İş akdinin emeklilik dolayısıyla feshi

Merhaba.

İşçinin emekliliğe hak kazanması dolayısıyla işveren tarafından iş akdinin zoraki feshedilmesi mümkün müdür?

İlgi ve yardımlarınız için şimdiden teşekkür ediyorum.

Bu konuda; iş sözleşmesinde veya işyeri çalışma yönetmeliği gibi işçiyi bağlayıcı evraklarada yer alan hususlar ve işyerinin durumuna göre verilecek cevap değişir. Örneğin iş sözleşmesinde emekliliğe hak kazanma halinde iş akdinin feshedileceği yazılmışsa emeklilik hakkının kazanılmasıyla iş akdi feshedilebilir.
Yargıtay kararlarında farklı durumlar var. Bir karar da;"İşveren emekliliğe hak kazananları işten çıkarmak suretiyle personel fazlalığını gidermeyi amaçlayıp iş akdini feshetmişse haklı nedendir" demiştir. Karar aşağıda;
T.C. YARGITAY
9.Hukuk Dairesi

Esas: 2006/29977
Karar: 2007/1218
Karar Tarihi: 29.01.2007

ÖZET: Davalı işveren, emekliliğe hak kazananları işten çıkarmak suretiyle personel fazlalığını gidermeye çalışmıştır. Personel fazlalığını gidermede emekliliğe hak kazanma olgusu objektif bir kriter olup, genel bir uygulamaya tabi tutulduğunda fesih için geçerli neden olarak kabul edilmelidir. İşten çıkarılan personelin yerine yeni işçi alındığı da iddia ve ispat edilmemiştir. Mevcut olgulara göre fesih geçerli nedene dayandığından davacının işe iade isteğinin reddine karar verilmesi gerekir.


(4857 S. K. m. 20, 21)

Dava: Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.

Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Karar: Davacı işçi, iş sözleşmesinin geçerli neden olmadan işverence feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini, işe başlatılmama halinde ödenmesi gereken tazminat ile boşta geçen süre ücretinin belirlenmesini istemiştir.

Davalı işveren, şirketin bir kamu iktisadi teşebbüsü olarak ekonomik gereklere uygun karlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda hareket etmesi, üretim faaliyetlerinde verimliliğini artırması, maliyet düşürücü faaliyetlerde bulunması gerektiğini, kurum işyerlerinin azalmasına rağmen işyerlerinin zarar etmesini önlemek için Yönetim Kurulu kararı ile fazlalık teşkil eden ve emekliliğe hak kazanan personelin işten çıkarılmasına karar verildiğini, davacının bu kapsamda kalması nedeni ile iş sözleşmesinin feshedildiğini belirterek davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.

Mahkemece, davacının emekliliğe hak kazanmış olmasının başlı başına fesih için geçerli neden teşkil etmediği, davacının yetersizliğinin ileri sürülmediği ve savunmasının istenmediği, ayrıca davalı kuruluşta küçülmeye gitme zorunluluğundan söz edilmekte ise de bu iddianın da kanıtlanmadığı, feshin geçerli nedene dayanmadığı gerekçesi ile isteğin kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Dosya içeriğine göre davalı şirketin 27.5.1992 yılında özelleştirme kapsamına alındığı ve 2005 yılına kadar toplam 35 işyerinden 28'inin özelleştirme ya da faaliyetine son verme neticesinde Genel Müdürlüğe bağlı sadece 7 işyerinin kaldığı, kapatılan yada özelleştirilen işyerlerindeki personelin büyük bir kısmının kuruluşun kalan işyerlerine dağıtıldığı, Yönetim Kurulunun 9.4.2003 tarih ve 39 sayılı kararı ile işçi çıkarılmasına karar verilmiş ise de, Yönetim Kurulunun 2.5.2003 tarih ve 47 sayılı kararı ile sakat statüsündeki işçilerin bu kapsama dahil edilmediği, sakat işçiler ile ilgili sözü edilen ayrıcalığın 3 yıl süre ile uygulandığı, ancak daha sonra sakat kontenjanındaki işçi fazlalığının da giderilmesi gerektiği sonucuna varılarak, Yönetim Kurulunun 5.1.2006 tarih ve 6 sayılı kararı ile sakat statüsünde çalışan işçilerden emekliliğe hak kazananların iş sözleşmelerinin feshedilmesine karar verildiği, sakat statüsünde çalışan davacının da bu kapsamda kalması nedeni ile iş sözleşmesinin feshedildiği anlaşılmaktadır.

Özelleştirme kapsamında bulunan davalı şirketin işyerlerinin önemli bir kısmı özelleştirilmiş, bir kısmının da faaliyetine son verilmiştir. Özelleştirilen ve faaliyetine son verilen işyerlerindeki personel şirketin kalan işyerlerine dağıtılmış olup, bunun ek bir külfet ve personel fazlalığı doğuracağı açıktır. Davalı işveren, emekliliğe hak kazananları işten çıkarmak suretiyle personel fazlalığını gidermeye çalışmıştır. Personel fazlalığını gidermede <emekliliğe hak kazanma> olgusu objektif bir kriter olup, genel bir uygulamaya tabi tutulduğunda fesih için geçerli neden olarak kabul edilmelidir. İşten çıkarılan personelin yerine yeni işçi alındığı da iddia ve ispat edilmemiştir. Mevcut olgulara göre fesih geçerli nedene dayandığından davacının işe iade isteğinin reddine karar verilmesi gerekir. Mahkemece yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmiş olması doğru olmamıştır.

Belirtilen nedenlerle, 4857 sayılı İş Kanunun 20. maddesinin 3.fıkrası uyarınca, hükmün bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.

Sonuç: Yukarıda belirtilen nedenlerle;

1- Ankara 6.İş Mahkemesinin 4.7.2006 gün ve 228-358 sayılı kararının bozularak ortadan kaldırılmasına,

2- Davanın REDDİNE,

3- Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,

4- Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davalının yaptığı (20) YTL yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,

5- Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 450.- YTL ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, 29.01.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Alıntı: Yazan Burak Akçay İşçinin emekliliğe hak kazanması dolayısıyla işveren tarafından iş akdinin zoraki feshedilmesi mümkün müdür?

Mümkün değildir.

Sayın Akçay'ın Yargıtay kararı örneği dışındaki görüşlerine katılıyorum.

22. HD., E. 2014/2284 K. 2014/3652 T. 25.02.2014

DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.

Hüküm duruşmalı olarak süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş ise de; işin mahiyeti itibarıyla duruşma isteminin reddine, incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verilmiş olmakla dava dosyası için Tetkik Hakimi Y. M. tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili davacının iş sözleşmesinin geçerli veya haklı bir sebep olmaksızın feshedildiğini belirterek feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini, işe başlatılmama halinde ödenmesi gereken tazminat ile boşta geçen süre ücret ve diğer haklarının belirlenmesini istemiştir.

Davalı vekili davacının iş sözleşmesinin geçerli sebeple feshedildiğini beyanla davanın reddini talep etmiştir.

Mahkemece davanın kabulüne ve davacının işe iadesine karar Dairemizin 17.06.2013 gün ve 2013/14406 esas 2013/14673 Karar sayılı ilamı ile mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hükme yeterli bulunmadığı, davalı işverenin işten çıkarma konusunda objektif ve tutarlı davranıp davranmadığı, diğer emekliliğe hak kazananların işten çıkarılıp çıkarılmadığının araştırılması gerektiğine işaret edilerek bozulmasına karar verilmiş, mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne karar verilmiştir.

Hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

İşyerinde yürürlükte olan Petrol-İş Sendikası ve davalı şirket arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinin 12. maddesinin (A) fıkrası, 2. bendinde, “Sosyal Sigortalar Kurumundan emeklilik aylığı bağlanmasına hak kazanan 55 yaşının yılın ilk 6 ayında dolduran işçilerin iş sözleşmeleri aynı yılın Temmuz ayında, 55 yaşını yılın 2. 6 ayında dolduran işçilerin iş akitleri ise müteakip yılın Ocak ayında işverence kıdem ve ihbar tazminatları peşin ve nakdi ödenmek kaydıyla feshedilebilir” hükmünü içermektedir.

Davalı işveren fesih bildiriminde; “işletme bazında yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinin 12. maddesi mazeretli işten ayrılmalar A fıkrası emeklilik ayrılması 2. bendi uyarınca yaşlılık aylığına hak kazanmış olmanız da dikkate alınarak 13.10.1986 tarihinde sizinle imzalanmış olan belirsiz süreli iş sözleşmeniz 03.12.2012 tarihi mesai bitimi itibariyle

kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, izin parası, kıdeme teşvik ikramiyesi vb. Tüm kanuni haklarınız peşin ödenerek feshedilmiştir” demiştir.

Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda alınan bilirkişi raporundaki değerlendirmelere itibarla işyerinde ellibeş yaşını doldurmuş ve emekliliğe hak kazandığı halde işyerinde çalışmaya devam eden işçiler bulunduğu, işveren tarafından fesih gerekçesi yapılan uygulamanın genelleştirilmediği sonucuna varılarak feshin geçersiz olduğu sonucuna varılmış ise de davalı işletmedeki çalışan işçi sayısı, aynı sebeple iş sözleşmesi feshedilen işçi sayısı dikkate alındığında işyerinde emekliliğe hak kazanan ve ellibeş yaşını dolduran işçilerin iş sözleşmelerinin feshine ilişkin uygulamanın genelleştirildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda iş sözleşmesinin feshinin geçerli sebebe dayandığı kabul edilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davanın kabulü yönünde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

Belirtilen sebeplerle, 4857 sayılı Kanun'un 20. maddesinin 3. fıkrası uyarınca, hükmün bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.

HÜKÜM : Yukarıda belirtilen nedenlerle;

1-Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,

2-Davanın REDDİNE,

3-Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,

4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davalının yaptığı 70,00 TL yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,

5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.500,00 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,

6-Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine, kesin olarak 25.02.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.



https://www.lexpera.com.tr/ictihat/y...2-t-25-02-2014

Alıntı: Yazan Av.Ece Aydın 22. HD., E. 2014/2284 K. 2014/3652 T. 25.02.2014 https://www.lexpera.com.tr/ictihat/y...2-t-25-02-2014

Ece Hanım,

Öncelikle ilginiz için teşekkür ederim,
Belirtmiş olduğunuz Yargıtay kararı maddi hata dolasıyısıyla kaldırılmıştır. Kaldırma kararı aşağıdadır. Ancak karardan şu sonuca varabiliyoruz ki; emekliliğe hak kazanmış işçilerin iş akitleri tüm işçilere eşit olarak uygulanması koşuluyla feshedilebilir.

Kolaylıklar dilerim.

T.C.

YARGITAY

22. HUKUK DAİRESİ

E. 2014/21799

K. 2014/28849

T. 23.10.2014

DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, istemi kısmen hüküm altına almıştır.
Davacı M.. D.. ile davalı Türkiye Petrol Ürünleri Rafinerileri A.Ş. Genel Müdürlüğü arasındaki dava hakkında Kırıkkale 2. İş Mahkemesi'nden verilen 04.04.2013 tarih ve 2013/4 esas, 2013/114 karar sayılı kararın temyiz incelemesi sonucunda, Dairenin 17.06.2013 tarih ve 2013/14406 esas, 2013/14673 karar sayılı ilamıyla BOZULMASINA karar verilmiştir. Bozma üzerine yapılan inceleme sonucunda mahkemece 31.12.2013 tarih ve 2013/321 esas, 2013/590 karar sayılı kararın yeniden temyiz incelemesi sonucunda ise Dairenin 25.02.2014 tarihli ve 2014/2284 esas, 2014/3652 karar sayılı ilamıyla BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, Davanın REDDİNE dair hüküm kurulmuştur.
Davacı vekilince, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte, 55 yaşını doldurup emekliliğe hak kazanan 12 işçinin çalışmaya devam ederken, bir tek davacının 55 yaş ve emeklilik sebebiyle işten çıkarılmasının genelleşme olarak nitelendirilemeyeceğinden kararın maddi hataya dayandığı gerekçesiyle ortadan kaldırılması istenilmiştir.
SONUÇ : Dairemizin emsal kararlarına göre davalı işyerinde 55 yaşını doldurup emekliliğe hak kazanan 91 işçinin halen çalışıyor olması sebebiyle işe iade kararlarının onandığının, davacının iş sözleşmesinin geçerli olarak feshedilmediğinin sabit olduğunun anlaşılmasına göre; Dairemizin yukarda tarih ve sayısı belirtilen bozma kararının maddi hataya dayanması sebebiyle ortadan kaldırılmasına karar verildi.
Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 23.10.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.