(Karar Tarihi : 09.06.2009)

Görevi kötüye kullanmak suçundan sanıklar M___ ve H___'in, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 257/1 ve 62. maddeleri gereğince 10 ay hapis cezası ile cezalandırılmalarına, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231/6. maddesi uyarınca sanıklar hakkında kurulan hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına, sanıkların 5 yıl denetime tabi tutulmalarına, denetim süresini K___ Belediye Başkanlığı ve K___ Kaymakamlığı tarafından gönderilen ağaçlandırmaya elverişli yer listesinden uygun görülecek yer ya da yerlere sanıklar tarafından ayrı ayrı temin edilecek K___ ilçesinin toprak ve iklim yapısına uygun 500'er adet ağaç fidanının dikim işinin ve bu ağaçların 1 yaşına kadar bakımının sağlanması için sanıkların Kazan Belediye Başkanlığı bünyesinde görevlendirilmelerine, sanıkların ikametgah adreslerinin farklı olması durumunda ikametgah adresinin bulunduğu yer belediyesi bünyesinde görevlendirilmelerine, sanıklar tarafından dikilen ağaçların tüm bakım ve koruma işlemlerinin yine aynı sanıklar tarafından yapılmasına, sanıklar tarafından dikip yetiştirilecek toplam 1000 adet ağacın 1 yaşına kadar getirilmesinden ve bu ağaçların sağlıklı ve dikilen sayıda tesliminden sonra sanıkların denetim süresinin infaz edilmiş sayılmasına, 5271 sayılı Kanun'un 231/11. maddesi gereğince denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüğe aykırı davranılması halinde mahkumiyet hükmünün açıklanmasına dair K___ Asliye Ceza Mahkemesinin 16/06/2008 tarihli ve 2007/226 esas, 2008/127 sayılı kararına yönelik itirazın reddine ilişkin A___ 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 26/09/2008 tarihli ve 2008/949 değişik iş sayılı kararının Adalet Bakanlığınca 27.01.2009 gün ve 3890 sayılı yazı ile yasa yararına bozulmasının istenmesi üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 12.02.2009 gün ve 27575 sayılı tebliğnamesiyle dava dosyası Daireye gönderilmekle incelendi:

Tebliğnamede "1-K____ Asliye Ceza Mahkemesince, sanık H___ hakkında sabıkasız olduğu gerekçesiyle hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş ise de, suç tarihinden sonra 08/02/2008 tarihli ve 26781 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5728 sayılı Temel Ceza Kanunlarına Uyum Amacıyla Çeşitli Kanunlarda ve Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 562. maddesi ile değişik 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231. maddesi 6. fıkrasının alt bentlerinde sayılan hallerin birlikte bulunması halinde hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebileceği, anılan fıkranın (a) bendinde yer alan "Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması," şartının somut olayda gerçekleşmediği, zira sanık H___'in 765 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 456/4. maddesi uyarınca cezalandırıldığına dair adlî sicil kaydının bulunduğu cihetle, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemeyeceği,

2-5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231/8. maddesinin alt bentlerinde denetimli serbestlik tedbiri olarak sanıklara yüklenecek yükümlülükler ,

a) Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesine,

b) Bir meslek veya sanat sahibi olması halinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,

c) Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine,

Şeklinde belirlenmiş olup, bunların dışında Cumhuriyet savcısının infaz yetkisini de kısıtlayacak şekilde, 500'er adet fidanın sanıklar tarafından temin edilmesine karar vermek suretiyle sanıklara mali yükümlülük getirilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı gibi, sanıklar hakkında yükümlülük belirlenirken kanun koyucunun amacına uygun, akla ve mantığa muhalif olmayan tarafları tatmin edici, denetime elverişli bir yükümlülüğe hükmedilmesi gerektiği,

Gözetilmeden, itirazın bu yönlerden kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir" denilmektedir.

Gereği görüşüldü;

CYY'nın 231/6. maddesinde "Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için;

a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,

b) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,

c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,

gerekir …" hükmüne yer verilmiştir.

Aynı maddenin 8 fıkrası ise "Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur. Bu süre içinde bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süreyle, sanığın denetimli serbestlik tedbiri olarak;

a) Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesine,

b) Bir meslek veya sanat sahibi olması halinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,

c) Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine,

karar verilebilir. Denetim süresi içinde dava zamanaşımı durur." Hükmünü içermektedir.

K___ Asliye Ceza Mahkemesi, sanıklar hakkında 5237 sayılı TCY'nm 257/1, 62, maddeleri uyarınca belirlediği 10 ay kısa süreli hapis cezasının, 5271 sayılı CYY'nm 231/6. maddesi uyarınca hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ve beş yıl süreyle denetim süresine tabi tutulmasına ve bu süre içinde Belediye başkanlığı ve Kaymakamlıkça mahkemeye gönderilen listeden uygun görülecek yer ya da yerlere sanıklar tarafından ayrı ayrı temin edilecek K___ ilçesinin toprak ve iklim yapısına uygun 500'er adet ağaç fidanının dikim işi ile bir yaşına kadar bakımının sağlanması için sanıkların K___ Belediye Başkanlığı bünyesinde görevlendirilmesine" karar verilmiş, karara yapılan itiraz A___ 2.Ağır Ceza Mahkemesince reddedilmiştir. Buna göre;

1-CYY.nın 231/8.maddesi uyarınca sanıkların denetim süresi içinde belli yükümlülükleri yerine getirmesine karar verilebilir ise de, sanıklar tarafından K___ ilçesinin toprak ve iklim yapısına uygun 500'er adet ağaç fidanının ayrı ayrı temin etmeleri kendilerine mali yükümlülük getirdiğinden hukuka aykırıdır.

2-Sanık M___'ın hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararını etkileyecek mahkumiyeti bulunmamakla birlikte, sanık H___'in 765 sayılı TCY'nın 456/4. maddesi uyarınca 18.5.2005 tarihinde infaz edilmiş ve 3682 sayılı Adli Sicil Yasası'nın 8. maddesi uyarınca silinme koşulları oluşmamış, doğrudan verilmiş 445.616.000 TL adli para cezası bulunmakta olup bu durumun hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesine engel olacağının düşünülmemesi hukuka aykırılık oluşturmaktadır.

Açıklanan nedenlerle A___ 2. Ağır Ceza mahkemesinin 26.9.2008 tarih ve 2008/949 değişik iş sayılı kararının, itirazın kabulü yerine reddine karar verilmesi nedeniyle CYY'nın 309. maddesi uyarınca Yasa Yararına Bozulmasına, 09.06.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.

İlgili Mevzuat Hükmü : Ceza Muhakemesi Kanunu MADDE 231 :(1) Duruşma sonunda, 232 nci maddede belirtilen esaslara göre duruşma tutanağına geçirilen hüküm fıkrası okunarak gerekçesi ana çizgileriyle anlatılır.

(2) Hazır bulunan sanığa ayrıca başvurabileceği kanun yolları, mercii ve süresi bildirilir.

(3) Beraat eden sanığa, tazminat isteyebileceği bir hâl varsa bu da bildirilir.

(4) Hüküm fıkrası herkes tarafından ayakta dinlenir.

(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 19.12.2006 RG NO: 26381 KANUN NO: 5560/23)
(5) Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, (DEĞİŞİK İBARE RGT: 08.02.2008 RG NO: 26781 KANUN NO: 5728/562) (KOD 1) iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder.

(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 19.12.2006 RG NO: 26381 KANUN NO: 5560/23)
(6) Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için;

a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,

b) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,

c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,

gerekir. (EKLENMİŞ CÜMLE RGT: 25.07.2010 RG NO: 27652 KANUN NO: 6008/7) Sanığın kabul etmemesi hâlinde, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmez.

(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 19.12.2006 RG NO: 26381 KANUN NO: 5560/23)
(7) Açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen hükümde, mahkûm olunan hapis cezası ertelenemez ve kısa süreli olması halinde seçenek yaptırımlara çevrilemez.

(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 19.12.2006 RG NO: 26381 KANUN NO: 5560/23)
(8) Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur. Denetim       süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün       açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez. Bu süre içinde bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süreyle, sanığın denetimli serbestlik tedbiri olarak;

a) Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesine,

b) Bir meslek veya sanat sahibi olması halinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,

c) Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine,

karar verilebilir. Denetim süresi içinde dava zamanaşımı durur.

(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 19.12.2006 RGNO: 26381 KANUN NO: 5560/23)
(9) Altıncı fıkranın (c) bendinde belirtilen koşulu derhal yerine getiremediği takdirde; sanık hakkında mağdura veya kamuya verdiği zararı denetim süresince aylık taksitler halinde ödemek suretiyle tamamen gidermesi koşuluyla da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.

(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 19.12.2006 RG NO: 26381 KANUN NO: 5560/23)
(10) Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak, davanın düşmesi kararı verilir.

(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 19.12.2006 RG NO: 26381 KANUN NO: 5560/23)
(11) Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması halinde, mahkeme hükmü açıklar. Ancak mahkeme, kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getiremeyen sanığın durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da koşullarının varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkûmiyet hükmü kurabilir.

(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 19.12.2006 RG NO: 26381 KANUN NO: 5560/23)
(12) Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına itiraz edilebilir.

(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 19.12.2006 RG NO: 26381 KANUN NO: 5560/23)
(13) Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından istenmesi halinde, bu maddede belirtilen amaç için kullanılabilir.

(DEĞİŞİK FIKRA RGT: 08.02.2008 RG NO: 26781 KANUN NO: 5728/562)
(14) Bu maddenin hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin hükümleri, Anayasa'nın 174 üncü maddesinde koruma altına alınan inkılâp kanunlarında yer alan suçlarla ilgili olarak uygulanmaz.

Şerh Son Güncelleme: 02-04-2011