Kanunların yürütülmesini durdurma kararı verilemez.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası MADDE 153

Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.

Anayasa Mahkemesi bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.

Kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmi Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez.

İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak kanun tasarı veya teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar.

İptal kararları geriye yürümez.

Anayasa Mahkemesi kararları Resmi Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar.

Üyemizin Notu: Av. Demirkan Arslan
Kültür ve Turizm bakanlığı Emekli Hukuk Müşaviri

KANUNLARIN YÜRÜTÜLMESİNİN DURDURULMASINA DAİR ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI, AÇIKCA ANAYASAYA AYKIRI KARARLARDIR.

Kanunların Anayasa’ya uygunluluğunun denetiminde, gerek Anayasa’da ve gerekse yürürlükte bulunan 2949 sayılı Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri hakkındaki Kanununda, KANUNLARIN YÜRÜRLÜĞÜNÜNÜN DURDURULMASI KONUSUNDA ANAYASA MAHKEMESINE VERILMIŞ BIR GÖREV VE YETKİ BULUNMAMAKTADIR.
Anayasa’nın “Yargı Yolu” başlıklı 125. maddesinde, IDARI IŞLEMIN UYGULANMASI HALINDE telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilebileceği belirtilerek, SADECE IDARI IŞLEMLER IÇIN YÜRÜTMENIN DURDURULMASI KARARI VERILEBILECEĞI hükme bağlanmıştır. İDARI YARGIDA IDAREYE KARŞI AÇILAN BIR IPTAL DAVASINDA VERILEN; YÜRÜTMENIN DURDURULMASI KARARI VEYA IPTAL KARARI GERIYE YÜRÜR ve önceki hukuki durumun avdet etmesini sağlar. Anayasa Mahkemesinin İPTAL KARARLARI İSE GERIYE YÜRÜMEZ ve önceki hukuki durumun avdet etmesini sağlamaz.

ANAYASA MAHKEMESİNİN YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA DAİR İLK KARARI,
21.10.1993 günlü 1993/33 esas sayılı, 509 sayılı Türk Telekomünikasyon Anonim
Şirketi’nin Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin iptali için açılan davada verilmiştir. 23.10.1993 tarihli ve 21737 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Anayasa mahkemesi karari AŞAĞIDADIR:
…………………………………………………………………………….

ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı : 1993/33
Karar Sayısı : 1993/40-1
Karar Günü : 21.10.1993
R.G. Tarih-Sayı :23.10.1993-21737

KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME'NİN YÜRÜRLÜĞÜNÜN DURDURULMASI İSTEMİNDE BULUNAN : Ankara Milletvekili Mümtaz SOYSAL ve 92 milletvekili.

İSTEMİN KONUSU :14.9.1993 günlü, 21698 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 20.8.1993 günlü ve 509 sayılı "Türk Telekominikasyon Anonim Şirketi Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname"nin tümünün, Anayasa'nın 5., 10., 47. ve 167. maddelerine aykırılığı savıyla iptali ve iptal davası sonuçlanıncaya kadar KHK'nin yürürlüğünün durdurulmasına karar verilmesi istemidir.

İSTEMİN GEREKÇESİ :İstemin gerekçesinde aynen;
"Anayasa ve Anayasa Mahkemesi Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'da öngörülmemiş olmakla birlikte yargı hiyerarşisi içinde bir alt mahkemeye verilen yetkinin üst mahkemeye tanınmamış olması düşünülemeyeceğine göre, her türlü yargı organınca "tedbir, önleme, yürütmeyi durdurma" biçimlerinde ifade edilen yetkinin mahkemenizce de kullanılabileceğinden hareketle ve bu açıdan boşluk durumlarında yargıca tanınan "hukuk yaratma yetkisi"ne dayanılarak, iptal davası sonuçlanana kadar, telafisi mümkün olmayan durumları önleme amacıyla Yüce Mahkemenizce "yürütmeyi durdurma kararı" verilmelidir." denilmektedir.

SONUÇ :
İsteme ilişkin rapor, dava dilekçesi ve ekleri, iptali istenilen yasa kurallarıyla dayanılan Anayasa kuralları, bunların gerekçeleri ve öteki yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereğini görüşülüp düşünüldü;

20.8.1993 günlü ve 509 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname"nin iptaline yönelik istem karara bağlanıp karar yürürlüğe girinceye kadar uygulamadan doğacak giderilmesi güç ve olanaksız durumları önlemek için Kanun Hükmündeki Kararname"nin YÜRÜRLÜĞÜNÜN DURDURULMASINA, Yekta Güngör ÖZDEN, Yılmaz ALİEFENDİOĞLU'nun "İsteme ve davanın bugün karara bağlanması durumuna göre bu işte yürürlüğün durdurulması kararı verilmesine gerek bulunmadığı", Oğuz AKDOĞANLI, Haşim KILIÇ ile Mustafa BUMİN'in "Anayasa Mahkemesi yasa ve kanun hükmünde kararnamelerin yürürlüğünü durdurmaya yetkili olmadığından ve ayrıca bu işte koşullar oluşmadığından istemin reddi gerektiği" yolundaki karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA,
21.10.1993 gününde karar verildi.
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

ANAYASA MAHKEMESİNİN bilahare HUKUKA AYKIRI OLARAK VERİLEN YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARLARININ İÇTİHADINI OLUŞTURAN BU KARARI, ANAYASANIN 153 ÜNCÜ HÜKMÜNE AYKIRI BİR KARARDIR.
Zira, İSTEMİN GEREKÇESİNDE YER ALAN:
"Anayasa ve Anayasa Mahkemesi Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'da öngörülmemiş olmakla birlikte yargı hiyerarşisi içinde bir alt mahkemeye verilen yetkinin üst mahkemeye tanınmamış olması düşünülemeyeceğine göre, her türlü yargı organınca "tedbir, önleme, yürütmeyi durdurma" biçimlerinde ifade edilen yetkinin mahkemenizce de kullanılabileceğinden hareketle ve bu açıdan boşluk durumlarında yargıca tanınan "hukuk yaratma yetkisi"ne dayanılarak, iptal davası sonuçlanana kadar, telafisi mümkün olmayan durumları önleme amacıyla Yüce Mahkemenizce "yürütmeyi durdurma kararı" verilmelidir." denilmektedir."

İDDİALARI, hukuka aykırı, Anayasa ve kanunlarım emredici hükümleri ile bağdaşmayan iddialardır. Zira, her türlü yargı organınca "tedbir, önleme, yürütmeyi durdurma" biçimlerinde ifade edilen yetki kullanılmamaktadır. Adli yargıda verilen "ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz kararları ile"; idari yargıda verilen yürütmenin durdurulması kararları, aynı mahiyette kararlar değildirler. Anayasa Mahkemesinin görevleri Anayasa ve mahkemenin kuruluş kanununda açıklanmıştır. İSTEMCİNİN açıkladığı konulara ilişkin, Anayasa Mahkemesine verilmiş bir görev bulunmadığı gibi, bu açıdan boşluk durumu da yoktur. İdari yargıda açılan bir iptal davasında verilen; YÜRÜTMENIN DURDURULMASI KARARI VEYA IPTAL KARARI GERIYE YÜRÜR VE ÖNCEKI HUKUKI DURUMUN AVDET ETMESINI SAĞLAR.Anayasanın 153 üncü maddesi hükmü ile:
ANAYASA MAHKEMESININ İPTAL KARARLARININ GEREKÇESI YAZILMADAN AÇIKLANAMAMASI, KESİN OLMASI, GERIYE YÜRÜMEMEMESİ NEDENLERİ İLE, GEÇİCİ TEDBİR MAHİYETİNDE OLAN VE KESİN OLMAYAN YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARI ANAYASA MAHKEMESİNCE VERİLEMEZ.

UYGULAMADA:
Anayasa Mahkemesince gerekçeli karar yazılmadan, toplantı sonucu alınan karar, Yüksek Mahkeme kararı olarak açıklanmakta ve kararın açıklanmasından epey süre geçtikten sonra, gerekçeli karar Resmi Gazetede yayımlanabilmektedir.
Gerekçeli karar yazılıp imzalanmadan, mahkemenin kararı tekemmül etmez. Diğer bir ifade ile uygulanabilir bir mahkeme kararı yoktur. Anayasa Mahkemesinin kararı gerekçeli olarak yazılıp Resmi Gazetede yayımlanmadan, Anayasa Mahkemesi kararının mevcudiyetinden ve uygulanabilirliğinden söz edilemez. Bu konudaki uygulama, Anayasanın 153 üncü maddesi hükmü ile bağdaşmamaktadır.
Diğer taraftan, Anayasa Mahkemesi kararları, gerekçeli olarak yazılıp Resmi Gazetede yayımlanmadan uygulanamayacağı ve iptal kararlarının geriye yürümeyeceği hakkındaki 153 üncü madde hükümleri birlikte ele alındığında;
Anayasa Mahkemesinde açılan bir iptal davasında "yürütmenin durdurulması kararı" verilmesi, Anayasaya aykırı olup, yasama organının yetkisini kısıtlamaktır. Kanunların uygulanmasının durdurulmasına dair Anayasada veya kanunlarda herhangi bir hüküm bulunmadığından, Anayasa ile verilmeyen bir yetki, ANAYASANIN EMREDICI HÜKÜMLERI IHLAL EDILEREK kullanılmaktadır.
YÜRÜTMEYİ DURDURMA KARARI VERME YETKİSİ, KANUNLAR İÇİN DEĞİL, 1982 Anayasasının İDARENİN GÖREVLERİNİ AÇIKLAYAN ÜÇÜNCÜ KISMINDA, İDARİ İŞLEMLER İÇİN DÜZENLENEN BİR YETKİDİR.
1982 Anayasasının İDARENİN GÖREVLERİNİ AÇIKLAYAN ÜÇÜNCÜ KISMINDAKİ, "Yargı Yolu" kenar başlıklı 125 inci maddede yer alan hüküm ile;
"İDARÎ IŞLEMIN uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idarî işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir."
S O N U Ç:
7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDAKİ 7/5/2010 tarih ve 5982 sayılı Kanun, gerekli işlem için Cumhurbaşkanlığı Makamına gönderilmiştir.
Anayasanın 175 inci maddesine göre; Kanun iade edilmediği takdirde, halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazetede yayımlanacaktır. Kanunun halk oyuna sunulması halinde, sonucun Yüksek Seçim Kurulu tarafından Resmi Gazetede yayımlatılıp ilan edilmesi ile yürürlüğe girebilecek veya düşecektir. Kanunun halk oyuna sunulması ve sonuçların alınmasından önce 5982 sayılı Kanunun mevcudiyetinden söz edilemeyeceği için, bu Kanunun iptali talebi ile Anayasa Mahkemesine başvurulamayacaktır.

Şerhi Ekleyen Üyemiz:

Av.Demirkan ARSLAN

Hukukçu

Avukat

Şerh No : 5518

Şerh Son Güncelleme: 16-05-2010

THS Sunucusu bu sayfayı 0,04988503 saniyede 8 sorgu ile oluşturdu.