(Karar Tarihi : 02.10.2001)

T.C. YARGITAY
Ceza Genel Kurulu

Esas No : 2001/7-205
Karar No: 2001/180

Dava: Taahhüdü ihlal suçundan sanık F____'un İİY.nın 340. maddesi uyarınca 1 ay hafif hapis cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin (T____ İcra Ceza Mahkemesi)nden verilen 21.9.2000 gün ve 461-1167 sayılı hüküm sanık tarafından temyiz edilmekle Yargıtay Yedinci Hukuk Dairesince 7.6.2001 gün ve 3498-3769 sayı ve oyçokluğuyla onanmıştır.

Yargıtay C. Başsavcılığı 11.7.2001 gün ve 162905 sayı ile;

"18.4.2000 tarihli haciz tutanağında alacağın toplam tutarı yazılmadan ve alacak tutarı borçlu-sanık tarafından da beyan edilmediği halde, borçlu sanık dosya borcunun tamamını 21.4.2000 tarihinde ödemeyi taahhüt etmiştir. Ödenecek alacak miktarı rakamsal olarak belirtilmediğinden borç ödeme taahhüdü hukuken geçerli değildir. Ayrıca şikayet tarihinden sonra düzenlenen 30.6.2000 tarihli tutanakta yazılı olduğu gibi, sanıktan aynı ödeme tarihli yeni bir ödeme taahhüdü alındığından şikayetçi tarafın şikayetten vazgeçmiş sayılması gerekecektir." görüşü ile itiraz yasa yoluna başvurarak Özel Daire onama kararının kaldırılmasına, Yerel Mahkeme hükmünün bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.

Dosya Birinci Başkanlığa gönderilmekle Ceza Genel Kurulunca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

Karar: Özel Daire çoğunluğu ile Yargıtaş C. Başsavcılığı arasındaki uyuşmazlık;

a) Taahhüdünü ihlal etttiği iddiası ile hakkında şikayet vuku bulduktan sonra aynı borç için yeni bir ödeme taahhüdünde bulunan borçlu-sanığın bu yeni taahhüdünün şikayetçi vekili tarafından kabul edilmesinin, şikayetten vazgeçme olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceği,

b) Sanığın dava konusu olan ilk ödeme taahhüdünün hukuken geçerli olup olmadığı, buna bağlı olarak da yüklenen taahhüdü ihlal suçunun yasal öğelerinin oluşup oluşmadığına ilişkindir.

İncelemeye konu somut olayda; sanık aleyhine kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluya icra takibine girişilerek örnek 163 nolu ödeme emrinin 23.9.1999 tarihinde usulünce tebliğ edildiği, takibin kesinleşmesi üzerine 18.4.2000 tarihinde yapılan haciz sırasında borçlu-sanığın "borcunun tamamını 21.4.2000 tarihinde ödemeyi taahhüt" ettiği, alacaklı vekilinin de kabulü üzerine tutanak düzenlendiği, ancak ödenecek miktar ile ilgili olarak herhangi bir hesaplama ve rakamsal bir belirleme yapılmadığı, şikayetçi vekilinin 2.5.2000 günlü dilekçe ile ödeme taahhüdüne uymadığından bahisle sanık hakkında şikayetçi olduğu, bu şekilde taahhüdü ihlal suçundan dava açılmasından sonra bu kez borçlu-sanık ve şikayetçi vekillerinin 30.6.2000 günü birlikte icra müdürlüğüne başvurdukları, borçlu-sanığın yeni bir ödeme taahhüdünde bulunduğu, şikayetçi vekillerinin de taahhüdü kabul ettiklerini belirtmeleri üzerine bu konuda tutanak düzenlendiği anlaşılmaktadır.

a) İİY.nın 340. maddesinde tanımlanan taahhüdü ihlal suçu takibi şikayete bağlı bir suçtur. Şikayetçi feragat ederse, Yasanın 354. maddesi uyarınca dava düşeceği gibi aynı maddenin ikinci fıkrasındaki ayrıksı durum dışında bütün sonuçlarıyla birlikte ceza da düşecektir. Yine, esasen bir yargılama şartı olan şikayetin hangi yöntemlerle yapılacağı İcra ve İflas Yasasının 349. maddesinde gösterilmiştir. Ancak, aynı Yasanın feragati (vazgeçmeyi) düzenleyen 354. maddesinde vazgeçmenin hangi usulle mümkün olacağını belirleyen bir hüküm bulunmamaktadır.

Görüleceği üzere gerek İİY'da gerekse CYUY'da, şikayetten vazgeçme belirli bir şekle tabi kılınmamakla birlikte, Ceza Genel Kurulumuzun 4.5.1992 gün ve 112-134 sayılı kararında vurgulandığı üzere şikayetçinin bu iradesini hiçbir duraksamaya yol açmayacak biçimde açıklaması gerekmektedir. Bu açıklama mahkeme önünde beyanda bulunmak suretiyle sözlü olarak yapılabileceği gibi dilekçe ile veya tutanak düzenlenmek üzere mahkeme tutanak yazıcısına beyanda bulunmak suretiyle de yapılabilir. Bunun gibi mahkeme dışında da şikayetten vazgeçme olanaklıdır. Bütün bu hallerde şikayetçinin veya bu konuda yetkili kıldığı vekilinin vazgeçme iradesini açıklıkla belirtmesi aranmalıdır.

Bu nedenle, önceki taahhüdünü ihlal eden borçlu-sanık hakkında şikayette bulunduktan sonra, borçlunun aynı borç nedeniyle yaptığı yeni taahhüdü, önceki şikayetinden vazgeçme iradesini açıklamaksızın kabul eden şikayetçi vekilinin bu kabulü şikayetten vazgeçme (feragat) olarak değerlendirilemeyeceğinden, Yargıtay C. Başsavcılığının bu hususa ilişen itirazı isabetli bulunmamıştır.

b) İcra ve İflas Yasasının 340. maddesi hükmü ile aynı Yasanın 111. maddesine göre yapılan taksitle ödeme taahhüdüne veya takibin kesinleşmesinden sonra alacaklının muvafakatı ile İcra Dairesinde kararlaştırılan borcun taksitle ödenmesine ilişkin taahhüde, geçerli bir neden olmaksızın uyulmaması eylemleri yaptırıma bağlanmıştır.

Açıklanan madde ile düzenlenen taahhüdü ihlal suçunun oluşması için ödeme taahhüdünde borçlu tarafından ödenecek toplam miktarın rakamsal olarak açıkça gösterilmesi ve tarafların bu miktar üzerinde icap ve kabulde bulunmaları zorunludur. Her ne kadar takip talebinde borç miktarı belirtilmekteyse de bu yeterli olmayıp taahhütte bulunulduğu esnada, işleyen ve işleyecek faiz, vekalet ücreti, icra harç ve giderleri belirlenmeli ve böylece borçlunun taahhüdüne esas olan miktar saptanmalıdır. Bu miktar belirlenmediğinde borçlunun hangi miktar için taahhütte bulunduğu bu taahhüdün kabulünün hangi miktarın nazara alınarak yapıldığı kuşkuya yer vermeksizin saptanamayacağından, ödeme koşulunun ihlali halinde cezai sorumluluk doğmayacaktır. Nitekim Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 26.6.2001 gün ve 134/134 sayılı kararında da aynı husus vurgulanmıştır.

İnceleme konusu somut olayda ise yukarıda açıklandığı üzere, borçlu sanığın "borcun tamamını 21.4.2000 tarihinde ödeyeceği" yolundaki taahhüdüne ilişkin tutanakta, ödenecek miktar ile ilgili herhangi bir hesaplama ve rakamsal belirleme yapılmamıştır. Bu itibarla sanığın ödeme koşulunu yerine getirmemesi nedeniyle cezai sorumluluğu doğmadığından mahkumiyetine karar verilmesi olanaksız olduğu için, Yargıtay C. Başsavcılığı itirazının kabulüne karar verilmelidir.

Çoğunluk görüşüne katılmayan Yedinci Hukuk Dairesi Başkanı H. Ö., "Borçlu-sanık hakkında alacaklı tarafından yapılan icra takibi sırasında borçlu sanık icra memuru huzurunda borcunu ne şekilde ve kaç taksitte ödeyeceğini taahhüt etmiş; borçlunun taahhüdü alacaklı ya da vekili tarafından kabul edilmiştir. İcra İflas Kanununun 11. maddesi borçlunun borcunu taksitle ödemesini alacaklıya teklif etmesine imkan vermektedir. Borçlunun borcunu ödeme şekli alacaklı tarafından kabul edildiğine göre borçlu sanık taahhüdünü yerine getirmediği taktirde suç oluşur. Çünkü, borçlu hakkında yapılan takibe göre esas borçla birlikte icra takip masraflarının tümünün ödeme emrine yazıldığı için bilmektedir. Alacaklı ya da vekili ödeme emrinde belirlenen miktar dışında yeniden tahakkuk edecek faiz ve alacakları istememiş, icra memuru da ödeme emrinde belirtilen miktar dışında taahhüt edecek parayı ödemeyi kabul edip etmediğini borçludan sormamıştır. İcra İflas Kanununun 111. maddesi hükmü taraflara taksit ile borç ödemesini karşılıklı taahhüt ve kabul edebileceklerini hükme bağladığına göre Borçlar Kanunu hükümlerine akit serbestisi nedeniyle kamunun müdahale (mahkamenin) hakkı bulunmamaktadır. Kaldı ki, alacaklının borçlunun esas borcunu (ana borç) ödemesi halinde masraflarından vazgeçmesine engel yasa hükmü bulunmamaktadır. Borçlu ile alacaklı arasında oluşan borç ödeme taahhüdü icra takip dosyasında belgelendirilmesi ile hüküm ifade eder. Önümüze gelen somut olaylarda borçlu miktarı belli olan borcunu ödememektedir. Açıkçası borcun miktarı ve ödeme günü bellidir. Açıklanan duruma göre çoğunluğun kabul ettiği gibi taahhüt sırasında esas borç ile takip masraflarının dışında alacaklı bir bedel talep etmediğine, icra memuru durumu borçluya açıklamadığına göre rakamsal olarak tüm borcun belirlenmesi ile suçun oluşacağını kabul etmek mümkün değildir. Aksi durumun kabulü borçluların borçlarını ödememesi sonucunu doğurur. Nitekim, alacaklıların yasal olmayan yollarla alacakların tahsili yoluna gittikleri basına ve medyaya yansımaktadır. Dairemiz kararı doğru olduğundan alacaklıya yasal yoldan alacağının tahsil olanağı vermeyen çoğunluk görüşüne katılmıyorum", bir kurul üyesi de Özel Daire kararındaki gerekçeye göre itirazın reddi gerektiği şeklinde karşı oy kullanmışlardır.

KARAR : Açıklanan nedenlerle, Yargıtay C. Başsavcılığı itirazının;

a) Şikayetten vazgeçme nedeniyle davanın düşmesi gerektiğine yönelen kısmının isabetli bulunmadığına,

b) Ödeme taahhüdünün hukuken geçerli olmaması nedeniyle sanığın unsurları oluşmayan atılı suçtan beraati gerektiğine yönelen kısmının (KABULÜNE),

Yargıtay Yedinci Hukuk Dairesinin 7.6.2001 gün ve 3498-3769 sayılı onama kararının (KALDIRILMASINA), Yerel Mahkeme hükmünün (BOZULMASINA), dosyanın yerine gönderilmek üzere Yargıtay C. Başsavcılığına tevdiine, 2.10.2001 günü (a) bendi yönünden oybirliği ile , itirazın kabulüne ilişkin (b) bendi yönünden oyçokluğuyla karar verildi.

İlgili Mevzuat Hükmü : İcra ve İflas Kanunu MADDE 111 :Borçlu alacaklının satış talebinden evvel borcunu muntazam taksitlerle ödemeyi taahüt eder ve birinci taksiti de derhal verirse icra muamelesi durur.
Şukadar ki borçlunun kafi miktar malı haczedilmiş bulunması ve her taksitin borcun dörtte biri miktarından aşağı olmaması ve nihayet aydan aya verilmesi ve müddetin üç aydan fazla olmaması şarttır.

(Ek fıkra: 9/11/1988-3494/13 md.; Değişik üçüncü fıkra: 17/7/2003-4949/26 md.) Borçlu ile alacaklının borcun taksitlendirilmesi için icra dairesinde yapacakları sözleşme veya sözleşmelerin devamı süresince 106 ve 150/e maddelerindeki süreler işlemez. Ancak bu sözleşme veya sözleşmelerin toplam süresinin on yılı aşması hâlinde, aştığı tarihten itibaren süreler kaldığı yerden işlemeye başlar.

(Değişik fıkra: 9/11/1988-3494/13 md.) Taksitlerden biri zamanında verilmezse icra muamelesi ve süreler kaldığı yerden devam eder.

(Ek fıkra:24/11/2021-7343/11 md.) Borçlunun borcunu muntazam taksitlerle ödemeyi taahhüdü veya alacaklı ile borçlunun hacizden önce ya da hacizden sonra borcun taksitlendirilmesi için yapacakları sözleşme nedeniyle icra dairesinde düzenlenecek tutanak veya kâğıt, damga vergisinden istisnadır.

Borçluya satış yetkisi verilmesi:
MADDE 111/a- (Ek:24/11/2021-7343/12 md.) Borçlu, kıymet takdirinin tebliğinden itibaren yedi gün içinde haczedilen malının rızaen satışı için kendisine yetki verilmesini talep edebilir. Kıymet takdiri yapılmadığı durumlarda borçlu da kıymet takdiri yapılmasını isteyebilir. İcra müdürü, kıymet takdirinin kesinleşmesinden sonra cebrî satış işlemlerini durdurarak borçluya on beş günlük süre verir. Borçluya verilen sürenin başlangıcından üçüncü fıkra uyarınca verilen icra mahkemesinin kararına kadar geçen sürede alacaklı bakımından satış isteme süresi işlemez.

Rızai satışta bedel, malın muhammen kıymetinin yüzde doksanına karşılık gelen miktarı ile o malla güvence altına alınan ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan alacakların toplamından hangisi fazla ise bu miktarı ve ayrıca bu miktara ilave olarak bu aşamaya kadar bu mahcuz için yapılan takip masrafları toplamından az olamaz.

Borçluyla anlaşan alıcının belirlenen bedeli birinci fıkra uyarınca borçluya verilen on beş günlük süre içinde dosyaya ödemesi hâlinde icra müdürü, gerekli bilgi ve belgeleri temin ettikten sonra yukarıda belirtilen şartların bulunduğunu tespit ederse satışın onayı ile malın devir ve teslim işlemlerinin yapılmasına karar verilmesi için dosyayı derhâl icra mahkemesine gönderir. Mahkeme, en geç on gün içinde yapacağı inceleme sonucunda dosya üzerinden talebin kabulüne veya reddine kesin olarak karar verir. Kabul kararıyla malın mülkiyeti alıcıya geçer ve tüm hacizler kaldırılarak devir ve teslim işlemleri gerçekleştirilir. Ret kararı verilmesi hâlinde yatırdığı bedel alıcıya iade edilir.
Bu madde uyarınca yapılacak satışlar hakkında niteliğine uygun düştüğü ölçüde bu Kanunun diğer hükümleri uygulanır.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir.


Elektronik ortamda açık artırma suretiyle satış:
MADDE 111/b- (Ek:24/11/2021-7343/13 md.) Haczolunan malın satışı, Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemine entegre elektronik satış portalında açık artırma suretiyle yapılır.
Açık artırmada teklif verme süresi yedi gündür.
Açık artırma, ilanda belirtilen gün ve saat aralığında ve teklif verme yoluyla yapılır.
Teklif verenlerin kişisel bilgileri, artırma süresi içinde bilişim sistemini işleten kamu görevlileri hariç hiç kimse tarafından görülemez ve bilişim sisteminde gösterilemez.
Teklifler arasındaki fark, satışa çıkarılan malın muhammen kıymetinin binde beşinden ve her hâlde bin Türk lirasından az olamaz.
Açık artırmada en yüksek teklifi veren, artırma süresi içinde kendisinden yüksek bir teklif verilmedikçe teklifini çekemez ve teminatını alamaz.

(Değişik altıncı fıkra:7/11/2024-7531/1 md.) Açık artırma süresinin son on dakikası içinde yeni bir teklifin verilmesi hâlinde açık artırma üç dakika uzatılır. Uzama süresi içinde yeni bir teklif verilmesi hâlinde açık artırma süresi her yeni teklifin verilmesinden itibaren üç dakika uzatılır. Son uzama süresi içinde yeni bir teklif verilmezse mal en yüksek teklif verene ihale edilir. Uzama sürelerinin toplamı bir saati geçemez. Bir saatlik süre Adalet Bakanlığının kararıyla kısaltılabilir, uzatılabilir veya kaldırılabilir ve bu kararlar Bakanlığın resmi internet sitesinde duyurulur.
Elektronik satış portalında satış işlemlerinin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesini engelleyen veya elektronik satış sistemi ile ihale alıcılarının hak ve menfaatlerine zarar veren internet siteleri hakkında, 4/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun
8/A maddesi hükümleri uygulanır.

Elektronik satış portalının işleyişini ya da güvenliğini tehlikeye sokan veya satış portalına erişimi engelleyen ya da zorlaştıran nitelikte eylemlerde bulunan gerçek ve tüzel kişilerin, satış portalına girişi Adalet Bakanlığınca üç ay süreyle engellenir. Engelleme işlemi, derhâl uygulanmaya başlanır ve satış portalının ilgili kişilerin görebileceği bir bölümünde duyurulur. Bu
işleme karşı, duyuru tarihinden itibaren on beş gün içinde 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uyarınca sulh ceza hâkimliğine başvurulabilir. Hâkim, başvuruyu ivedi olarak karara bağlar. Başvurunun yapılmış olması ihalenin tamamlanmasını engellemez.

Teklif verme süresi içinde bilişim sisteminin bakımı veya iyileştirilmesi için gerekli olan işlemler yapılabilir. Bu işlemler, ihalenin geçerliliğini etkilemez.

Bu maddenin uygulanmasına ve mahcuzların elektronik ortamda açık artırma suretiyle satışına ilişkin usul ve esaslar, Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir.

Şerh Son Güncelleme: 29-01-2010