|
|
|
|
|||||||
|
Üyemizin Notu:
Elektronik Sözleşmelerle İlgili Yasal Kaynaklar ve Hukuki Dayanaklar(*) Elektronik Sözleşmelerle ilgili Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonunun 1996 tarihli (1998 düzeltmeleri ile birlikte) Elektronik Ticaret Model Yasası tüm Birleşmiş Milletler üyesi devletlere tavsiye niteliğinde sunulan bir yasa taslağını oluşturmaktadır. Bu taslak yasaya genel hatlarıyla dayanan ulusal yasalar Avustralya, Bermuda, Kolombiya, Fransa, Hong Kong Özel İdaresi, İrlanda, Filipinler, Güney Kore, Singapur, Slovenya, Jersey (İngiliz Özerk Eyaleti), Illinois (ABD eyaleti) tarafından kabul edilmiştir. Kanada “Uniform Electronic Commerce Act” ve ABD. ise “Uniform Electronic Transactions Act” isimli konuyla ilgili yasalarında bu taslak yasadan büyük ölçüde yararlanan ülkeler arasındadır. Söz konusu komisyonun konuyla ilgili bir diğer model yasası ise 2001 tarihli Elektronik İmza Model yasasıdır. Söz konusu yasa taslağı elektronik ticaret model yasası ile doğrudan ilişkili olduğundan ve esasında bu taslağı tamamlar nitelikte bulunduğundan, tarih itibariyle geç kalmış bir taslak olduğu kabul edilebilir. Nitekim ilk taslak yasayı kabul eden ülkeler arasında bu yasa taslağını beklemeden Elektronik İmza ile ilgili yasal mevzuatı düzenleyenler olmuştur. Ancak her halükarda elektronik imza ve elektronik ticaret mevzuatının (özellikle de elektronik sözleşmeler söz konusu olduğunda) birlikte değerlendirilmesi zorunludur. Elektronik Ticaret yasa taslağı -diğer pek çok konunun yanı sıra- elektronik sözleşmeleri genel hatlarıyla ele alırken, bu sözleşmelerdeki imza prosedürü elektronik imza yasa taslağı ile düzenlenmektedir. Singapur söz konusu yasa taslaklarını iç hukukuna uyarlayan ilk ülke olmanın yanı sıra, gerek elektronik sözleşmeler, gerekse elektronik ticaret konusunda dünyada ilk yasal düzenlemeleri hayata geçiren öncü konumunda bir ülkedir. Singapur, devletin işleyişi ile ilgili her türlü bürokratik işlemin elektronik ortamda yapılması anlamını taşıyan “e-devlet” konseptini ilk ortaya atan ülkedir ve bu projeyi hayata geçirmek için çok önemli yasal düzenlemeler ve teknolojik altyapı çalışmaları yaparak bu konuda da diğer ülkeler tarafından örnek alınan bir ülke olmayı başarmıştır. Singapur ayrıca tüm ticari işlemlerini EDI kullanarak yürüten ilk ülke olmayı da başarmış olup evler de dahil olmak üzere tüm ülkeyi bir bilişim ağı yapısı altında toplayan bir alt yapı oluşturarak(1) dünyanın ilk dijital ekonomi ve bürokrasiye sahip ülkesi olma iddiası ve yolundadır. (2) Bu açıdan Singapur’un konuyla ilgili gerek yasal düzenlemeleri, gerekse fiili uygulamaları dikkatle ve önemle izlenmektedir. Keza dünyada bu konudaki hukuki düzenlemeleri ilk sırada takip eden ülkelerden biri olarak Kanada’nın da burada ismi zikredilmelidir. Avrupa Birliği de bu konuda çalışmalar yapan örgütler arasındadır. Avrupa Birliği 1999 tarihli Elektronik İmza konulu bir direktif (Directive Community Framework for Electronic Signatures, 1999/93EC, OJ L013, 19/01/2000) ve 2000 tarihli Elektronik Ticaret direktifi (Directive on Certain Legal Aspects of Information Society Services, In Particular Electronic Commerce in the Internal Market (Directive on Electronic Commerce), 2000/31/EC, OJ L 178, 17.7.2000) ile konuyu düzenleme yoluna gitmiş ve birinci direktif için 19 Temmuz 2001, ikincisi için 17 Ocak 2002 tarihlerini belirleyerek, bu tarihlere kadar üye devletlerin gerekli yasal düzenlemeleri yapmaları ve iç hukuklarında direktiflerin hukuki etkisini garanti etmelerini zorunlu tutmuştur. Bunların dışında Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (OECD)’nin da konuyla ilgili standartlar oluşturma gayretleri mevcuttur. Türk Hukukunda 2004 yılına kadar konuyu düzenleyen özel bir mevzuat olmamakla birlikte, Borçlar Kanununun genel olarak sözleşmeleri düzenleyen maddeleri elektronik sözleşmelere de uygulanabilecek mahiyette kabul edilmiştir. Ayrıca Türk Hukuku açısından özellikle Avrupa Birliği’nin direktifleri özel bir önem arzetmekte ve Türkiye Avrupa Birliği’ne aday ülke statüsünü gereği söz konusu direktifleri iç hukukuna adapte etmek yükümlüğünü taşımaktadır. .15.1.2004 tarihinde ise 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu kabul edilmiş ve bu kanunun 22.maddesinde de Borçlar Kanununun 22. maddesine bir ek yapılarak “Güvenli elektronik imza elle atılan imza ile aynı ispat gücünü haizdir.” hükmü Borçlar Kanunumuz içine eklenmiştir. (*) Sinan Öztürk Elektronik Sözleşmeler (Kuruluş ve Geçerlik Şartları) – İ.Ü.SBE.Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2002, sf.19 (1) Kayıhan İÇEL, “Kitle Haberleşme Hukuku: Basın, Radyo-TV, Sinema, İnternet”, 1998, İstanbul, 4. Bası, s.408, 410 (2) Geoffrey MURREY, SINGAPORE: The Global city-state, 1996, s.152 |
|
Şerh Son Güncelleme: 03-12-2009
|
| Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir. |
