(Karar Tarihi : 11.03.2010)

"Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Alacaklı vekili tarafından çeklere dayalı olarak borçlular aleyhine kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile icra takibine geçilmiş, çeklerde lehtar ciranta olan E____ O____'ın başvurusu üzerine icra mahkemesince, takip alacaklısının lehtar cirantaya takip yapma hakkı bulunmadığı gerekçesiyle davacı hakkındaki takibin iptaline karar verildiği görülmüştür.

TTK.nun 700. maddesine göre çekin devri ciro ve teslimle mümkün olup, ciro, keşideci veya çekten dolayı borçlu olanlardan herhangi biri lehine de yapılabilir. Bu kimseler çeki yeniden ciro edebilirler. Aynı Kanun'un 702. maddesine göre cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kimse son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır.

TTK.nun 730. maddesinin göndermesiyle çekler hakkında da uygulanması gereken aynı kanunun 636. maddesine göre kambiyo senetlerinde "müteselsil borçluluk" esası vardır. Senette imzası bulunan herkes, hamile karşı müteselsilen sorumludur (Prof. Dr. Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, Güncelleştirilmiş 12. Baskı. Ankara 2006. Sayfa 70). Keşideciden başlayarak, lehtar ile ciro silsilesindeki her ciranta ve eğer mevcutsa bunların avalistleri kendilerinden sonra gelenlere karşı senedin ödeneceğini garanti etmişlerdir. Bu garanti sözleşmesi anlamında değil bir kambiyo sorumluluğudur. Senet bedeli ödenmezse, sorumluluk zinciri içinde bulunan her şahıs, kendisinin üstünde yer alan kişilerden senet bedeli ile faiz ve komisyon gibi eklerini talep edebilir (Poroy/Tekinalp. Kıymetli Evrak Hukuku Esasları. Genişletilmiş 15. Bası. İstanbul 2001, Sayfa 179). Diğer bir anlatımla hamil, müracaat borçlularının borçlanmalarındaki sıraya bakmaksızın, her birine veya bunlardan bazılarına, yahut hepsine birden müracaat edebilir.

Açıklanan bu durum karşısında; keşidecinin borçlu olduğu çek lehtarı yaptığı ciro ve teslim ile keşideciye borçlu konumuna gelmekle ve takip dayanağı çekler yasal sürelerde bankaya ibraz edildiğine ve ciro silsilesinde kopukluk bulunmadığına göre yetkili hamil olan alacaklının kendisinden önceki cirantalara müracaat hakkı mevcut olup, lehtar ciranta hakkında da takip yapmasında yasaya bir aykırılık yoktur. Çekin keşideciye ciro edildikten sonra, adı geçenin (K____ Endüstriyel Ürünler Gıda İç Dış San. ve Tic. Ltd. Şti.) cirosu ile tedavülü mümkün olup, bu durum çekin kambiyo vasfını etkilemez.

O halde mahkemece, şikayetin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçelerle takibin iptali yönünde hüküm tesisi doğru görülmemiştir.

KARAR : Alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle mahkeme kararının yukarda yazılı sebeplerle İİK. 366 ve HUMK.'nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 11.3.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. "

İlgili Mevzuat Hükmü : Türk Ticaret Kanunu MADDE 700 :İKİNCİ AYIRIM : DEVİR

       A - DEVİR KABİLİYETİ:

       Madde 700 - Sarahaten "Emre yazılı" kaydiyle veya bu kayıt olmadan muayyen bir kimse lehine ödenmesi şart kılınan bir çek, ciro ve teslim yoliyle devredilebilir.

       "Emre yazılı değildir" kaydiyle veya buna benzer bir kayıtla muayyen bir kimse lehine ödenmesi şart kılınan bir çek ancak alacağın temliki yoliyle devredilebilir ve bu devir, alacağın temlikinin hukuki neticelerini doğurur.

       Ciro, keşideci veya çekten dolayı borçlu olanlardan her hangi biri lehine de yapılabilir. Bu kimseler çeki yeniden ciro edebilirler.

Şerh Son Güncelleme: 07-05-2014