sebep zenginleşme-zamanaşımı

bilindiği üzere sebepsiz zenginleşmeye dayanılarak açılan alacak davalarında zamanaşımı 1 ve 10 yıllık sürelere tabidir. ancak sürekli ve aylıklar halinde ödenmiş (yersiz maaş) bir alacak sözkonusu ise burada zamanaşımı her bir aylık için ayrı mı hesaplanır yoksa son ödenen aylıktan itibaren mi hesaplanmalı?

Alıntı: Yazan Av. Zeynep KILIÇ bilindiği üzere sebepsiz zenginleşmeye dayanılarak açılan alacak davalarında zamanaşımı 1 ve 10 yıllık sürelere tabidir. ancak sürekli ve aylıklar halinde ödenmiş (yersiz maaş) bir alacak sözkonusu ise burada zamanaşımı her bir aylık için ayrı mı hesaplanır yoksa son ödenen aylıktan itibaren mi hesaplanmalı?

Merhabalar;

Yasa metninde "mutazarrır olan tarafın zarara ve failine ittılaı tarihinden itibaren" denilmekle zamanaşımı süresinin başlangıcı belirtilmiştir. Buna göre son aylıktan sonraki bir zamanda başlaması gerekir, diye düşünüyorum.

Saygılarımla...

1 yıllık süre için; "son ödeme tarihidir, daha öncedir veya sonradır " diyemeyiz. 1 yıllık süre alacaklının geri isteme hakkının doğduğunu öğrendiği tarihten başlar. Geri isteme hakkının öğrenilebilmesi için,alacaklının kendisi aleyhine zenginleşme olduğunu , zenginleşen kişinin kimliğini ve zenginleşmenin kapsamını bilmesi gerekir.Bu unsurlar her davanın özelliğine göre araştırılır.

10 yıllık süre ise, her yapılan maaş ödemesinde ödenen miktar için ödeme tarihinden itibaren başlar. Öğrenme olmasa bile 10 yıllık süre azami süredir. Bu süre içinde öğrenme şartı gerçekleşirse dava 1 yıllık zamanaşımı süresine tabi olur.
Diye düşünüyorum.

Burada borcun kaynağı sebepsiz zenginleşme mi dir ? Maaş dendiğine göre, öncesinde bir sözleşme var ve çalışan, gerçekte çalışmadığı halde işverenden çalışıyormuş gibi maaş almış. Eğer böyle ise sözleşmeden kaynaklı borç ilişkisi var demektir.

Alıntı: Yazan Av.Hasan Uğur Burada borcun kaynağı sebepsiz zenginleşme mi dir ? Maaş dendiğine göre, öncesinde bir sözleşme var ve çalışan, gerçekte çalışmadığı halde işverenden çalışıyormuş gibi maaş almış. Eğer böyle ise sözleşmeden kaynaklı borç ilişkisi var demektir.

Maaş (ücret), emeğin karşılığı olarak ödenir. Ve dayanağı hizmet sözleşmesidir. Bu anlamda sözleşme icabı ödenmesi gereken ücret sebepsiz zenginleşmeye konu edilemez ve itirazınızda haklısınız.

Ancak işçi, "emeğinin karşılığı olmayan ve sözleşmeye göre de ödenmesi gerekmeyen - dolayısıyla haklı bir sebebi olmayan-" bir parayı almış ise, bu para tutarı kadar sebepsiz zenginleşmiş sayılır. Çünkü haklı bir nedene dayanmadan ödenen kısım sözleşmeye göre ödenmesi gereken bir tutar değildir, başka deyişle ödenen fazla tutarın sebebi sözleşme değildir. Bu anlamda BK.61 vd. hükümleri uygulanır düşüncesindeyim.

Hiç bir işveren çalışmadığını bildiği bir işçiye ücret ödemez. Demek ki, işçi işverenden uzakta bir yerde çalışıyor ve işveren işçinin çalışıp çalışmadığını bilmiyor ve çalıştığını düşündüğü kişiye ücret ödemeye devam ediyor.İşçi de, gerçekte çalışmadığı halde sanki çalışıyormuş gibi işverenin gönderdiği ücreti almaya devam ediyor. Burada işçi, çalışmadığı halde işvereni yanıltarak ücret aalıyor. Yani sözleşmeye aykırı davranıyor. Bence burada sebepsiz zenginleşme değil, sözleşmeden kaynaklanan borcu hiç yada gereği gibi ifa etmemeden kaynaklanan zarar var ( sanırım BK.m.96 vd. ) Bu nedenle ben zamanaşlımının 1 yıl olduğunu düşünmüyorum.

Alıntı: Yazan Av.Hasan Uğur Hiç bir işveren çalışmadığını bildiği bir işçiye ücret ödemez. Demek ki, işçi işverenden uzakta bir yerde çalışıyor ve işveren işçinin çalışıp çalışmadığını bilmiyor ve çalıştığını düşündüğü kişiye ücret ödemeye devam ediyor.İşçi de, gerçekte çalışmadığı halde sanki çalışıyormuş gibi işverenin gönderdiği ücreti almaya devam ediyor. Burada işçi, çalışmadığı halde işvereni yanıltarak ücret aalıyor. Yani sözleşmeye aykırı davranıyor. Bence burada sebepsiz zenginleşme değil, sözleşmeden kaynaklanan borcu hiç yada gereği gibi ifa etmemeden kaynaklanan zarar var ( sanırım BK.m.96 vd. ) Bu nedenle ben zamanaşlımının 1 yıl olduğunu düşünmüyorum.

Sayın meslektaşım,

Şöyle izah etmeye çalışayım, o vakit: Tam iki taraflı akitlerde (hizmet akdi de böyledir) bir taraf edimini ifa ettikten sonra veya sözleşmede ifa sırası belli değilse aynı anda diğer taraftan edimini ifa etmesini talep edebilir.

Hizmet akdinde işçinin edim borcu "emeğidir". İşverenin edim borcu ise "ücret"'tir. İşveren edim borcunu ifa ettiği halde, sizin varsayımınıza göre işçinin edim borcu olan emek sunulmamıştır.

-Böyle bir durumda- İfa etmemeye dayanıldığında akdi feshetmediğiniz sürece sözleşme çerçevesinde işçiden ancak edim borcu olan emeğini isteyebilirsiniz. Yoksa sözleşme devam ediyorken ödediğiniz kendi edim borcunuz olan ücreti sözleşmeye dayanarak geri talep ederseniz bu durumda karşı taraftan ediminin ifasını istemiş olmazsınız, ödediğiniz bedelin geri iadesi temelinde bir nevi sözleşmeden dönmek istediğiniz anlamına gelir bu davranış.

Bu itibarla verilen işçi ücretinin iadesinin istenmesi sözleşme temelinde sadece dönme (rücu) halinde olur.

Ya da sözleşmeye dayanmadan sebepsiz zenginleşme çerçevesinde olur. Somut olayda akitten rücu edildiği anlaşılmadığı için kanaatimce sebepsiz zenginleşme çerçevesinde istenmesi gerekir.

Sayın Meslektaşım ,
Davalının sebepsiz zenginleşmesi olmakla birlikte zenginleşmenin temeli sözleşmeye uyulmamasından ( sözleşmeye aykırılık ) kaynaklandığı için zamanaşımının 1 yıl değil, BK.m.126 ya göre 5 yıl olduğunu düşünüyorum.

Öncelikle cevaplarınız için teşekkür ederim. Sözkonusu uyuşmazlıkta bahse konu etmiş olduğum maaş' SGK tarafından ödenen dul ve yetim aylığıdır'.Sn Yücel KOCABAş benim de aslında tereddütte kalmış olduğum konu 10 yıllık sürenin hangi tarihten itibaren başlayacağı hususudur. her aylık için ayrı ayrı mı hesaplanmalı?yoksa ödenen son aylık mı esas alınmalı?

Alıntı: Yazan Av. Zeynep KILIÇ Öncelikle cevaplarınız için teşekkür ederim. Sözkonusu uyuşmazlıkta bahse konu etmiş olduğum maaş' SGK tarafından ödenen dul ve yetim aylığıdır'.Sn Yücel KOCABAş benim de aslında tereddütte kalmış olduğum konu 10 yıllık sürenin hangi tarihten itibaren başlayacağı hususudur. her aylık için ayrı ayrı mı hesaplanmalı?yoksa ödenen son aylık mı esas alınmalı?

Sn. Kılıç;

Sn. Yücel Kocabaş'ın da belirttiği üzere on yıllık süreyi, ödenen her ay için ayrı ayrı hesaplamak gerekir.

Saygılarımla...

" On yıllık sürenin başlangıç anı, sürekli(temadi eden) bir fiilden doğan sebepsiz zenginleşmelerde zenginleşme durumunun sona erdiği andır. Örneğin zenginleşen , evine kaçak olarak bir başkasının elektrik enerjisini bağlamış ve uzun süre yararlanmışsa ,on yıllık süre bu durumun yani kaçak elektrik bağlantısının sona erdiği anda başlar." (1)

" Buna karşılık zenginleştirici olay aralıklı sürelerle tekrarlanmaktaysa, zamanaşımı her tekrardan itibaren bağımsız olarak işler. Burada her tekrar, bağımsız bir sebepsiz zenginleşmedir." (2)
(Fikret EREN, Borçlar Hukuku Genel 2006 , sh:863)

Soruda geçen olay 2 numaradaki duruma uymaktadır.