Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, Esas: 2004/1483, Karar: 2004/10899

Kaçak elektrik kullanılmasından mütevellit alacakta, kaçak elektrik kullanan davalının dersane olmasından dolayı, alacağa uygulanacak olan faiz, TTK m.3 ve 3095 S.K. m.2/2 gereğince, avans faizidir. Davacının, dilekçesinde avans faizi istememiş olsa da, %70 ticari faiz istemiş olmasından dolayı, kastedilenin yasal faizden yüksek olan avans faizi olduğunun kabulü gerekir. Bu sebeple davanın, alacağa "%70 i aşmayacak şekilde değişen oranlarda avans faizi uygulanarak" şeklinde kabulü gerekmektedi...

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi Esas: 1994/2242 Karar: 1994/74

TTK. 3. maddedeki "fiil" ibaresinden hareketle lafzi bir yorum ile, tüm haksız fiillerin ticari iş sayılması gerekeceği sonucuna varmak pek mümkün görülmemektedir. Türk Hukuku bakımından da Alman ve İsviçre Hukuklarında kabul edildiği gibi haksız fiillerden dolayı reeskont faizi yürütülmesi İçin bu haksız fiillerin Ticaret Kanununda düzenlenmesi , veya fiilin gerek mağdur gerek fail bakımından (yani iki taraf içinde) ticari iş niteliğinde olması gerekmektedir.

09.11.2005 Tarihli Türk Ticaret Kanunu Tasarısı madde 3 ve gerekçesi
III - Ticarî işler Madde 3 - (1) Bu Kanunda düzenlenen hususlarla bir ticarî işletmeyi ilgilendiren bütün işlem ve fiiller ticarî işlerdendir. Madde Gerekçesi: Bu maddede, iki gerekli değişiklik yapılmıştır. İlk olarak, 1 inci maddede olduğu gibi bu maddede de eski metindeki ticarî işletmeyi ifade eden üç ticarî işletme türü yerine, "ticarî işletme" kavramı konulmuştur. İkinci olarak, eski metindeki "işler" sözcüğü çıkarılmıştır. Çünkü, madde "ticarî işleri" tanımlamaktadır. Bir kavramın...

Türk Ticaret Kanununun 3. maddesinde Ticari İş'in sınırları çizilmiştir. Bunun şu önemi vardır: Mahkemeler önüne gelen ihtilafı çözerken ihtilaf konusu olaya ticari hükümlerin mi yoksa genel hükümlerin mi uygulanacağını, ihtilaf konusu olayın ticari iş olup olmamasına göre değerlendirecektir. TTK.3. maddeye göre; Türk Ticaret Kanununda düzenlenen her konu peşinen "Ticari İş" sayılır ve o konu hakkında ticari hükümler uygulanır. Mesela,TTK.583-735'de düzenlenen Kambiyo senetlerinin tanzimi...

Sesli Okuma

Görme engelli meslektaşlarımız için ses dosyası

Türk Ticaret Kanunu, Türk Medeni Kanununun ayrılmaz bir cüzüdür. Bu kanundaki hükümlerle, bir ticarethane veya fabrika yahut ticari şekilde işletilen her hangi bir müesseseyi ilgilendiren muamele, fiil ve işlere dair diğer kanunlarda yazılı hususi hükümler, ticari hükümlerdir.

       Hakkında ticari bir hüküm bulunmıyan ticari işlerde mahkeme, ticari örf ve adete, bu dahi yoksa umumi hükümlere göre karar verir.

 14  İçtihat    2 Bilgi    1  Değişiklik Önerisi    1  Ses Dosyası   

IV - TİCARİ DAVALAR VE DELİLLERİ:

       1. UMUMİ OLARAK:

       21 inci maddenin birinci fıkrası gereğince her iki taraf için ticari sayılan hususlardan doğan hukuk davaları ile tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın:
1. Bu kanunda;

       2. Medeni Kanunun, rehin mukabilinde ikraz ile meşgul olanlar hakkındaki 876 ila 883 üncü maddelerinde;

       3. Borçlar Kanununun, bir işletmenin satılması veya diğeriyle birleştirilmesi hakkındaki 179 ve 180, rekabet memnuiyetine dair 348 ve 352, neşir mukavelesi hakkındaki 372 ila 385, itibar mektubu ve itibar emri hakkındaki 399 ila 403, komisyona dair 416 ila 429, ticari mümessiller ve diğer ticari vekiller hakkındaki 449 ila 456, havale hakkındaki 457 ila 462, vedia hakkındaki 463 ila 482 nci maddelerinde;

       4. Alameti farika, ihtira beratı ve telif hakkına mütaallik mevzuatta;

       5. Bu kanunun 135 inci maddesinde yazılı ticarete mahsus yerler hakkındaki hususi hükümlerde;

       6. Bankalar ve ödünç para verme işleri kanunlarında; tanzim olunan hususlardan doğan hukuk davaları ticari dava sayılır. Şu kadar ki; her hangi bir ticari işletmeyi ilgilendirmiyen havale, vedia ve telif hakkından doğan davalar bundan müstesnadır.

       Ticari davalarda dahi deliller ve bunların ikamesi Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümlerine tabidir.

       (Ek fıkra: 20/04/2004-5136 S.K. 1.mad) İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü ile Adalet Bakanlığınca, bu Kanunun Dördüncü Kitabında yer alan deniz ticaretine ilişkin ihtilaflara bakmak ve asliye derecesinde olmak üzere Denizcilik İhtisas Mahkemeleri kurulur. Bu mahkemelerin yargı çevresi Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından belirlenir.

 3  İçtihat    1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

2. TİCARET MAHKEMELERİNİN İŞ SAHASI:

       Aksine hüküm olmadıkça, dava olunan şeyin değerine göre asliye hukuk veya sulh hukuk mahkemesi ticari davalara dahi bakmakla vazifelidir.

       Şu kadar ki; bir yerde ticaret mahkemesi varsa, asliye hukuk mahkemesinin vazifesi içinde bulunan ve bu kanunun 4 üncü maddesi hükmünce ticari sayılan davalarla hususi hükümler uyarınca ticaret mahkemesinde görülecek diğer işlere ticaret mahkemesinde bakılır.

       İkinci fıkrada yazılı hallerde, munhasıran iki tarafın arzularına tabi olmıyan işler hariç olmak üzere, bir davanın ticari veya hukuki mahiyeti itibariyle mahkemenin iş sahasına girip girmediği yalnız iptidai itiraz şeklinde taraflarca dermeyan olunabilir. İtiraz varit görüldüğü takdirde dosya ilgili mahkemeye gönderilir; bu mahkeme davaya bakmaya mecburdur; ancak, davanın mahiyetine göre tatbikı gerekli usul ve kanun hükümlerini tatbik eder. Ticari bir davanın hukuk mahkemesi, ticari olmıyan bir davanın ticaret mahkemesi tarafından görülmesi hükmün bozulması için yalnız başına kafi bir sebep teşkil etmez.

       Vazifesizlik sebebiyle dava dilekçesinin reddi halinde yapılacak muamelelere ve bunların tabi oldukları müddetlere dair usul hükümleri, iş sahasına ait iptidai itirazın kabulü halinde de tatbik olunur.

 3  İçtihat    2 Bilgi    1  Ses Dosyası   

BİRİNCİ KİTAP : TİCARİ İŞLETME

       BİRİNCİ FASIL : TACİR

       A - TİCARİ İŞLETME:

       I - UMUMİ OLARAK:

Ticarethane veya fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseseler, ticari işletme sayılır.

       Tesisat, kiracılık hakkı, ticaret unvanı ve diğer adlar, ihtira beratları ve markalar, bir sanata mütaallik veya bir şahsa ait model ve resimler gibi bir müessesenin işletilmesi için daimi bir tarzda tahsis olunan unsurlar, mukavelede aksine hüküm bulunmadıkça, ticari işletmeye dahil sayılır.

 1  İçtihat    1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

II - TİCARETHANE VE FABRİKA:

       Aşağıda yazılı veya mahiyetçe bunlara benziyen işlerle uğraşmak üzere kurulan müesseseler, ticarethane sayılır:

       1. Menkul malların satılmak veya kiraya verilmek üzere tedariki ve bunların aynen veya başka bir şekle sokularak satılması yahut kiraya verilmesi;

       2. Kıymetli evrakın satılmak üzere tedariki ve bunların satılması;

       3. Her çeşit imal veya inşa;

       4. Madencilik;

       5. Matbaacılık, gazetecilik ve kitapçılık, yayın, ilan ve istihbarat;

       6. Tiyatro, sinema, otel, han ve lokanta gibi umumi mahaller, hususi mektep ve hastane ve açık satış yerlerinin işletilmesi;

       7. Umumi mağazalar ve sair depo ve ambarların işletilmesi;

       8. Borsa ve kambiyo işleri, sarraflık, bankacılık;

       9. İçtimai sigortalar hariç olmak üzere sigortacılık;

       10. Kara, deniz ve havada, nehir ve göllerde yolcu ve eşya taşımak;

       11. Su, gaz ve elektrik dağıtma, telefon ve radyo ile haberleşme ve yayın;

       12. Acentelik, tellallık, komisyonculuk ve sair bütün tavassut işleri.

       Fabrikacılık, ham madde veya diğer malların makine yahut sair teknik vasıtalarla işlenerek yeni veya değerli mahsuller vücuda getirilmesidir.

 2  İçtihat    1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

III- TİCARİ ŞEKİLDE İŞLETİLEN DİĞER MÜESSESELER:

       Aşağıdaki işleri görmek üzere açılan bir müessesenin işlerinin hacım ve ehemmiyeti, ticari muhasebeyi gerektirdiği ve ona ticari veya sınai bir müessese şekil ve mahiyetini verdiği takdirde bu müessese de ticari işletme sayılır:

       1. Bir toprak sahibinin veya çiftçinin, mahsullerini olduğu gibi veya zirai sanatı dolayısiyle bir tezgahta şeklini değiştirerek satması;

       2. Esnaf veya güzel sanatlar erbabından birinin gerek bizzat gerek işçi çalıştırarak veya makine kullanarak eserler vücuda getirmesi ve bu eserleri satması.

       Bu hüküm, işlerinin mahiyetine göre,12 nci madde gereğince ticarethane veya fabrika olarak vasıflandırılamıyan diğer müesseseler hakkında da tatbik olunur.

 1  İçtihat    1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

II - HUSUSİ OLARAK:

       1. TİCARET KARİNESİ:

       Bir tacirin borçlarının ticari olması asıldır. Şu kadar ki; hakiki şahıs olan bir tacir, muameleyi yaptığı anda bunun ticari işletmesiyle ilgili olmadığını diğer tarafa açıkça bildirdiği veya muamele, fiil veya işin ticari sayılmasına halin icabı müsait bulunmadığı takdirde borç adi sayılır.

       Taraflardan yalnız biri için ticari iş mahiyetinde olan mukaveleler, kanunda aksine hüküm olmadıkça, diğeri için de ticari iş sayılır.

 1  İçtihat    1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

E - TİCARİ DEFTERLERİN İSPAT KUVVETİ:

I - KATİ DELİL:

Ticari işlerden dolayı tacir sıfatını haiz olan kimseler arasında çıkan ihtilaflarda ticari defterler aşağıdaki maddelerde gösterilen şartlar dairesinde delil olarak kabul olunur.

Tasdike tabi olmayan defterler ancak 69 uncu madde gereğince tasdike tabi olup da tasdik edilmiş olan ilgili defterlerle birlikte delil olarak kabul olunur.

Bir tacirin tuttuğu bütün defterlerin birbirini teyit etmesi şarttır; aksi takdirde defterler delil olmaktan çıkar.

 4  İçtihat    1  Ses Dosyası   

C) TİCARİ MUAMELE, MEVADDI TİCARİYE, TİCARİ MUKAVELE SÖZLERİNİN MANASI

Bu kanundan gayrı olan ticari hükümlerde geçen ticari muamele, mevaddı ticariye, ticari mukavele sözleri, bu kanunun 3 üncü maddesindeki ticari işleri anlatır.

 1  Ses Dosyası   

E) MUKAVELE SÖZÜNÜN MANASI

Gerek bu kanunda, gerekse diğer kanunlardaki (Mukavele) ve (Akit) sözleri aynı mânaya gelir.

 1  Ses Dosyası   

Ticari mümessil, bir ticarethane veya fabrika veya ticari şekilde işletilen diğer bir müessese sahibi tarafından işlerini idare ve müessesenin imzasını kullanarak bilvekâle imza vazetmek üzere sarih veya zımnî kendisine mezuniyet verilen kimsedir.

Müessese sahibi, vekâletnameyi ticaret siciline kaydetdirmeğe mecburdur. Ancak kayıttan evvel dahi mümessilinin muameleleri ile mülzemdir.

Diğer nevi müesselerde ve işlerde ticaret siciline kayıttan başka suretle ticari mümessil tâyin olunamaz.

 1 Bilgi    1  Türkçe   

Ticari vekil, ticari mümessil sıfatını haiz olmaksızın bir ticarethane veya fabrika veya ticari şekilde işletilen diğer bir müessese sahibi tarafından müessesenin bütün işleri veya muayyen bazı muameleri için temsile memur edilen kimsedir.

Bu salâhiyet, müessesenin mutad olan muamelelerinin cümlesine şamildir. Şu kadar ki ticari vekil kendisine sarih mezuniyet verilmedikçe istikraz edemez ve kambiyo taahhütlerinde ve muhakeme ve murafaada bulunamaz.

(Ek Fıkra: 6763 - 29.06.1956) Mağaza içinde müşterilerin kolaylıkla görebilecekleri bir yerde ve kolayca okuyabilecekleri bir şekilde aksi ilân edilmiş olmadıkça, toptan, yarı toptan veya perakende satış

mağazalarının memur veya müstahdemleri, o mağazanın mûtat satış muamelelerinin hepsini yapmağa, salâhiyetli oldukları muameleler hakkındaki faturaları imzalamaya, bu mûtât muamelelerden doğan borçların yerine getirilmesine veya bunların hiç veyahut gereği gibi yerine getirilmemiş olmasına ilişkin ihtar

veya diğer beyanları işletme sahibi adına yapmaya, bu mahiyetteki ihtar ve diğer beyanları ve hususiyle mûtat muamele dolayısiyle teslim edilmiş olan mallara ilişkin ayıp ihbarlarını mağaza sahibi adına kabule salâhiyetli sayılırlar; şu kadar ki, kendilerine yazi ile salâhiyet verilmiş olmadıkça mağaza dışında ve kasa memurları tâyin edilmiş ise, mağaza içinde mal parasını isteyip alamazlar. Bu kimseler, mal parasını almaya salâhiyetli bulundukları hallerde faturaları kapatmaya veya makbuz vermeye de salâhiyetlidirler.

 1 Bilgi