(Karar Tarihi : 10.04.2007)

"Taraflar arasındaki uyuşmazlık eser sözleşmesinden kaynaklanmaktadır ve davacı iş sahibi, davalı yüklenicidir. Davacı iş sahibi sözleşmenin feshedildiğini ileri sürerek davalıya verilen 4 adet senet nedeniyle borçlu bulunmadığının tesbitini talep ve dava etmiş, mahkemece davanın kabulüne dair verilen karar davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Dava konusu senetler bono şeklinde düzenlenmiş ise de senette tanzim tarihi bulunmamaktadır. Senetlerde lehtar ismi de bulunmayıp hamiline düzenlenmiştir. Bu nedenle kambiyo senedi niteliğinde olmadığı gibi borç ikrarına havi bir senet olarak kabulü de mümkün değildir. Hukukça bir hükmü bulunmayan ve takibe de konulmayan bu tür bir belgeden dolayı borçlu bulunmadığının istemekte İcra İflas Kanunu'nun 72. madde uyarınca menfi tesbit davası açmakta davacının hukuki yararı bulunmamaktadır. Hukuki yarar dava şartıdır. Mahkemece kendiliğinden gözetilmesi gereklidir. O halde davanın hukuki yarar bulunmaması nedeniyle reddine karar verilmesi yerine kabulü doğru olmadığından, temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün bozulması gerekmiştir."

İlgili Mevzuat Hükmü : İcra ve İflas Kanunu MADDE 72 :(Değişik madde: 18/02/1965 - 538/43 md.)

Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir.

İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir.

İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini istiyebilir.

(Değişik fıkra: 09/11/1988 - 3494/6 md.) Dava alacaklı lehine neticelenirse ihtiyati tedbir kararı kalkar. Buna dair hükmün kesinleşmesi halinde alacaklı ihtiyati tedbir dolayısıyla alacağını geç almış bulunmaktan doğan zararlarını gösterilen teminattan alır. Alacaklının uğradığı zarar aynı davada takdir olunarak karara bağlanır. Bu zarar herhalde (Değişik ibare: 6352 S.K.-02.07.2012/m.15) "yüzde yirmiden" aşağı tayin edilemez.

(Değişik fıkra: 09/11/1988 - 3494/6 md.) Dava borçlu lehine hükme bağlanırsa derhal takip durur. İlamın kesinleşmesi üzerine münderecatına göre ve ayrıca hükme hacet kalmadan icra kısmen veya tamamen eski hale iade edilir. Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu anlaşılırsa, talebi üzerine, borçlunun dava sebebi ile uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilir. Takdir edilecek zarar, haksızlığı anlaşılan takip konusu alacağın (Değişik ibare: 6352 S.K.-02.07.2012/m.15) "yüzde yirmisinden" aşağı olamaz.

Borçlu, menfi tesbit davası zımmında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, davaya istirdat davası olarak devam edilir.

Takibe itiraz etmemiş veya itirazının kaldırılmış olması yüzünden borçlu olmadığı bir parayı tamamen ödemek mecburiyetinde kalan şahıs, ödediği tarihten itibaren bir sene içinde, umumi hükümler dairesinde mahkemeye başvurarak paranın geriye alınmasını istiyebilir.

Menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. Davacı istirdat davasında yalnız paranın verilmesi lazım gelmediğini ispata mecburdur.

Şerh Son Güncelleme: 03-02-2010