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :

"İşçilik Hakları Uygulama Örnekleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Turgut Aşcı'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.

Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.


[Yazıcıya Gönderin] [Bilgisayarınıza İndirin][Arkadaşa Gönderin] [Yazarla İletişim]
Bu makaleye henüz okuyucu yorumu eklenmedi. İlk siz yorumlayın!
» Makale Bilgileri
Tarih
06-11-2017 - 11:33
(2324 gün önce)
Yeni Makale Gönderin!
Değerlendirme
Şu ana dek 1 okuyucu bu makaleyi değerlendirdi : 1 okuyucu (100%) makaleyi yararlı bulurken, 0 okuyucu (0%) yararlı bulmadı.
Okuyucu
2682
Bu Makaleyi Şu An Okuyanlar (1) :  
* Son okunma 4 saat 27 dakika 18 saniye önce.
* Ortalama Günde 1,15 okuyucu.
* Karakter Sayısı : 15937, Kelime Sayısı : 4235, Boyut : 15,56 Kb.
* 1 kez arkadaşa gönderildi.
* Henüz yazarla iletişime geçen okuyucu yok.
* Makale No : 1999
Yorumlar : 0
Bu makaleye henüz okuyucu yorumu eklenmedi. İlk siz yorumlayın!
Makalelerde Arayın
» Çok Tartışılan Makaleler
» En Beğenilen Makaleler
» Çok Okunan Makaleler
» En Yeni Makaleler
THS Sunucusu bu sayfayı 0,04141402 saniyede 14 sorgu ile oluşturdu.

Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir.