(Karar Tarihi : 04.12.2007)

"Resmi evrakta sahtecilik suçundan sanığın beraatine, memura yalan beyanda bulunmak suçundan ise C.Savcılığı'na suç ihbarında bulunulmasına ilişkin Ankara 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nce verilen 26.10.2004 gün ve 89-254 sayılı hüküm, katılan vekilinin temyizi üzerine, dosyayı inceleyen Yargıtay 11. Ceza Dairesi'nce 19.09.2007 gün ve 10143-5637 sayı ile;

"... Yurtdışı Yüksek Öğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği m.5/a içeriğine göre "denkliğinin sağlanması istenen diplomaların orijinal olup olmadığının araştırılacağı" nın belirtilmesi karşısında mahkemenin kararında bir isabetsizlik görülmemiştir..." gerekçesiyle onanmıştır.

Yargıtay C.Başsavcılığı'nca 01.11.2007 gün ve 24961 sayı ile;

"Sanığın, Rusya Federasyonu Dağıstan Devlet Pedagoji Üniversitesi Beden Eğitimi bölümünde eğitimini tamamlayarak diploma almadığı halde mezun olduğundan bahisle, Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği m.2 de belirtilen belgeleri sahte olarak düzenleyerek 02.08.2000 tarihinde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'na başvurduğu, 4. madde uyarınca oluşturulan komisyon tarafından 5. madde gereğince yapılan inceleme ve değerlendirme sonunda Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 03.10.2000 tarihli kararıyla eşdeğer eğitim gördüğüne ilişkin 11.10.2000 tarihli denklik belgesinin verildiği, 2002 yılında geriye dönük olarak Mili Eğitim Bakanlığı Eğitim Müşavirliği aracılığıyla yaptırılan ayrıntılı araştırma sonucunda sanığın adı geçen üniversiteyi bitirmediği, ibraz ettiği diplomanın sahte olduğu anlaşılmıştır.

Suça konu sahte diploma ve diğer belgeler, Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği m.5 e göre, denklik birim yetkilisi ve komisyon tarafından incelenmiş ve sahte oldukları anlaşılamamıştır. Yönetmeliğin 5. maddesinin son fıkrasında ise ayrıntılı araştırmanın yapılacağı, Eğitim Müşavirlikleri ve Eğitim Ataşeliklerinden görüş istenebilecek durumlar belirtilmiştir. Yönetmelikte belgelerin "orijinal" olup olmadıklarının tespitinin nasıl yapılacağı konusunda bir açıklık bulunmamaktadır.

Resmi belgede sahtecilik suçunun oluşması için o belgenin belirli kişileri aldatabilecek yetenekte olması ve bu hususun objektif olarak saptanması gerekir. Suça konu diplomanın, bu diplomalarda bulunması gereken bütün unsurları taşıdığı, benzer diplomaları birçok kez inceleyen görevlileri aldattığı ve bu hususun objektif olarak saptandığının kabulü ile sanığın, yüklenen sahtecilik suçundan cezalandırılması gerektiği," görüşleriyle itiraz yasa yoluna başvurularak, Yargıtay 11. Ceza Dairesi'nin 19.09.2007 gün ve 10143-5637 sayılı "onama" kararının kaldırılarak, Ankara 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 26.10.2004 gün ve 89-254 sayılı hükmünün bozulmasına karar verilmesi isteminde bulunulmuştur.

Dosya Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilmekle, Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nca okundu, gereği görüşülüp düşünüldü:

Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık, suça konu belgenin aldatma yeteneğinin bulunup bulunmadığının belirlenmesine ilişkindir.

Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nca, esasa ilişkin inceleme yapılmadan önce, denklik belgesi ve bu belgeye esas diğer belgelerin aslına uygunluğu onaylanmayan fotokopi belgelerden ibaret olması nedeniyle, bu hususun bozma nedeni oluşturup oluşmayacağı 2797 sayılı Yargıtay Yasasının 41 ve Yargıtay İç Yönetmeliğinin 27. maddesi uyarınca ön sorun olarak tartışılmış; ilke olarak sahtecilik suçlarına konu belgelerin asıl veya onaylı örneklerinin denetime olanak sağlayacak şekilde dosyaya ibraz edilerek gönderilmesi gerektiği; ancak somut olayda, 10.06.2004 tarihli oturumda, sanık müdafi tarafından diploma, denklik belgesi ve transkript belgesinin aslının mahkemesine ibraz edildiği, kasaya alınan bu belgelerin, 16.09.2004 tarihli oturumda mahkemece incelenerek, üzerinde tahrifat ve sahtecilik tespit edilemediğinin belirtilmesi karşısında, belge asılarının dosyada bulunmamasının bozma nedeni oluşturmayacağı ikinci müzakerede kararlaştırılarak, esas hakkında incelemeye geçilmiştir.

Kurul başkanı ve altı kurul üyesi; sahteciliğe konu belgelerin asıları veya onaylı örneklerinin denetime olanak verecek şekilde dosya içinde yer almamasının, sağlıklı bir incelemeye imkan vermeyeceği, bu ilkeden ayrılmayı gerektiren bir nedenin bulunmadığı gerekçesiyle, işin esasına girilmeden Yargıtay C.Başsavcılığı itirazının bu değişik gerekçe ile kabulü yönünde oy kullanmışlardır.

Dosyanın incelenmesinde;

Sanık O____'ın, 02.08.2000 tarihinde Yüksek Öğretim Kuruluna başvurarak, Rusya Federasyonu Devlet Pedagoji Üniversitesi Beden Eğitimi Öğretmenliği bölümünden aldığını iddia ettiği 10.07.2000 seri AVS , Kayıt No:____ seri numaralı diplomanın denklik işleminin yapılması isteminde bulunduğu, istemine Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği'nin 3. maddesinde belirtilen belgeleri eklediği, anılan yönetmeliğin 4. maddesi uyarınca oluşturulan denklik komisyonunun, sunulan belgeler üzerinde yaptığı incelemeler sonunda düzenlediği denklik raporu ve ilgilinin hangi alan ve düzeyde eğitime eş değer eğitim gördüğüne ilişkin yapılan araştırmalar sonucunda,11.10.2000 gün ve 23145 sayılı denklik belgesinin verildiği, Mili Eğitim Bakanlığı'nca denklik belgesi alan 273 kişiye ait diploma ve transkript belgelerinin ilgili ülkelere gönderilerek, denklik işlemi yaptıran bu kişilerin öğrenim görüp görmediğinin ilgili ülkeler nezdinde araştırılması üzerine, Dağıstan Devlet Pedagoji Üniversitesi'nce sanık hakkındaki yazıya verilen 30.06.2003 gün ve 394 sayılı yanıta; ilgilinin 1997-2001 yıları arasında üniversite beden eğitimi fakültesinde okuduğu, akademik (ders, sınav) borcu nedeniyle 22 Mayıs 2001 tarih ve 89-C sayılı emirle kaydının silindiği, 10.07.2000 seri AVS , KAYIT NO: seri numaralı diplomanın taraflarından verilmediğinin bildirildiği anlaşılmaktadır.

Kovuşturma aşamasında YÖK Başkanlığı'nca gönderilen 10.08.2004 tarihli yazıda;

O____'ın, Rusya Federasyonunda bulunan Dağıstan Devlet Pedagoji Üniversitesinden almış olduğunu iddia ettiği diplomayla, denklik işlemlerinin yapılması için 02.08.2000 tarihinde kurula başvurduğu, diploma denklik işlemleri için kurula yapılan başvuruların, Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği hükümleri uyarınca değerlendirildiği, diplomaların alındığı yükseköğretim kurumları veya ilgili ülke Türk Büyükelçiliği/Eğitim müşavirliği nezdinde sahih olup olmadıklarının 2002 yılına kadar mutaden araştırılmadığı, halen de her ülke için mutaden araştırma yapılmadığı, Rusya Federasyonundan alınan diplomaların sahte olup olmadığı hususunun 25.03.2002 tarihinden itibaren mutaden araştırıldığı,

Sanık O____'ın, 02.08.2000 tarihindeki başvurusu nedeniyle, mutaden araştırma yapılmadığı, denklik birimi yetkilisi ve ilgili komisyonca yapılan incelemede diplomanın sahte olduğu anlaşılamadığından, Yüksek Öğretim Yürütme Kurulu'nun 03.10.2000 tarihli kararı ile 23145 seri nolu diploma denklik belgesinin düzenlendiği, geriye dönük yapılan araştırmalar kapsamında Mili Eğitim Bakanlığı Eğitim Müşavirliği'nden bilgi istendiği, alınan cevabi yazıda ilgilinin anılan yükseköğretim kurumunda öğrenim görmediği ve ibraz ettiği diplomanın ilgili üniversitece düzenlenmediği bilgisinin verildiği, sanık adına mutaden araştırma yapılmaksızın denklik belgesinin düzenlendiği belirtilmiştir.

Başvuru tarihinde yürürlükte bulunup, 11.05.2007 gün ve 26519 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği'nin 11. maddesi ile yürürlükten kaldırılan, Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği'nin 5. maddesi uyarınca, diploma denklik komisyonunca, belgelerin orijinal olup olmadığının araştırılması zorunludur. Bu araştırma ise ancak belgeyi düzenleyen kurum nezdinde yapılabilir. Diploma denklik komisyonunca, Dağıstan Devlet Pedagoji Üniversitesi nezdinde herhangi bir araştırma yapılmaksızın, belge üzerinde kazıntı, silinti ve benzeri tahrifatın bulunup bulunmadığı, belgelerin başvuran kişiye ait olup olmadığı, alındığı eğitim programının Türkiye'deki üniversitelerde verilmekte olan hangi düzeydeki eğitim programları ile eş değer olduğu araştırılmakla yetinilmiştir. İlgili ülke nezdinde, yönetmeliğin 5. maddesine uygun bir araştırma yapılmış olsa idi, böyle bir diplomanın belirtilen üniversiteden verilmediği kolaylıkla anlaşılacak, diploma denklik belgesinin verilmesi de söz konusu olmayacaktı, idarenin yönetmelik hükümlerini farklı veya eksik uygulamasının sonuçları sanık aleyhine yorumlanamayacağı gibi, bu şekilde eksik inceleme sonucu verilen denklik belgesine de hukuki sonuç bağlanamaz. Bu itibarla Yargıtay C.Başsavcılığı'nın fili aldatmanın gerçekleştiğinden bahisle suçun sübuta erdiği yönündeki itirazı yerinde değildir.

Yerel mahkemece verilen berat kararı ve özel dairece bu hükmün onanmasında gösterilen gerekçe isabetli bulunduğundan, Yargıtay C.Başsavcılığı itirazının reddine karar verilmelidir.

Çoğunluk görüşüne katılmayan kurul başkanı ve beş kurul üyesi;

"Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği'nin 5. maddesinde, diploma denklik komisyonunca, belgelerin orijinal olup olmadığı, üzerlerinde kazıntı, silinti ve benzeri tahrifatın bulunup bulunmadığı, belgelerin başvuran kişiye ait olup olmadığı, diplomayı veren üniversite veya yükseköğretim kurulunun ve eğitimin yapıldığı programın tanınmış ve itibarlı bir kurum ve program olup olmadığı, diplomanın alındığı eğitim programının Türkiye'deki üniversitelerde verilmekte olan hangi düzeydeki eğitim programları ile eş değer olduğunun araştırılacağı, ancak eğitim programının türü, niteliği, düzeyi konusunda tereddüde düşüldüğü durumlarda, kişiden üniversitelerin resmi kataloğu ve ek belgelerle birlikte eğitimin yapıldığı ülkede hangi tarihlerde bulunmuş olduğunun, pasaport veya diğer belgelerle kanıtlamasının isteneceği ve gerekirse o ülkedeki Türk Eğitim Müşavirliği'nin veya Eğitim Ataşeliğinin görüşlerine başvurulacağı hükmüne yer verilmiştir.

Yönetmelikte diplomayı veren eğitim kurumu nezdinde araştırma yapılmasını zorunlu kılan bir hüküm bulunmamaktadır. Diploma denklik komisyonunca, belgelerin orijinal olup olmadığı, belge üzerinde kazıntı, silinti ve benzeri tahrifatın bulunup bulunmadığı, belgelerin başvuran kişiye ait olup olmadığı, alındığı eğitim programının Türkiye'deki üniversitelerde verilmekte olan hangi düzeydeki eğitim programları ile eş değer olduğu araştırılarak düzenlenen denklik raporuna ve sunulan belgelere istinaden 11.10.2000 gün ve 23145 sayılı denklik belgesi verilmiş olup, denklik belgesinin alınmasına dayanak belgelerin sahte olması ve bu sahteliğin ilgililerce yöntemine uygun bir şekilde yapılan araştırmada saptanamaması karşısında aldatma yeteneğinin bulunduğu" gerekçeleriyle, Yargıtay C.Başsavcılığı itirazının kabulü yönünde oy kullanmışlardır.

KARAR : Açıklanan nedenlerle,

1-Yargıtay C.Başsavcılığı itirazının REDDİNE,

2-Dosyanın mahalline gönderilmek üzere Yargıtay C.Başsavcılığı'na tevdiine, 04.12.2007 günü yapılan müzakerede oyçokluğu ile karar verildi."

İlgili Mevzuat Hükmü : Türk Ceza Kanunu MADDE 204 :(1) Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(3) Resmi belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.

Şerh Son Güncelleme: 06-10-2010