İçtihatlar Kimin ?

Değerli meslektaşlarım,

Yargıtay her gün binlerce karar vermekte. Bunların çoğu formül onama dediğimiz cinsten kararlar sanırım. Ancak bir kısmı ise içtihat niteliğinde kararlar. Bunların içerisinde Yargıtayın bir konu hakkında yeni görüşleri olabildiği gibi daha önce görüş belirtilen bir konuda görüş değişikliğine ilişkin kararlar da bulunmakta. Bu kararların uygulama ve doktrin açısından önemini tartışmaya ve anlatmaya gerek yok.
Bildiğim kadarı ile İİK'nun 14. maddesinde
"Yargıtay, icra ve iflâs işlerine ait kararların tamamını düzenli olarak yayımlar . Buna ilişkin esaslar Yargıtay tarafından yönetmelikle düzenlenir." hükmü yer almaktadır. Ancak ne bu kural uygulanmakta ne de buna ilişkin yönetmelik çıkarılmış durumdadır.
İçtihatlar ancak Yargıtayda görevli Hakim ve Savcıların kitap yazmaları ya da bazı mesleki yayınlarda ortaya çıkmaktadır. Bu yolla yayınlanan kararların sayısı da toplama göre oldukça azdır. Ki herkesin malı olan bu kararlar, kitap haline getirilmek suretiyle (bazen sadece içtihatlardan oluşan hiçbir kişisel katkı içermeyen kitaplar olarak) yayınlanmakta ve yüksek meblağlara satılmaktadır. İçtihat programları ise bu konunun diğer bir boyutudur.
Kanunen görev verildiği ve günümüz teknolojisinin de çok müsait olduğu halde Yargıtay'ca bu kararlar yayınlanmamaktadır. Böylece hukukçular arasında içtihat ticareti, içtihat tacirliği yoğun bir şekilde sürmektedir. Hatta kontörle satış gibi -en hafif deyimiyle- komik uygulamar dahi yapılmaya çalışılmıştır.
Meslektaşlarımızın ve meslek örgütümüz olan Baroların bu duruma karşı bir girişimde bulunmamaları da maalesef üzüntü vericidir.

Değerli Meslektaşım,
1998 senesinde yani tam altı yıl önce Yargıtay'ın web sitesinden tüm daire ve genel kurul kararlarına ulaşılabiliyordu. Bu başarı internet ve bilgisayar dünyasına yakın bir Yargıtay C. Savcısının kişisel gayretleriyle gerçekleşmişti. Yargıtay'ın o zaman ki data base ve işletim programlarının ilkelliği düşünüldüğünde yapılan işin ve emeğin değeri çok daha iyi anlaşılabilir.
Ancak daha sonra bu durum birilerini rahatsız etmiş olacak ki, bedelli-kontörlü üyelik , bedellerin bir vakfa yatırılması gibi bir sürü saçmalık yaptılar. Defalarca durumu eleştiren iletiler gönderdim, etrafımdaki arkadaşları da mümkün olduğu kadar aynı yolda hareket etmeye sevkettim. İnanın tek bir yanıt bile alamadım.
Yani dünya internette hızla ilerlerken biz altı sene öncesinin çok daha gerisindeyiz şimdi. Şu andaki durumu bilirsiniz: Sınırlı sayıda emsal karara ulaşmanızı sağlayan, anahtar kelime ve diğer arama parametreleri doğru dürüst çalışmayan ucube bir ara yüz.

Yargıtay'ın iş yükünden sürekli şikayet ettiğini hepimiz biliriz. Her an herkesin ulaşabileceği emsal karar ve içtihatlarların bu iş yüküne ve Türkiye'de hukukun gelişmesine olumlu anlamda hiç mi katkısı olmazdı?

Yani şimdi Türkiye işleyen bir hukuk devleti de; bütün hukuk kurallarına gerektiği gibi riayet edilen ve hukukçularının nosyonu hukuk devletinin gerektirdiği noktada olan bir devlet de bir İİK. 14. md. hükmünün yerine getirilmesi eksik. O maddeden önce daha neler var. Türkiye’de Anayasa kağıt üzerinde kalmış siz İİK 14. maddeden söz ediyorsunuz. Türkiye’nin devlet yapılanmasındaki Anayasa düzeninin uygulanması ve birtakım kuruluşların uygulamaları ve tavırları ile Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının hiçe sayması ayan beyan ortada iken kalkıp İİK hükümlerinin uygulanmamasından yakınmak ne kadar mantıklı? ‘Hukuk Devleti’ymişiz gibi davranmaya devam!

Değerli Üstadım;
Ülkemizin hukukla arasının pek iyi olmadığı bir gerçek. ancak durumun böyle olması bizi hukuka uygun davranışlar talep etmekten alıkoyamaz. Anayasaya aykırılıklar varsa bu yerinde ve zamanında usulünce dile getirilir ve talepte bulunulur. Tesbit ettiğimiz bir aksaklığın bizzat hukuki güvenliği sağlamak amacıyla kurulmuş bir Yüksek Yargı Organı tarafından meydana getiriliyor olması daha da üzücüdür. İctihatlar herkesin ücretsiz ulaşabileceği bir şekilde yayınlansa Yargıtay amacına uygun hareket etmiş olmayacak mıdır? Hukukçu meslektaşlarımızın içtihat ararken nasıl sıkıntılar çektiğini biliyoruz. Piyasaya hukuk kitabı diye içtihat derlemelerinin de çıktığı malum. işin bence esas önemli yanı içtihatların bir gelir kapısı ve ticaret eşyası haline getirilmiş olmasıdır. Kamunun ücretsiz faydalanabilmesi gereken kararlar -artık burada ihmal diyeceğim- yayınlanmadığı için hukukçular değişen ve yeni oluşan görüşlerden çok sonraları haberdar olmakta ya da birisinin bunu kitabında yayınlamasını beklemektedirler.
Yargıtaydan karar istendiğinde de meşhur "yasak"larla karşılaşıyoruz.
Bu durumlar bir haksızlık değil mi? Biz başkalarının hakkını ararken kendi hakkımızı neden aramayalım ki?
Halka adalet dağıtması gereken bir kurumun tüm işlerinde adaletli olması gerekmez mi? ve hukukçuların haksızlık karşısında seslerini çıkarması gerekmez mi?