|
|
|
|
|||||||
|
Üyemizin Notu:
Türk Ticaret Kanununun 3. maddesinde Ticari İş'in sınırları çizilmiştir. Bunun şu önemi vardır: Mahkemeler önüne gelen ihtilafı çözerken ihtilaf konusu olaya ticari hükümlerin mi yoksa genel hükümlerin mi uygulanacağını, ihtilaf konusu olayın ticari iş olup olmamasına göre değerlendirecektir. TTK.3. maddeye göre; Türk Ticaret Kanununda düzenlenen her konu peşinen "Ticari İş" sayılır ve o konu hakkında ticari hükümler uygulanır. Mesela,TTK.583-735'de düzenlenen Kambiyo senetlerinin tanzimi,ciro ve tediye edilmesine ilişkin hususlar Ticaret kanununda düzenlendiği için kendiliğinden Ticari iş sayılırlar. (Bkz.Hayri Domaniç, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Cilt.1, sh.13 vd.) Keza Ticaret kanununda düzenlenmemiş olsa bile Ticari işletmeleri ilgilendiren tüm işlem, fiil ve işler kanun uyarınca Ticari iş kapsamındadır. Mesela, bir ticari işletmeye ticari vekil tayini ticaret kanununda tanzim edilmediği, Borçlar Kanununun 449-456. maddeler arasında düzenlendiği halde bu işlem bir ticari işletmeyi ilgilendirdiği için TTK.3 uyarınca ticari iş sayılacaktır. (Bkz.Hayri Domaniç, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Cilt.1, sh.14 vd.) TTK.3. maddeye göre Fabrika, ticarethane ve ticari şekilde işletilen diğer iş yerleri Ticari işletme olarak ele alınırlar. TTK.3. maddenin bağlantılı olduğu bir diğer TTK maddesi olan 1462. maddeye göre; Türk Ticaret Kanunu dışında tanzim edilen diğer mevzuatlarda geçen "ticari muamele", "mevaddı ticariye", "ticari mukavele" sözleri TTK'nın 3. maddesinde izah edilen ticari iş kapsamında değerlendirilir. Bu bağlamda belirtmek gerekir ki; TTK.3. maddede yazılı olan Ticari işletmeleri ilgilendiren "fiil" kelimesi, haksız fiil ler için de geçerlidir. Başka bir ifade ile bir ticari işletmenin bir başka kişi veya şirkete karşı işlediği haksız fiil, TTK.3. madde hükmü nedeniyle ticari bir fiil olarak değerlendirilecektir. (Yargıtay 11.HD. 27.10.1997 tarih ve Esas:1997/6902; Karar: 1997/7480 Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi.Cilt:XlX, Aralık 1997 Sayı 2. Sayfa:145) Bu konuda aksi yönde yeni bir Yargıtay Kararı da mevcuttur. (Aksi yöndeki bir karar için bakınız: Yargıtay 11. Hukuk Dairesi Esas: 1994/2242; Karar: 1994/7490- Tarih; 10.11.1994) Bu karara göre; bir ticari işletmenin haksız fiilinin ticari iş (fiil) kapsamında değerlendirilebilmesi için ya o fiilin Ticaret Kanununda düzenlenmiş olması gerekir ya da her iki tarafın da tacir olması icap eder. Taraflardan birisinin tacir olması durumunda o işin TTK. 21/2. madde muvacehesinde ticari iş sayılması hali sadece "sözleşmeler" bakımından geçerlidir, haksız fiiller bakımından TTK.21/2. madde hükmü uygulanamaz. Bu kararın karşı oy yazısında Sayın Gönen Eriş'in görüşü de ilginçtir.(Esasen bu görüş Doktrinde de Prof. Dr. Fehiman Tekil, Ticari İşletme, İst.1990, sh: 70, Prof. Dr. Yaşar Karayalçın-Ticari İşletme,1968, sh:145 ve 257 tarafından da savunulmaktadır) Eriş karşı oy yazısında; TTK.3. maddeye göre bir ticari işletmenin tacir olmayan bir kişiye haksız fiil ika etmesi halinde, o işin TTK.21/2 ve TTK.3. madde çerçevesinde ticari bir iş ve dava sayılacağını. Yani haksız fiiller bakımından iki tarafın tacir olmasının şart olmadığını. Ancak haksız fiiller bakımından haksız fiili işleyenin tacir olmasının işin ticari iş veya fiil olmasını gerektirdiğini, tacir olmayan bir kişinin bir ticari işletmeye karşı haksız fiil işlemesi halinde ise, olayın mahiyeti itibariyle TTK.21. madde dairesinde ticari iş ve dava sayılamayacağını ileri sürmektedir. Sayın Eriş'in karşı oy yazısında yer alan bu görüşü, kanunun amacına ve adalete daha uygundur kanaatindeyim. Yine belirtmek isterim ki, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi Esas: 1994/2242; Karar: 1994/7490- 10.11.1994 günlü kararında zikredilen, aynen: "Türk Hukuku bakımından da Alman ve İsviçre Hukuklarında kabul edildiği gibi haksız fiillerden dolayı reeskont faizi yürütülmesi İçin bu haksız fiillerin Ticaret Kanununda düzenlenmesi , veya fiilin gerek mağdur gerek fail bakımından ticari iş niteliğinde olması gerekmektedir." şeklindeki cümlede yer alan "haksız fiillerden dolayı reeskont faizi yürütülmesi İçin bu haksız fiillerin Ticaret Kanununda düzenlenmesi " ifadesi kanaatimce hukuk mantığıyla uyuşmayan bir cümledir. Hiç bir haksız fiil kanun metni olarak tanzim edilemeyeceği gibi, hiç bir kanun maddesi de, haksız fiil olarak değerlendirilemez. |
|
Şerh Son Güncelleme: 16-10-2009
|
| Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir. |
