Araç İçin Açılacak Ortakligin Giderilmesi Davasinda Yetkili Mahkeme Neresidir?

Merhabalar,

Araç icin ortakligin giderilmesi davasi acacagiz. Yetkili yargi yerini nasil tespit edecegiz?

Merhabalar meslektaşım;

Aslında iki ihtimal düşünülebilir;

1- aracın sicil plakasının bulunduğu yer mahkemesi. Örneğin; 35abc34 plakalı bir araç için İzmir mahkemeleri. Ancak taşınır mallar için, taşınmazlarda olduğu gibi özel bir yetki düzenlemesi olmadığından, ben bunun doğru olmayacağı kanaatindeyim.

2- Genel yetki kuralı; davalılardan herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesi. Yukarıda bahsettiğim gibi taşınır mallar için özel bir yetki kuralı olmadığından, genel yetki kuralına göre yetkili mahkeme belirlenmelidir.




5. HUKUK DAİRESİ
Esas : 2024/7645
Karar : 2025/1578
Karar Tarihi :10.02.2025
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

SAYISI : 2023/1237 Esas, 2023/1060 Karar



I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR

A. Erdek Sulh Hukuk Mahkemesinin 26.04.2023 Tarihli ve 2022/977 Esas, 2023/326 Karar Sayılı Kararı

Tüm dosya kapsamına göre yapılan değerlendirmede davanın açıldığı tarihte davalının adresinin ...Mahallesi ... Caddesi No:........ İç Kapı No:........Küçükçekmece/İstanbul olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.



B. İstanbul 14. Sulh Hukuk Mahkemesinin 09.11.2023 Tarihli ve 2023/1237 Esas, 2023/1060 Karar Sayılı Kararı

Taşınırlar üzerindeki ortaklığın giderilmesi davalarında yasada öngörülen genel yetki kuralları geçerli olacağı, bu durumda davanın açıldığı tarihte davalının adresi mahkemesi yetkili mahkeme olacağı, dava konusunun bir otomobil (taşınır eşya) olduğu ve davacının diğer ortağı eski eşi olan davalının Balıkesir ilinde Erdek ilçesinde oturması ihtimali karşısında davanın Erdek Sulh Hukuk Mahkemesi’ne açılacağı ve ayrıca davada kesin yetki kuralının mevcut olmadığı, davalının yetki itirazında bulunmamasına rağmen mahkemenin resen yetki değerlendirmesi yaptığı, ayrıca Küçükçekmece ilçesinin İstanbul Mahkemelerinin yetki çevresinde olmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.



II. GEREKÇE

A. Uyuşmazlık

Uyuşmazlık, taşınır mal üzerindeki ortaklığın giderilmesi istemine ilişkin davada yetkili mahkemenin belirlenmesi istemine ilişkindir.





B. İlgili Hukuk

1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.



2. 6100 sayılı Kanun'un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:

“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”



3. 6100 sayılı Kanun'un “Yetki itirazının ileri sürülmesi” başlıklı 19 uncu maddesi şöyledir.

“(1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.

(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.

(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.

(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir.”



4. 6100 sayılı Kanun'un “İlk İtirazlar - Konusu” başlıklı 116 ncı maddesi şöyledir.

“- (1) İlk itirazlar aşağıdakilerden ibarettir:

a) Kesin yetki kuralının bulunmadığı hâllerde yetki itirazı.

b) Uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözümlenmesi gerektiği itirazı.”



5. 6100 sayılı Kanun'un “İleri sürülmesi ve incelenmesi” başlıklı 117 nci maddesinin birinci fıkrası şöyledir.

“(1) İlk itirazların hepsi cevap dilekçesinde ileri sürülmek zorundadır; aksi hâlde dinlenemez.”



6. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun “Mirasçılara rücu” başlıklı 682 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir.

“Paylaşma sözleşmesinde ödenmesi kendisine yükletilmemiş olan bir tereke borcunu veya üzerine aldığı miktardan fazlasını ödeyen mirasçı, diğer mirasçılara rücu edebilir. Rücu hakkı, ilk önce, ödenmiş olan borcu paylaşma sözleşmesiyle üstlenmiş bulunan mirasçıya karşı kullanılır. Diğer hâllerde, aksi kararlaştırılmış olmadıkça, mirasçılardan her biri terekedeki borçları miras payı oranında ödemekle yükümlüdür.”





C. Değerlendirme

1. Taşınır mal üzerindeki ortaklığın giderilmesi ilişkin davalarda yetki konusunda özel bir düzenleme bulunmadığına göre, yetkili mahkeme genel yetki kuralı gereği davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Bu yetki kuralı kesin olmadığından 6100 sayılı Kanun'un 19 uncu maddesinde belirlenen süre ve yöntemle yetkisizlik itirazında bulunulmaz ise davanın açıldığı mahkeme yetkili hale gelir ve mahkemece kendiliğinden yetkisizlik kararı verilemez.



2. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.



3. Dosya kapsamından taraflar arasındaki uyuşmazlıkta kesin yetki durumu bulunmadığı ve davalı tarafça cevap dilekçesi ile birlikte yetki itirazında bulunulmadığı anlaşıldığından, uyuşmazlığın davanın ilk açıldığı Erdek Sulh Hukuk Mahkemesince sonuçlandırılması gerekmektedir.



III. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Erdek Sulh Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,



10.02.2025 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.