(Karar Tarihi : 15.04.1982)

"Davacı vekili, vekiledenlerinin davalı Anonim Şirketin 1/10 payına sahip olduklarını, şirket yönetiminin fabrika yapımı ve çeşitli alımlarda kusurlu davranışlarıyla ortaklığı zarara soktukları gibi, alınan kredilerde de yolsuzluk yapıldığını, bilançoda yer alan rakam kalemleri şirketin kar-zarar hesabını ve gerçeği yansıtmadığını, sırf bu nedenle, 15.04.1981 günlü genel kurul toplantısındaki özel denetçi murakıp tayini istemlerinin de kabul edilmediğini bildirerek, mahkemece T.T.K.m.348 uyarınca özel denetçi murakıp tayinine karar verilmesini istemiştir.
Davalı şirket vekili, yasal süresinde hiçbir savunmada bulunmadığından mahkemece davayı inkar etmiş sayılmasına, karar verilmiştir.
Mahkemece, uzman bilirkişi raporu münderecatına göre davacı iddialarının doğrulanmadığı, işlemlerin ve bilançoda yer alan kalemlerin kanuna uygun olduğunun anlaşıldığı, alınan kredilerin şirketin banka hesaplarına aktarıldığının saptandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Hüküm davacılar vekilince temyiz edilmiştir.
T.T.K. m.348/2 hükmüne göre azınlık pay sahipleri tarafından özel denetçi murakıp tayinine ilişkin nedenlerin varlığının, kesin biçimde kanıtlanması şart değildir. Kanun koyucu özel denetçi tayinine ilişkin olarak öne sürülen vakıaları az çok doğrulayan delil ve emareleri yeterli saymıştır. Sözkonusu madde metninde yer alan hususların olayda var olup olmadığı yönü, özel denetçilerin yapacağı inceleme ve araştırma sonucu ancak ortaya çıkacaktır. Ayrıca, özel denetçi tayinine dayanak yapılacak olan vakıalar yönünden kesin hüküm de HUMK.m.237 sözkonusu edilemiyeceğine göre, kesin delil aranmasının dayanağını bulmak güçtür. Özel denetçilerin çalışma alanlarına giren ve bunun sonucuyla ilgili bulunan, bilançonun gerçeklik derecesinin araştırılması istemlerinde, atama konusunda daha da ıllımlı davranılması zorunluğu vardır.
Davacıların tesbit istemesi üzerine, mahkemece şirketin işletme konusuna giren T.T.K. m.37 ve Van'da yapımı süren fabrika tesislerinde uzman bilirkişiler aracılığı ile yaptırılan ve yeterli nitelikte görülen inceleme sonucu saptanan inşaat ve ihzarat değeriyle, bunların bilanço değerleri arasında, olağan hata payını oldukça aşan miktarda ve belirgin biçimde çelişki bulunmaktadır.
Gerçekten, 31.08.1981 günü itibariyle; fabrika inşaatı, makine tesisat ve demirbaşlar ile elektrik donamının saptanan değerleri 81.134.057 liradır. Bilirkişilerce, inşaat doğrudan şirketçe yaptırıldığından, birim fiatta yer alan % 25 müteahhit karının saptanan bu değerden düşülmesi gereği ayrıca vurgulanmıştır. Böylece, belirlenen değerin daha da düşmesi sözkonusu iken, davalı şirketçe düzenlenen 31.12.1980 günlü bilançoda anılan kalemler 130.474.994 lira olarak gösterilmiştir. Sadece bu çelişki dahi, özel denetçi murakıp tayini istemini haklı kılacak niteliktedir.
Mahkemece davanın kabulüne karar vermek gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir."

Üye Notu : İşbu kararın özeti tarafımızca yazılmıştır.

İlgili Mevzuat Hükmü : Türk Ticaret Kanunu MADDE 348 :2. HUSUSİ OLARAK:

       Madde 348 - Umumi heyet bazı muayyen hususların tetkik ve teftişi için lüzumu halinde hususi murakıp seçebilir.

       Umumi heyetin toplantı vaktinden itibaren en az altı ay önceden beri esas sermayenin en az onda birine muadil paylara sahip oldukları sabit olan pay sahipleri; son iki yıl içinde şirketin kuruluşuna veya idare muamelelerine mütaalik bir suiistimalin vukubulduğunu veya kanun yahut esas mukavele hükümlerine önemli bir surette aykırı hareket edildiğini iddia ettikleri takdirde, bunları veya bilançonun gerçekliğini tahkik için hususi murakıpler tayinini umumi heyetten isteyebilirler. Bu talep reddolunduğu takdirde lüzumlu masrafları peşin ödemek, dava neticesine kadar merhun kalmak üzere sahip oldukları pay senetlerini muteber bir bankaya tevdi etmek şartiyle mahkemeye müracaat hakkını haizdirler.

       Bu talebin mahkemece kabul edilebilmesi için iddia olunan hususlar hakkında kafi delil ve emare gösterilmesi lazımdır. Mahkemece talep reddolunduğu veya tahkikat neticelerine göre iddia varit görülmediği takdirde kötü niyetle hareket ettiği ispat edilen pay sahipleri, şirketin bu yüzden gördüğü zarardan dolayı müteselsilen mesuldürler.

       Hususi murakıp tayini talebi mahkemece reddolunur ve murakıpların verecekleri rapora göre bu talebin haklı sebebe dayanmadığı anlaşılırsa, kötü niyetle hareket ettikleri ispat edilen pay sahipleri, şirketin bu yüzden gördüğü zarardan müteselsilen mesuldürler.

Şerh Son Güncelleme: 24-01-2010