Türk Hukuk Sitesi Forum Alanları > THS Şerhi > 3194 S.lı İmar Kanunu > MADDE 28 İmarK MADDE 28 ile ilgili bilgi

Üye İsmi Bilgileriniz Hatırlansın mı? Şifre

3194 S.lı İmar Kanunu MADDE 28 (Değişik madde ve başlığı: 5940 - 9.12.2009 / m.1 / Yürürlük / m.7/a) Bu Kanun kapsamındaki mimarlık, mühendislik ve planlama hizmetine ilişkin harita, plan, etüt, proje ve eklerinin düzenlenmesi ve bunların yerine getirilmesinin; uygulamada bulunulacak alanın, yerleşme merkezinin ve yapının sınıfına, özelliğine ve büyüklük derecesine göre, uzmanlık alanlarına uygun olarak 38 inci maddede belirtilen meslek mensuplarına yaptırılması mecburidir. Müellifler ve uygulamada bulunan meslek mensupları, işlerini bu Kanuna ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirmekten sorumludur. Yapıda inşaat ve tesisat işleri ile kullanılan malzemelerin kamu adına denetimine ilişkin fenni mesuliyet, ruhsat eki etüt ve projelerin gerektirdiği uzmanlığı haiz meslek mensupları tarafından ayrı ayrı üstlenilmek zorundadır. Fenni mesul mimar ve mühendisler uzmanlık alanlarına göre; yapının, tesisatı ve malzemeleri ile birlikte, bu Kanuna, ilgili diğer mevzuata, uygulama imar planına, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa edilmesini denetlemekle görevlidir. Yapı sahibine ve idareye karşı sorumlu olan fenni mesuller, uzmanlık alanına uygun olarak yapıda yetki belgesi olmayan usta çalıştırılması veya şantiye şefi bulundurulmaksızın yapım işinin sürdürülmesi veya yapının mevzuata aykırı yapılması veya istifaları halinde, bu durumları altı iş günü içinde ilgili idareye yazılı olarak bildirmek zorundadır. Aksi takdirde, fenni mesuller kanuni mesuliyetten kurtulamaz. Bildirim üzerine, en geç üç iş günü içinde 32 nci maddeye göre işlem yapılır. Fenni mesulün istifası veya ölümü halinde, başka bir meslek mensubu fenni mesuliyeti üstlenmedikçe yapının devamına izin verilmez. Fenni mesulün istifası halinde, istifa tarihinden önce yapılan işlere dair sorumluluğu devam eder. Yeni atanan fenni mesul, daha önce yapılan işlerin denetlenmesinden ve eksiklik ve hata var ise giderilmesini sağlamaktan ve bildirimde bulunmaktan da sorumludur. Tespit edilen bu eksiklik ve hatalar giderilmedikçe inşaatın devamına izin verilmez. Fenni mesuller, Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikte belirlenen sınıf, özellik ve büyüklüğe sahip bulunan yapıların denetimi faaliyetine yardımcı olmak üzere, 38 inci maddeye göre uygun nitelikte ve sayıda fen adamı istihdam etmek mecburiyetindedir. Fenni mesuller, uzmanlık alanlarına göre yapım işlerinin denetimine ilişkin ayrıntılı bütün belgeler ile mimarlık ve mühendislik hizmetleri raporunu idareye vermek ve yapı kullanma izin belgesini imzalamak mecburiyetindedir. Yapıya ilişkin bilgiler, ilgili idarece, etüt ve proje müelliflerinin, fenni mesullerin, yapı müteahhitlerinin ve şantiye şefi mimar veya mühendisin üyesi bulunduğu meslek odasına, üyelik kayıtlarına işlenmek üzere bildirilir. Fenni mesuller, mesuliyet üstlendikleri yapı ile alakalı olarak yapı müteahhitliği, şantiye şefliği, taşeronluk ve malzeme satıcılığı yapamaz. Yapı sahibi, yapısının fenni mesuliyetini üstlenemez. 27 nci madde kapsamındaki yapılar ile entegre tesis niteliğinde olmayan ruhsata tabi tarım ve hayvancılık yapılarına ait 22 nci maddede yer alan etüt ve projeler, il özel idarelerince veya Bakanlığın taşra teşkilatınca hazırlanabilir. Bu tarım ve hayvancılık yapılarına dair fenni mesuliyet, il özel idaresinin veya Bakanlığın taşra teşkilatının mimar ve mühendisleri tarafından üstlenilebilir. Yapı müteahhidi ve şantiye şefi; yapıyı, tesisatı ve malzemeleriyle birlikte bu Kanuna, ilgili diğer mevzuata, uygulama imar planına, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa etmek, neden olduğu mevzuata aykırılığı gidermek mecburiyetindedir. Yapı müteahhidi ve şantiye şefi, ilgili fenni mesullerin denetimi olmaksızın inşaat ve tesisatlarına ilişkin yapım işlerini sürdüremez, inşaat ve tesisat işlerinde yetki belgesi olmayan usta çalıştıramaz. Bakanlıktan veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş idareden yetki belgesi almaksızın, inşaat ve tesisat dahil yapım işlerinin müteahhitliği üstlenilemez. Yetki belgeleri geçici veya daimi olarak düzenlenebilir. Gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel kişilerine yapı inşa eden müteahhitlerin kayıtları, her yapı için ayrı ayrı tutulur. Bu kayıtların birer nüshası, ilgili yapı müteahhidinin yetki belgelendirmesi işlemlerinde değerlendirilmek üzere Bakanlığa gönderilir. Müteahhitlere yetki belgesi verilmesi işlemleri, bu kayıtlar da değerlendirilerek Bakanlıkça yürütülür. Fenni mesullerce denetime ilişkin mimarlık ve mühendislik raporları hazırlanan, yapı sahibi, fenni mesuller ve ilgili idare elemanlarının birlikte düzenlediği tespit tutanağı ile tamamlandığı belirlenen, ancak, yapı müteahhidinin yapım işlerinden doğan vergi ve sigorta primi borçlarının ve diğer sorumluluklarının gereğinin yerine getirilmemesi sebebiyle yapı kullanma izin belgesi verilmesi işlemleri tamamlanamayan yapılar için, yapının müteahhidi olmayan yapı sahibinin talebi üzerine, ilgili idarece durum tespit edilerek yapı kullanma izin belgesi verilir. Bu belgenin bir örneği, ilgili kurumlara ve ilgililerin kayıtlarına işlenmek ve değerlendirilmek üzere ilgili meslek odalarına ve Bakanlığa gönderilir. Yapı sahibi, ruhsat süresi dolmamış olan bir yapının etüt ve proje müellifliği, yapı müteahhitliği ve şantiye şefliği görevlerinden herhangi birini üstlenmemiş ise bütün sorumluluk, ilgisine göre etüt ve proje müelliflerine, yapı müteahhidine, şantiye şefine ve ilgili fenni mesullere aittir.

Madde Gerekçesi

Üyemizin Notu: (3194 SAYILI İMAR KANUNU’NUN 28. MADDESİNDE DEĞİŞİKLİK YAPAN 5940 SAYILI İMAR KANUNU İLE BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMEDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN’UN 1. MADDESİNİN GEREKÇESİDİR.) MADDE 1 - Madde ile, İmar Kanunu’nun 28 inci maddesi başlığı ile birlikte yeniden düzenlenmiştir. Maddenin başlığı harita, plan, etüt ve proje müelliflerini de kapsayacak şekilde "Müelliflik, fenni mesuliyet, şantiye şefliği, yapı müteahhitliği ve siciller" olarak değiştirilmiştir. Birinci fıkra ile, 3194 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin mevcut ikinci fıkrasında da yer alan harita, plan ve proje müelliflerinin sorumlulukları daha açık, belirgin ve genişletilerek yeniden düzenlenmiştir. İkinci fıkra ile, denetime yönelik- fenni mesuliyet görevini üstlenen meslek mensuplarının görev ve sorumluluklarım açıklayan 28 inci maddenin mevcut birinci fıkrası, uygulama sürecinde alınan Danıştay kararlan da dikkate alınarak daha açık ve belirgin hale getirilmiş, fenni mesuliyet tanımı da yapılmak suretiyle yeniden düzenlenmiş ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun ile uyum sağlanmıştır. Fıkrada, yapıda denetim görevini üstlenenlerin, alınan Danıştay kararlan da dikkate alınarak ve 4708 sayılı Kanun ile uyumlu olarak 3194 sayılı Kanunun 22 nci maddesinde sayılan ruhsat eki etüt ve projelerin gerektirdiği uzmanlığı haiz mimar ve mühendis unvanlı meslek mensupları olacakları vurgulanmış, bu kişilerin yapım işlerinde olduğu kadar, yapıda kullanılan malzemenin denetlenmesinden de sorumlu oldukları, yapıyı, uygulama imar planına, ruhsat ve eklerine, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak yaptırmakla görevli oldukları belirtilmiştir. Fenni mesullere, yapıda aykırılık görmesi veya yetki belgesiz usta çalıştırılması veya şantiye şefi bulundurulması zorunlu yapılarda şantiye şefi bulundurmadan yapım işinin sürdürülmesi halinde idareye ihbar yükümlülüğü getirilmiştir. Ayrıca idarelerin, ihbar üzerine 3194 sayılı Kanunun 32 nci maddesine göre işlem tesis etmeleri gerektiği belirtilmiş ve esasen Danıştay kararlarında da vurgulanan fenni mesuliyet görevinin kamu adına denetim görevi olduğu belirginleştirilmiştir. Üçüncü fıkra ile, 3194 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin mevcut dördüncü ve beşinci fıkraları birleştirilerek tek fıkra olarak düzenlenmiştir. Ayrıca, fenni mesuliyeti üzerine alan meslek mensubunun, yapının, göreve gelmeden önce inşa edilen kısımlarından da sorumlu olduğu açıklığa kavuşturulmuştur. Bu hüküm ile yapının sağlıklı bir şekilde inşa edilmesi amaçlanmıştır. Dördüncü fıkrada, daha sağlıklı bir denetim yapılması amacıyla fenni mesullerin mimar ve mühendis unvanlı meslek mensupları olmaları ve denetim faaliyetinde kendilerine yardımcı olmak üzere, denetimin konusuna uygun nitelikte ve sayıda 3194 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde belirtilen fen adamını istihdam etmek zorunda oldukları hükme bağlanarak bir yandan yapıların sağlıklı olarak inşa edilmesi sağlanırken, diğer yandan tekniker ve teknisyenlere istihdam olanağı sağlanmıştır. Beşinci fıkra ile, yapının denetim sorumluluğunu üstlenen fenni mesullere, yapının tamamlanmasını tespit bakımından ayrıntılı tüm belge ve mimarlık ve mühendislik hizmetleri raporunu idareye verme ve yapı kullanma izin belgesini imzalama zorunluluğu getirilmiştir. Yapılan bu düzenlemeyle, TS 10970 Yapı Kullanma İzin Belgesi Standardı ile uyum sağlanmaktadır. Ayrıca etüt ve proje müellifleri, fenni mesuller, yapı müteahhidi ve şantiye şefi mimar ve mühendislerin görev aldığı yapılara ilişkin bilgilerin, bu kişilerin üyesi olduğu meslek odasına gönderilerek bilgilerin güncel bir şekilde otokontrolü hedeflenmiştir. Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izninin Ulusal Adres Veri Tabanına dayalı olarak elektronik ortamda düzenlenmesi aşamasında meslek odaları, Bakanlık ve Ulusal Adres Veri Tabanı arasında link oluşturulması ve sonucunda sürecin kısaltılması amaçlanmaktadır. Altıncı fıkrada, fenni mesullerin, aynı zamanda aynı yapıda yapım sorumlusu olarak yapı müteahhitliği, şantiye şefliği, taşeronluk ve malzeme satıcılığı görevlerini üstlenemeyecekleri ve yapı sahibinin kendi yapısında fenni mesul olamayacağı hüküm haline getirilerek yapım ve denetim süreçlerinin birbirinden ayrılması sağlanmıştır. Yedinci fıkra ile, 3194 sayılı Kanunun 27 nci maddesi kapsamında kalan ruhsata tabi olmayan yapılar ile entegre tesis niteliğinde olmayan ruhsata tabi tarım ve hayvancılık yapılarına ait 3194 sayılı Kanunun 22 nci maddesinde sayılan etüt ve projelerin il özel' idarelerince veya Bayındırlık ve İskan Bakanlığının taşra teşkilatınca hazırlanabileceği öngörülmüştür. Bu hüküm ile, söz konusu yapıların bölgenin özelliğine ve gereksinimlerine göre şekillendirilmesi ve kırsal kimliğin korunması amaçlanmıştır. İlk tesis maliyetleri azaltılarak göç önlenmeye, nitelikli tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ve mekanlar meydana getirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, bu tarım ve hayvancılık amaçlı yapılara ilişkin fenni mesuliyetin il özel idaresinin veya Bakanlık taşra teşkilatının mimar ve mühendis unvanlı personeli tarafından üstlenilebilmesi sağlanarak bu yapılara ilişkin yaşanan denetim sıkıntısının önüne geçilmesi hedeflenmiştir. Yapılan düzenleme ile esasen 180 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Bayındırlık ve İskan Bakanlığına, 383 sayılı Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile bayındırlık ve iskan müdürlüğüne, 5302 sayı İl Özel İdaresi Kanunu ile il özel idaresine görev olarak verilen konularda, bayındırlık ve iskan müdürlüğü ve il özel idaresine, bu görevlerinden ayrı olarak, ilgililerin talebi üzerine, kurumların iş yüküne ve personel durumuna göre il bütününde, teknik destek amaçlı bir hizmet sunma olanağı getirilmiştir. Sekizinci fıkra ile, yapı müteahhitleri ve şantiye şeflerinin yapım sürecindeki sorumlulukları belirlenmiştir. Ayrıca, fenni mesul denetimi olmaksızın inşaat ve tesisat işlerinin sürdürülemeyeceği ve bu işlerde yetki belgesiz usta çalıştırılamayacağı, çalıştırılması halinde cezai sorumluluğun yapı müteahhidine ve şantiye şefine ait olduğu hüküm haline getirilerek söz konusu hizmetlerin ehil kişilerce ve denetimli olarak yerine getirilmesi sağlanmış, yapım işlerindeki kalitenin artırılması hedeflenmiştir. Dokuzuncu fıkra ile, yapı müteahhitlerinin sicillerine ilişkin hükümler yeniden düzenlenmiştir. İnşaat ve tesisat dahil yapım işinin sürdürülebilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alma zorunluluğu getirilmiştir. Yetki belgelerinin geçici veya daimi olarak düzenlenebileceği, gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel kişilerine yapı inşa eden müteahhitlerin sicillerinin, her yapı için ayrı ayrı düzenleneceği, sicillerin belediye ve mücavir alan sınırlan içinde belediyelerce, bu sınırlar dışında ise il özel idarelerince tutulacağı, bu sicillerin birer nüshasının, yapı müteahhidi yetki belgelendirme işlemlerinde değerlendirilmek üzere Bakanlığa gönderileceği, müteahhitlere yetki belgesi verilmesi işlemlerinin, idarelerce verilen siciller de değerlendirilerek Bakanlıkça yürütüleceği açıklanmıştır. Yapılan bu düzenleme ile, yapı müteahhitliğinin kayıtlı olarak ve profesyonel kişi veya kuruluşlarca yapılması sağlanmıştır. Onuncu fıkra, halihazırda, yapı sahibinin aynı zamanda yapı müteahhidi olmadığı yapılarda, yapı müteahhitlerinin yapım işlerine ait vergi ve sigorta bedellerini ödememesi nedeniyle yapı kullanma izin belgesi düzenlenemediğinden ve bu nedenle yapı sahipleri mağdur edildiğinden yeni bir hüküm olarak getirilmiştir. Yapılan düzenleme ile, fenni mesullerce denetime ilişkin mimarlık ve mühendislik raporları hazırlanan, yapı sahibi, fenni mesuller ve idare elemanlarının birlikte düzenlediği tespit tutanağı ile yapım işlerinin tamamlandığı belirlenen, ancak; yapı müteahhidinin yapım işlerine ait vergi, sigorta ve diğer sorumluluklarını yerine getirmemesi nedeniyle yapı kullanma izni alınamayan yapılarda, yapı müteahhidi olmayan yapı sahibinin başvurusu üzerine, idarece yapı kullanma izin belgesi verileceği ve kanuni sorumluluğunu yerine getirmeyen yapı müteahhitlerinin yeni iş alamayacağı öngörülerek, uygulamada bu konuda sıklıkla yaşanan sıkıntı giderilmektedir. Ayrıca, belgenin bir Örneğinin ilgili kurumlara ve müteahhit siciline işlenmek üzere Bakanlığa ve ilgili meslek odasına gönderilmesi hükme bağlanarak yapı müteahhitlerinin takibinin yapılması sağlanmaktadır. Uygulamada yapı sahipleri yapı müteahhidinden kaynaklanan borçlan ödememekte, yapılar yapı kullanma izni alınmadan kullanılmakta ve gerek Sosyal Güvenlik Kurumu gerekse diğer kuruluşlar alacaklarını tahakkuk edememektedir. Düzenleme ile. bu tür yapıları inşa eden yapı müteahhidine para cezasının yanı sıra yeni iş alamama yaptırımı getirildiğinden prim borçlarının tahsil imkanı artırılmıştır. Ayrıca bu tür inşaat işleri tamamlanan, iskan edilen, yapı müteahhidinin yapım işleri ile ilgisinin kalmadığı yapı kullanma izni verilen yapılar ve yapı müteahhitleri hakkında ilgili kurumlara idarelerce bilgi verileceğinden, ilgili kurumların hangi yapılar ve hangi müteahhitler hakkında takibat yapılacağına ilişkin olarak uyarılması ve alacakların zamanında tahsili sağlanmıştır. Onbirinci fıkrada, ruhsat süresi dolmamış bir yapıda, yapı ruhsatında imzalan alınmak suretiyle etüt ve proje müellifleri, yapı müteahhidi, şantiye şefi ve fenni mesuller belirlenmiş ise ve yapı sahibi ayrıca bu görevlerden birini üstlenmemiş ise yapı sahibinin mimarlık ve mühendislik hizmetlerinden sorumlu olamayacağı, bu konudaki sorumlulukların ilgisine göre ayrı ayrı yapı müteahhidine, şantiye şefine ve ilgili fenni mesullere ait olduğu belirtilmiştir. -------------------------------------- MADDE 28 - Yalpıların fennî sorumluları ile müteahhitlerine getirilen sorumluluklar belirtilmiştir.

Şerhi Ekleyen Üyemiz: Av.Can DOĞANEL Hukukçu Avukat

Şerh No : 12220 Şerh Son Güncelleme: 14-10-2011