31-05-2007, 18:18 | #1 |
|
İnsan Hakları Eğitimine Başlangıç İçin El Kitabı
İlk Adım
İnsan Hakları Eğitimine Başlangıç İçin El Kitabı Bu kitap, Finlandiya Büyükelçiliği´nin mali desteğiyle yayınlanmaktadır. Amnesty International International Secretariat 1 Easton St, London WC1X 8DJ United Kingdom Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Müeyyitzade Mh. Galipdede Cd. No. 149 Kat: 1, D: 4 Beyoğlu / İstanbul www.amnesty.org.tr Önsöz (Türkçe versiyonu) "İlk Adım" ilk öğretim, lise ve dengi okullarda insan hakları eğitimine başlamak için hazırlanmış bir el kitabıdır. Bu el kitabı insan hakları eğitiminde çok az ya da hiçbir deneyimi olmayan öğretmenlere yönelik hazırlanmıştır. Elinizdeki bu kaynak kitap, insan hakları eğitimi için arka plan; insan hakları öğretimi için araçlar (öğretim metotları, ders geliştirme, eğitim seminerlerinin değerlendirilmesi ve organizasyonu); örnek dersler; temel insan hakları dokümanları; ve insan hakları eğitimini yaygınlaştırmak için diğer kaynakları içeren farklı bölümlere ayrılmaktadır. El kitabındaki model dersler Uluslararası Af Örgütü´nün uzmanları ve diğer yayınlar da dahil olmak üzere oldukça zengin bir kaynaktan hareketle hazırlanmış ve insan hakları eğitimi için değişik yöntemlerin ve başlıkların yaratılmasında yönelik kullanılmıştır. "İlk Adım" eğitimsel ortamlardaki aktiviteleri organize etmek için bir kaynak olduğu kadar, öğretmenler için bir öğrenim aracı olarak da tasarlanmıştır. Metnin ana amacı insan hakları eğitimine yaklaşımları ve temel prensiplerle öğretmenleri tanıştırmak ve onlara kendi derslerini ve öğretim becerilerini geliştirmeleri için araçlar vermektir. "İlk Adım"ın orijinali Merkez ve Doğu Avrupa bölgesindeki Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) üyeleri ve diğer insan hakları eğitimi aktivistleri tarafından ifade edilen bir ihtiyacı karşılamak için 1995´de yazıldı. Kitabın orijinali Nick Wilson ve Branda Emerşick´in yoğun çalışmaları olmasaydı yazılamayabilir ve dolayısıyla üretilemeyebilirdi. Ayrıca Felisa Tibbitts, Nancy Flowers, Hugh Strakey, Jana Kvieçinská, Corina Leca ve Jana Ondráçková tarafından oldukça değerli katkılar yapıldı. Metnin hemen tümü Kerry Howard, Ulrike Zimmermann ve Anna Henry tarafından kaleme alındı. UAÖ, Yurttaşlık Vakfı´na, William Kriedler ve Thomas Lickon´a kitapta yer alan bazı aktiviteler için özel teşekkürlerini sunar. "İlk Adım" el kitabının elinizdeki Akran Grup Eğitimi için hazırlanmış versiyonu, UAÖ İrlanda Şubesi´nin UAÖ Arnavutluk Şubesi ile işbirliği içinde 1999 ve 2000 tarihlerinde gerçekleştirdiği İnsan Hakları Eğitimi projesinin bir parçası olarak, Arnavutluk´ta kullanılmak üzere Eilish Dillion tarafından hazırlanmıştır. "İlk Adım" el kitabının elinizdeki Türkçe çevirisinin haricinde toplam dokuz dilde daha çevirisi bulunmaktadır: Arnavutça, Arapça, Hollandaca, İngilizce, Macarca, Rusça, Slovakça, Slovence ve Ukraynaca. El kitabı gerek Birleşmiş Milletler gibi devletlerarası kuruluşlar, gerekse sivil toplum kuruluşları tarafından insan hakları eğitimi konusunda tavsiye edilen temel kaynaklardan biridir. Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi olarak bizler "İlk Adım" el kitabının Türkiye´de de insan hakları eğitimi konusunda önemli bir boşluğu dolduracağına inanıyoruz. "İlk Adım" el kitabını uygulama fırsatı bulacak olan değerli eğitimcilerimizden en büyük temennimiz, uygulama sonrası geri bildirimi tarafımıza yapmalarıdır. Öyle inanıyoruz ki, sizlerin öneri ve görüşleriyle, ileride hazırlamayı düşündüğümüz bu el kitabını tamamlayıcı insan hakları eğitimi malzemeleri çok daha verimli ve faydalı olacaktır. Son olarak, bu kitabın Türkçeye kazandırılması için mali destek sağlayan Finlandiya Büyükelçiliği´ne, "İlk Adım" el kitabının pilot uygulaması sırasında verdikleri destek ve yaptıkları katkılardan dolayı Muammer SAKARYALI´ya, Nevzat Süer SENGİN´e ve Necati KALAFAT´a teşekkürlerimizi sunarız. BÖLÜM BİR: İLK ADIMLAR İnsan Hakları Nedir? İnsan Hakları Eğitimi Nedir? Genel İnsan Hakları Eğitimi Konuları BÖLÜM İKİ: ARAÇLAR Akran Grup Eğitimi Akran Grup Eğitimi Programına Nasıl Başlamalı Bir akran grupta insan hakları ortamını incelemek İnsan hakları eğitimi için faydalı yöntemler Kendi insan hakları eğitim etkinliklerinizi nasıl planlarsınız? İnsan hakları eğitimi etkinliğinizi değerlendirme BÖLÜM ÜÇ: GENÇLER İÇİN ETKİNLİKLER Başlama - tanıtıcı etkinlikler Birlikte yaşama - saygı hakkında etkinlikler Kim, ben mi? – sorumluluğa ilişkin etkinlikler Yaşama Hakkı - hakların evrenselliğine ilişkin etkinlikler Adil nedir? – adalete ilişkin etkinlikler Benim haklarım / Senin hakların – hakların çatıştığı bir durum Eylem! - İnsan Hakları Aktivizmi için Pratik bir Rehber BÖLÜM DÖRT: İNSAN HAKLARI BELGELERİ İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Basitleştirilmiş Versiyonu Çocuk Hakları Sözleşmesinden Hakların Özetleri BÖLÜM BEŞ: SONRAKİ ADIMLAR İnsan Hakları Eğitim Ağı Kurma İnsan Hakları Eğitim Atölyesi Düzenlemek İnsan Hakları Eğitim Atölyesi Örneği İnsan Hakları Eğitim Atölyenizi Değerlendirme Faydalı Kurumlar Olası Sponsorlar BÖLÜM BİR: İLK ADIMLAR İÇİNDEKİLER: İnsan Hakları Nedir? İnsan Hakları Eğitimi Nedir? İnsan Hakları Eğitimi Hakkında En Sık Sorulan Sorular Belki de, hepimiz haklarımızın olduğunu bilerek doğarız – sadece hatırlatılmamız gerekir Romanyalı İHE (İnsan Hakları Eğitimi) Eğitimcisi
İnsan Hakları Nedir?İnsan hakları, olmadığı koşulda, kişilerin insan olarak onurlarıyla yaşabilmelerinin mümkün olmadığı temel ilkelerdir. İnsan hakları özgürlük, adalet ve barışın dayanaklarıdır. İnsan haklarına uyulması, birey ve toplumun bütünüyle gelişmesine olanak tanır. İnsan haklarının gelişimi köklerini dünyanın her yerindeki özgürlük ve eşitlik için yapılan mücadelelerde bulur. İnsan hayatına ve insan onuruna saygı gibi, insan haklarını oluşturan temeller birçok din ve felsefede bulunmaktadır. Bu haklar İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde ilan edilmiştir. Uluslararası İnsan Hakları Sözleşmeleri gibi belgeler, vatandaşlarının insan haklarına saygı göstermeleri için, hükümetlerin ne yapmaları gerektiğini ve aynı zamanda ne yapmamaları gerektiğini belirlemiştir. İnsan haklarının özellikleri
Haklar hakkında düşünmenin birçok yolu vardır. Sık kullanılan bir yolu, hakları üç gruba ayırmaktır:
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Dünyada insan haklarının kabul görmüş en geniş ifadesi BM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesidir (İHEB). İHEB’in temel mesajı her insan varlığının tabiatında var olan değerlerdir. Bildirge Birleşmiş Milletler tarafından 10 Aralık 1948’de (8 devletin çekincesine rağmen) oybirliği ile kabul edilmiştir. Bildirge ırk, renk, cinsiyet, dil, din, politik veya diğer görüş, ulusal ve sosyal köken, mülkiyet, doğum veya diğer statüleri her ne olursa olsun dünyadaki tüm insanlar için temel haklarının bir listesini sıralar. Hükümetlerin, bazı hakları sadece kendi vatandaşlarına değil, diğer ülkelerin vatandaşlarına da sağlamaya söz verdiğini belirtir. Bir başka deyişle, diğer ülke vatandaşlarının haklarını elde etmelerine yardım etmek için ulusal sınırlar bir engel değildir. 1948’den beri Uluslararası Bildirge insan hakları için uluslararası bir standart olmuştur. 1993’te dünya nüfusunun %99’ını temsil eden 171 devletin katıldığı dünya konferansı insan haklarına yönelik yükümlülüklerini yeniden teyit etti. Yasal Durum Birçok uluslararası insan hakları yasaları için İHEB esin kaynağı olmuşsa da, kendisi yasal olarak bağlayıcı bir belge değildir. Buna rağmen genel olarak dünyada kamuoyu görüşünde etkisi vardır. İlkeleri, Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (UMSHS) ve Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi (UESKHS) ile yasal bir güce dönüştüler. Bu Sözleşmeleri onaylayan ülkeler, onayladıkları insan haklarını korumak için ülkelerinde yasal düzenlemeler yapmaya söz vermişlerdir. Buna rağmen dünyadaki ülkelerin yarısı (UMSHS) ve (UESKHS) ‘i onaylamamışlardır. Bunun yanında İHEB’nden esinlenmiş İnsan ve Halkların Hakları Afrika Senedi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İnsan Hakları Amerika Sözleşmesi gibi Bölgesel İnsan Hakları Belgeleri de vardır. Birçok ulusal yasalar da insan haklarını garanti eder. İlkeler Oyunu: İnsan haklarının önemini kavramanıza yardımcı olması için aşağıdaki aktiviteleri yapmayı yararlı bulabilirsiniz. Birinci Aktivite: Bir Adada Karaya Oturmak (İsteğe bağlı) Yapılması Gerekenler:
Bu aktivite küçük gruplarda daha iyi olur. Her grup İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin 10 maddesine bakmalı (83. Sayfaya bakın). Örneğin, bir grup 1, 4, 7, 10, 13, 16, 19, 22, 25, 28 no’lu maddeleri inceleyebilir. İkinci grup 2, 5, 8, 11, 14, 17, 20, 23, 26, 29 no’lu maddeleri inceleyebilir. Üçüncü grup ise 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24, 27, 30 no’lu maddeleri inceleyebilir. Bu maddelerin temellerini oluşturan ilkeleri bulmaya çalışın. Her grubun bulduğu sonuçları paylaşın. Bu ilkelerin neden önemli olduklarını tartışın. Eğer bu ilkelere herkes saygı gösterseydi, ülkeniz pratikte nasıl değişirdi? Örneğin, yerel yönetimlere katılmakla ilgili neler değişirdi? Belirleyeceğiniz ilkeler aşağıdakileri içerebilir; Sorumluluk Adalet Özgürlük Eşitlik Hoşgörü Dayanışma Güvenlik Kimlik Barış İnsan Hakları Eğitimi Nedir? İnsan Hakları eğitimi insan hakları hakkındadır, fakat aynı zamanda insan hakları içindir. Örneğin, İnsan hakları eğitimi:
Bu elkitabı insan hakları hakkında olduğu kadar, insan hakları için de öğretmenize yardım edebilir. Aktiviteler gençlere insan hakları ihlallerinin olmadığı bir dünya için çalışırken ihtiyaçları olacak BECERİ, BİLGİ ve TAVIRI kazandırır. Bunları her aktivitede yer alan katılımcı, doğrudan iletişime dayalı eğitsel YÖNTEMLER yoluyla bulacaksınız. Katılımcı yöntemler gerek çocuklara gerekse yetişkinlere, hem bilgi hem de beceri ve davranış geliştirmek için en etkin ve en güçlü yol olarak insan hakları eğitimcileri tarafından bulunmuştur. BECERİLER: Başkalarını dinleme, vicdani analizler yapma, işbirliği, iletişim, problem çözümü ve statükoyu sorgulama gibi. Bu beceriler çocukların aşağıdakileri yapmasına yardım eder:
YÖNTEMBİLİM: Katılımcı, etkileşimli yöntemler genç insanları tamamıyla öğrenime katar. Bu sayede, başkaları tarafından üretilen bilginin pasif alıcısı olmak yerine, dünyanın aktif kaşifleri haline gelirler. Bu yöntembilim, insan hakları konuları gibi tek bir “doğru” yanıt yerine, bir mesele hakkında birçok değişik bakış açısının olduğu konular ele alınırken özellikle uygundur. Genel İnsan Hakları Eğitimi Konuları Aşağıdaki konular, özellikle insan hakları eğitimi aktiviteleri planlayan kişilerin aklındaki sorulardır. Burada verilen cevaplar kısadır, ancak hakkında endişe duyduğunuz bazı soruların açıklanmasına yardım edebilir. Konu:“Genç insanlara haklar değil sorumluluklar öğretilmeli.” Cevap: Bu elkitabı haklar ve sorumluluklara aynı önemi vermektedir. Aktiviteler, bir insanın haklarının başladığı yerde diğerininkinin bittiğini ve herkesin bir diğerinin haklarına saygı gösterme sorumluluğu olduğunu göstermek için planlanmıştır. Konu: “İnsan hakları başlıkları bazı insanları korkutmayacak mı?” Cevap: İnsan hakları eğitimi negatif değil pozitif bir eğitimdir çünkü genç insanlar doğuştan gelen haklarını ve insan onurunun önemini öğrenirler. Tabii ki insanlara sadece insan hakları ihlallerini anlatmak yeterli değildir ve üzücü olabilir. Fakat insan hakları eğitimi farklıdır çünkü kötü olayların olduğunu bilmemizi gerektiriyorsa da, genç insanlara durumu düzeltmelerine yardım edecek beceri ve davranışlar da kazandırır. Konu: “Gruptan bir kişi cevaplayamayacağım bir soru sorarsa ne yapacağım?” Cevap: İnsan hakları eğitiminde cevaplar nadiren basittir. Karmaşık ahlaki sorular sadece evet veya hayırla cevaplanamazlar. Soruyu ortaya çıkarmak, bir ‘doğru’ cevap bulmaktan daha önemlidir. Bu karmaşık sorunları diğerlerine tanıtarak ve onların bu konu hakkında düşünmelerini sağlayarak, ileride hayatlarında bunlarla başa çıkabilmeleri için onları donatabiliriz. Elkitabının ikinci bölümü, her soruya “doğru” cevap olmadan, grubunuzla birlikte insan hakları konusunda araştırma yapabilmeniz için yararlı yöntemler açıklıyor. Konu: “Oyunları ne amaçla kullanıyoruz?” Cevap: Bir şeyleri duyarak değil yaparak daha iyi hatırlar ve öğreniriz. Bu elkitabındaki aktiviteler eğlenceli olsa da, özellikle insan hakları kavramını açıklayan, önemli amaçları vardır. Bu amaçlar her aktivitenin başlangıcında açıklanmaktadır. Konu: “Bir fotokopimiz ya da yeterli malzememiz yok.” Cevap: Elkitabındaki birçok aktivite pahalı malzeme ya da fotokopi gerektirmeyecek şekilde planlanmıştır. Konu: “Bazıları insan haklarını öğretmenin politik bir düşünceyi telkin için olduğunu söylemektedirler.” Cevap: İnsan haklarıyla ilgili anlayış geliştirmek, kişilerin topluma ve ülke politikasına daha iyi katılmalarını sağlar. Fakat, siyasi becerilerle parti politikalarını birbirinden ayırmak çok önemlidir. Akran grup liderlerinin sorumluluğu, gruplarındaki diğer kişileri özel bir siyasi parti veya siyasi görüşe yönlendirmemektir. BÖLÜM İKİ: ARAÇLAR İÇİNDEKİLER: Akran Grup Eğitimi Akran bir grupta insan hakları ortamını inceleme İnsan hakları eğitimi için yararlı yöntemler Kendinize ait insan hakları eğitimi etkinliği nasıl planlanmalı İnsan hakları eğitimi etkinliklerinizin değerlendirilmesi “İnsan haklarını, insan haklarına aykırı bir yolla öğretemezsiniz.” Çek Eğitimci
Akran Grup EğitimiAkran Grup Eğitimi Nedir? Bir akran grubu, üyeleri aynı ortak özelliklere sahip olan bir topluluktur. Akran grup terimi genel olarak yaş gruplarını, spesifik olarak ta gençlik kültürüyle birbirine sıkıca bağlanmış genç insan topluluğunu belirtmek için kullanılır. İlk Adım’ın bu uyarlamasında, akran grup terimi yaşları 15 ile 25 arasındaki genç insanlar topluluğu için kullanılacaktır. Aynı zamanda, listelenen birçok etkinlik herhangi bir genç insan grubu ile birlikte yapılabilir. Akran Grup Eğitimi akran grubu tarafından ve onlar için yapılan bir eğitimdir. Gençler kendi insan hakları eğitimi programlarını oluşturabilirler. Genç bir insan bu süreçte, akran grup üyeleri ile birlikte insan hakları eğitimi etkinliklerini planlayarak ve gerçekleştirerek; ‘akran grup lideri’ ya da ‘akran grup eğitimcisi’ gibi davranabilir. Neden Akran Grup Eğitimi? Akran Grup Eğitimi, genç insanların açık, sosyal bir çevrede kendilerini etkileyen sorunlarla baş edebilmelerine yardım eder. Gençlerin kendi öğrenme deneyimlerinden yetkinlik kazanmalarına olanak tanır. Son yıllarda akran eğitimi geniş olarak; AIDS’ten korunma, cinsel eğitim, gelişim eğitimi ve insan hakları eğitimi gibi birçok konuda uygulanmıştır. “Akran grup eğitiminin yol gösterdiği yaklaşımlar ister resmi ortamlarda ister gayri resmi yollarla olsun – eğer planlanır ve kaynak sağlanırsa – davranış ve tavırları büyük ölçüde etkiler.” (Domino s. 10) Akran Grup Eğitimini kullanmanın bazı sebepleri:
Akran Grup Eğitimine Yaklaşımlar Akran Grup Eğitimine birçok değişik yaklaşım vardır. Örgün ve yaygın eğitim ortamlarında kullanılabilir. Örgün eğitim ortamları okullar(MEB’e bağlı) olurken, yaygın eğitim ortamları gençlik örgütleri ve cemiyet grupları gibi oluşumları kapsar. Bazı durumlarda, yetişkin liderler programı, gençlerin sorumluluğu aldığına emin olduktan sonra başlatırlar. Bunu süreç içinde rolleri başlatıcı, eğitmen veya gençlik liderinden kolaylaştırıcı ve danışmana kadar değiştirerek yaparlar. Gençler, akran grup eğitimi süresince önem verdikleri bir sorun konusunda diğer gençlerden destek isteyebilirler. Bunu bir başka yetişkin etkisi veya güvendikleri yetişkin liderlerin desteği olmadan yapabilirler. Akran Grup Eğitimini Planlama: Akran eğitimine yaklaşımınız ne olursa olsun, planlama yaparken rehber olabilecek birkaç önemli nokta ve soru vardır.
Bir akran grupta insan hakları ortamını incelemek İnsan hakları anlayışına ulaşmak için en iyi yol bunu eyleme dökmektir. Günlük hayat bu tecrübeyi sağlayabilir ve özgürlük, hoşgörü, doğruluk ve dürüstlük gibi soyut kavramların biçimsel varoluşunu sağlamlaştırabilir. Buna rağmen, bazı ortamlar insan haklarını güçlendirmek yerine zayıflatır. Kimi insanların insan haklarını kabul etmeyen varsayım ve önyargılar sıkça mevcuttur. Örneğin, bir akran grubu üyeleri azınlıktaki dinî veya etnik gruplara mensup kişilere aşağılayıcı isimler takarlar ve buna karşılık akran grup lideri herhangi bir müdahalede bulunmazsa, bu grup üyelerine hoşgörüsüzlüğün kabul edildiği mesajını verir. Eğer insan hakları eğitimi başarılı olacaksa bu tür mesajların değiştirilmesi önemlidir. Akran grupta insan hakları ortamı ne demektir? Lütfen aşağıdaki soruları okuyunuz ve akran grubunuz hakkında düşününüz. Bu soruların amacı grup üyelerine saldırmak değil, grupta insan haklarına saygı ortamı yaratarak insan hakları eğitimini daha basit bir hale getirmektir.
Grup birçok insan hakları sorunuyla karşılaşabilir. Özellikle kendinizi; bazı insanların insan haklarına saygı gösterilmediği bir ortamda hissediyorsanız, aşağıda insan hakları ortamını geliştirmek için bazı öneriler bulacaksınız. Bu bölüm, gençlere eğer kuralları hazırlama ve kurallara uyulmadığında yapılacak şeylere karar verme sorumluluğu verilirse büyük olasılıkla bu kurallara uyacakları düşüncesine dayanmaktadır. Grup Kuralları: Yeni bir grupta yapılacak ilk şeylerden biri bir İnsan Hakları Bildirgesi hazırlamaktır. Grup beklentilerini ve uygunsuz davranışlarla karşılaşıldığında yapılacakları belirleme sürecine tüm grup elemanları katılmalıdır. Bu, herkesin fikirlerinin dikkate alındığından ve saygı gördüğünden emin olunmasını sağlar. Listeyi tamamladıktan sonra gerektiğinde bakmak için görünen bir yere asın. Eğer grup üyeleri bazı kuralları gereksiz, adaletsiz ya da sebepsiz bulursa neden değişiklik önermelerine imkan vermeyelim? Akran grupta düzensizlik ve kaosa engel olmak istiyorsak kurallar genellikle gereklidir, ancak her kural adil ve hala geçerli olup olmadığını anlamak için gözden geçirilebilir. Liderler eğitim programının etkin yürütülmesine etki edecek kuralların değiştirilmesi önerilirse diğerlerinin gereksinimleriyle uzlaşmaya hazırlıklı olmalıdır. Bunlardan sonra herkes kurallara uyma sorumluluğunu taşımalıdır. Gençler arasında şiddet, anlaşmazlık ve önyargılar: Yetişkinler ve gençler bir arada bu gibi durumlarla başa çıkmak üzere belirli bir politika geliştirebilirler. Örneğin, aşağıda şiddetli çatışmalarla başa çıkmak için önerilen bir eylem planı bulunmakta:
Grup toplantıları: Grup toplantıları grup içindeki insan hakları ortamını değiştirmek için önemli bir ilk adım olabilir. Sonraki üç sayfada nereden başlayacağınızı adım adım gösteren bir rehber yer alıyor. Grup toplantılarına başlarken hatırlanması gereken en önemli şey; siz ve grup üyelerinin toplantılara katılmayı ve bundan hoşlanmayı öğrenmesi için zaman geçmesi gerektiğidir. Eğer ilk girişiminiz başarısız olursa düş kırıklığına uğramayın! Grup toplantıları bir sonrakinde ne yapılacağına karar vermek, genel problemleri çözmek veya sadece bir grup olarak bir arada olmak için yapılabilir. Toplantının önemli bir etkisi tüm üyelerin katılımcı olmasını kolaylaştırmasıdır ki, bu da insan haklarını korumak ve savunmak için hayati bir beceridir. Aşağıda grup toplantısı türlerinin bir listesini bulacaksınız. Akran lideri her bir türe ait soruları grup üyelerine katılımlarını teşvik etmek amacıyla sorabilir. Bununla birlikte toplantıların etkili olabilmesi için üyelerin duygu ve düşüncelerini paylaştıkları sırada kendilerini güvende hissettikleri bir yerde yapılmalıdır. Üyeleri teşvik etmek için - istemiyorlarsa insanları zorlamamak iyi bir fikirdir – istedikleri zaman sessiz kalma haklarına saygı gösterilirse büyük olasılıkla sonraki toplantılarda konuşacaklardır. Takip eden sayfalardaki düşünceleri kendi grubunuza uyarlayınız. Grup Toplantı Türleri
Toplantıların açık bir yapıya sahip olması başarılı geçmesine yardım eder. Aşağıda kendi grubunuza uyarlayabileceğiniz bir öneri modeli bulacaksınız. Grup toplantı modeli için fikirler:
Toplantıda katılımı artıracak bir başka faydalı ipucu da; soru sormak ve grup üyeleri ile paylaşmadan önce yanıtları ile ilgili not almaları için belli bir süre tanımaktır. Düşünülmesi gereken şeyler: Birçok akran lideri gruplarında insan hakları ortamı yaratmak için önce gözlem yapmanın ve sonra kendi davranışlarını değiştirmenin önemli bir adım olduğunu gördüler. Bunu yapmanıza yardımcı olması için kendi kendinize aşağıdaki soruları sorabilir veya başkalarıyla tartışabilirsiniz. Grupta kendi davranışlarınızı gözlemlerken ve geliştirmek için neler yapabileceğinizi düşünürken, bu sorulara birkaç hafta bakmanız yararlı olabilir.
Bu elkitabındaki aktiviteler burada açıklanan yöntemlere dayanır. Basittirler, ve pratik yapmak daha da kolaylaşmalarını sağlayacaktır. Fazla tecrübeniz olmadığı için endişeleniyorsanız, basit bir yöntemle başlayın. “Lider” olarak bazı yetkilerinizi kullanmamanız üyelerin rahatlamalarına ve daha fazla katkıda bulunmalarına neden olacaktır. Her yöntem için Nedir ve Niye yapalım sorularına kısa cevaplar ve daha sora adım adım Nasıl yapılır‘ a ait açıklamalar mevcut. Rol-oyunu Nedir ve Niye yapalım? Rol-oyunu grup üyeleri tarafında oynanan kısa bir dramadır. Genellikle doğaçlama yapılır. Katılımcıların alışık olmadıkları koşulları veya olayları yaşama geçirmeyi amaçlar. Rol-oyunu bir durumu daha iyi anlamayı sağlar ve empati oluşturur. Örneğin bir hırsızlık rol-oyununda, üyeler mağdur tarafı oynayarak suç kurbanı olmanın nasıl bir şey olduğunu anlayabilirler. Nasıl yapılır:
Nedir ve Niye yapalım? Grubu çiftlere veya daha küçük gruplara ayırmak üyelere katılımcı olmaları ve işbirliği yapmaları için daha çok olanak verir. Çiftler ve küçük gruplar birçok fikrin çok kısa zamanda üretilmesi veya kişilerin kendi deneyimleri ışığında soyut kavramlar hakkında düşünmelerinde faydalı olabilir. Örneğin, yaşama hakkı üzerinde çalışıyorsanız, tüm grupla başka tartışmalar yapmadan önce çiftlere veya küçük gruplara “herhangi bir kimseyi herhangi bir koşulda öldürme hakkımız var mı?” sorusunu düşünüp değerlendirmeleri için beş dakika verebilirsiniz. Nasıl yapılır:
Nedir ve Niye yaparız? Beyin fırtınası, yaratıcılığı teşvik etmenin ve kısa zamanda birçok fikir üretmenin bir yoldur. Belli başlı bir problemi çözmek veya bir soruya cevap vermek için kullanılabilir. Örneğin, grup vatandaşlık hakkı konusundaki çalışmaya “Sizce, hükümet bir kişiyi vatandaşlık hakkından mahrum etmek için ne gibi gerekçeler kullanabilir?” sorusuna cevap aradığınız bir beyin fırtınası ile başlayabilir. Ne zaman kullanılabileceği ile ilgili bazı fikirler:
|
31-05-2007, 18:24 | #2 |
|
Bütün Grup Tartışması
Nedir ve Neden yaparız? Tartışmalar grup lideri ve üyelerinin insan hakları konularına yaklaşımlarını anlamak için iyi bir yoldur. Bu, insan hakları eğitimi için çok önemlidir çünkü gerçekleri bilmek kadar gençlerin sorunları kendilerinin araştırmaları ve incelemeleri gerekmektedir. Tartışmalar aynı zamanda, başkalarının haklarına saygı göstermek adına önemli olan dinleme, sırayla konuşma ve diğer grup becerilerinin pratiğini yapmak için bir fırsattır. Açık tartışma yapabilmek için güven, karşılıklı saygı ve anlayış ortamı yaratmak önemlidir. “Tartışma kuralları” oluşturmak ‘güvenli’ bir tartışma ortamı yaratmanın bir yoludur. Bunu yapmanın en iyi yolu, eğitim programının başında davranış standartları belirlenirken oluşturmaktır. Bu kurallar, herhangi bir zamanda da belirlenebilir. Nasıl yapılır: * Grup üyelerinden kendilerini ifade etme konusunda özgür hissetmelerini ve birbirleriyle tartışarak bir şeyler öğrenmelerini isteyin. (Bu konu zor bir tartışmanın ardından kendiliğinden ortaya çıkabilir.) * Gruba, dinleme ve konuşmadan en iyi şekilde faydalanabilmek için ortak bir anlayışa varmalarının mümkün olduğunu söyleyin. * Tartışma süresince herkesin uyması gerektiğini düşündüğü bazı prensipleri oluşturmalarını isteyin. Tüm bu önerileri herkesin görebileceği bir yere yazın. * Üyeler bir süre beyin fırtınası yaptıktan sonra, ortaya çıkan öneriler arasından birleştirilebilecek olanlar olup olmadığını kontrol edin ve bunlarla ilgili tartışma veya yorum yapmalarını isteyin. Eğer grup tarafından daha önce önerilmemişse, aşağıda belirtilen kurallardan bazılarını önerebilirsiniz: o Konuşan kişiyi dinleyin o Aynı anda sadece bir kişi konuşur o Bir şey söylemek istediğinde görünmek için elini kaldır o Birisi konuşurken konuşmasını kesme o Birisi ile fikir ayrılığına düştüğünüzde, o kişinin fikirlerini eleştirmek ile kendisini eleştirmek arasında ayırım yaptığınızdan emin olun o Birisi konuşurken gülmeyin (espri yapmadıkları sürece) o Herkesi katılması için teşvik edin * Kurallara uymama sebebiyle ortaya çıkabilecek olası sonuçlar için beyin fırtınası yapın. Bu sonuçları yazın. * Grubun listelenen kurallara uyma konusunda mutabık olmalarını önerin. Sonrasında, kuralları kendilerine ve grubun diğer üyelerine uygulama konusunda sorumlu olacaklardır. Eğer kuralların uygulanması ciddi biçimde ihlal edilirse daha önceden belirlenmiş olan olası sonuçlar ortaya çıkacaktır. * Listeyi büyük bir kağıda düzgün bir şekilde yazın ve insan hakları eğitim programının geri kalan sürecinde gerektiğinde bakmak, ekleme yapmak veya değiştirmek için elinizde bulundurun. Sorgulama Nedir ve Niye yaparız? * Elbette ki, sorular eğitim etkinliklerinde her zaman kullanılmaktadır, ama ne tip sorular kullanılmalıdır? Bunlar genellikle, sınıfı kontrol etmek ve öğrencilerin dikkatini vermesini sağlamak için bazı öğretmenler tarafından sıkça kullanılan “Ben şimdi ne söyledim?” gibi sorulardır. Çok sık kullanılan diğer sorular ise “kapalı uçlu” sorulardır. Bu tür soruların sadece tek bir doğru cevabı vardır ve bilgiyi ölçmek için kullanılır. Bu elkitabındaki etkinliklerin pek çoğu insan hakları sorunlarını araştırmak için tartışmayı kullanmaktadır. Bu tartışmalarda, sorduğunuz sorular katılımı, analiz yapmayı ve daha üst düzeyde düşünmeyi teşvik etmek açısından çok önemlidir. * Burada, kullanabileceğiniz birkaç “açık uçlu” soru örneği bulacaksınız. Onları kullanarak pratik yaptığınızda daha kolay hale geleceklerdir. Burada hatırlanması gereken en önemli nokta: “Bu tartışmadan ne bekliyorum? Evet ve hayır cevapları mı yoksa açık, ilginç bir tartışma mı?” sorusunun cevabıdır. * Teorik sorular: “Ne yapardın/düşünürdün eğer ....?” Bu tür sorular, kişilerin olayı hayal etmelerini ve düşüncelerini uyarmalarını sağlar. * Düşündür ve tartıştır: ‘Bu sorunu çözmek için nasıl yardımcı olabiliriz?’ * Teşvik et / Destekle: “Çok ilginç, daha sonra ne oldu?” Bu tarz bir yaklaşım, kişilerin kendi tecrübelerini ve görüşlerini anlatmalarına yardım eder. * Fikir aramak: “.....ile ilgili ne düşünüyor veya hissediyorsun?” Bu yaklaşım, diğerlerine onların düşüncelerinin sizin için önemli ve ilginç olduğunu gösterir. * Yoklamak: “Neden öyle düşünüyorsun?” Eğer saldırgan olmayan bir şekilde sorulursa, katılımcıların derin bir şekilde düşünmelerine ve düşüncelerini doğrulamalarına/ çözümlemelerine yardım eder. * Açıklama / özetleme: “..... düşündüğünü söylemekte haklı mıyım?” Bu soru ile kişinin söylediğini özetlemek ve söylediğini doğru anlayıp anlamadığımızın üzerinden geçmek, diğerlerinin de söylenenleri kabul edip etmediklerini düşünmelerini sağlayacaktır. * Anlaşmaya varmak: “Çoğumuz.......konusunda anlaşıyor muyuz?” sorusu tartışma ortamını gerebilir veya bu soru tartışmanın sonunda sorulabilir. “Bu kısmı bitirdik mi?” sorusunu gruba sorarak bir sonraki konuya geçmeyi kararlaştırabilirsiniz. Son olarak, “X haklı, değil mi?” gibi bir kişiyi ön plana çıkartan veya tuzak soruların sorulmasını engellemeye çalışın. Bu tarz sorular katılımcıların cesaretini kıracaktır. Bir seferde birden fazla ya da net olmayan soruların sorulması da engellenmelidir. Soruyu sorduktan sonra katılımcılara düşünmeleri ve fikirlerini oluşturmaları için yeterli zamanı verin. Ve lütfen unutmayın, arada bir onaylamak anlamında başınızı sallamanız, bir gülümsemeniz ve hatta katılımcılarla aynı yerde oturmanız katılımcılardan size geri dönüşümün çok daha fazla olmasını sağlayacaktır. Projeler Nedir ve Neden yaparız? Projeler, katılımcılar tarafından belirli bir zamanda yapılan bağımsız ve sonu bir ürünle biten konu araştırmalarıdır. Projeler, insan hakları eğitiminde çok yararlıdır çünkü * Kişilerin birbirinden farklı konular arasındaki ve okul çalışmaları ile dış dünya arasındaki ilişkileri görmelerine yardım eder. * Genç insanlara harekete geçmeleri konusunda zamanlarını planlamaları ve yaptıkları programa uyarak kendilerini organize etmeleri ile ilgili pratik yapmaları olanağını verir. * Katılımcılara, akran liderin rehberliğinde, kendi öğrenmelerinde kontrolü ele almalarını sağlar. * Gençlerin birbirleriyle ve akran grubu dışında farklı insanlarla iletişime geçmeleri için olanaklar yaratır. * Grup üyelerine, insan hakları anlayışını ilerletmek için önemli bir vasıf olan, kendi bulgularını ve fikirlerini dışarıda savunmak ve sunmak için pratik olanağı verir. Nasıl yapılır: Projelerin farklı aşamaları vardır. En baştan bu yana vurgulanmak istenen nokta, genç insanların kendi çalışmalarında sorumluluk almalarını sağlamak üzerinedir. * Problemin konusu. Akran grup lideri tarafından belirlenir ve seçim yapmaları için gruba sunulur veya grup üyeleri tarafından direkt olarak seçilir. Beyin fırtınası yaparak başlamak isteyebilirsiniz. Genç insanlara, ilgilendiğimiz konu ile ilgili direkt sorular sormak faydalı olacaktır. Örneğin, ‘Şehrimizde bulunan mülteciler iyi muamele görüyorlar mı?’ veya ‘Ebeveynler, gençler ve uyuşturucu hakkında en çok neden korkuyorlar?’ Grup üyelerinin içinde ‘kaybolmalarını’ önlemek için sorunun spesifik olması gerekmektedir. * Alternatif olarak, başlangıç noktanız proje süresince grup üyelerinin kullanmasını istediğiniz belli bir etkinlik veya bir ekipman olabilir. Örneğin, bir teyp...gibi * Planlama. Akran liderleri ve üyelerin projenin ne zaman başlayacağına, ne kadar süreceğine, hangi kaynakların kullanılacağına, bunların nereden temin edileceğine, üyelerin bireysel olarak mı yoksa grup halinde mi çalışacaklarına, aynı konu üzerinde mi veya farklı konularda mı çalışacaklarına karar vermeleri gerekir. Daha önce araştırma yapmamış kişiler için grupla çalışmak daha kolay olabilir. Bu aşamada, projenin nasıl yürütüleceğine karar verilmesi çok önemlidir (bununla ilgili daha fazla öneriyi aşağıda bulabilirsiniz). * Araştırma / harekete geçme. Proje yaparak çok çabuk ve birçok beceri elde ederiz. Örneğin, yerel halk sağlığı konulu bir araştırma projesi ziyaretleri, görüşmeleri, fotoğraf çekimlerini, istatistiksel veri toplamayı ve verileri analiz etmeyi içerebilir. Yaratıcı bir proje, video kameranın nasıl çalıştırılacağını bilmek gibi teknik bilgiyi, animasyon grafik yapmak gibi artistik beceriyi gerektirebilir. En iyi proje, katılımcıların akademik, sosyal, ve yaratıcı becerilerini birleştirerek tüm yeteneklerini çalışmaya dahil eden projedir. Akran lideri, bu aşamada sorulara cevap vererek veya tavsiyede bulunarak yardımcı olabilir ama işin yapılmasından sorumlu olanlar genç yetişkinlerdir. * Ürün. Bu bir rapor, film, gösteri, kaset, konferans, resim, şiir...... olabilir. Ürünün sadece katılımcıların bulgularını kapsamayıp aynı zamanda da projenin değişik aşamalarını ve katılımcıların çalışılan konu üzerine kendi düşüncelerini de kapsaması çok iyi bir fikirdir. Örneğin, kendi bulundukları şehirde alkolün zararları hakkında poster kampanyası yürüten öğrenciler, çalışırlarken kendi fotoğraflarını çekebilir ve bu projeye nasıl karar verdiklerini ve projeyi nasıl yarattıklarını yazabilirler. * Ürün gruba veya daha geniş bir seyirci kitlesine sunulabilir. Örneğin, bölgenizdeki yoksulluk hakkındaki proje yerel gazetelerin ilgisini çekebilir veya belediye yetkilileri çevre sorunları ile ilgili bir projenin sonuçları bilmek isteyebilirler. * ! Değerlendirme. Grup, üstlenilen projeleri yeniden değerlendirmeli, örneğin üyeler bu projelerden neler öğrendiler? “Değerlendirme Toplantısı” Nedir ve Neden yaparız? “Sohbet Toplantısı” insan hakları eğitimi etkinliğinin gidişatını hızlandırmak için kullanılabilir. Örneğin, akran lider tarafından yapılan uzun bir sunumdan sonra. İkili veya üçerli gruplar halinde konuşmak için bir fırsat oluşturacaktır. Nasıl yapılır: Grup üyelerine, beş dakika boyunca az önce anlatılan veya gösterilen şey hakkında tepkilerini gösterebilecekleri söyleyin. Ne hissettiklerini, ne düşündüklerini söyleyebilirler veya anlamadıkları şeyler hakkında birbirlerine sorular sorabilirler. Değerlendirme toplantısından sonra, gruplardan veya çiftlerden fikirlerini veya sorularını grupla paylaşmaları istenebilir. Resim ve Fotoğraflar Nedir ve Neden yaparız? Bir resim yada fotoğrafın verdiği mesaj açık olsa da, yine de yoruma açıktır. Fotoğraflar öğrenme için çok etkin bir malzemedir. İnsan hakları ihlallerini fiziksel bir gerçeklik olarak görmek grup üyelerinin bu tür zalimlikleri sona erdirmek için daha aktif olarak harekete geçmelerini sağlayabilir. Nasıl yapılır: * Çiftli gruplara ayrılmış olan katılımcılara bakmaları için resim verin. Çiftlere resim hakkındaki sorularını yazmaları için beş dakika süre verin. En önemli dört soruyu seçmelerini isteyin. Resim, o anda işlemekte olduğunuz bir konuyla ilgili olabilir. * Şimdi çiftlerden yanlarında bulunan çifte kendi resimlerini ve en önemli dört sorularını göstermelerini isteyin. Birlikte çalışmaları ve tüm sorularına cevap bulmaları için on dakika süre verin. İki liste hazırlamalarını isteyin: 1. Cevabını bulamadıkları sorular 2. Olası cevabı olan sorular * Olası cevabı olan sorular için, NİÇİN bu cevabı verdiklerini de yazmaları önemli. Örneğin, bir resimdeki çocuğun soğuk bir ülkeden olduğunu düşünüyorlarsa, buna karar vermelerine yardım eden ipuçları nelerdi? * Tüm resim, soru ve cevapları sergileyin. Grup üyelerinden, herkesin resmine, sorularına ve cevaplarına bakmalarını ve gerektiği yerde yorum yapmalarını isteyin. Diğer kişilerin resimlerle ilgili yorum yapabilmeleri ve kendi fikirlerini söyleyerek katkıda bulunabilmeleri için her resmin altında boş alan bırakın. Çizgi Filmler ve Karikatürler Nedir ve Niye yaparız? Çizgi film ve karikatürlerin gençler üzerinde güçlü bir etkisi bulunmaktadır. Eğlendirir yada önyargılar ve klişeler ile ilgili bilgi verir ve onların üzerine gider. İnsan hakları eğitiminde çok değişik şekillerde kullanılabilirler. Örneğin, hazırlık aşamasında, medyada şiddet konulu bir tartışma için grup üyelerinden bir hafta boyunca çizgi film ve karikatürlerin kaç bölümünün şiddet içerdiğini hesaplamalarını isteyin. Gençlerin kendilerinin çizdikleri karikatürler de insan hakları konularında toplumun geri kalanıyla irtibata geçmenin bir yolu olarak kullanılabilir. Nasıl yapılır: Gazete, magazin, çizgi roman ve reklamlardan çalışılan konu ile alakalı karikatürleri / resimli hikayeleri alın. Örneğin, şiddet, hoşgörüsüzlük veya ırkçılık ile ilgili olanlar. Katılımcılardan gruplar halinde bunu tartışmalarını isteyin. Ondan sonra sorun: * İlk duygusal tepkiniz nedir? * Karikatür veya resimli hikayenin mesajı nedir? * Şekiller, hikayeyi anlatmakta, bakış açısını ifade etmekte ve insanların sorunlar hakkında düşünmelerini sağlamakta etkili miydi? * Bir fikir veya bir grup insanı eleştiriyor mu? * Kadınlar, etnik gruplar, mülteciler, özürlüler gibi belirli bir grup insana karşı önyargı veya klişeyi içeriyor mu? * Ciddi mi, komik mi, ironik mi? Böyle olması mesaja nasıl bir katkı sağlıyor? Veya: * Katılımcılardan, bir insan hakları sorununu seçmelerini ve bu konu hakkında karikatür ve çizgi resimlerden oluşan hikayeler çizmelerini isteyin. Konuyu, resimlerin kişileri sorun hakkında düşünmeye zorlaması için, en güçlü şekilde işlemeye çalışmalarını isteyin. * Sonuçları gösterin Video Avrupa Konseyi ve Uluslararası Af Örgütü gibi kuruluşlar insan hakları eğitiminde kullanılmak üzere video kasetleri üretmektedir. Televizyon programları, belli haberler ve belgeseller de eğitim için faydalı olabilir. Video kullanırken aşağıdakilere dikkat edilmesini öneriyoruz: * Videoyu katılımcılara göstermeden önce kendiniz izleyin * Gösterim sonrası tartışılacak konuya odaklanmanızı sağlayacak bir dizi soru hazırlayın * Videoyu izlemeye başlamadan, hazırladığınız soruları gruba iletin Gösterim bittikten sonra tartışın. Katılımcılar videodan edindikleri bilgiler üzerinde çalışırlarsa, daha kolay akıllarında kalacaktır. Örneğin, hayal güçlerini kullanarak, videoda izledikleri bir karakterin bakış açısından onun günlüğünü yazabilirler. Daha farklı uygulamalar için elkitabının bu bölümünde yer alan diğer yöntemlere bakın. Gazeteler Nedir ve Niye yapalım? Demokratik toplumlarda bilginın yayılmasını sağlayan temel araçlardan birisi medyadır. Ancak, bazen gazetelerde taraflı veya tek bir bakış açısından yapılan ve önyargı ve klişe barındıran haberler okuyoruz görüyoruz. Haberlerdeki önyargılı yaklaşımları bulmak ve incelemek, gençleri medya tarafından yönetilen dünyada, medya hakkında daha bilgili kişiler yapar. Bu tür bir etkinlik kişinin iletişim becerilerini de geliştirir. Nasıl yapılır: Ülkenizde medyada çok fazla yar alan güncel bir insan hakları sorununu seçin; örneğin, azınlıklara yönelik muamele. Ayrıca, farklı haberlerin arkasında yatan eğilimi örneğin, hoşgörüsüzlüğü seçin. * Grubu dört, beş kişilik küçük gruplara ayırın * Belirlenen konu hakkında her küçük gruba yerel veya ulusal gazetelerden en az bir hikaye verin. Eğer gerekirse, aynı rapor tüm gruplar tarafından kullanılabilir. Aynı olay hakkında değişik gazetelerden alınan yazılar karşılaştırma yapmak için daha iyidir. * Her grup yazıyı okumalı ve ana yargıyı, fikirleri, gerçekleri belirlemeli. Aşağıdaki sorular düşünülebilir: o Yazının temel fikri nedir? o Savunduğu fikri destekleyen yeterli kanıt var mı? Bunlar nelerdir? o Hangi bilgi kaynakları kullanılmıştır? Bu kaynaklar güvenilir mi? o Konuyla ilgili her iki bakış açısına de yeterince yer verilmiş mi? o Yazı asıl olarak görüşe mi dayanıyor? Bu bir sorun mu? Neden? o Yazı taraflı mı? Açıklayın. * Tüm gruplardan, aşağıdaki sorulardan bazılarını da tartışmalarını isteyin. Kullanılan haberlere uygun soruları seçin veya benzer yeni sorular bulun. o Raporun başlığı, sorun hakkındaki görüşünü yansıtıyor mu? o Anlatılan durum hakkında ilk izleniminiz miydi? Herhangi biri hatalı gibi görünüyor mu? Eğer öyleyse, neden? o Yanlış bir şey yapmış olmakla suçlanan kimse var mı? o Haberin ne kadarı birilerini eleştiriyor? o Haberin ne kadarı onları savunuyor veya destekliyor? o Eleştirilen kişilerden doğrudan aktarılan sözler var mı? o Haber hakkındaki izleniminizi belirleyen kelimelerin sizce en önemlileri hangileri? o Eğer varsa, haberde sıradan insanların konuyla ilgili hangi görüşlerine yer verilmiş? o Konuyla ilgili yetkili kişilerin yaklaşımları nedir? Örneğin, sosyal hizmet çalışanları, polisler, memurlar vs. * Bu tür bir analize birçok farklı yolla devam edilebilir. Örneğin, daha kapsamlı bir tartışma yürütülebilir veya katılımcılar haberi kendi tarzlarıyla yeniden yazabilir veya aynı konunun TV/radyoda ele alınışıyla gazetede ele alınışı karşılaştırılabilir. * Ayrıca katılımcılara gazetelerden buldukları ilginç makale veya haberleri getirmelerini söyleyebilirsiniz. Bu yöntemle, grup tartışması için temel olarak kullanılabilecek bir koleksiyon oluşturabilirsiniz. Kendi insan hakları eğitim etkinliklerinizi nasıl planlarsınız? * Bu elkitabındaki her etkinlikte, varolan çalışmayı kendi ihtiyaçlarınıza göre uyarlamanıza yardım edecek öneriler bulunmaktadır. Ayrıca, ülkenizin gündemindeki farklı insan hakları konularıyla ilgili yeni etkinlikler de hazırlayabilirsiniz. Bunu yapmanız için aşağıda size yardım edecek basit bir model bulunmaktadır. * Bunu okumadan önce, “İnsan Hakları Eğitimi Nedir?” bölümüne tekrar bakın. (Bu sayfadaki tavsiyeler Yurttaşlık Vakfı ile yapılan tartışmaları ve Felisa Tibbits tarafından yazılan Bir Ders Hazırlamak adlı makaleyi temel almıştır.) * Genel bir konu veya tema bulun. Konu güncel bir olayla ( yerel seçimler gibi), sizin ilgi alanınıza giren bir tema (hoşgörü),veya grubun istediği bir konuyla ilgili olabilir. * Bu konuyla ilgili çalışırken hangi BECERİ, BİLGİ, veya DAVRANIŞları geliştirmek istediğinize karar verin. Bunları yazın. * Kullanacağınız YÖNTEMi ve ihtiyacınız olacak malzemeleri seçin. Genel başlığın tartışılmasını sağlayacak ana bir etkinlik yapmak yararlı olabilir. Bu faaliyet, tartışma gibi geleneksel bir yöntem veya bir araştırma projesi, gazete haberlerinin kullanılması, küçük bir skeç hazırlamak veya şiir yazımı gibi daha geleneksel olmayan yöntemlerden biri olabilir. * Çalışmanın aşamalarını sıralayın. Bu elkitabında yer alan etkinliklerin birçoğunda aşağıdaki yapı var: o ısınma, motivasyon çalışması (açık-uçlu sorular, video klip, karikatür veya düşündürücü bir resim gibi) o etkinliğin kendisi (kişisel veya küçük gruplar halinde yapılabilir) o grubun tamamının katıldığı tartışma (eğer uygun olursa küçük grup çalışması sunumunu takiben) o bitirme ve konuyu takip için görevlendirme * Şimdi katılımcıların önceden bilmeleri gereken şeyleri düşünün. Ayrıca, etkinliğin değerlendirmesini nasıl yapacağınızı de düşünün. Etkinliğin her bölümü için yaklaşık bir süre belirleyin. * İlk başta yazdığınız amaçlara tekrar bakın. Hazırladığınız programda hepsi var mı? Her insan hakları eğitim dersinde dengeli bir tartışma, düşünme ve etkinlik bölümleri olmasına özen gösterin. Klişeler üzerine örnek ders Amaç / Öğrenilecek noktalar (Not: Bunları beceri, bilgi ve davranış olarak sınıflayabilirsiniz.) * Bilgi: Katılımcılar genelleme yapma ve klişeleştirme arasındaki farkı ayırt edecekler * Beceri: Yerel medyada yer alan klişe örneklerini bulacaklar * Anlama: Negatif anlamda klişeleştirilmiş gruplar için duyarlılık geliştirecekler Katılımcılarda olması gereken bilgileri: * Kültür, genelleme ve klişeleştirme ile ilgili genel bir anlayış Neye ihtiyacınız olacak: * Yazı tahtası veya büyük boy kağıtlar * Gazete ve dergiler Zaman: 45 dakika Nasıl yapılacak: * Giriş (10 dakika) * Kolaylaştırıcı belli insan kategorilerini yazar (yaşlı insan, kız çocuğu, oğlan çocuğu, engelli) ve grup üyelerinden bu grupları tanımlamak için açıklayıcı kelimeler önermelerini ister. Herkesin görebilmesi için kağıtlara veya tahtaya yazılır. * Kolaylaştırıcı bu görüşleri özetler ve kategoriler arasındaki bağlantıları gösterir. Katılımcılarla birlikte atfedilen tanımlanan niteliklerin olumlu, olumsuz mu yoksa tarafsız mı olduğu tartışılır. * Genelleme ve klişe arasındaki farkı açıklar * Kolaylaştırıcı katılımcılara “Bu görüşleri nasıl edindiniz?” ‘Kendi deneyimlerinizden mi yoksa kitle iletişim araçlarından mı ya da aileniz ve arkadaşlarınızdan mı?’ diye sorar. Grup çalışması (10 dakika) * Katılımcılar beş veya altı kişilik gruplara ayrılır. Her gruba bir gazete ve dergi verilebilir ya da gruplar popüler televizyon programları veya kitaplar gibi farklı iletişim araçlarını da dikkate alabilir. Katılımcılar, hem metinlerde hem de resimlerde belli grupları simgeleyen şeyler olup olmadığına bakar. Gruplar ders sunumunun başında yazılan gruplar olabileceği gibi, toplumda ayırımcılığa maruz kaldığı bilinen diğer gruplardan da olabilir. * Klişeler olumlu, olumsuz veya tarafsız olabilir. * Küçük gruplar, tüm katılımcılara sunumlarını yaparlar. Tartışma (10 dakika) * Tüm gruptan aşağıdaki sorulara cevap vermelerini isteyin. * Olumlu olarak klişeleştirilmiş gruplar arasındaki benzerlikler nelerdir? Peki olumsuz olarak klişeleştirilmiş gruplar arasındaki benzerlikler? * Kolaylaştırıcı bu aşamada aşağıdaki konulara dikkat çekebilir: o Belirli gruplar için yapılan genellemeler olumsuzdur ve bunlara önyargı denebilir o Belli bir grup insan hakkında yapılan olumsuz genellemeler, söz konusu grupla kişisel ve gerçek bir ilişkiye dayanmaz. Sonuç (5 dakika) * ‘Bu klişelerin kökenleri nedir?’ * ‘Bu etkinlikten yola çıkarak genelleme ve klişeler hakkında ne gibi sonuçlara varabiliriz?’ (Örneğin, genelleme ve klişeler kültürün birçok alanında, kitle iletişim araçlarında, arkadaşlarımız ve ailemizin düşüncelerinde görülebilir. Olumsuz klişeler korku, olumlu klişeler ise imrenme kökenlidir.) Takip * Katılımcılar, kendilerine olumlu ya da olumsuz klişeler atfedildiğini düşündükleri bir olay hakkında kısa bir şey yazabilirler. Bu durum karşısında ne hissettiler? Değerlendirme * Bu etkinliğin değerlendirilmesindeki kriterleriniz şunlar olabilir: o Katılımcıların grup tartışmasına katkıları nasıldı o Katılımcıların çalışmasına nasıl katıldılar / işbirliği yaptılar o Grup çalışmasının sonuçları (grup hedefi) o Etkinlik sonrası yazılı takip Çalışmayı uyarlama: * Etkinliği yaparken esnek olun. Çalışmanın bazı bölümleri katılımcıların diğer bölümlerden daha fazla ilgisini çekebilir ve bazı tartışmaların veya bazı bölümlerin gençlere çok daha faydalı olduğunu için bu bölümler planlanan süreyi aşabilir. Etkinlik, katılımcıların tepkilerine bağlı olarak belli parçaları genişleyebilen veya daralabilen bir ”akordeon” gibidir. Etkinlik sırasında gerekli düzeltmeleri yapmak üzere kendiniz için notlar alın. İnsan hakları eğitimi etkinliğinizi değerlendirme Akran gruba insan hakları eğitimini nasıl vermek istediğinize bağlı olarak, değerlendirme yapmak zorunda olabilir veya bunu yapmak isteyebilirsiniz. Bunu yapma amacınız ne olursa olsun değerlendirme yapmak için birçok iyi sebep vardır: * Çabalarınızın işe yaradığını ve zahmete değdiğini görmeniz için iyi bir olanak sağlar. (veya niçin işe yaramadığını ve neyi değiştirmek gerektiğini anlamak için). * Çabalarınızın başarılı olduğunu gösterir. * Katılımcılara, kendi gelişmelerini görmeleri için olanak sağlar. * Katılımcıların kendi öğrenme süreçlerindeki gelişimlerini gözlemleme olanağı verir. * Aşağıda insan hakları eğitimini değerlendirmek için bazı öneriler bulabilirsiniz. (Bu tavsiye Felisa Tibbits tarafından hazırlanan İnsan Hakları Sınıfında Bir Dersin Değerlendirmesi adlı makaleyi temel almıştır) * Akademik değerlendirme yöntemleri (çalışmalara doğruluk esasına göre not vermek gibi) resmi eğitim sistemine daha uygundur. Bu gibi yöntemler, insan hakları eğitiminin BİLGİ kısmını değerlendirmek için yararlı olsa da, BECERİ ve TUTUMları değerlendirmek için pek de yararlı değildirler. * Özellikle küçük gruplar halinde çalışıyorlarsa, akran grup katılımcılarının beceri ve davranış gelişimini gözlemlemek oldukça zordur. Akran grup kolaylaştırıcısı bu zorluktan dolayı endişelenebilir. İnsan hakları eğitimcisi, özellikle akran grup kolaylaştırıcıları, katılımcılara danışacarak yapacakları yeni değerlendirme teknikleri kullanmak eğilimindedirler. Bu tür yöntemler, insan hakları eğitimi programını beceri ve tutum açısından değerlendirmek ve katılımcıları değerlendirmeye katmak için hazırlanır. İnsan Hakları Eğitim Etkinliğini Değerlendirme Etkinliklerin değerlendirmesi aşağıdaki gibi yapılabilir: * Resmi olarak önceden anket dağıtımı veya öneri kutusu koyarak * Gayri resmi olarak etkinlik bitiminde tartışarak * Kişisel olarak, ders planınızı kendi kendinize değerlendirerek Resmi ve gayrı resmi değerlendirme soruları Gerek resmi anket formunda gerekse katılımcılarla yapacağınız gayrı resmi tartışmalarınızda aşağıdaki soruları kullanmak faydalı olabilir: * En çok sevdiğim oturumlar .......Tartışın. * En çok sevdiğim etkinlikler .......Tartışın. * En az sevdiğim oturumlar .......Tartışın. * En az sevdiğim etkinlikler .......Tartışın. * Aynı kalması gereken iki şey .......Tartışın. * Grubumuzun çalışmasında en sevdiğim şey .......Tartışın. * Grubumuzun çalışmasında en az sevdiğim şey .......Tartışın. Resmi anketlerde isim verme zorunluluğu yoktur. Kişisel Değerlendirme Ders bitiminde, dersin başarısını değerlendirmeyi bir alışkanlık haline getirin. Yapmak istediğiniz değişiklikleri not etmeniz, ileriki derslerinizin daha iyi olmasını sağlar. Dikkate alacağınız sorular: * Katılımcılar, çalışmayı yapmakta istekli miydi? * Oturumun bazı bölümleri diğerlerine göre daha çok mu beğenildi? * Grubun dikkat ve ilgisini ayık tutmak için ara verilmeli mi? * Grubun ilgisini ayakta tutmak için değişik teknikler kullandım mı? * Hangileri daha çok benimsendi? * Bu ders nasıl geliştirilebilirdi? BÖLÜM ÜÇ: GENÇLER İÇİN ETKİNLİKLER İÇİNDEKİLER: Başlama – başlangıç etkinlikleri Birlikte yaşam – saygı ile ilgili etkinlikler Kim, ben mi? – sorumluluk ile ilgili etkinlikler Yaşam Hakkı – hakların evrenselliği ile ilgili etkinlikler Adil olan nedir? Adalet ile ilgili etkinlikler Haklarım / Hakların – hakların karşı karşıya geldikleri durumlarla ilgili etkinlikler Eylem! – insan haklarını akran grubu dışına taşımak “İhtiyacım olan tek şey fikir” Ukraynalı öğretmen Faaliyetler için rehber Kullanımlarını kolaylaştırmak için, elkitabının bu bölümündeki faaliyetlerin genel düzeni aynıdır. Başlık Amaç: Bu ve her faaliyet grubunun özet girişi, faaliyetlerin neden yararlı olduklarını anlatır. Öğrenme noktaları: Faaliyetteki ana kavramlardır. Faaliyetleri düzenlerken bunları aklınızda tutun. İhtiyacınız olan şeyler: Faaliyet öncesi ihtiyacınız olan donanımlar ve hazırlamanız gereken şeyler hakkında bilgilendirir. Zaman: Belirtilen süreler,faaliyetin ve tartışmanın süreceği tahmini zamanı göstermektedir. Nasıl yapmalı: Bu bölümde faaliyet adım-adım anlatılır. Özel yöntemlerin kullanıldığı kısımlarda, bunlar ikinci bölümde anlatılmıştı. Sorular: Faaliyetlerin birçoğu, katılımcıların faaliyet sonucunda ortaya çıkan sorunları daha iyi anlamaları için açık soru ve tartışma kullanmaktadır. Açık soru ve tartışmanın kullanılması hakkında tavsiyeler elkitabının ikinci bölümünde bulunabilir. Seçimler: Buradakiler, bir konu ile ilgili ileride yapılacak işleri veya faaliyetleri başka bir yaş grubuna uyarlama konusunda önerileri içermektedir. Bilgi / Örnekler / Oyun kartları: Bazı faaliyetlerin ilave parçaları bulunmaktadır. Bir şeyleri unutmamak için, faaliyete başlamadan önce tüm faaliyeti okuyun ve “İhtiyacınız olan şeyler” listesindeki kalemlerin hepsinin elinizde olup olmadığını kontrol edin. Hatırlayın! Grubunuza en çok uyan faaliyetleri seçin (Zaman zaman bu konu hakkında diğer kişilere danışmanız gerekebilir). Her faaliyet, en uygun olduğu yaş grubunu belirtecektir. Hedef grubunuza en uygun faaliyetleri seçebilmeniz için tasarlanmıştır. Bütün faaliyetleri yapmanız gerekmediğini hatırlayınız. Faaliyetlerin bölümlerini değiştirmekten çekinmeyiniz. Faaliyete devam ederken akran grubu üyelerine danışınız. Size en yararlı buldukları faaliyetleri söyleyeceklerdir. İyi bir insan hakları eğitimi eğlenceli olmalıdır! Başlama – tanıtıcı etkinlikler Elkitabının bu bölümündeki etkinliklerin bir kısmı İnsan Hakları Evrensel Bildirgesine atıfta bulunduğu için, şimdi grubun bildirgeyi tanımasını kolaylaştıracak iki etkinlik sunuyoruz. Etkinlikler, grubunuzun ihtiyaçlarına göre seçilmeli veya uyarlanmalıdır. Hayali Ülke (Bu etkinlik Ed Obrien ve Nancy Flowers’ın fikirlerini temel almıştır) 14-18 ve 18 üzeri yaşlar için uygundur Amaç: Etkinlik, katılımcıları ihtiyaçlara dayanan haklar dünyasına sokar ve onları İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ile tanıştırır. Bu hakları nasıl değerlendirebileceğimizle ilgili fikirler ortaya sürer ve yaptığımız “seçimler”in “grup hakları”nı daha kalıcı kılması için seçenekler sunar. Öğrenme noktaları: * İnsan Hakları belgeleri doğal ihtiyaçlarımıza dayandırılmıştır * Kendi durumumuza bağlı olarak bazı haklarımıza daha fazla değer veriyoruz fakat her hak bir başkası için önemlidir. İhtiyacınız olan şeyler: * Dördüncü bölümden İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu Zaman: Ana etkinlik için 1 saat çeyrek dakika Nasıl yapmalı: * Beş altı kişilik küçük gruplar kurun * Aşağıdaki senaryoyu okuyun: * “Daha önce kimsenin yaşamadığı ve kanun ve kuralların olmadığı yeni bir ülke keşfettiğinizi düşünün. Siz ve grubunuzun diğer üyeleri bu ülkeye yerleşen insanlar olacaksınız. Bu yeni ülkede hangi sosyal pozisyona sahip olacağınızı bilmiyorsunuz.” * Her katılımcı bu ülkede herkes için garanti edilmesi gereken üç tane hakkı listelesin. * Şimdi katılımcılardan listeledikleri hakları grup içinde paylaşmalarını ve tartışmalarını ve grubun tümünün kabul ettiği en önemli on hakkı seçip listelemelerini isteyin. * Şimdi her gruptan ülkelerine isim vermelerini ve seçtikleri 10 hakkı bir kağıda veya yazı tahtasına herkesin göreceği şekilde yazmalarını isteyin. * Her grup kendi listesini tüm gruplara sunar. Onlar bunu yaparken, grup listelerinden tüm değişik hakları içeren “ana listeyi” yapın. Bazı haklar birkaç kere belirtilmelidir. Hepsini ana listeye bir kere yazın ve sonra tekrarlandıkça yanlarına işaret koyun. * Bütün gruplar listelerini sunduktan sonra ana listede bir diğerini kapsayan veya aksini söyleyen hakları belirleyin. Liste rasyonelleştirilebilir mi? Benzer haklar bir grup altında toplanabilir mi? * Ana liste tamamlanınca, dördüncü bölümdeki İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu ile karşılaştırın. Sizin listeniz ile İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi arasındaki farklar / benzerlikler nelerdir? * Aşağıdaki soruları öğrenme noktalarını belirlemek için kullanın. Aşağıdaki seçenekler etkinliki geliştirmek için opsiyonlar vermektedir. Sorular: * Hangi hakların en önemli olduğuna dair fikirleriniz etkinlik süresince değişti mi? * Bazı hakları dahil etmediğimizde yaşam nasıl olurdu? * Final listenize şu anda eklemek istediğiniz herhangi bir hak var mı? * Hiçbir listeye dahil edilmeyen bir hak yazan oldu mu? * Böyle bir liste yapmak bizim için neden önemli? Seçenekler: * Eğer zamanınız varsa, katılımcılardan kişisel olarak ana listeden en önemli gördükleri veya olmadan yaşayamayacaklarını düşündükleri üç hakkın yanına işaret koymalarını isteyin. (Bu, grup ara verdiği bir zamanda yapılabilir.) * Bu etkinlik birçok değişik ülkede kullanılmıştır. Savaşın olduğu ülkelerde öğrenciler yaşam hakkına en fazla önemi verirlerken ekonomik problemlerin olduğu ülkelerde çalışma hakkı en önde gelmektedir. Bu konuyu katılımcılarla şu soruları sorarak tartışabilirsiniz: Ülkenizdeki koşulların hakların seçiminde etkili olduğunu düşünüyor musunuz? Neden? Neden değil? * Bu etkinlik, bir proje formatına uyarlanabilir. Katılımcılar, okul çevrelerini geliştireceğine inandıkları ‘grup haklarını’ listelerler. Örneğin, barış içinde çalışma hakkı, fikirlerine saygı duyulması hakkı, özel mülkiyetin özel olması hakkı..... Önerilere açık olun fakat her hakka karşılık gelen sorumluluklar olduğunu da vurgulayın. Bu yaşayan belge sergilenmeli ve gerektiğinde yenilenmelidir. Gruba, eğer birisi bu hakları ihlal ederse ne yapılması gerektiğini düşündüklerini sorun. Haberlerde Haklar (Nancy Flowers tarafından yapılan gösteriden faydalanılmıştır) 14-18 ve 18 üzeri yaşlar için uygundur. Amaç: Bu etkinlik, insan hakları hakkında bilgisi olan kişilere uygun bir tanıtımdır. Haklarını fark etmelerine ve günlük durumları insan hakları çerçevesine oturtmalarına yardım eder. Öğrenme noktaları: * Kağıt üzerindeki haklar günlük durumlarla ilişkilendirilir. İhtiyacınız olan şeyler: * Küçük grupların her birine en az bir tane düşecek kadar her tür eski gazete ve dergi * Yazı tahtası veya büyük boy kağıt ve tükenmez kalemler * El kitabının dördüncü bölümünden İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu Zaman: 1 saat. Nasıl yapmalı: * Aşağıdaki yazıyı gruba okuyun: Modern dünyamızda eskisinden çok daha fazla bilgiye erişim olanağına sahibiz. Birçoğumuz bu bilgiye medya ve özellikle haberler yoluyla ulaşmaktayız. Her gün, TV ekranları ve gazeteler umutlu, trajik, mutlu, üzüntülü, basit veya karmaşık olaylar ve hikayelerle doludur. Genellikle kötü haberleri okuruz ve kendimizi çaresiz hissederiz. Buna rağmen, tekrar bakarak, insan hakları hakkındaki düşünceleri kullanarak başarının yollarını, hakların korunduğu ve uygulandığı yerleri, problemlerin örneklerini ve hakların yok varsayıldığı yerleri bulabiliriz. * Dört kişilik küçük gruplar kurun * Gazete ve dergileri rasgele dağıtın * Yazı tahtasının / kağıdın tamamını kullanarak büyük bir daire çizin. Dairenin çevresine mümkün olduğu kadar birbirinden aynı uzaklıkta aşağıdaki üç deyimi yazın. (Bu, daha sonra yapılacak gazete kesimine yer bırakır.) * Üç terim o Yadsınan haklar o Korunan haklar o Kullanılan haklar * Gruba bu üç terimi içeren haberleri bulmaları için gazete ve dergilere bakmalarını söyleyin. Katılımcıları reklamlar, ilanlar ve diğerleri de dahil olmak üzere gazetenin tümünü taramaları için teşvik edin. * Katılımcılara aşağıdaki örnekleri verin. Yadsınan haklar * Orada yaşayan insanlara sormadan kapatılan belediyeye ait bir sağlık kliniği olabilir. Bu sağlık hatta yaşam hakkını yok varsaymayı anlatacaktır. Korunan haklar * Kendilerine kötü muamele eden kişilerden kurtarılan çocuklar hakkındaki bir haber olabilir. Kullanılan haklar * Bu gol atan bir futbolcunun fotoğrafı(eğer uluslararası bir maçsa), boş zaman geçirme hakkı, sağlık hakkı, örgütlenme özgürlüğü hatta seyahat hakkını ifade eden bir resim olabilir. * İş tamamlandıktan sonra (genellikle 10 dakika kadar sonra) katılımcılara İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesin basitleştirilmiş versiyonuna bakmalarını ve gazete veya dergiden buldukları hikaye veya resimle ilgili maddeyi bulmalarını isteyin. Etkinliğin bu bölümü için 10 dakika verin. * Bulduklarını sırayla yazı tahtasına / büyük kağıda asmalarını isteyin. Bunu yaparlarken, bu örneği neden seçtiklerini ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin hangi maddesinin bununla ilişkili olduğunu açıklamalılar. * Seçilen örneklerden bazıları tümüyle eş zamanlı bir şekilde eylem içindeki, yadsınan, korunan aynı hak ya da hakların durumlarını içerecektir! Grubun inceleme yapmasına yardım etmek için aşağıdaki soruları sorun. Sorular: * Yadsınan haklar, korunan haklar ve kullanılan haklar hakkında örnek bulmak kolay oldu mu? * Deyimlerden birini resimle ifade etmek daha mı zordu? Neden? * Her üç deyimin de ilgili olduğu ve hepsinin birden yer aldığı herhangi bir gazete makalesi veya diğer örnekler var mıydı? Hangisiydi? Neden? * Bir kişinin ya da bir grubun haklarının korunduğu ve bunun sonucu olarak bir diğerinin haklarının ihlal edildiği herhangi bir örnek var mı? Böyle bir olayda sizin haklarınızın başladığı yerde benimkinin bittiği ve tersi bir anlayış yardımcı olabildi mi? Bu kavramı kullanmak tüm ilgili durumlarda daha iyi bir sonuç verir mi? Neden? Seçenekler: * Proje olarak akran grup üyeleri çatışmaların olduğu bölgelerde sivillerin haklarını korumak için yapılan uluslararası çalışmaları veya yerel alanda saldırıya uğrayan grupların haklarının korunmasını inceleyebilir. (Not: Gençlerin hakların genelde ihlal edildiğini bilmesi gerekse de, eğer insan haklarının korunmasının mümkün olduğunu düşünüyorlarsa nasıl korunduğuna ilişkin bir bilgi oluşturmaları da kendileri için önemlidir.) |
31-05-2007, 18:24 | #3 |
|
Birlikte yaşama – saygı hakkında etkinlikler
* Bu etkinlikler günlük ilişkilerde birlikte hareket etmek için seçtiğimiz insanların insan haklarına saygıda doğrudan etkisi olduğunu vurgulamaktadır. Kurallarla oynanan bir oyun yasaların nasıl yapıldığı ile ilgili soruları ortaya çıkarmaktadır, dinleme ile ilgili bir etkinlik kişiyi bir fikre ve diğerlerinin fikirlerine saygı duymaya yoğunlaştırmaktadır. * Etkinlikler grubunuzun ihtiyaçlarına göre seçilmeli ve uyarlanmalıdır. Kamp Yapmak (“Yasayı Anlamak,1994” deki bir fikirden uyarlanmıştır Yurttaşlık Vakfı ) Etkinlik 14-18 yaş grubu için uygundur. Amaç: Bu oyun gençlerin, toplumların kendi insanlarının haklarını korumak için kuralları ve yasaları nasıl geliştirdiklerini anlamalarını sağlar. Öğrenme noktaları: * Yönetim kuralları karışıklığı önler ve hakları korur * Bu tür kurallar en iyi demokratik koşullarla yapılır. İhtiyacınız olan şeyler: * İlerideki birkaç sayfada bulunan “durumlar” dan her gruba bir kopya. Zaman: yaklaşık 1 saat 30 dakika. Nasıl yapmalı: * Beş altı kişilik küçük gruplara ayrılın * Aşağıdaki metni gruba anlatın: “Bir grup arkadaşınızla kamp yapmaya gittiğinizi hayal edin. Birileri size kamp yapmak için çok güzel bir yerden, medeniyetten uzakta, göl kenarında ağaçlar arasında bir alandan bahsetti. Birkaç haftadır birlikte gitmek için planlar yapıyorsunuz ve nihayet hafta sonu geldi. Uzun bir yolculuktan sonra meydanlığa geldiniz. Tatil için herkesin birlikte uyuyacağı büyük bir çadırda dahil olmak üzere gerekli her şeyi getirdiniz. Yakınınızda iyi suyu olan bir kuyu bulunmakta ve odun kesmek ve ateş yakmak için izniniz var. Bunun dışında başka bir hizmet yok, kural yok ve ne bir yetişkin ne de bir kamp yöneticisi var. Kampı kuruyor, yüzüyor ve bir haftalık bir eğlenceye hazırlanıyorsunuz. Fakat, kamptaki ilk günün sonunda kampın nasıl olması gerektiğine dair anlaşmazlıklar çıktı bile. Hepiniz tatilinizin daha kolay olması için bazı şeylerde anlaşmanız gerektiğini fark ettiniz. Bir toplantı düzenlediniz.” * Katılımcılardan gruplarında karşılaşabilecekleri dört veya beş problemi sıralamalarını isteyin. Her problemin nasıl çözülebileceğine karar vermelerini isteyin. * Katılımcılardan aşağıdaki soruları göz önüne almalarını isteyin o Kararlarını nasıl verdiler? o Kabul etmeyen kimse oldu mu? o Herkesin buna karşılık söyleyebileceği bir şey var mı? Neden? o Kabul edilen en zor karar neydi? Neden? * Şimdi gruba aşağıdaki parçayı okuyun: * Katılımcılara aşağıdaki metni okuyun: “Toplantıdan sonra her şey daha iyi gider ve daha iyi olur. Fakat, birkaç gün sonra bir daha olmasını engellemek için birlikte düzenlemeniz gereken birçok problem ortaya çıkar.” * Eğer “durumlar”ı kopyalayabildiyseniz, her gruba bir set halinde verin. Gruplarda katılımcılar “durumlar”ın hepsini tersyüz şekilde masaya koymalı ve tek tek almalıdır. Her “durum” için ne yapılması gerektiğine karar vermeye çalışmalılardır. Eğer mümkünse, anlaşmaya çalışmalılardır. ( Eğer “durumlar”ın fotokopi veya kopyasını alamadıysanız, her ne kadar daha zor olacaksa da, hepsini tek tek okuyup grup olarak karar vermeye çalışın.) * Eğer bazı gruplar oyunu diğerlerinden daha önce bitirirse, onlardan aşağıdaki tartışma soruları hakkında düşünmelerini isteyin. * Tüm gruplar oyunu bitirdiğinde, tüm gruba ne kararlar aldıklarını sorarak “durumlar”ın üzerinden geçin. Her gruptan her “durum” hakkında yorum yapmalarını istemeyin – bu çok uzun sürer. * Etkinliki aşağıdaki soruları kullanarak yapacağınız tartışma ile devam edin. Sorular: * Bu etkinlikte kamptaki herkesin haklarını korumak için kurallar koydunuz. Eğer kurallarda anlaşamasaydınız ya da kimse kurallara uymasaydı ne olurdu? * Kuralı uygun yapan ve yapmayan şey nedir? * Yasalar hakkında ne düşünüyorsunuz? Adaletsiz veya kötü olsalar dahi yasalara her zaman uymalı mıyız? * Bazı kurallar ve yasalar yazılı değildir. Örneğin, “ahlaki” veya dini yasalar. İnsanlar uymak zorunda olmasalar dahi neden bu kurallara/yasalara uyarlar? * Kural ve yasalara insanların uyması genellikle cezalarla yada yaptırımlarla sağlanır. Siz muhtemelen kampta kurallara uymayanlara yaptırım uygulamaya karar verdiniz. Yaptırımın amacı nedir? Ne tür yaptırımlar daha etkilidir? Yaptırımlar karşıtlarını üretir mi? Seçenekler: * Bu etkinlik, akran grup üyeleri ve akran grup liderinin katılımcı bir şekilde anlaşmaya vardıkları bir grup kuralı yapmak için bir başlangıç noktası olabilir. * Birçok ülkede, adam öldürmeden karaborsada ticaret yapmaya kadar tüm “suçlar” için ceza idamdır. Bu etkinlik idamın caydırıcı bir ceza olup olmadığını tartışmak için başlangıç noktası olabilir. “Kamp Yapma” Etkinliği İçin Durum Kartları Durum Bir Bir kişi tam olarak kapanmayan çadır kapısının yanında uyumak zorunda. Sabahleyin, bu kişinin eşyaları dışarıya ıslak çimlerin üzerine saçılmış oluyor. Kişi eşyalarının zarar göreceği konusunda şikayet ediyor. Ne yaparsınız? Durum İki Toplantıda kampın nasıl işleyeceğine karar verdiniz. Şimdi, bir kişi alınan kararlardan habersizmiş gibi davranıyor. Kurallara uyulmasını nasıl sağlayabilirsiniz? Durum Üç Bir kişi çaydanlığı ateşe koydu ve sonra yüzmeye gitti. Çaydanlık ateşin üzerine düştü ve alevler çadırın bir köşesinin tutuşmasına neden oldu. Hepiniz güvenlik sorununuz olduğunu fark ettiniz. Başka şeyler de olabilir. Ne yaparsınız? Durum Dört Kuyudan su almak çok sıkıcı bir iş. Herkes su getirmektense yüzmeye gitmeyi tercih eder. Fakat biriniz yüzerken kasını zorladı ve artık su taşıyamaz durumda. Bu herkesin su taşımak için daha fazla zaman harcaması demek. Ne yaparsınız? Durum Beş İki kişi sigara içiyor, diğerleri içmiyor. İçmeyenler çadırda sigara kokusuna karşı çıkarken içenler dinlenirken sigara içebilmeleri gerektiğini söylüyorlar. Ne yaparsınız? Durum Altı Bir kişi radyo getirmiş ve sabah erken saatte yüksek sesle dinliyor. Bu herkesi çok kızdırıyor. Ne yaparsınız? Durum Yedi Hepiniz bir çadırı kullanmak zorundasınız fakat onu düzgün tutmakta anlaşamıyorsunuz. Bazıları çadırın her zaman düzenli olmasından hoşlanıyorken diğerleri istemiyor. Tartışmalar kampın ortamını etkiliyor. Ne yaparsınız? Durum Sekiz Bir kişi başkasına ait olan pahalı bir gitara zarar verir. Zararı veren kişi tamir için para vermek istemez. Ne yaparsınız? Durum Dokuz Bir arkadaşınız birkaç günlüğüne size katılır. Kendi çadırını getirmiştir fakat herkesin anlaştığı kurallara uymayı reddeder. Ne yaparsınız? Durum On İki kişi kampta alkol ve içimi konusunda kurallar olması gerektiğini düşünüyor. Sorunu görüşmek için bir toplantı istediniz. Çoğunuz tümüyle yasaklanmasına karşı. Ne yaparsınız? Aktif dinleme Bu etkinlik 14-18 yaş arası için uygun. Amaç: Bu dinleme etkinliği gençlerin dinleme faaliyetlerini geliştirir ve etkin ve etkin olmayan dinleme becerileri hakkında düşünmelerini sağlar. Öğrenme noktaları: * Dinlemek, başkalarının fikirlerini söyleme hakkına saygı göstermek konusunda önemli bir özelliktir. (El kitabının beşinci bölümündeki Çocuk Hakları Sözleşmesinin 12. Maddesine ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin 19. Maddesine bakınız.) * Dinleme becerimizi tecrübeyle arttırabiliriz. İhtiyacınız olan şeyler: Dinlememize ne yardım eder? ve Bizi dinlemekten alıkoyan nedir? metinleri Zaman: Yaklaşık 30 dakika. Nasıl yapmalı: * Bir grup üyesinin uygulamayı yönetmeye gönüllü olması istenir. * Bu kişiye üstünde değişik yönlerde çizilmiş dikdörtgenler bulunan bir kağıt verilir. Tüm dikdörtgenlerin hepsi birbirine dokunmaktadır. Bağımsız ve tek başına duran dikdörtgen yoktur. Dikdörtgenler yatay, dikey veya diyagonal olabilir. * Bu kişinin görevi, imgeyi hiçbir şekilde ellerini kullanmadan sadece kelimeleri kullanarak anlatmaktır. * Grup üyelerinden imgeyi çizmeleri istenir fakat soru sormalarına izin verilmez. * Gönüllü imgeyi tekrar anlatır ve grup üyeleri tekrar çizerler. Bu sefer grup üyeleri hepsi teker teker bir soru sorabilirler. * Bu etkinlik açık, kısa ve özlü iletişimin önemini ve etkili bir mesajın iletilmesinin önündeki engelleri gösterir. Sorular: * İmgeyi ilk çizerken ne gibi zorluklarla karşılaştınız? * İmgeyi daha iyi çizme yeteneğinizi geliştirmenize ne yardım ederdi? * Bu size iletişim konusunda ne öğretti? * Bu size ne zaman ve nerede yardımcı olur? * Dinleme, insan haklarını korumak ve saygı göstermek için önemli bir özelliktir. Bu, öncelikle ve özellikle Çocuk Hakları Sözleşmesi 12. Maddesi ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 19. Maddesi için çok önemli olmasına rağmen diğer maddeler içinde önemlidir. Neden böyledir? Birbirimizi dinlemekten ne kazanırız? Hiç kimsenin sizi dinlemediği bir durumla karşılaştınız mı? Fikirlerinize önem verilmediği zaman ne hissedersiniz? Dinleme becerimizi pratik yaparak eliştirebileceğimiz görüşünü kabul ediyor musunuz? Seçenekler: * Her seferinde zorlaştırarak birkaç gün veya hafta sonra grup üyelerinin dinleme becerisinin geliştiğini görebilmeleri için oyunu tekrarlamak eğlenceli olabilir. Dinlememizi ne engeller? Dinlemeyi açma-kapama * İnsanlar konuştuklarından daha hızlı düşünürler. Bu, başkasını dinlerken düşünmek için bir sürü boş zamanınız olduğu anlamına gelir. Genellikle, bu zamanı karşımızdaki insanın ne dediğini dinlemek yerine öğle yemeğini veya geçen gece ne yaptığımızı düşünerek geçiririz. Ön yargılı dinleme * Dünyanın her köşesinde kişinin düşünmesini engelleyen sözler ve deyimler vardır. “Kapitalist”, “tutucu”, “komünist” gibi. İnsanlar bu kelimeleri duyunca dinlemeyi bırakarak kendini korumak veya karşı atak için planlar yapmaya başlar. Kapatılmış zihin ile dinleme * Bazen kişinin (veya konunun) sıkıcı, yanlış olduğunu veya ilgili olmadığını veya ne söyleyeceklerini bildiğimizi düşünürüz. Bundan sonra dinlemeyi bırakırız. Dikkati dağılmış dinleme * Ses, ışık, ısı, odadaki diğer durumlar veya kahvaltıda yediğiniz bir şeyler kişilerin ne dediğini dinlememize engel olabilir. Fakat, pratik yaparak bu koşullar altında da iyi dinleme yapabiliriz. Dinlememize ne yardım eder? Aklımızla olduğu kadar vücudumuzla da dinleriz... * Konuşmacıya doğru dönünüz * İyi bir göz kontağı kurunuz * Açık bir tavır alınız (kollarınızı kavuşturmayın, arkanızı dönmeyin...) * Konuşmacıya doğru eğilin * Rahatlayın Ne söylendiğini dinleyin .... * Sadece “gerçekler” için değil ana tema için dinleyin * Zihninizi açın * Daha önce düşünün * Analiz edin ve değerlendirin * Sözünü kesmeyin Nasıl söylendiğini dinleyin...> * Sözsüz işaretleri (örneğin yüz ifadeleri, vücut şekli) * Ses tonu Dinleme önemlidir çünkü... * İnsanlara onların söylediklerine ve tecrübelerine önem verdiğinizi gösterir * İnsanları özgürce ve dürüstçe konuşması için cesaretlendirir * İnsanların anlaştıkları ve anlaşmadıkları alanları belirlemelerine ve bu anlaşmazlıklara karşı çözümler düşünmenize yardım eder. Kim, ben mi? – sorumluluğa ilişkin etkinlikler * Bu etkinlikler kişisel sorumluluğa vurgu yapar. Gerçek hayat dürüstlük ve günlük sorumluluklara ilişkin sorular çıkarmak için ahlaki ikilemi kullanılır. Sansür hakkındaki bir diğer faaliyet, gücün sorumlu kullanımına dikkat eder. Bu etkinliklerin tümünün amacı haklara karşılık gelen sorumluluklar olduğunu belirtmektir. * Etkinlikler grubun ihtiyaçlarına uygun olarak seçilmeli ve uyarlanmalıdır. Haklar ve sorumluluklar Bu etkinlik, 14-18 yaş arası ve 18 yaşından büyüklere uygundur Amaç: Bu kısa listeleme ve tartışma etkinliki gençlerin haklar ve sorumluluklar arasında bir ilişki olduğunu anlamalarına yardım eder. Öğrenme noktaları: * Her hakka karşılık gelen bir sorumluluk vardır İhtiyacınız olan şeyler: * İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu * Haklar ve sorumluluklar hakkında bilgi (bir sonraki sayfaya bakınız) Zaman: 45 dakika. Nasıl yapmalı: * Gruba çiftler oluşturmalarını söyleyin. Her bir kişiye grup içinde ve ayrıca evde sahip olması gerektiğini düşündüğü beşer önemli hakkı yazmasını söyleyin. Örneğin, özel yaşam hakkı (insan hakları üzerine yapılan çalışmanın yansıması olarak yapılabilir.) * Listelerini ortaklarıyla değiştirmelerini söyleyin. Her katılımcı ortağının listelediği haklara karşılık gelen sorumlulukları düşünmeli. Örneğin, herkesin birlikte yaşadığı kişilerin özel yaşam hakkına saygı göstermesi. * Her çift kendi listelerinden iki tane hakkı ve ona karşılık gelen sorumluluğu diğer grup üyelerine sunar. Akran grup lideri tüm hak ve sorumlulukları yazarak duvara asmalıdır. * Katılımcılardan Haklar ve Sorumluluklar hakkındaki Bilgi’yi okumalarını isteyin. Aşağıdaki soruları kullanarak tartışma başlatın: Sorular: * Her hakkın karşılığı olan sorumluluğunu bulmak kolay mı yoksa zor muydu? * Emniyet kemeri hakkındaki örnekte (Haklar ve Sorumluluklar hakkındaki Bilgi’ye bakın) kimin haklı olduğunu düşünüyorsunuz, hükümet mi yoksa emniyet kemerini takmak istemeyen kişiler mi? * Tanıdığınız bir kişi emniyet kemeri takmayan bir sürücü yüzünden yaralanırsa ne olur? Bu nasıl olabilir? Ne hissedersiniz? * Emniyet kemeri takmayı reddedip yaralanan bir sürücüye yardım ettiği için doktor hasta bir çocuğa bakamaz ve çocuk ölürse ne olur? İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi basitleştirilmiş versiyonuna bakınız. Bu örnekte hangi haklar var? * Hak ve sorumlulukların ihtilafa düştüğü başka bir örnek düşünebiliyor musunuz? Seçenekler: * Hak ve sorumluluk sorunları herkesi etkilediği için (örneğin kendi görüş açınızı bildirme hakkınız ve başkalarının görüş açılarına saygı gösterme sorumluluğu) bu etkinlik gündelik olaylarda hak ve sorumlulukların dilini kullanmak için bir temel olabilir. * Bir etkinlik olarak grup haklar ve sorumluluklar listesini duvarda tutabilir. Anlaşmazlık olduğu zaman veya diğer hak sorunları ortaya çıkınca listeye yeni bir şeyler eklenebilir. Örneğin, eğer bazı grup üyeleri başkalarına ait eşyaları izinsiz alırsa bir kişi listeye şunu ekleyebilir: ‘kişisel eşyalarımın mahremiyeti ve korunma hakkı vardır / ve diğer grup üyelerinin mahremiyet ve güvenliğine saygı gösterme sorumluluğum var.’ Listenin başına şöyle yazmak yararlı olabilir: hepimizin bu listeye ek yapma hakkı var / ve diğerlerinin haklarını ihlal edecek şeyleri yazmamak sorumluluğumuz var. * Hakları ve sorumlulukları açıklığa kavuşturmaya yardım etmek için grup üyeleri aşağıdaki “Negatif” ve “Pozitif” haklara ilişkin bilgiyi okuyabilirler sonra “Negatif” ve “Pozitif” hakları belirlemek için İnsan Hakları Evrensel Bildirgesini gözden geçirebilirler. ( birçok hakkın eşit olarak “negatif” (sorumluluk) ve “pozitif” (hak) öğelerini içerdiğini göreceklerdir.) Haklar ve Sorumluluklara ilişkin bilgiler * Her hakka karşılık gelen bir sorumluluk vardır. Örneğin, ifade özgürlüğü hakkınız başka bir kişiyi küçük düşürecek ve itibar haklarını kötüye kullanacak yanlış şeyler söylememe sorumluluğunuzla sınırlanmıştır. * Başkalarının haklarına saygı gösterme konusundaki hak ve sorumluluk dengemiz, haklarımızı belli sınırlar içinde tutmamız gerektiğini göstermektedir. * Değişik kişilerin hak ve sorumluluklarının çatıştığı birçok durum vardır. Örneğin, bazı ülkelerde emniyet kemerini takmak mecburidir. Birçok insan serbest hareket etme özgürlüklerine engel olduğunu söyleyerek buna karşı çıkmaktadır. * Bu ülkelerin hükümetleri de araba kullanan kişilerin hastanelere, doktorlara ve toplumun geri kalanına karşı arabayı sürerken kendilerine zarar vermeme sorumlulukları olduğunu iddia etmektedirler. Eğer insanlar emniyet kemeri takmaz ve zarar görürlerse hasta olan diğer insanların zaman, para ve hastane alanını kullandıkları iddia edilmektedir ve bundan dolayı da hastaların daha iyi sağlık hizmeti alma haklarını engellemektedirler. “Negatif” ve “Pozitif” haklara ilişkin bilgi * “Negatif hak” terimi bize yapılan zararlı ve hoş olmayan şeyleri engelleyen hakları belirtmek için kullanılır. Negatif haklara örnekler öldürülmeme, kötü muamele görmeme ve kendimize ait malların çalınmaması haklarıdır. Bunlar negatif haklardır çünkü size zarar vermek isteyen kişiye HAYIR demektedir. * “Pozitif hak” terimi bir şey yapma özgürlüğümüzü tanımlamak için kullanılır. Örneğin, işinize karşılık para almanız bir pozitif haktır. Bunlar pozitif haklardır çünkü bunlar size EVET bu haklar sizindir der ve diğerlerine de sizin haklarınızı korumaları gerektiğini söyler. Örneğin, işvereninizin size ödeme yapma sorumluluğu vardır. Hırsız? (Yasayı Anlamak 1993’ten s.82’den uyarlanmıştır, Yurttaşlık Vakfı) Etkinlik 14-18 yaş arası ve 18 yaş üstü için uygundur Amaç: Bu vaka çalışması gençlere topluma karşı sorumluluk fikrini vermek için ahlaki ikilemi kullanır. Vaka çalışmasındaki kişiye kazara çok miktarda para verilmesine rağmen, birçok gence alışverişte yanlış para üstü verilecek ve benzer bir seçim yapmak zorunda kalacaklardır. Öğrenme noktaları: * Her hakka karşılık gelen bir sorumluluk vardır. Örneğin, yasalar tarafından eşit yargılanma hakkına karşılık yasalara karşı saygılı olma sorumluluğu vardır. İhtiyacınız olan şeyler: * İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu Zaman: En az 1 saat Nasıl yapmalı: * Beş altı kişilik küçük gruplara ayrılın * Aşağıdaki metni gruba okuyun: “Ahmet her ay maaşının küçük bir bölümünü yerel bir bankaya yatırmaktadır. Çok değildir ama çocuklarıyla tatile gidebilmesi için tek şansı budur. Her ay banka kendisine hesabında ne kadar olduğunu bildiren hesap özeti göndermektedir. Bu ay Ahmet düşündüğünden daha fazla parası olduğunu görür. Bir yanlışlık olmalıdır. Bankaya hesabında olması gerekenden 2 Milyar TL daha fazla paranın olduğunu bildiren bir mektup yazar. Banka ‘hayır bir yanlışlık yok, para sizin’ der. Ahmet tekrar yazar. Banka ‘iki kere kontrol ettik, bir yanlışlık yapmadık’ diye cevap verir. Ahmet hala memnun değildir. Üçüncü kere tekrar yazar ve banka kendisine tekrar paranın onun olduğunu söyler. Bundan sonra Ahmet kaybedeceği bir şey olmadığını düşünür. Parayı ailesinin ve kendisinin ihtiyacı olan şeylere harcamaya başlar. Yeni mobilyalar alır, evini dekore ettirir ve ailesiyle bir haftalık tatile gider. Bir zaman sonra, bankadakiler bir yanlışlık yaptıklarını fark ederler. Ahmet’e verdikleri 2 milyar TL aynı adlı bir başkasına aittir. Banka Ahmet’ten parayı geri ödemesini ister. Ahmet kalanı geri verir fakat 1 milyar TL’den fazlasını harcamıştır. Ahmet hırsızlıkla suçlanır. Ahmet eğer hırsızlıktan suçlu bulunursa mahkemede aşağıdakiler ispatlanmalıdır: o sahtekarlık yaptığı o başkasına ait bir şeyi aldığı ve sakladığını o aldığı şeyi sürekli elinde tutmak istediğini * Katılımcılardan grup halinde Ahmet’in suçlu olup olmadığına karar vermelerini isteyin. Bunu cevaplamak için üç soru sormaları gerekmektedir: o Ahmet sahtekarlık yaptı mı? o Ahmet bir başkasından bir şey aldı mı? o Ahmet bunu elinde tutmaya niyetlendi mi? * Her üç soruya da cevap evet ise, Ahmet yasa önünde suçludur. * Eğer katılımcılar bir veya birkaçına hayır diye cevap verdilerse o zaman suçlu değildir. * Katılımcılar eğer hırsızlık yasasına göre Ahmet’i suçlu bulurlarsa ne tür bir ceza verilmesi gerektiğini düşünürler? Örneğin, İngiltere’de bu türden bir suça hakim 10 yıla kadar hapis veya 3 milyar TL ‘ye kadar para cezası verebilir. (siz kendi ülkenizde verilecek cezayı bulabilir ve gruba söyleyebilirsiniz.) Eğer katılımcılar Ahmet’in suçlu olmadığına karar verirlerse ailesine ve evine harcadığı parayı geri ödemesini isterler mi? * Şimdi gruba Ahmet’e gerçekte ne olduğunu açıklayın. “Üç günlük bir mahkemeden sonra mahkeme heyeti Ahmet’i hırsızlıktan suçlu bulmadı. Mahkeme heyetinin verdiği karar için neden göstermesi gerekmiyor fakat Ahmet’in hata yapıldığına dair bankanın dikkatini çekme çabaları mahkeme heyetini sahtekarlık yapmadığına ikna etti. Ahmet hırsızlıktan suçlu bulunmadıysa da hala harcadığı parayı geri ödemesi gerekip gerekmediği sorusu cevapsız duruyor. Bu konuyla ilgilenmek mahkemenin yetkisinde değildi ve bankanın parayı geri istemek için yeni bir dava açması gerekti.” Sorular: * Ahmet olsaydınız ne yapardınız? Neden? * Bankanın hatasını düzeltmek kimin görevi – Ahmet’in mi yoksa bankanın mı? Neden? * Paranın miktarının az veya çok olması vereceğiniz kararı değiştirir mi? * Ya diğer vakalar? Örneğin, arabasını kilitlemek araba sahibinin mi görevi yoksa açık olsa dahi arabayı çalmamak herkesin sorumluluğu mu? * Ahmet’in bir arkadaşı olduğunuzu düşünün. Onu polise bildirir miydiniz? * Yasayı uygulamak kimin görevi? * İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonuna (dördüncü bölüm) bakın. Bu olay hangi hakları kapsamaktadır? Seçenekler: * Proje olarak, grubunuz ülkenizdeki hukuk sistemi hakkında bir şeyler öğrenebilirler. Birçok mahkeme salonu ziyaretçi kabul etmektedir. Proje hak ve sorumlulukların olduğu durumun taklit mahkemesi ile bitebilir. Bırakın Konuşayım! Etkinlik 14-18 yaş arası ve 18 yaş üstü için uygundur Amaç: Bu mektup yazma eylemi ifade özgürlüğü bağlamında kişinin ve devletin hak ve sorumluluklarını inceler. Etkinlik esasta akran grup üyeleri ve akran lideri arasındaki güvene dayandığı için grup diğer insan hakları eğitimi etkinliklerinde tecrübe kazandıktan sonra yapılırsa daha iyi olur. Eğer bu etkinliki yapmaktan hoşlanmayacak grup üyesi varsa onun yapması gerekmediğini söyleyiniz. Öğrenme noktaları: * Her hakka karşılık gelen bir sorumluluk vardır. * Örneğin, ifade özgürlüğü hakkı diğerlerinin fikirlerine saygı gösterme sorumluluğuna karşılık gelir. İhtiyacınız olan şeyler: * İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu. Bir sonraki sayfada Sansür üzerine bilgi Zaman: 1 saat 30 dakika Nasıl yapmalı: * Grup üyelerine yerel gazeteye yazdıklarını düşünmelerini söyleyin. (Eğer bölgenizde yerel gazete yoksa grupla birlikte bir tane yaratabilirsiniz, ismi, kaç günde bir çıktığı gibi..) Kendi bölgelerindeki, hoşlanmadıkları bir şey hakkında yazmalarını söyleyin. Bu mektupların grup dışında kimse tarafından görülmeyeceğini belirtin. Görülmemesini sağlayın. * Katılımcılar mektuplarını yazdıktan sonra grubu ikili gruplara ayırın. Her çiftin mektuplarını değiştirmesini söyleyin. Şimdi yerel gazetenin editörü olduklarını farz etmelerini isteyin. Bu mektubun belediye başkanını ve yerel yetkilileri sinirlendireceğini sanıyorlar. Mektubun tehlikeli buldukları kısımlarını çıkarmalarını (sansürlemelerini) söyleyin. Mektubu istedikleri gibi değiştirmekte serbestler. * Mektubu yazanlara geri verin. Bütün bir grup olarak veya daha küçük gruplar halinde aşağıdaki soruları tartışın. * Tartışmadan sonra Sansür hakkında bilgi’ nin üzerinden geçin ve gruba her nokta üzerine bir senaryo düşünmelerini söyleyin. Örneğin, “Sansürlenen NEDİR” bilgi listesinin altında, “sanatçılar” bulunmaktadır. Katılımcılara birinin sanatçıları neden sansürlemek isteyebileceğini sorun. Eğer ülkenizde halen veya geçmişte sansür varsa, belli somut örnekler vererek buna atıfta bulunun. Sorular: * Mektubunuzu yazmadan önce hiç oto-sansür kullandınız mı? Neden? * Kibar mı yoksa saldırgan bir üslup mu kullandınız? * Eğer kibar bir dil kullandıysanız, başkalarının ne hissedeceğine dair kendinizi sorumlu hissettiğinizden mi, yoksa olası bir cezadan korktuğunuzdan mı böyle davrandınız? * Durumun daha iyileştirmesini mi amaçlıyordunuz yoksa sadece öfkenizi mi dile getirmek istediniz? * Mektubunuz sansürlendiği zaman ne hissettiniz? * Mektubunuz sansürden sonra nasıl bir hal almıştı? * Arkadaşınızın mektubunda atacağınız kısımları nasıl seçtiniz? * Eğer yerel bir yetkili olsaydınız, şikayet mektubu alınca nasıl tepki verirdiniz? Mektup kişiliğinize saldırıyorsa veya saldırgan bir dil kullanıyorsa ne yapardınız? * “Tehlikeli” olsa dahi hükümetin tüm şikayetleri dinlemesi gerektiğini düşünüyor musunuz? Neden? * Mektubunuz “tehlikeli” miydi? * Bu çalışmayı neden yaptığımızı düşünüyorsunuz? Seçenekler: * Bir proje olarak grubun belli bir süre boyunca gazeteleri takip etmelerini söyleyin. Tek bir haber seçip her gazetenin eğilimlerine göre bu haberi nasıl verdiklerini karşılaştırın. * Eğer üyeler gazetede gördükleri bir haber hakkında bir şeyler söyleme ihtiyacı hissediyorsa, grup olarak kendi görüşlerini anlatmak için ilgili gazeteye kibar bir mektup yazabilirler. Sansür hakkında bilgi * İfade özgürlüğü İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde düzenlenmiş bir insan hakkıdır. Birçok insan ifade özgürlüğünün demokratik toplumun kalbi olduğuna inanır. Diğerleri çok fazla ifade özgürlüğünün tehlikeli olabileceğini belirtir. Birçok ülkede serbestçe konuşma ayaklanmayı kışkırttığında, isyana teşvik ederek şiddete neden olduğunda, ırkçı veya bağnaz içerikli olduğunda kontrol edilmektedir. Bazı ülkelerde hükümeti eleştiren konuşmalar da sansürlenmektedir. * Sansürü KİM uygular? o resmi sansürcüler o hükümet o kanun o medya o sivil çalışanlar o işverenler o sendikalar o baskı grupları * NE sansürlenir? o bilgi o bilgiye ulaşım o ifade o kitlesel eylem o kabul görmüş değerlere saldırı o sanatkarlar o yazarlar o politik muhalifler o toplumun eleştirileri * NEDEN sansür uygulanır? o yetersizliği kapatmak ve/veya bilgiyi engellemek için o statükoyu korumak için o hükümet politikalarını korumak için o ayrıcalığı korumak için o saldırıya uğrayanları, örneğin çocukları korumak için o gücü korumak için * Sansür NASIL yürütülür? o olmadan önce bir şeyi durdurarak (önceden sansür) o olaydan sonra cezalandırarak (cezalandırıcı sansür) * Sansür NE zaman yapılır? o seçimden önce o hızlı sosyal değişimlerin olduğu dönemlerde o ulusal / uluslararası krizler sırasında o hükümet zayıfsa ve tehdit altındaysa Ne yapardınız? Etkinlik 14-18 yaş arası ve 18 yaş üstü için uygundur Amaç: Siyasi bir öldürme hakkındaki bu vaka çalışması katılımcıların devletin ve kişilerin sorumluluklarını tartışmalarını sağlar. Öğrenme noktaları: * Her hakka karşılık gelen bir sorumluluk vardır. Örneğin, kişisel güvenlik hakkına karşılık gelen, başkalarının bu hakkını koruma sorumluluğu vardır. İhtiyacınız olan şeyler: * Vaka çalışması: Luis Diaz * Siyasi öldürme ile ilgili bilgi * Metin: Ne oldu? Zaman: 1 saat civarında Nasıl yapmalı: * Luiz Diaz vakasını okuyun yada grubun okumasını isteyin. * Luis’in ölümü gibi ölümlere yargısız infaz veya siyasi öldürmeler denir. Bir sonraki sayfadaki siyasi öldürmeler hakkındaki bilgiyi okuyun veya herkese okumasını söyleyin. * Luis’in ailesi onun ölümünden sorumlu olan kişileri yargı önüne çıkarmak istiyor. Ordu bunun olmasını istemiyor. Katılımcılardan dört veya beş kişilik gruplar halinde ailenin ve ordunun bakış açılarının neden böyle olduğunu tartışmalarını isteyin. Tartışmayı başlatmak için aşağıdaki sorulardan faydalanın: o Luis’in ölümünden kimin sorumlu olduğunu düşünüyorsunuz; ordu mu, hükümet mi, Luis mi, onu vuran asker mi? o Eğer suçlu askerler cezalandırılsaydı, bu diğer güvenlik birimlerinin elemanlarını nasıl etkilerdi? o Eğer suçlu askerler cezalandırılırsa hükümetin, güvenlik güçlerinin ve ordunun gücü artar mı azalır mı? İmajları nasıl etkilenir? o Eğer cezalandırılmazlarsa ne olur? Ordu insanların güvenini kaybeder mi? o Ordunun insanların güvenini kaybetmesi önemli mi? o Askerlerin bu koşullarda bile birisini öldürmekten dolayı mahkemeye çıkarılamaması doğru mu, ne düşünüyorsunuz? o Askerler cezalandırılmadığı takdirde, bu olay hukuki sisteme (mahkemeler, yargıçlar) ilişkin kamunun algılamasında ne gibi bir etki yapacaktır? * Katılımcılardan Luis öldürüldüğü sırada onun yanında olduklarını hayal etmelerini isteyin. Vuran askerin yüzünü gördüklerini ama onlar tarafından fark edilmediklerini belirtin. * Bu durumda ne yapardınız? o Eve gider ve herşeyi unutur muydunuz? Bu olabilir mi? o Polis merkezine gider ve olayı bildirir miydiniz? o Luis’in ailesine veya başkalarına gördüklerinizi anlatır mıydınız? o Başka bir şey mi yapar mıydınız? Ne? Niçin? Bu etkinliğin sonunda ‘Ne Oldu?’ metnini okuyabilirsiniz? (bir sonraki sayfada) Seçenekler: * Grubtan, yargısız infaz edilmiş bir kişinin arkadaşı, ailesi, veya iş arkadaşı olduğunu düşünmelerini isteyin. Bu insanların neler hissedeceklerini anlatan bir şiir veya hikaye yazmalarını veya resim yapmalarını isteyin. * Bir proje olarak, grup içindeki katılımcılardan birisinden Luis Diaz’ın ailesine onun ölümü hakkında sorular sormaya gelen gazeteci olmasını isteyin. Her grup gazeteci ile yapılacak görüşme ile ilgili küçük bir drama hazırlasın. Düşünülmesi gereken birkaç soru: * Gazeteci ile konuşmak istiyorlar mı? Bu tehlikeli mi? Gazeteciye güvenebilirler mi? * Gazeteci ne istiyor? Öldürme olayı ile ilgili görüşü ne? * Gazeteci, ölüm olayının kamu tarafından duyulmasını sağlayabilir mi? Luis’in akrabaları, arkadaşları, iş arkadaşları bunu istiyorlar mı? * Her grup diğerlerine kendi dramasını sunabilir. |
31-05-2007, 18:25 | #4 |
|
*
Luis Diaz Vakası 17 Eylül 1992’de, Venezüella Aragua’da Carabobo Eyaleti Üniversitesinde okuyan 21 yaşındaki tıp öğrencisi Luis Enrique Landa Diaz Tıp Fakültesinin 17. Kuruluş yıldönümünü öğrenci arkadaşları ve personelle birlikte kutluyordu. Şahitlerin belirttiğine göre yakın çevrelerinde devriye gezen Ulusal Muhafızlar ve öğrenciler arasında sözlü bir tartışma çıktı. Ulusal Muhafızlardan 20 kişi öğrencilere göz yaşartıcı bomba atmaya başladılar. 14:30’da muhafızlar öğrencilere doğru gerçek mermilerle ateş etmeye başladılar. Tüm olay videoya kaydedildi. Birkaç dakika sonra Luis Landa bir kurşunla öldürüldü. Öldürme olayı için resmi bir soruşturma başlatıldı ve Ulusal Muhafızların bir üyesi zanlı olarak teşhis edildi. Ordu ve sivil mahkemeler tarafından resmi işlemler başlatıldı. Fakat, Mart 1993’te askeri mahkeme kapalı yargılama istedi. Geçmişte birçok kez askeri mahkemeler insan hakları ihlalleri yapmakla suçlana güvenlik güçleri mensuplarını yargılamışlardı. (Hiçbiri yargılandıkları suçlardan mahkum olmadılar.) Öldürme olayının kamuoyunda duyurulmasına çalışan Luis Landa’nın ailesi sistematik bir tacize hedef durumundaydı. Tehdit telefonları alıyorlardı ve evlerine ateş ediliyordu. Aralık 1992’de Luis Landa’nın babası arabada içerisindeki bir grup silahlı adam tarafından dizinden vuruldu. Siyasi Öldürmelere ilişkin Bilgi “Yargısız infaz” terimi, hükümetin emriyle veya onun bilgisi dahilinde yapılan yasalara aykırı önceden tasarlanmış öldürmeyi tanımlamak için kullanılmaktadır. Eğer yetkililer, güvenlik güçleri tarafından yapılmış meşru olmayan öldürme olayını araştırmayı veya suçu işlemiş kişiyi mahkemeye çıkarmayı reddederlerse, bu hükümetin sorumlu olduğu bir yargısız infazdır. Aynı zamanda daha kolay anlaşıldığı ve silahlı siyasi grupların yaptığı maksatlı öldürme olaylarını da kapsadığı için “siyasi öldürme” terimi de kullanılabilir. Siyasi öldürme, yasalar önünde yargılama yapılabilecek diğer öldürme olaylarından farklıdır. Eğer kişi, askerlerin kendilerini korumak için veya polisin ayaklanma sırasında açtığı ateş sonucunda ölürse bu yasalar tarafından mazur görülebilir. Ayrıca, eğer birisi adil bir yargılama sonucu suçlu bulunur ve infaz edilirse sorumlu devlet öldürmenin yasal olarak haklı olduğunu iddia edebilir. Ayrıca, eğer bir asker kişisel sebeplerle öldürür ve diğer herhangi bir katil gibi cezalandırılırsa eylemi yargısız infaz olarak kabul edilmez. Yine, savaş esnasında düşman askerlerini öldürmek yasaldır. Siyasi öldürme olayını kullanan birçok hükümet, kendilerini insan haklarına saygılı olmaya zorlayan anlaşmalarla kısıtlanmaktadır. Bazı hükümetler, yaptıkları işleri haklı çıkarmaya çalışmamaktadırlar. Bazıları suçlarını gizleyen öldürme yöntemleri kullanmaktadırlar. Öldürme olayları, genellikle geceleri, kurbanlar yalnız olduklarında gerçekleştirilmektedir. Vücutlar tanınmaz hale getirilmekte ve tanınmamaları için saklanmaktadır. Fakat bir çok hükümet yalan söylemekte ve gerçekleri saklamaktadırlar. 1989 Haziran’ında, Çin ordu tankları Pekin Tiananmen Meydanındaki daha fazla demokrasi isteyen protestocuları katletti. Televizyon kameraları olayı görüntüledi ve dünya üzerinde her yerde baş haber oldu. Binlerce insan olaya tanık oldu. Yüzlerce insan morg ve hastanelerde bulundu. Ne yazık ki, hükümet önce hiç kimsenin ölmediğini söyledi. Daha sonra bu açıklamasını değiştirdi: askerler ve göstericiler arasındaki çatışmalarda, 200 sivilin öldüğünü söyledi. Bu rakam gerçek sayının çok altındaydı. Bazı hükümetler şiddetin toplumun her alanında olduğunu ya da etnik gerilim nedeniyle çıktığını öne sürmektedir. İnsan haklarının ihlal edildiği her toplumda şiddet kaçınılmazdır. Topluluklar arasındaki şiddet bu yüzden etnik ve dini gerilimlerin kaçınılmaz sonucu değildir. Şiddet genellikle resmi politikalar nedeniyle başlar veya daha kötüye gider. Ne oldu? Luis olayı bir insan hakları örgütü olan Uluslararası Af Örgütü tarafından ele alındı. Uluslararası Af Örgütü’nün konuyla ilgili kampanyası sonucu, dünya üzerinde birçok sıradan insan Venezuela hükümetine Luis’in ölümüyle ilgili harekete geçmesi ve ailesine karşı yapılan tacizlere son verilmesi için mektuplar gönderdi. 1995 Temmuz’unda Luis’i vuran Ulusal Muhafız sivil mahkemede yargılandı ve 18 yıla mahkum oldu. Karar hala temyizde. Luis’in babası ‘.....uluslararası baskıya teşekkürler.... çoktan ümidimi kaybetmiştim... tehditler ve saldırılar neredeyse beni tüketmişti. Sizin kampanyanızla her şey değişti.’ diye açıklamada bulundu. Yaşama Hakkı – hakların evrenselliğine ilişkin etkinlikler * Bu etkinlikler gençlerin tüm insanların aynı haklara sahip olduğunu anlamasına yardım eder. Haklarımız ihlal edilebilir fakat elimizden alınamazlar. Onlarla doğuyoruz, onlarla öleceğiz. * Etkinlikler grubunuzun ihtiyaçlarına göre seçilmeli ve uyarlanmalıdır. Çark Hakları (Hırvat Sivil Toplum Örgütü B.a.B.e., Sljeme tarafından sunulan Kadının İnsan Hakları ve Cinsiyet Eşitliği ile ilgili İnsan Hakları Eğitimi Atölye Çalışmasından uyarlanmıştır, Hırvatistan, Mart 1996) Etkinlik 14-18 yaş grubu ve 18 yaş üstü için uygundur Amaç: Bu etkinlik kendimizin ve başkalarının haklarını nasıl savunduğumuzu düşünmek için bir temel olarak yaşam tecrübesini kullanır. Öğrenme noktaları: * Yaşamımız boyunca haklarla ilgili özgün dili kullanmamış olsak dahi kendimizin veya başkalarının haklarını bir şekilde savunmuşuzdur. * Bu hakların desteklenmesi konusuna duyulan ihtiyacın belirlenmesi ana amacımızdır. İhtiyacınız olan şeyler: * Yazı tahtası veya büyük bir kağıt ve kalemler. Zaman: Yaklaşık 1 saat. Nasıl yapmalı: * Etkinlik altı kişilik gruplar içindir. Daha büyük bir grup mevcutsa, etkinliki önce küçük bir grupla yapın (büyük grup toplanmadan önce olabilir). Bu grup üyeleri daha sonra diğer küçük gruplarda kolaylaştırıcılar olarak yardımcı olabilirler. * Katılımcıları, her grupta bir kolaylaştırıcı olacak şekilde altı kişilik gruplara ayırın. * Kolaylaştırıcı, gruptaki herkesten kendi ya da başkalarının haklarını savundukları bir zamanı hatırlamalarını ister. (Örneğin, katılımcılar çocukluklarında haksız olarak suçlandıkları bir günü hatırlayabilirler.) Eğer isterlerse grup üyeleri hatıralarını yanındakilere anlatabilir. Beş dakikanın sonunda gruptaki herkes aşağıdaki bilgiyi hazır etmelidir: o Haklar için mücadele ettiğim bir zaman o Ne oldu? o Nerede oldu? o Motive edici güç. Neden savaştım? o Destek kaynaklarım kim veya neydi? * Onlar düşünürlerken yardımcı büyük bir daire çizerek, dairenin içini pasta dilimleri halinde böler. * Her grubun kolaylaştırıcısı, grubun her bir üyesinden yukarıda belirtilen 5 noktaya dikkat ederek hikayelerini anlatmalarını söyler. * Grup üyelerinin her biri hikayelerini anlatırken, kolaylaştırıcı her bir olayın gerçekleştiği yeri dilimlerden birinin sonuna ,motive edici gücü ve destek kaynağını da dilimler boyunca yazar. (Kolaylaştırıcı, grup üyeleri kabul ederse, yazma işlemini kolaylaştırmak için söyleneni özetleyebilir.) * Herkes hikayesini anlattıktan sonra, yardımcı öğrenme noktalarını belirlemek için aşağıdaki soruları kullanabilir. Sorular: * Tecrübeniz benzer mi yoksa farklı mıydı? Örneğin, kamusal alanda mı özel alanda mı, evde mi işte mi oldu? * Belirli yerler ve kişiler hem pozitif hem de negatif miydi? * Hiç kimse, yasa yada yetkilileri bir destek kaynağı olarak belirtti mi? Neden? * Kendinizin veya başkasının haklarını savunduğunuz zamanı hatırladığınızda nasıl hissettiniz? * Bunlar olumlu tecrübeler mi? Neden? * Arkadaşlarınızdan / iş arkadaşlarınızdan / ailenizden destek veya dayanışma gördünüz mü? Bu tür bir desteğin haklarımızı savunmak için harekete geçtiğimiz zamanlarda neden yardımı olduğunu düşünüyorsunuz? Seçimler: * Bu etkinlik çok esnektir. Herhangi bir geçmiş tecrübeyi analiz etmek için herhangi bir yaş grubu ile kullanılabilir. Herkesin bir çok tecrübesi olduğunu göstermek için özellikle yararlıdır. * Katılımcılar hikayeleri ile ilgili hakkı bulmak için Dördüncü Bölümdeki insan hakları dokümanlarına bakabilirler. * Bir proje olarak, herkesin bir hafta boyunca medyayı ve kendi deneyimlerini gözlemlemelerini söyleyin. Haklarını savunan kaç örnek bulabilecekler? “Muhabbet Çiçeği” (Yasayı Anlamak’taki bir fikirden uyarlanmıştır 1994 Yurttaşlık Vakfı) Etkinlik 14-18 yaş grubu ve 18 yaş üstü için uygundur Amaç: Yaşam hakkına dair ahlaki açıdan karmaşık olan bu hikaye hakların pratikte nasıl çalıştığı hakkında düşünmeleri için gençlere yardımcı olacaktır. Bu etkinlik, anlaşmazlıklar hakkındaki etkinliklerle de bağlantılıdır. Öğrenme noktaları: * Herkesin yaşam hakkı vardır. * Bir doğal haklar kavramı vardır. Zaman: Yaklaşık 1 saat. İhtiyacınız olan şeyler: * İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu Nasıl yapmalı: * Gruba, yaşam hakkını dile getiren İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin 3 maddesini gösterin * “Madde 3. Herkesin yaşam, özgürlük ve güvenlik hakkı vardır” * Beş veya altı kişilik küçük gruplara ayrılın. * Aşağıdaki hikayeyi okuyun: “18 Mayıs 1884’te dört kişi İngiltere’den Avustralya’ya gitmek için Muhabbet Çiçeği adlı yatlarıyla denize açıldılar. Bunlar Kaptan Thomas Dudley, ikinci kaptan Edwin Stephens, denizci Ned Brooks ve 17 yaşındaki kamarot Richard Parker’dı. 5 temmuzda büyük bir dalga yatın bir kanadını paramparça etti. Yat batmaya başladı. Gemi batmadan önce yanlarına ancak iki konserve yiyecek alabildiler ve kurtarma sandalına geçebildiler. Dört şanssız adam, karadan 1600 mil uzakta, sağ kalabilmek için sadece birkaç kutu sebze konservesi ile Atlantik Okyanusunun ortasında kaldılar. 3 gün sonra, bu dört aç kişi bir kaplumbağa yakalamayı başardı. Bu onlara su ve yiyecek sağladı ama 9 gün sonra o da bitmişti. Hala karadan 1000 mil uzaktaydılar, yiyecekleri yoktu ve içmek için ara sıra yağan yağmur vardı. Gemiciler umutsuzluk içindeydi. Kaptan karısına yazdığı bir mektupta ‘eğer bir gemi gelmezse, bir süre sonra öleceğiz... böyle bir yolculuğa çıktığım için çok üzgünüm’ diye yazdı. Ancak, en azından üçü için birkaç günlük bir kurtuluş yolu vardı. Birisi diğerlerinin yemeği olacaktı. Kaptan kimin öldürüleceğine karar vermek için kura çekmelerini önerdi fakat Stephen ve Brooks itiraz ettiler. ‘Eğer öleceksek hep birlikte ölmeliyiz’ dediler. Kayığın zemininde yarı baygın yatmakta olan genç Richard Parker ise bir şey söyleyebilecek halde değildi. bilinci yerinde yatarken bir şey söylemedi. Susuz ve yiyeceksiz iki gün daha geçtikten sonra kaptan diğerlerini kurtarmak için birisinin feda edilmesi gerektiğine ve adayın da belli ki Richard Parker olduğuna Stephen’ı ikna etti. Richard öksüzdü, karısı ve çocukları yoktu ve zaten ölmek üzereydi. Yarı koma halinden ancak ara sıra, kendisini daha da hasta eden deniz suyunu içmek için uyanıyordu. Kayığın, gemilerin geçtiği rotaya doğru sürüklendiğini biliyorlardı. Birkaç gün içinde bir gemi görüp görmeyecekleri belli değildi. Ertesi güne kadar yardım gelmezse çocuğu öldürmeye karar verdiler. Kimse yardıma gelmedi. Gemici Brooks öldürme işine katılmayı reddetti. Kayığın arkasına gidip ceketiyle üstünü örttü. Dudley ve Stephens baygın yatan Parker’ın yanına çöktü. ‘Richard oğlum vakit geldi’ diye fısıldadı, Kaptan. Stephens oğlanın bacaklarını tutmak için hazır bekliyordu ama buna gerek yoktu. Mücadele edemeyecek kadar hastaydı. Kaptan çakısını çıkarıp oğlanın boynuna sapladı ve çocuğu hemen öldürdü. 3 gün boyunca üçü de Richard’ın kanını içtiler ve kalbiyle ciğerini yediler. Dördüncü gün Montezuma adlı bir Almanya bandıralı bir gemi kayığı gördü. 3 adam da çok güçsüzdü. İkinci kaptan ve kaptan gemiye bir halatla çekilmek zorunda kaldılar. 7 Eylül’de İngiltere’ye vardılar. Dudley, Stephens ve Brooks doğruca yetkililere gittiler ve Richard’ın ölüm sebebini anlattılar.” * Gruptaki katılımcılara aşağıdaki soruları sorun: o 3 adamın yanlış bir şey yaptıklarını düşünüyor musunuz? o Haklarında bir suçlama yapılmalı mı? o Hepsi de aynı suçtan mı yargılanmalı? * Şimdi gruba hikayenin geri kalanını okuyun: “Böyle olaylar daha önce de olmuştu bu yüzden Dudley, Stephens ve Brooks hemen cinayetle suçlanınca çok şaşırdılar. Denizci Brooks hakkındaki suçlama daha sonra düştü. Gazetelerde olay tüm detaylarıyla anlatıldığı için kamunun ilgisi çok fazla oldu. Savunma avukatlarına vermek için para toplandı. Mahkemede olayla ilgili kanıtlar konusunda herkes hemfikirdi, fakat jüri güç bir olayla karşı karşıyaydı. Yargılanmakta olan üç kişinin yaptığını anlıyor ve kendi hayatını kurtarmak için bir başkasını öldürmenin yanlış olmadığını kabul etmek istiyorlardı. Ama hayatını tehdit etmeyen birisini bile bile öldürmenin cinayet olduğunun da farkındaydılar. Hakim jüriye bu sorundan kurtarmak için farklı bir ‘özel hüküm’ önerisinde bulundu. Bunda jüri olayla ilgili bulguları ortaya serdi. Dudley ve Stephens’ın suçlu olup olmadıklarına beş hakimden oluşan bir heyet karar verecekti.” * Gruptaki katılımcılardan aşağıdaki sorulara cevap vermelerini isteyin: o Eğer beş hakimden biri olsaydınız Dudley ve Stephens’ı suçlu bulur muydunuz? o Neden? o Suçlu iseler, nasıl cezalandırılmalılar? * Şimdi ne olduğunu anlatın: “Mahkeme Dudley ve Stephens’ı cinayetten suçlu buldu. Cinayetin cezası ölümdü, fakat bu olayda 6 aylık hapis cezasına çevrildi. Zamanın standartlarına ve benzer durumdaki diğer denizcilere yapılan muameleyle karşılaştırıldığında, bu ceza birçoklarınca ağır bulundu.” Sorular: * Richar Parker’ın yaşam hakkı ihlal edilmişti. Kayıktaki diğer insanların yaşam hakkı hakkında ne düşünüyorsunuz? * Siz olsaydınız ne yapardınız? Öldürmektense, ölür müydünüz? * Bu olay İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi yayınlanmadan 64 yıl önce gerçekleşti. Bu Richard Parker’ın yaşam hakkında bir fark yaratır mı? * Bazı insanlar bazı hak ve yasaların her zaman varolduğunu ve bunların sağduyuya dayalı ve adil olduğunu iddia etmektedir. Örneğin, özgür olma hakkı “doğal” haktır. Bu görüşü kabul ediyor musunuz? * Yaşam hakkı dışında hangi hakların “doğal” hak olduğunu düşünürsünüz? Bir liste yapın ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ile karşılaştırın. Seçenekler: * Eğer Richard Parker’i öldürdüklerini yetkililere söylemeselerdi, ne olurdu? Katılımcılara, kendilerini bu üç kişi yerine koyup 10 yıl sonrasıyla ilgili bir oyun, hikaye, şiir veya hayali mektuplar yazmalarını söyleyin. Yaptıkları şey hakkında ne düşünürlerdi? Kendilerini suçlu hissederler mi? Neden? * Richard Parker’ın arkadaşı olsaydınız ne tepkiniz ne olurdu? * Proje olarak; grup üyeleri arkadaşları ve ailelerine şu soruyu sorarak bir araştırma yapabilir: Sizce “doğal” haklarınız nelerdir? Elde edilen veriler karşılaştırılabilir ve üzerinde tartışabilirsiniz Adil nedir? – adalete ilişkin etkinlikler * Adalete ilişkin bu etkinlikler gündelik hayattaki adaletsizliği incelemek için, kadınların ve azınlıkların karşı karşıya kaldıkları ayrımcılığı kullanmaktadır. * Amaç, birçok kişininher gün insan haklarından yoksun bırakıldığını göstermektir ve buna karşı çıkılmalı ve üstesinden gelinmelidir. * Etkinlikler grubunuzun ihtiyaçlarına göre seçilmeli ve uyarlanmalıdır. Vesna’nın Hikayesi (Yasayı Anlamak’taki bir fikirden uyarlanmıştır 1995 Yurttaşlık Vakfı ) Etkinlik 14-18 yaş grubu ve 18 yaş üstü için uygundur Amaç: Irksal ayrımcılığına ilişkin bu vaka çalışması adalet ve insan hakları konularını incelemeyi amaçlamaktadır. Zaman: Yaklaşık 1 saat 30 dakika. Öğrenme noktası: * Irksal ayrımcılık da dahil olmak üzere ayrımcılık insan haklarının ihlalidir. İhtiyacınız olan şeyler: * İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonunu Nasıl yapmalı: * Beş veya altı kişilik küçük gruplara ayrılın. * Birçok ülkede ırk ve cinsiyet temelli adil olmayan ayrımcılığa karşı yasalar bulunduğunu anlatın. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde de ayrımcılığa karşı maddeler vardır. * Katılımcılara gruplarında İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde hangi maddelerin ayrımcılıkla ilgili olduğunu belirlemelerini isteyin. (İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonunu kullanmak isteyebilirler. Not: hemen hemen tüm maddeler bir şekilde ilgilidir.) * Tüm gruba neden o maddeyi seçtiklerini sorun ve bu maddenin ayrımcılığa nasıl karşı çıktığını somut bir örnekle anlatmalarını isteyin. * Vesna’nın hikayesini okuyun: Vesna bir Çingenedir. Bu onun hikayesi. “Bir giysi dükkanında satış yardımcılığı işi için ilan gördüm. Yaşı 18-23 arasında birisini arıyorlardı. 19 yaşında olduğum için içeri girdim ve işle ilgili bilgi istedim ama müdire yeterli başvuru olmadığı için 2 gün sonra gelmemi istedi. İki defa daha gittim fakat her seferinde aynı cevabı aldım. Yaklaşık bir hafta sonra dükkana tekrar gittim. İş ilanı hala camdaydı. Müdire çok meşguldü ve benimle görüşmedi fakat kadronun dolduğunu söyledi. Dükkanı terk ettikten sonra çok bozulmuştum, Çingene olmayan bir arkadaşımdan dükkana gidip iş başvurusu yapmasını istedim. Dışarı çıktığında Pazartesi günü iş görüşmesine gelmesini istediklerini söyledi.” * Şimdi yöneticinin cevabını okuyun: “Yolu uzun olduğu için Vesna’nın her gün işe gelmekte zorlanacağını düşündüm. 8 mili, 2 otobüsle gitmek zorunda kalacaktı. Eğer çalışanlar sürekli geç kalırsa dükkanı idare etmek zor olur. Bu bölgeden bir kişiyi işe almayı tercih ederim. İşi önerdiğim kişi uygun göründü.” * Katılımcılardan gruplarında aşağıdaki konularda karar vermelerini isteyin: o Vesna’nın ayrımcılığa uğradığını düşünüyor musunuz? Neden? o Eğer öyleyse, dükkanın ne yapması gerektiğini düşünüyorsunuz? o Bu durumda Vesna ne yapabilir? Çingene olmayan arkadaşlarının onun adalet elde etmesi için yardım etmeleri gerektiğini düşünüyor musunuz? Nasıl? * Şimdi ne olduğunu açıklayın: “Vesna davasını, ayrımcılık hakkındaki yasaları uygulayan özel bir Avrupa mahkemesine götürdü. Mahkeme ayrımcılığa uğradığını kabul etti. Dükkandan uzakta yaşayan başka kişilerle iş görüşmesi yapılmıştı. İşe alınan kız 16 yaşındaydı ve Vesna gibi, uzak bir yerde oturuyordu. Dükkan Vesna’nın duygularını incittiği için tazminat ödemek zorunda bırakıldı.” Sorular: * Vesna etnik özelliği nedeniyle adaletsiz olarak ayrımcılığa uğramıştı. Müdire Vesna hakkında pek bir şey bilmiyordu. Ülkenizde kimler ayrımcılığa uğramaktadır? Neden? Bu ayrımcılık sizce de kabul edilebilir mi? * Bu gruplar hakkında bir şey biliyor musunuz? Bu bilginin doğru olduğunu düşünüyor musunuz? * Cehalet önyargıyı besler ve ayrımcılığı mümkün kılar. Bu söze katılıyor musunuz? Seçenekler: * Etkinlik olarak, gruba kendilerini adaletsiz bir biçimde ayrımcılığa uğramış hissettikleri bir zamana ilişkin hikaye, şiir, oyun yazmalarını veya karikatür / resim yapmalarını söyleyin. Örneğin, cinsiyet veya yaşları dolayısıyla. Her zaman ayrımcılığa uğramak nasıl olurdu? Eğer herkes kabul ederse, bunları görülebilecek bir yere asın. * Proje olarak; grup ülkenizde ayrımcılığa uğrayan bir grup hakkında bilgi toplayabilir. Araştırmayı yaparken bu ayrımcılık haklı mı sorusunu düşünmeliler. Durumu değiştirmek için ne yapılabilir? Topladığınız bilgileri grupla paylaşın ve sorunu ortadan kaldırmak için plan üzerinde çalışın. Çalışmıyor Etkinlik 14-18 yaş grubu ve 18 yaş üstü için uygundur Amaç: Bu proje faaliyeti, kadınlara yönelik ayrımcılığa dikkat çekmeyi ve grubu, buna karşı çıkmaları için teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Öğrenme noktaları: * Kadınlara karşı ayrımcılık bir insan hakkı ihlalidir İhtiyacınız olan şeyler: * İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu Zaman: 2 oturum Nasıl yapmalı: * Grup üyelerine “Çalışmıyor” adlı metni ya okuyun ya da birisinden okumasını isteyin. * Tüm grupla birlikte evli bir kadının yaptığı işleri listeleyin. * Şimdi, neden kocası karısının “çalıştığını” düşünmüyor ile ilgili gerekçeleri beyin fırtınası yöntemiyle yazın. Katılımcıları kocanın neden böyle düşündüğü ile ilgili mümkün olduğu kadar çok neden bulmaları için teşvik edin. Örneğin, “çünkü kadına para ödenmiyor”, veya “çünkü o kendi işinin daha zor olduğunu düşünüyor” olabilir. Beyin fırtınası hakkındaki öneriler için ikinci bölüme bakın. Bu bölüm için yaklaşık 5 dakika harcayın. * Şimdi neden kadının sorumlulukların iş kabul edilmesi gerektiğiyle ilgili gerekçeleri beyin fırtınası ile bulun. Örneğin, daha uzun iş günü. Bu bölümde yaklaşık 5 dakika harcayın. * İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin 1 ve 2. Maddelerini veya özetini açıklayın, özellikle cinsiyet eşitliğinden bahsedin. Bu maddelerin tümünü ya da basitleştirilmiş versiyonunu okuyun. (El kitabının dördüncü bölümüne bakın). * Gruba ikişer kişilik gruplara ayrılmalarını söyleyin. Her çift evlerinin içinde ve çevresinde yapılması gerekli tüm işlerin listesini yapmalı. * 5 dakika sonra, her çiftten listelerinden bir tane madde söylemelerini isteyin, bu işlem başka fikir kalmayana kadar sürsün. Tüm fikirleri duvara yazın. * 4-5 kişilik gruplar yapın. Her gruba ev işi hakkında kendi anketlerini hazırlamalarını söyleyin. Anketin amacı kendi çevrelerindeki ev işleri hakkında bilgi toplamak. Anket öyle hazırlanmalı ki görüşme yapılan kişilerden konu hakkında mümkün olduğunca çok bilgi alınabilsin. Aşağıdaki sorular gibi soruları kullanabilirler: o Evinizde yemekleri kim yapar? o Evinizde erkekler ve çocuklar size yardım ederler mi? o Ev işi ne kadar sürer? o Kadınların bunun yanında yapacakları başka işleri var mı? * Her anket muhtemelen farklı olacaktır. Alternatif olarak grup, tek bir anket yapmak için birlikte çalışabilir. * Katılımcıların anketi kullanarak kendi çevrelerinde ev işi hakkında araştırma yapabilmeleri için bir hafta verin. Hem erkeklere hem de kadınlara sormaları gerektiğini hatırlatın. * Araştırma yapıldıktan sonra geri raporlama oturumu yapın. Her grup üyesi araştırma sırasında bulduğu bir tek şey söyleyebilir. * Geri raporlama sırasında veya ondan sonra katılımcıların sonuçları analiz etmesi için aşağıdaki sorulardan yararlanın. Sorular: * Şaşırtıcı bir şey buldunuz mu? * Bulduğunuz şeyler hakkında ne düşünüyorsunuz? * Bulduğunuz şeyler sizin kadınların yaptığı işler hakkındaki fikirlerinizi değiştirdi mi? Neden? * Sadece erkeklerin yapabileceği herhangi bir iş buldunuz mu? * Sadece kadınların yapabileceği herhangi bir iş buldunuz mu? * Delikanlılar kadınların yaptığı tüm işleri yapmaktan hoşlanırlar mı? Neden? * Kadınların bütün bu işleri yapmak zorunda olmaları doğru mu? * Okullarda, iş yerlerimizde, evlerimizde ve daha genel anlamda toplumda birbirimize daha eşit davranmak için ne yapabiliriz? Hangi işler kadınlar veya erkekler tarafından yapılabilir? Hangi işler birlikte yapılabilir? * Son yıllarda ülkenizde kadın ve erkeklerin rolleri değişti mi? Tartışın. * Bu değişimi hangi nedene bağlıyabiliriz? * Gelecekte ne gibi değişiklikler yapılmalı? Bu değişiklikler nasıl gerçekleştirilebilir? * Bu değişiklikleri yapmak için ne gibi rol üstlenirsiniz? Seçimler: * Proje olarak; grubunuzdan yerel gazeteye araştırmalarınızın sonuçlarını anlatan bir yazı yazmalarını isteyin. Grubun bazı üyeleri gazetenin editörü ile toplantı yaparak yazının basılması için gerekli değişlikleri tartışma sorumluluğunu üstlenebilir. Çalışmıyor Doktor “Çok çocuğunuz var mı? “ diye sordu. “16 tane doğdu ama sadece 9’ı hayatta.” diye cevap verdi adam. “Karınız çalışıyor mu?” “Hayır, evde oturuyor.” “Anlıyorum. Gününü nasıl geçiriyor?” “Eh, sabahları saat 4’te kalkar, su ve odun getirir, ateşi yakar ve kahvaltısıyı hazırlar. Sonra nehre gider ve çamaşır yıkar. Daha sonra un ve ihtiyacımız olan diğer şeyleri almak için şehre gider. Sonra öğle yemeğini hazırlar.” “Öğlenleri eve mi geliyorsun?” “Hayır, hayır. Yemeğimi evden 3 kilometre uzaktaki tarlaya getirir.” “Peki, ondan sonra?” “Tavuk ve ineklere bakar. Ve tabii ki, gün boyunca çocuklara bakar. Sonra eve geldiğimde hazır olması için akşam yemeğini hazırlar.” “Akşam yemeğinden sonra yatar mı?” “Hayır, ben yatarım. Saat 9’a kadar yapacak işleri vardır.” “Fakat karınızın çalışmadığını söylüyorsunuz.” “Hayır. Size söyledim. Evde oturur.” Avantaj ve dezavantajlar (Uluslararası Af Örgütü ABD Şubesinin İnsan Hakları Eğitimi Kaynak Kitabı: Kadınların Hakları’ndan uyarlanmıştır) Etkinlik 14-18 yaş grubu ve 18 yaş üstü için uygundur Amaç: Bu etkinlik gençlere toplumda kadın ve erkeklere yönelik davranışlardaki farklara ilişkin kendi davranışlarını ve algılarını gözden geçirmelerine yardım eder. Öğrenme noktaları: * Kadınlara karşı yapılan ayrımcılık bir insan hakkı ihlalidir. İhtiyacınız olan şeyler: * İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu. Kalem ve kağıt Zaman: 1 saat Nasıl yapmalı: * Hemcinslerden oluşan gruplar yapın. İdeali, aynı sayıda kadın ve erkek grubu olmasıdır. Her grubun bir liste yapacağını ve bunların tartışmada kullanılacağını açıklayın. * Tüm erkek gruplarına kadın olmanın avantaj ve dezavantajlarını yazmalarını söyleyin. Kadınlar aynı şeyi erkekler için yapsınlar. Bu iş için 10 dakika verin. * Liste aynı sayıda avantaj ve dezavantajlardan oluşmalı. * Her erkek grubunu bir kadın grubuyla eşleştirin. Her kadın grubu listesini bir erkek grubuna okusun ve erkeklerin tepkilerine cevap versin. * Şimdi her erkek grubu listesini bir kadın grubuna okusun ve kadınların tepkilerine cevap versin * Bu etkinliğin bulgularının, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonuna nasıl uyduğunu tartışın. * Eğer gerekirse, tartışmayı başlatmak için aşağıdaki soruları kullanın. Sorular: * Kadın veya erkek olmanın avantaj ve dezavantajlarını düşünmek kolay mıydı? Neden? * Sizce cinsiyetçi diye tanımlanabilecek şeyler listenizde var mı? * İnsanlar hakkındaki bu tip genellemelerin gerçekçi olduğunu düşünüyor musunuz? Bunlar tanıdığınız insanlar için geçerli mi? * Yararlı bir etkinlik miydi? Neden? Daha önce bilmediğiniz herhangi bir şey öğrendiniz mi? * Toplumsal cinsiyetin klişeleştirilmesiyle ilgili bilgilendiniz mi ve herkesin çalışmasının ne kadar değerli olduğunu anladınız mı? Seçenekler: * Bu etkinlik, cinsiyetin yanı sıra, sınıf veya din gibi diğer farklılıkları da araştırmak için kullanılabilir. Benim haklarım / Senin hakların – hakların çatıştığı bir durum * Bu etkinlikler, gençlerin bir insanın haklarının bittiği diğer insanın haklarının başladığı yerde çatışmaların olabileceğini anlamaları için hayali durumları kullanır. “Şimdi ne?” oyununda katılımcılar hakların çatıştığı durumlara çözümler bulmak için işbirliği yapmalıdır. * Etkinlikler grubunuzun ihtiyaçlarına göre seçilmeli ve uyarlanmalıdır. Mülteci rol-oyunları Amaç: Bu etkinlik, mültecilerin ve sınır muhafızlarının mülteci haklarına ilişkin farklı bakış açılarından görüşlerini belirttikleri bir rol-oyunu kullanır. Öğrenme noktaları: * Belli kesin haklara sahip olan mülteciler, özellikle saldırıya açık bir gruptur. İhtiyacınız olan şeyler: * Göçmen bürosu yetkililerinin iddiaları ve seçenekleri * Mültecilerin iddiaları ve seçenekleri * Mülteciler hakkında bilgi Zaman: 1 saat Nasıl yapmalı: * Grup üyelerinin mülteciler hakkında ne düşündüğünü öğrenmek için işe beyin fırtınası yaparak başlayın. Duvara “mülteci” kelimesini yazın ve katılımcılara kelimenin onlara ilk ne hatırlattığını sorun. * Konuya giriş yapmak için gruba mülteciler hakkındaki bilgileri okuyun. * İkinci bölümdeki rol-oyunları ile ilgili önerileri göz önünde bulundurarak, grubun aşağıdaki rol-oyununu oynamalarına yardım edin. * Aşağıdaki senaryoyu okuyun (eğer isterseniz X ve Y ülkeleri için hayali isimler bulabilirsiniz.): “X ve Y ülkeleri arasındaki sınırda karanlık, soğuk ve ıslak bir geceydi. X ülkesindeki savaştan kaçan bir grup mülteci sınıra varmıştı. Y ülkesine geçmek istiyorlardı. Aç, yorgun ve üşümüşlerdi. Paraları yoktu. Ayrıca, pasaportları dışında da hiçbir resmi evrakları yoktu. Y ülkesinin göçmen bürosu yetkililerinin farklı görüşleri vardı – bazıları mültecilerin geçmesine izin vermek istiyor fakat diğerleri istemiyordu. Mülteciler, çaresiz bir durumda göçmen bürosu yetkililerini ikna etmeye çalışıyorlardı.” * Katılımcıların üçte birinden kendilerini Y ülkesinin göçmen bürosu yetkilileri olduklarını düşünmelerini isteyin. Gruba göçmen memurlarının iddia ve seçeneklerini verin. * Katılımcıların diğer üçte birine kendilerini mülteci olduklarını düşünmelerini isteyin. Gruba mülteci iddia ve seçenekleri verin. * Oyunculara kendi kartlarında yazılı olan ya da konuyla ilgili kendilerinin bulabilecekleri farklı iddiaları kullanabileceklerini söyleyin. Eğer yardımcı olacağını düşünüyorsanız yer boyunca sınırı sembolize eden bir çizgi çizin. Rol-oyunu başladıktan sonra listelenen seçeneklerden biri veya herhangi başka bir çözüm olabilecek sonuçlardan birine ulaşmaları için 10 dakikaları olduğunu söyleyin. * Mülteci ve göçmen bürosu yetkililerinin iddialarını grup halinde mi yoksa bireysel olarak mı savunacaklarına siz ve katılımcılar karar vereceksiniz. * Geriye kalan üçte birlik gruptan ise gözlemci olmalarını isteyin. (yarısı göçmen bürosu yetkililerini, diğer yarısı da mültecileri izleyebilir.) * Savlarını ve seçeneklerini okuyabilmeleri ve taktiklere karar verebilmeleri için mülteci ve göçmen bürosu yetkililerine rol-oyunundan önce 5 dakika süre verin. * Rol-oyununu başlatın. Ne zaman bitireceğinize siz karar verin. * Rol-oyunundan sonra aşağıdaki soruları kullanarak ne ortaya çıktığını tartışın. Bunu yapmak öğrenilmiş olan noktaları belirlemek için önemlidir. Sorular: * Olay nasıl gelişti? Ne oldu? * Mülteci olmak nasıl bir şeydi? * Göçmen bürosu yetkilisi olmak nasıl bir şeydi? * Mültecilerin hakları, Mültecilerin Statüleri ile İlgili 1951 Sözleşmesi ile korunma altına alınmıştır. Bu mülteciler korunma haklarını kullanabildiler mi? Neden? * Bir ülkenin mültecileri geri çevirme hakkı olmalı mıdır? * Bunu siz yapar mıydınız? Kendi ülkelerinde ölümle karşılaşacaklarını bilseydiniz ne yapardınız? Seçenekler: * Eğer yeterli zaman varsa, rol-oyununu tekrar oynayın ama bu sefer roller değişsin ve göçmen bürosu yetkilisi olan katılımcılar mülteci olsun. * Mülteci haklarının korunmasından Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) Ofisi sorumludur. Gruplardaki katılımcılardan X ülkesinden gelen mültecilere yardım etmek için gönderilmiş bir BMMYK resmi görevlisi olduklarını düşünmelerini söyleyin. Aşağıdaki konuları kapsayan resmi bir rapor yazmalarını söyleyin. o göçmen bürosu yetkililerini mültecileri ülkeye sokmaları konusunda ikna etmek için ne gibi savlar öne sürebilirsiniz? o Göçmen bürosu yetkilileri herhangi bir şeyi yanlış yapıyorlar mı? o 4. Bölümdeki İnsan Hakları Dokümanları bölümünde bu konu ile ilgili bir madde var mı? o Y ülkesinin mülteci haklarını korumasını sağlamak için bu raporla ne yapılabilir? * Bir proje olarak; mültecilerin haklarının korunmasıyla ilgili sorunlar hakkında ülkenizde yaşayan mülteciler grubunuz için iyi bir bilgi kaynağı olabilir. * Gazetelerden ülkenizdeki mültecilerle ilgili haberleri toplayarak grupta tartışın. * Etkinlik olarak; öğrenciler gerekli temel ihtiyaç malzemeleri toplayarak bunları ülkenizde bulunan mültecilere götürebilirler. Göçmen bürosu memurlarının iddia ve seçenekleri: Bu iddiaları veya düşünebildiğiniz diğerlerini kullanabilirsiniz. * Ümitsizler, onları geri gönderemeyiz. * Eğer onları geri gönderirsek ve tutuklanır, işkence görür, ya da öldürülürlerse bunun sorumlusu biz oluruz. * Mültecileri kabul etmek için yasal zorunluluğumuz var. * Paraları yok ve devletin desteğine ihtiyaçları var. Ülkemiz bunu kaldıramaz. * Gerçek mülteci olduklarını ispat edebilirler mi? Buraya sadece daha iyi bir yaşam standardı için gelmiş olamazlar mı? * Ülkemizin X ülkesiyle çok iyi askeri ve ticari ilişkileri var. Onları koruyor görünemeyiz. * Belki ihtiyacımız olan becerilere sahiptir. * Ülkemizde yeterli mülteci var. Kendi vatandaşımızla ilgilenmeliyiz. Daha zengin ülkelere gitsinler. * Eğer onları kabul edersek, diğerleri de aynı şeyi isteyecek. * Dilimizi konuşamıyorlar, dinleri farklı ve yemekleri de değişik. Uyum sağlayamazlar. * Siyasi sorunları da beraberlerinde getirecekler. Rol-oyunundan önce aşağıdaki seçenekleri düşünün: * Göçmen bürosu memuru olarak sorumluluğunuz nedir? * Her gelen mülteciyi ülke içine alacak mısınız? * Kararınızı neye dayandıracaksınız? Bu kararlar belli ilkelere mi, uluslararası yasalara mı dayanacak yoksa belli bir öznellik olacak mı? * Bazılarını sınırdan içeri bırakacak mısınız? * Onları yaşa, mesleğe ve varlık durumlarına göre mi ayıracaksınız? * Yoksa başka türlü bir uygulama mı yapacaksınız? Mültecilerin iddia ve seçenekleri: Bu iddiaları veya düşünebildiğiniz diğerlerini kullanabilirsiniz. * Sığınma almak hakkımız * Çocuklarımız aç, bize yardım etmek ahlaki sorumluluğunuz. * Eğer geri dönersek öldürüleceğiz * Hiç paramız yok * Başka bir yere gidemeyiz * Ülkemde doktordum * Güvenli dönüş sağlanana kadar sığınma istiyoruz * Diğer mültecileri ülkenize kabul ettiniz Rol-oyunundan önce aşağıdaki seçenekleri düşünün: * Eğer göçmen memurları isterlerse birbirinizden ayrılır mısınız? * Eve dönmeniz için zorlarlarsa geri döner misiniz? * Mülteci olarak sizi koruyan ve size güvenli bir sığınma sağlayan uluslararası yasalar var mı? Mülteciler hakkında bilgi Her sene on binlerce insan zulüm veya savaş nedeniyle evlerini ve genellikle de ülkelerini terk ediyorlar. Bu insanlar mülteci olurlar. Çoğunlukla hızla hareket etmeleri gerekir, mal varlıklarını arkada bırakırlar, aileler parçalanır. Birçoğu hiç geri dönemez. 1992’de dünyada yaklaşık 19 milyon mülteci vardı. Sayıları her sene artıyor. Çoğu mülteci komşu ülkelerde güvenlik arar. Diğerleri güvenlik içinde olabilmek için çok uzaklara seyahat etmek zorunda kalır. Mülteciler genellikle ülkelerinden çok uzaktaki havaalanları ve limanlara gelirler ve o ülkeye giriş için izin isterler. 1951’de Birleşmiş Milletler Mültecilerin Statüsüne dair Sözleşmeyi kabul etti. Ülkelerin yarıdan fazlası Sözleşmeyi onayladı. Mültecileri koruyacaklarını ve zulüm veya öldürme riskiyle karşılaşmamaları için ülkelerine dönmeye zorlamayacaklarını taahhüt ettiler. Sözleşmenin 33. Maddesinde “Sözleşmeye taraf hiçbir devlet bir mülteciyi ırkı, dini, vatandaşlığı, belli bir sosyal gruba ait olduğu veya siyasi görüşleri nedeniyle yaşamı ve özgürlüğünün tehdit edileceği ülkelerin sınırlarından her ne şekilde olursa olsun sınır dışı veya iade edemez” der. Bu madde, eğer bir devlet mülteciyi kendi ülkesine geri gönderebilecek bir başka ülkeye gönderme durumunda da geçerlidir. Hükümetler ülkelerinde güvenlik arayan mültecilerin iddialarını dinlemelidir. Bu ilke, 1951 sözleşmesine taraf olsunlar ya da olmasınlar tüm ülkeler için geçerlidir. Sözleşmeye göre, mülteci ülkesini terk etmiş ve ırkı, dini, milliyeti veya bir sosyal gruba üyeliği veya siyasi görüşü yüzünden eziyet görmekten korktuğu için ülkesine geri dönemeyen kişidir. 1951 Sözleşmesi aynı zamanda mültecilere ayrımcılık uygulanamayacağını ve sığınma ve güvenlik aradıkları ülkede tüm haklara sahip olmaları gerektiğini söyler. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde mültecileri koruyan birçok madde vardır. Ancak ülkeler, kimin “gerçek” mülteci olduğu konusunda anlaşamamakta. Medya ve politikacılar genellikle ırksal gerilime, ev ve işin sınırlı olduğunu söyleyerek mülteci sayısının sınırlanmasını isterler. Son yıllarda dünyanın en zengin ülkelerinin birçoğu kabul ettikleri mülteci sayısını iki nedenle azalttı. Birincisi, uçak biletleri ucuzladığı için gelişmekte olan ülkelerden daha çok mülteci gelişmiş ülkelere gelmek isteyecektir. İkincisi, dünya ekonomisinin düşmesi, bu yüzden de işgücüne olan ihtiyacın azalması nedeniyle eskiden göçmen işçi olarak gelenler artık mülteci statüsünde başvurmalarına neden olacaktır. Mülteci sayısını sınırlamayı haklı çıkarmak için zengin ülkeler genellikle mültecilerin zulüm kurbanları değil, daha iyi bir yaşam standardı istedikleri için geldiklerini iddia ediyorlar. Onları ‘ekonomik göçmen’ olarak adlandırıyorlar. Mültecilerin haklarını korumak için Birleşmiş Milletler 14 Aralık 1950’deki Genel Kurulda merkezi Cenevre’de olan Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Ofisi’ni kurdu. Hükümetler genellikle mültecilerin korkularının abartıldığını ya da doğru olmadığını iddia ederler. Mültecinin ülkesinde yaşanan insan hakları ihlallerini belgeleyen kuruluşlar, hükümetin sığınma başvurusunda bulunmalarına izin vermelerini sağlayarak mültecileri bu iddiadan korurlar. |
31-05-2007, 18:28 | #5 |
|
Eylem! – İnsan Hakları Aktivizmi için Pratik bir Rehber
* Bu etkinlikler gençlerin, nerede yaşarlarsa yaşasınlar, insan haklarını savunabilecekleri ve onun için savaşabilecekleri bir şey olarak görmelerine yardım eder. Devam eden sayfalardaki etkinliklerin bir çoğunun ‘seçenekler’ kısmında birçok eylem önerisi vardır. * Bu bölüm sizin eğitimini verdiğiniz konuyla ilgili kampanyalar yürüterek nasıl eylem organize edeceğinizle ilgili pratik öneriler sunar. Mektup yazmak, imza toplamak ve lobi yapmak gibi değişik kampanya tekniklerini açıklar. Eylemin Gücü Etkinlik 14-18 yaş grubu ve 18 yaş üstü için uygundur Amaç: Tanınmış bir insan hakları savunucusu hakkındaki bu durum çalışması, haklarını elde etmek için başarılı bir şekilde çalışan kişiyi örnek vererek eylemin gücünü göstermeyi amaçlamaktadır. Öğrenme noktaları: * Bireyler ve özellikle de gruplar, insan hakları ihlallerine karşı çıkabilirler ve başarabilirler. İhtiyacınız olan şeyler: * Bir sonraki sayfadan Mahatma Gandi’nin hikayesi. Zaman: Yaklaşık yarım saat Nasıl yapmalı: * Gandi’nin hikayesini okuyun ya da grup üyelerine okumalarını söyleyin. * Tartışmayı başlatmak için aşağıdaki soruları kullanın. (2. Bölümdeki tartışma için öneriler bu çalışmada size yardımcı olabilir.) Sorular: * Gandi’yi harekete geçmeye iten neden sizce nedir? * Hindistan halkı protestolarında şiddete başvurmadı. Sizce bunun nedeni nedir? * Eğer protestolarında şiddet kullansalardı, örneğin İngiliz askerlerini öldürselerdi, İngilizler ne yaparlardı? Çok sayıda Hintli de ölür müydü? * Gandi “Doğru ile Güç arasındaki savaşta dünyanın sempatisini” istedi. Eğer Hintliler İngilizlere saldırmış olsalardı dünyada bu kadar çok insan Hintlilerin yanında olur muydu? Neden? * Bu durumda barışçıl protesto doğru seçim miydi? Farklı durumlarda da barışçıl protesto doğru mu? Örneğin, sizin ülkenizdeki olaylarda? * Dünyada veya sizin ülkenizde yapılan barışçıl eylemlerden örnek veriniz. Bu tür eylemler başarılı oldu mu? Neden? * Barışçıl sosyal protestoların avantajları nelerdir? Seçenekler: * Gruba kendi ülkenizden, haklarını elde etmek için eylem yapan kişi veya gruplardan örnekler verin. Proje olarak grup, bu kişi veya grubu araştırabilir ve bulguları hikaye yazarak, tiyatro gösterisiyle veya posterler yaparak gösterebilir. * Grup olarak çevrenizde yaşanan acil bir sorunla ilgili nasıl bir çalışma yapabileceğinize dair bir beyin fırtınası yapın. Bunu nasıl hayata geçirebileceğinizi de düşünün. Mahatma Gandhi’nin Hikayesi Mahatma (Büyük Ruh) şiddet kullanmamaya yeni bir anlam kazandırdı. Şiddet yoluyla elde edilen şeyin hiçbir kıymeti olmadığını söylemiştir. 1869’da Hindistan Gujarat’ta doğan Mohandas Karamchand Gandhi Güney Afrika’da avukatlık yapmadan önce İngiltere’de hukuk okudu. Irk ayrımcılığını ilk kez burada gördü. Derisi beyaz olmayanların avukat olması, trende birinci mevkide seyahat etmesi gibi bazı şeyleri yapmaktan alıkoyan yasalar vardı. Gandhi, Güney Afrika’da birçok siyah insanın çok yoksul olduğunu ve beyazlar tarafından kötü muamele gördüklerini fark etti. Protestolar organize etti ve haksızlığa karşı savaştığı için hapishaneye girdi. Gandhi bir protestocu olduğu ilk andan itibaren derin dini inanışları tarafından yönlendirildi. Şiddetin her zaman yanlış olduğuna inandı. Gandhi 1915’te Hindistan’a döndü. Hint halkı da çok yoksuldu. İngilizler Hintlileri çok sert bir biçimde yönetiyordu, ödeyemeyecekleri vergileri alıyorlardı, Hintlilerin ülkelerini yönetmelerine izin vermiyorlardı, sanayinin gelişmesine olanak vermiyorlardı ve insanları kontrol altında tutmak için güç kullanıyorlardı. 1930’da Gandhi tuz vergisini protesto etmeye başladı; İngilizler bunu pek önemsemedi. O zamanlar tuz okyanustan toplanıyor, işleniyor ve ondan para kazanan İngiliz hükümeti tarafından satılıyordu. Gandhi tuzun Hindistan’a ait olduğunu ve bu yasaya karşı geleceğini söyledi. Önce İngiliz Devletini temsil eden genel valiyle bu konuyla ilgili görüşmek istedi. Genel vali bunu önemsemeyerek reddetti. Ondan sonra 12 mart 1930’da, 60 yaşındayken, taraftarlarıyla birlikte tuz yapmak için evinden 322 kilometre uzaktaki okyanusa yürümeye başladı. 24 gün boyunca Hintliler ve ve tüm dünya bu yürüyüşü izledi. Çok büyük ilgi vardı. 6 Nisan’da kendini izleyen binlerce kişinin gözleri önünde Gandhi denize yürüdü ve bir avuç dolusu tuz aldı. Bu meydan okuma ulusa işaretti. Hindistan’ın tüm sahillerinde herkes yasadışı olarak tuz yapmaya başladı. “Haklının Güce karşı savaşında dünyanın anlayışlı olmasını istiyorum” diye yazdı. Bir ay sonra Gandhi tutuklandı ve on binlerce kişi hapishaneye atıldı. Gandhi ve Hintliler yıllarca protestolarına devam ettiler, ta ki İngilizler ülkeyi terk edene kadar. Yürümeye, işbirliği yapmamaya ve kendilerini hapsetmelerine itiraz etmeyerek İngiliz kaynaklarını sonuna dek zorlamaya devam ettiler. Sonunda Hindistan başardı: 1947’de İngiltere yönetimden vazgeçti ve Hindistan bağımsızlığını kazandı. Eylem Rol-oyunları Etkinlik 14-18 yaş grubu için uygundur Amaç: Bu rol-oyunu gençleri gerçek koşullarda haklarını kullanmaları için cesaretlendirmeyi amaçlar. Öğrenme noktaları: * Günlük hayatın her alanında insan hakları ihlalleri olmaktadır ve herkes buna karşı çıkabilir. İhtiyacınız olan şeyler: * İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi basitleştirilmiş versiyonu (her 4 veya 5 öğrenciye bir tane yeterli – elle çoğaltılmış olabilir) * Bölüm 2’de rol-oyunu hakkındaki öneriler * Bir sonraki sayfadan rol-oyunları Zaman: 1 saat 30 dakika Nasıl yapmalı: * 3 veya 4 kişilik küçük gruplara ayrılın. Gruba 1. rol-oyununu okuyun. Bu durumla ilgili olan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi maddelerini saptamalarını isteyin. Aşağıda olabilecek cevapları göreceksiniz fakat bu liste ayrıntılı değildir. Bunun için 5 veya 10 dakika verin. * Aynı yöntemi 2 ve 3. Rol-oyunları için tekrarlayın * Rol-oyunu 1’de en ilgili maddeler o madde 2, o 6 ve o 7 ve o madde 13 * Rol-oyunu 2’de en ilgili maddeler o madde 20, o madde 23 * Rol-oyunu 3’de en ilgili maddeler o madde 19 ve o 20, o madde 24 * Şimdi yeniden 3 gruba ayrılın ve her gruba bir rol-oyununu verin. Her gruba kendi hazırladıkları sonlarla kendi rol-oyununu yapmalarını söyleyin. Her rolü kimin oynayacağına ve sonunda ne olacağına kendileri karar verecekler. * Her küçük gruba sırayla tüm gruba kendi rol-oyunlarını oynamalarını söyleyin. Her rol-oyunundan sonra oyunculara ne hissettiklerini sorun ve sonra da katılımcılara başka türlü nasıl bir son olabileceğini sorun. Oyundaki kişilerin haklarının ihlal edilmesini önleyebilecek neler yapabileceklerini düşünmelerini isteyin. Seçenek: * Eğer grup küçükse veya zaman yeterli değilse birkaç kişi tek bir rol-oyununu bütün grup için yapabilir. Rol-oyunları: * Bir: İda, komşu ülkeden birisiyle evlenmiş olan kızını ziyaret etmek için sınırı geçerek diğer ülkeye gitmek ister. Gümrük memurları onu içeriye bırakmaz. Ülkelerindeki otel ücretini ödeyemeyecek kadar yoksul olduğunu söylerler. * İki: İvan araba yıkama şirketinde çalışan bir temizlikçi. Kışın elleri buzlardan dolayı acıyor. Patronu eldivenler pahalı olduğu için alamayacağını söyler. İvan da parası yetmeyeceği için eldivenleri kendi alamaz. Sendikadan kendisine yardım etmesini isteri. Patronu bunu öğrenince İvan’ı işten çıkarır. * Üç: Şehirdeki son park da araba parkı olmak üzeredir. Mahalleden 10 kişi parkta hoş vakit geçirecekleri ve çocukların oynayacağı bir yere ihtiyaçları olduğunu söyleyerek parkta barışçıl bir gösteri düzenlerler. Polis gelerek gösteri yapmalarına izin verilmeyeceğini ve evlerine gitmeleri gerektiğini söyler. Göstericiler yere otururlar ve yerlerinden kıpırdamazlar. Polis onları güç kullanarak dağıtır, bu sırada göstericilerden bazıları yaralanır. Kampanya ve Eğitim Nedir ve nasıl yapılmalı? * Kampanya yürütmek, belirlenen hedefe ulaşmak için özel bir eylem planı hazırlamaya odaklanmaktır. Stratejik kampanya teknikleri mektup yazma, lobi yapma, gösteri yapma ve kamuoyunu bilgilendirmeyi kapsayabilir. İnsan hakları eğitiminin eylem unsuru çok önemlidir. Kampanya yürütmek, grup üyelerinin insan hakları için harekete geçmelerini sağlar. Nasıl yapmalı: * Gülü ve zayıf olduğunuz yönleri ve işinizin kalitesini artıracak veya düşürecek dış koşulların ne olduğuna karar vererek başlayın. Medyanın ya da özel ilgi gruplarının desteğinden yararlanmak isteyebilirsiniz. Eğer varsa, bu unsurlarla nasıl baş edeceğinizi düşünün. * Hangi sorun veya meseleyle ilgileneceğinize karar verin. Aşağıdaki soruları dikkate alın: o Hedef ülkedeki insan haklarının durumu nedir? Hapsedilmiş kişilere işkence ve kötü muamele veya kayıplar yaygın mı? o Asıl amacınız nedir? Ne elde etmek istiyorsunuz? o İlgilendiğiniz insan hakları sorununun sorumlusu kim? o İlgilendiğiniz insan hakları sorunundan kim dolaylı olarak sorumlu tutulabilir? Politikacılar mı, polis ya da hapishane görevlileri mi? o Sorumlu olan bu kişileri kim etkileyebilir? Doktorlar, politikacılar, dini kurumlar, gazeteciler, vs. Kampanyanıza destek verilmesi için daha fazla hangi bilgilere ihtiyacınız var? Çalışmanızın desteklenmesi için üzerinde çalıştığınız konu ve bununla ilgili diğer insan hakları meseleleriyle ilgili ilgiyi arttırabilmek için neler yapabilirsiniz? * Lobi yapma, imza toplama, eğitici kampanyalar gibi belli bir kampanya tarzını seçin. * Eylem planı yapın! Ne yapmanız gerektiğine, kimin yapacağına, ne kadar paraya ihtiyacınız olduğunu belirleyin. * Planınızı hayata geçirin! Başarınızı garantilemek için periyodik olarak durum değerlendirmesi yapın ve gerekirse planlarınızda değişikliğe gidin. Hatırla! İnsanlara, kampanya yürüttükleri insan hakları konusunda her zaman bilgi verin. Mektup yazma Nedir ve neden yapılmalı? * Mektup yazma, kişileri insan hakları ihlallerini sona erdirmeleri için etkilemek amacıyla birçok mektup yazma ve gönderme işlemidir. Mektup yazma kampanyalarının avantajları şunlardır: o Organize etmesi kolaydır. o Hükümetleri etkilemek için düşük maliyetli bir yoldur. o Bürokratik sistemlerin işleyiş yollarından yararlanır Nasıl yapmalı? * Hedef kitlenizi belirleyin, örneğin hükümet görevlileri, askeri komutanlar, gazete editörleri, elçilikler, insan hakları örgütleri ve hükümet dışı organizasyonlar ve hatta üzerinde çalışma yapılan mahkumların aileleri * Grup olarak kampanyanın amacını ve mektupta hangi bilgilerin yer alacağını belirleyin. İnsanlara, sorunun ne olduğunu anlamaları için hangi bilgileri vermeniz gerekiyor? Bunu nasıl sunmalısınız? * Kişisel mektuplar yazmayı seçebileceğiniz gibi herkesin üzerinde ufak değişiklikler yapabileceği standart mektuplar yazmayı da seçebilirsiniz. Standart mektupların dezavantajı, ilk mektubun etkisi önemli olsa da, kişisel dille yazılmış az sayıda mektupla sağlayacağınız etkiye ulaşabilmek için çok daha fazla standart mektup göndermek gerekebilir. * Kalabalık bir yerde masa açarak, buraya hazır mektuplar, kartpostallar ve pullu zarflar koyarak diğer insanların desteğini alabilirsiniz. Kampanyanıza katılanlara zarf üstüne adreslerini yazmalarını hatırlatın. Posta masrafları için bağış da isteyebilirsiniz. Dilekçe Nedir ve neden yapmalı? * Dilekçe bir grup tarafından yazılan kısa ve basit bir açıklamadır. Halk, hükümet görevlileri veya bir bakana iletilecek olan dilekçeyi imzalamaları yönünde teşvik edilir. Dilekçe, halkın belli bir konuyla ilgili desteklerini göstermelerinin basit ve hızlı bir yoludur. Ne kadar çok isim toplarsanız, dilekçenin yaratacağı etki o kadar büyük olur. Nasıl yapılır? * Amacınızı ve kime göndereceğinizi belirleyin. * Amacınızı açıklayan KISA ve BASİT BİR açıklama hazırlayın. Hazırladığınız yazı uzun olursa, yoldan geçen birisinin onu okuma ve imzalama ihtimali düşer. Dilekçenin her sayfasında aşağıdakiler olmalıdır. o Kurumunuzun irtibat bilgileri o Açıklama o İsim, adres ve imzalar için boşluk o Ek açıklamalar için bir sütun * Dilekçenizi çok kişinin imzalaması için nerede masa açacağınıza karar verin. * Dilekçeyi nasıl ileteceğinize karar verin, örneğin ya hükümet görevlisiyle özel bir görüşme ile veya posta yoluyla * İmza kampanyanızı yaparken ve dilekçenizi ileteceğiniz zaman medyayı davet edin. Böylece dilekçenin etkisi artacaktır. Ayrıca, bu yöntemle kamuoyunun ilgisini insan haklarına da çekmiş olursunuz. * Dilekçenizin şekli değişik olabilir, örneğin, uzun bir rulo, hatta bir pankart bile olabilir. yaratıcı olun! Seçenekler * Dilekçenizi bir bakanın ilgisini konuya çekmek için kullanabilirsiniz. * Halka açık bir toplantı düzenleyebilir ve konuyu bilen birisini konuşmacı olarak davet edebilirsiniz. Bu kamuoyunun konudan haberdar olmasını ve kampanyanıza desteğin artmasını sağlar. Lobi yapma Nasıl yapmalı? * Meclisin önünde barışçıl bir protesto gösterisi düzenleyebilirsiniz. * Başarılı lobicilik iyi odaklanmanın, grubun veya kuruluşun güvenilirliğinin, iyi tanımlanmış hedeflerin, güvenilir bilgilerin, hedef gruplara erişim, profesyonellik ve hepsinden de daha önemli zamanlamayla gerçekleşir. Başarılı lobicilik zaman alır, onun için ilk girişimlerinizden sonuç alamazsanız ümidiniz kırılmasın – sabırlı ve ısrarlı olun ve başarı sizin olacaktır. BÖLÜM DÖRT: İNSAN HAKLARI BELGELERİ İÇİNDEKİLER: İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi basitleştirilmiş versiyonu Çocuk Hakları Sözleşmesi Basitleştirilmiş versiyonu Çocuk Hakları Sözleşmesi Hak Özetleri Belgelerin özetlerini kağıtlara yazarak sınıfın duvarlarına astık –her etkinliğin temelinde gerçekten de onlar var. Hırvatistan okul ziyaretçisi İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi İnsanlık ailesinin tüm üyelerinin niteliğindeki onurun ve eşit ve ayrılmaz haklarını tanımanın dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğunu, İnsan haklarını göz ardı ederek hor görmenin insanlık vicdanını yaralayan barbarca eylemlerle sonuçlandığını ve insanlığın söz ve inanç özgürlüğü ile korku ve yokluktan arınma özgürlüğünden yararlanacağı bir dünyanın herkesin en yüksek beklentisi olduğunun ilan edilmiş bulunduğunu, İnsanın zorbalık ve baskıya karşı son bir yol olarak ayaklanmaya başvurmak zorunda bırakılmaması için, insan haklarının hukuk düzeni ile korunması gerektiğini, Uluslar arasında dostça ilişkiler geliştirmeyi özendirmenin temel olduğunu, Birleşmiş Milletler halklarının Birleşmiş Milletler Andlaşması´nda temel insan haklarına, insan kişiliğinin onur ve değerine, erkeklerle kadınların hak eşitliğine olan inancını yeniden belirttiğini ve daha geniş bir özgürlük içinde toplumsal gelişme ve daha iyi bir yaşam düzeyi sağlamaya karar vermiş olduğunu, Üye devletlerin Birleşmiş Milletler’le işbirliği içinde, insan haklarının, temel özgürlüklerin evrensel olarak saygı görüp gözetilmesini sağlamayı yükümlendiklerini, Bu hak ve özgürlükler konusunda ortak bir anlayış oluşturmanın, bu yükümlülüğün tam olarak gerçekleşmesi için büyük önem taşıdığını göz önüne alarak, Genel Kurul, Toplumun her bireyi ve her organının bu bildirgeyi sürekli göz önünde bulundurarak eğitim ve öğretim yoluyla bu hak ve özgürlüklere saygıyı geliştirmeye ve ulusal ve uluslararası geliştirici önlemlerle gerek üye devlet halkları gerekse bu devletlerin yargı yetkisi içindeki ülkelerin halkları arasında bu hak ve özgürlüklerin evrensel ve etkin biçimde tanınıp gözetilmesini sağlamaya çaba göstermeleri amacıyla tüm halklar ve uluslar için bir ortak başarı ölçüsü olarak bu İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi´ ni ilan eder. Madde 1 Her insan özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğar. Akıl ve vicdanla donatılmış olup birbirine karşı kardeşlik anlayışıyla davranır. Madde 2 Herkes; ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal ya da başka bir görüş, ulusal ya da toplumsal köken, mülkiyet, doğuş ya da benzeri başka bir statü gibi herhangi bir ayrım gözetilmeksizin bu bildirgede öne sürülen tüm hak ve özgürlüklere sahiptir. Ayrıca ister bağımsız olsun ister vesayet altında ya da kendi kendini yönetmeyen bir ülke olsun, ister başka bir egemenlik sınırlaması altında bulunsun, bir kimsenin uyruğunda bulunduğu ülke ya da alanın siyasal , hukuksal ya da uluslararası statüsüne dayanılarak hiçbir ayrım gözetilemez. Madde 3 Herkesin yaşama ve kişi özgürlüğü ve güvenliğine hakkı vardır. Madde 4 Kimse, kölelik ya da kulluk altında tutulamaz; kölelik ve köle ticareti her türüyle yasaktır. Madde 5 Hiç kimseye işkence ya da zalimce, insanlık dışı ya da aşağılayıcı davranış ya da ceza uygulanamaz. Madde 6 Herkesin nerede olursa olsun yasa önünde kişi olarak tanınma hakkı vardır. Madde 7 Herkes yasa önünde eşittir ve herkesin ayrım gözetilmeksizin yasa tarafından eşit korunmaya hakkı vardır. Herkes, bu bildirgeye aykırı herhangi bir ayrımcılığa ve ayrımcılık kışkırtıcılığına karşı eşit korunma hakkına sahiptir. Madde 8 Herkesin anayasa ya da yasa ile tanınmış temel haklarını çiğneyen eylemlere karşı yetkili ulusal mahkemeler eliyle etkin bir yargı yoluna başvurma hakkı vardır. Madde 9 Hiçkimse, keyfi olarak yakalanamaz, tutuklanamaz ve sürgün edilemez. Madde 10 Herkesin, hak ve yükümlülükleri belirlenirken ve kendisine herhangi bir suç yüklenirken tam bir eşitlikle bağımsız ve yansız bir mahkeme tarafından hakça ve açık yargılanmaya hakkı vardır. Madde 11 1. Kendisine suç yüklenen herkesin savunması için gerekli olan tüm güvencelerin tanındığı açık bir yargılanma yoluyla yasaya göre suçluluğu kanıtlanana değin suçsuz sayılma hakkı vardır. 2. Hiç kimse işlendiği sırada ulusal ya da uluslararası hukuka göre bir suç oluşturmayan herhangi bir eylem ya da kusurdan dolayı suçlu sayılamaz. Kimseye suçun işlendiği sırada uygulanabilecek olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez. Madde 12 Kimsenin özel yaşamı, ailesi, konutu ya da haberleşmesine keyfi olarak karışılamaz, şeref ve adına saldırılamaz. Herkesin, bu gibi karışma ve saldırılara karşı yasa tarafından korunma hakkı vardır. Madde 13 1. Herkesin bir devletin sınırları içinde yer değiştirme ve oturma özgürlüğüne hakkı vardır. 2. Herkes, kendi ülkesi de dahil, herhangi bir ülkeden ayrılma ve ülkesine dönme hakkına sahiptir. Madde 14 1. Herkesin, zulüm altında başka ülkelere sığınma ve sığınma olanaklarından yararlanma hakkı vardır. 2. Gerçekten siyasal nitelik taşımayan suçlardan ya da Birleşmiş Milletlerin amaç ve ilkelerine aykırı eylemlerden doğan kovuşturma durumunda bu haktan yararlanılamaz. Madde 15 1. Herkesin bir uyrukluğa hakkı vardır. 2. Kimse keyfi olarak uyrukluktan yoksun bırakılamaz. Kimsenin uyrukluğunu değiştirme hakkı yadsınamaz. Madde 16 1. Yetişkin erkeklerle kadınların, ırk, uyrukluk ya da din bakımından herhangi bir sınırlama yapılmaksızın evlenme ve aile kurmaya hakkı vardır. Evlenirken evlilik sırasında ve evliliğin bozulmasına ilişkin hakları eşittir. 2. Evlilik, ancak istekli eşlerin özgür ve tam oluruyla yapılır. 3. Aile, toplumun doğal ve temel birimidir ve toplum ve devlet tarafından korunur. Madde 17 1. Herkesin, tek başına ya da başkaları ile birlikte, mülkiyet hakkı vardır. 2. Kimse keyfi olarak mülkiyetinden yoksun bırakılamaz. Madde 18 Herkesin düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, din ya da inancını değiştirme özgürlüğünü ve din ya da inancını, tek başına ya da topluca ve açık ya da özel olarak öğretme, uygulama, ibadet ve gözetim yoluyla açıklama özgürlüğünü içerir. Madde 19 Herkesin görüş ve anlatım özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, karışmasız görüş edinme ve hangi yoldan ve hangi ülkede olursa olsun bilgi ve düşünceleri arama, alma ve yayma özgürlüğünü içerir. Madde 20 1.Herkes, barışçı toplanma, dernek kurma hakkına sahiptir. 2.Hiç kimse, bir derneğe girmeye zorlanamaz. Madde 21 1.Herkes, doğrudan ya da özgürce seçilmiş temsilciler aracılığıyla ülkesinin yönetimine katılma hakkına sahiptir. 2.Herkesin, ülkesindeki kamu hizmetlerine eşit girme hakkı vardır. 3.Halkın istemi, yönetim otoritesinin temelidir. Bu istem, genel ve eşit, gizli ve özgür oya dayalı dönemsel ve gerçek seçimlerle belirtilir. Madde 22 Herkesin bir toplum üyesi olarak, toplumsal güvenliğe hakkı vardır. Ulusal çabalarla ve uluslararası işbirliği yoluyla ve her devletin örgüt ve kaynaklarına göre herkes onur ve kişiliğinin özgür gelişmesinin ayrılmaz bir ögesi olarak ekonomik, toplumsal ve kültürel haklarının gerçekleşmesi hakkına sahiptir. Madde 23 1. Herkesin çalışma, işini özgürce seçme, adil ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır. 2. Herkesin herhangi bir ayrım gözetilmeksizin eşit iş için eşit ücrete hakkı vardır. 3. Herkesin kendisi ve ailesi için insan onuruna yaraşır ve gereğinde başka toplumsal korunma yollarıyla desteklenmiş bir yaşam sağlayacak adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır. 4. Herkesin çıkarını korumak için sendika kurma ya da sendikaya üye olma hakkı vardır. Madde 24 Herkesin, iş saatlerinin makul ölçüde sınırlandırılması ve ücretli dönemsel tatiller dahil, dinlenme ve boş zamana hakkı vardır. Madde 25 1. Herkesin, kendisi ve ailesinin sağlık ve gönenci için beslenme, giyim, konut ve tıbbi bakım hakkı vardır. Herkes; işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, yaşlılık ve kendi denetiminin dışındaki koşullardan doğan geçim sıkıntısı durumunda güvenlik hakkına sahiptir. 2. Analar ve çocukların özel bakım ve yardım hakları vardır. Tüm çocuklar, evlilik içi ya da evlilik dışı doğmuş olmalarına bakılmaksızın aynı toplumsal korumadan yararlanır. Madde 26 1. Herkes, eğitim hakkına sahiptir. Eğitim, en azından ilk ve temel eğitim aşamasında parasızdır. İlköğretim zorunludur. Teknik ve mesleksel eğitim herkese açıktır. Yüksek öğrenim yeteneğe göre herkese eşit olarak sağlanır. 2. Eğitim, insan kişiliğini tam geliştirmeye ve insan haklarına ve temel özgürlüklere saygıyı güçlendirmeye yönelik olmalıdır. Eğitim, tüm uluslar, ırklar ve dinsel gruplar arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu özendirmeli ve Birleşmiş Milletlerin barışı koruma yolundaki etkinliklerini daha da geliştirmelidir. 3. Ana- Babalar, çocuklarına verilecek eğitimi seçmede öncelikli hak sahibidir. Madde 27 1. Herkes, topluluğun kültürel yaşamına özgürce katılma, sanattan yararlanma ve bilimsel gelişmeye katılarak yararlarını paylaşma hakkına sahiptir. 2. Herkesin yaratıcısı olduğu bilim, yazım ve sanat ürünlerinden doğan manevi ve maddi çıkarlarının korunmasına hakkı vardır. Madde 28 Herkesin bu Bildirge´ de ileri sürülen hak ve özgürlüklerin tam olarak gerçekleşeceği bir toplumsal ve uluslararası düzene hakkı vardır. Madde 29 1. Herkesin, kişiliğinin özgürce ve tam gelişmesine olanak veren topluluğa karşı ödevleri vardır. 2. Herkes, hak ve özgürlüklerini kullanırken, ancak başkalarının hak ve özgürlüklerinin tanınması ve bunlara saygı gösterilmesinin sağlanması ve demokratik bir toplumda genel ahlak ve kamu düzeni ile genel gönenç gereklerinin karşılanması amacıyla yasa ile belirlenmiş sınırlamalara bağlı olabilir. 3. Bu hak ve özgürlükler, hiçbir koşulda Birleşmiş Milletler’in amaç ve ilkelerine aykırı olarak kullanılamaz. Madde 30 Bu bildirgenin hiçbir hükmü, herhangi bir devlet, grup ya da kişiye burada ileri sürülen hak ve özgürlüklerden herhangi birinin yok edilmesini amaçlayan herhangi bir etkinlikte ve eylemde bulunma hakkını verir biçimde yorumlanamaz. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Basitleştirilmiş Versiyonu Önsözün Özeti Genel kurul insanlık ailesinin tüm üyelerinde bulunan onuru ve onların eşit ve ayrılmaz haklarını tanımanın dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğunu, insan haklarının hukuk düzeyinde korunması gerektiğini, uluslar arasında dostça ilişkiler geliştirmeyi özendirmenin temel bir zorunluluk olduğunu, Birleşmiş Milletler haklarının temel insan haklarına, insan kişiliğinin onur ve değerine, erkeklerle kadınların eşitliğine olan inançlarını bir kere daha belirttiklerini ve sosyal gelişmeyi sağlamaya, daha iyi yaşam düzeyi oluşturmaya karar vermiş olduğunu ve ortak bir anlayış oluşturmanın önemini göz önüne alır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Özeti 1. Bütün insanlar özgürdür ve hepimize eşit davranılmalıdır. 2. Herkes ırk, renk, cinsiyet, dil, din, gibi ayrımlar gözetmeksizin eşittir 3. Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin hakkıdır. 4. Ne bir kimsenin seni kölelik veya kulluk altında bulundurma hakkı, ne de senin bir başkasını kölelik veya kulluk altında bulundurma hakkın vardır 5. Hiç kimsenin sana işkence yapma ve incitme hakkı yoktur. 6. Herkesin hukuk önünde eşit muamele görme hakkı vardır. 7. Herkes yasa önünde eşittir ve ayrım gözetilmeksizin herkese eşit uygulanmalıdır. 8. Herkesin, hakları çiğnendiği zaman yasal yardım istemeye hakkı vardır. 9. Hiç kimsenin seni haksız yere hapsetmeye ve ülkenden sürgün etmeye hakkı yoktur. 10. Herkesin adil bir mahkemede halka açık biçimde yargılanma hakkı vardır. 11. Suçu ispatlanmadıkça herkes suçsuzdur. 12. Birisi tarafından zarar verirse, herkesin yardım isteme hakkı vardır fakat iyi bir nedeni olmadan kimse evinize giremez, mektuplarını açamaz veya sizi veya ailenizi rahatsız edemez. 13. Herkesin istediği gibi seyahat etme hakkı vardır. 14. Herkesin zulüm altındaysa ve zulüm tehlikesi altındaysa başka ülkelere sığınma ve korunma isteme hakkı vardır 15. Herkesin bir yurttaşlığa hakkı vardır. Eğer isterseniz, hiç kimse sizin başka bir ülke vatandaşı olmanızı engelleyemez. 16. Herkesin evlenme ve aile sahibi olma hakkı vardır. 17. Herkesin mal ve mülk edinme hakkı vardır. 18. Herkesin kendi dinini uygulama ve ibadet etme ve isterse dinini değiştirme hakkı vardır 19. Herkesin düşündüğünü söyleme, bilgi alıp vermeye hakkı vardır 20. Herkesin barışçıl bir biçimde, şiddet kullanmadan gösterilere katılma ve derneğe üye olma hakkı vardır 21. Herkesin ülke yönetimine katılma ve ülke yönetimini seçme hakkı vardır. 22. Herkesin sosyal güvenliğe ve becerilerini geliştirmek için olanaklara hakkı vardır. 23. Herkesin adil ücretlerle güvenli ortamlarda çalışma ve bir sendikaya üye olma hakları vardır 24. Herkesin dinlenme ve tatil yapma hakkı vardır. 25. Herkesin yeterli yaşam standardı ve hasta oldukları zaman tıbbi yardım alma hakkı vardır. 26. Herkesin okula gitme hakkı vardır. 27. Herkesin toplumun kültürel yaşamına katılma hakkı vardır. 28. Herkes bu Bildirgede öngörülen hak ve özgürlüklerin gerçekleşeceği bir toplumsal düzene saygı göstermelidir. 29. Herkes başkalarının, toplumun, kamunun haklarına saygı göstermelidir 30. Kimsenin bu bildirgede bildirilen haklardan herhangi birisini geri alma hakkı yoktur. |
31-05-2007, 18:29 | #6 |
|
Çocuk Hakları Sözleşmesi Basitleştirilmiş Versiyonu
Sözleşmenin amacı, çocukların her gün tüm ülkelerde karşılaştıkları her türlü taciz ve ihmale karşı korumak için standartlar belirlemektir. Devletlerin kendine özgü kültürel ve siyasi ve maddi farklılıklarını göz önüne alır. En önemli unsur, çocuğun çıkarıdır. Sözleşmede belirlenen haklar genelde üç kategoride gruplanabilir. Temin: Bazı şeylere ve hizmetlere erişim, sahip olma ve temin etme hakkı (örneğin; ad, uyruk, sağlık bakımı, eğitim, dinlenme ve oyun ve özürlü ve öksüzlere bakım) Koruma: Zararlı davranışlardan ve eylemlerden korunma hakkı ( örneğin; aileden ayrılma, savaşa katılma, ticari veya cinsel sömürü ve fiziksel veya zihinsel suiistimal) Katılım: Kendi yaşamını etkileyen kararlarda çocuğun sözlerinin dinlenilmesi hakkı. Becerileri geliştikçe, çocuk yetişkin hayata hazırlanmak gibi, toplumsal faaliyetlerinde artan olanaklara kavuşmalıdır. (örneğin; konuşma ve fikrini söyleme, kültür, din ve dil özgürlüğü) Önsöz Sözleşmedeki 54 maddenin nasıl yorumlanması gerektiğini dile getirir. Çocuğun uyumlu gelişimi için ailenin önemi, doğum sonrasında olduğu kadar, doğum öncesinde de uygun yasal korumayı da içeren özel güvence ve koruma gereksiniminin önemi, çocuğun gelişimi için herkesin kültürel ve geleneksel değerlerinin önemi gibi, sözleşmeden önce gelen ve doğrudan çocuklarla ilgili maddeleri bulunan başlıca BM metinlerini belirtir. Madde 1 Çocuk tanımı Bu Sözleşme uyarınca çocuğa uygulanabilecek olan yasaya göre daha erken yaşta reşit olma durumu hariç, onsekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır. Madde 2 Ayrımcılık yapmama Tüm haklar her çocuğa hiçbir ayrım gözetmeksizin tanımalıdır. Devlet çocukları ayrım gözetmeksizin korumakla yükümlüdür. Devlet çocukları her türlü ayrıma karşı korumakla yükümlüdür. Madde 3 Çocuğun yararı Çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde, çocuğun çıkarı temel alınmalıdır. Madde 4 Hakların Yürütülmesi Devletler, bu Sözleşmede tanınan hakların uygulanmasını sağlamak zorundadırlar. Madde 5 Ebeveyn, aile, topluluk hak ve sorumlulukları Devletler çocuğun yetiştirilmesi konusunda ana-baba ve aileye saygı göstermek zorundadır. Madde 6 Yaşam, hayatta kalma ve gelişim Çocuğun yaşam hakkı ve devletin çocuğun hayatta kalması ve gelişmesini sağlama yükümlülüğü. Madde 7 Ad ve tabiiyet Doğumdan itibaren bir isim hakkına, uyrukluk hakkına ve ana-babasını bilme ve onlar tarafından bakılma hakkına sahip olacaktır. Madde 8 Kimliğin korunması Çocuğun kimliğinden yasaya aykırı olarak yoksun bırakılması halinde, devlet çocuğun kimliğine yeniden kavuşturulması amacıyla gerekli yardımda bulunur. Madde 9 Aileden ayrılmama Ana-babasından veya bunlardan birinden ayrı olan çocuğun ana babanın ikisiyle de düzenli bir biçimde kişisel ilişki kurma hakkı vardır. Böyle bir ayrılık tutukluluk, hapis veya ölüm nedeniyle olursa Devlet ana-babaya, çocuğa söz konusu aile bireyinin ya da bireylerinin bulunduğu yer hakkında gereken bilgiyi verecektir. Madde 10 Ailenin tekrar biraraya gelmesi Ailenin birleşmesi amaçlarıyla yapılan bir ülkeye girme ya da onu terk etme konusundaki her başvuru insani bir tutumla ele alınacaktır. Ana-babası, ayrı devletlerde oturan bir çocuk hem ana hem de babası ile düzenli biçimde kişisel ilişkiler kurma hakkına sahiptir. Madde 11 Çocuğun yasadışı olarak tutulması ve geri verilmemesi Devlet, çocukların yasadışı yollarla ülke dışına çıkarılıp geri döndürülmemesi halleriyle mücadele için önlemler alırlar. Madde 12 Görüşleri ifade etme Çocuğun kendini ilgilendiren her konuda görüşlerini serbestçe ifade etme bu görüşlere gereken özen gösterilme hakkı Madde 13 İfade ve bilgi özgürlüğü Çocuk yazılı, sözlü, basılı, sanatsal biçimde veya çocuğun seçeceği başka bir araçla her türlü haber ve düşüncelerin araştırılması, elde edilmesi ve verilmesi özgürlüğünü içerir. Madde 14 Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü Devletler, ana-babanın çocuğun yeteneklerinin gelişmesiyle bağdaşır biçimde haklarının kullanılmasında çocuğa yol gösterme konusundaki hak ve ödevlerine, saygı gösterirler. Madde 15 Dernek kurma özgürlüğü Çocuğun dernek kurma ve barış içinde toplanma özgürlüğü Madde 16 Özel yaşantı, onur ve itibar Hiçbir çocuğun özel yaşantısına, aile, konut veya iletişimine müdahale edilemez. Madde 17 Bilgiye erişim ve medya Çocuk çeşitli kaynaklardan bilgi ve belge edinebilmeli, azınlık grubuna özel önem gösterilmeli ve çocuğun esenliğine zarar verebilecek bilgi ve belgelere karşı korunması için uygun yönlendirici ilkeler geliştirilmelidir. Madde 18 Ana babalık sorumluluğu Çocuğun yetiştirilmesinde ana-baba birlikte sorumluluk taşırlar ve bu sorumlulukları kullanmada ana-babaya uygun yardım yapılır Madde 19 Suiistimal ve ihmal (ailede ve bakım altında) Devletler, çocuğu her türlü tacizden korumak zorundadırlar. Sosyal programlar ve destek servisleri her zaman olanaklı olmalıdır. Madde 20 Aileden yoksun kalan çocuğa alternatif bakım Devletler özel bakıma muhtaç çocuklara kendi ulusal yasalarına göre uygun olan bakımı sağlayacaklardır. Çocuğun yetiştirilmesinde sürekliliğin korunmasına ve çocuğun etnik, dinsel, kültürel ve dil kimliğine gereken saygı gösterilecektir. Madde 21 Evlat edinme Devletler evlât edinilme işleminin ancak yetkili makamlarca yapılmasını sağlarlar. Eğer ulusal çözümler tükenmişse ülkeler arası evlât edinme düşünülebilir. Madde 22 Mülteci çocuk Mülteci çocuğa özel koruma sağlanmalıdır. Devletler bu durumun sonlanması ve ailesi ile yeniden biraraya gelebilmesi için uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapacaktır. Madde 23 Özürlü çocuklar Toplumsal yaşama etkin biçimde katılmalarını sağlamak için özürlü çocuğun eğitimi ve özel bakım hizmetlerinden yararlanma hakkı Madde 24 Sağlık hizmeti Çocuğun koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerine erişimi yanında zararlı geleneksel uygulamaların kaldırılması Madde 25 Periyodik gözden geçirme Korunma ve bakım veya tedavi altına alınan çocuk yerleştirme şartlarının belli aralıklarla gözden geçirme hakkına sahiptir Madde 26 Sosyal güvenlik Çocuğun sosyal güvenlik hakkı Madde 27 Yaşam standardı Ana babadan biri çocuğun yaşadığı ülkeden başka bir ülkede yaşasa dahi çocuğun gelişmesi için gerekli hayat şartlarının sağlanması sorumluluğu çocuğun ana-babasına düşer. Madde 28 Eğitim Parasız İlk öğretimi hakkı, mesleki eğitimin elde edilir olması, okuma yazma bilmeme oranının düşürülmesi Madde 29 Eğitimin Amaçları Eğitim çocuğun kişiliğinin, yeteneklerinin gelişmesini, sorumlu bir yetişkinliğe hazırlanmasını, insan haklarına, kültürel kimliğine, yaşadığı veya geldiği menşe ülkenin ulusal değerlerine ve kendisininkinden farklı uygarlıklara saygısının geliştirilmesini sağlamalıdır. Madde 30 Azınlık ve yerli çocuklar Azınlıktan ya da yerli halktan olan çocuk kendi kültüründen yararlanma, kendi dinine inanma ve uygulama ve kendi dilini kullanma hakkından yoksun bırakılamaz. Madde 31 Oyun ve eğlence Çocuğun oynama ve eğlence (etkinliklerinde) bulunma ve kültürel ve sanatsal yaşama serbestçe katılma hakkı Madde 32 Ekonomik sömürü Çocuğun her türlü tehlikeli işten ve ekonomik sömürüden korunma hakkı Madde 33 Uyuşturucu ve psikotik maddeleri Çocukların uyuşturucu ve psikotik maddelerin yasadışı kullanımına karşı korunması ve çocukların bu tür maddelerin yasadışı üretimi ve kaçakçılığı alanında kullanılmasını önlenmesi Madde 34 Cinsel sömürü Çocuğu fahişelikte dahil her türlü cinsel sömürüden ve pornografik nitelikli malzemede kullanılmasına karşı koruma güvencesi Madde 35 Kaçırılma, satılma ve ticaret Devletler çocukların kaçırılmalarını, satılmalarını veya fuhuşa konu olmalarını önlemek zorundadır. Madde 36 Diğer sömürü şekilleri Madde 37 İşkence, ölüm cezası, özgürlükten yoksun bırakılma Gözaltındaki çocuklara karşı devletin yükümlülükleri Madde 38 Silahlı savaş Onbeş yaşından küçük çocuklar silahlı çatışmalara doğrudan katılamazlar. 15 yaşından küçük çocuklar asker olamazlar Madde 39 İyileştirme ve yeniden entegrasyon Devletler, her türlü sömürü, işkence ya da silahlı çatışma mağduru olan bir çocuğun eğitimini ve yeniden toplumla bütünleşebilmesini sağlamak zorundadırlar. Madde 40 Genç adaleti Ceza hukukunu ihlal etmekle suçlanan çocuk taşıdığı saygınlık ve değer duygusunu geliştirecek nitelikte muamele görmelidir Madde 41 Diğer belgelerdeki çocuk hakları Madde 42 Sözleşmenin neşredilmesi Sözleşmenin yetişkinler ve çocuklar tarafından öğrenilmesini sağlamak devletlerin görevidir Madde 43 – 54 Yürütme Bu paragraflar Çocuk Hakları Komitesinin Sözleşmenin uygulanmasına nezaret etmesi sağlar Madde başlıkları sadece kolay başvuru içindir. Metnin bir parçası değildirler. (UNICEF – BK) Çocuk Hakları Sözleşmesinden Hakların Özetleri * Çocukların aileleriyle ya da onlara en iyi bakacak kişilerle olma hakkı vardır. * Çocukların yeterli yiyecek ve temiz su hakları vardır. * Çocukların yeterli yaşam koşulları hakları vardır. * Çocukların sağlık hizmeti alma hakları vardır. * Özürlü çocukların özel bakım ve eğitim hakları vardır. * Çocukların oyun hakları vardır. * Çocukların ücretsiz eğitim hakları vardır. * Çocukları güvende olma, zarar görmeme ve ihmal edilmeme hakları vardır. * Çocuklar ucuz emek gücü veya asker olarak kullanılamazlar. * Çocuklar kendi dillerini konuşabilmeli, ve kendi dinlerini ve kültürlerini uygulayabilmelidirler * Çocuklar fikirlerini açıklayabilmeli ve fikirlerini açıklamak için toplanabilmelidir (UNICEF – BK) BÖLÜM BEŞ: SONRAKİ ADIMLAR İÇİNDEKİLER: İnsan Hakları Eğitim Ağı Kurma İnsan Hakları Eğitim Atölyesi Düzenlemek İnsan Hakları Eğitim Atölyesi Örneği İnsan Hakları Eğitim Atölyesi Değerlendirmesi Yararlı Kuruluşlar Olası Sponsorlar Bu kadar çok insanın ilgileneceğini zannetmemiştik. Macar Atölye Düzenleycisi İnsan Hakları Eğitim Ağı Kurma Neden bir ağ kurmalı? Verimlilik: Ülkenizde öğretmenlik yaparken, gençlik veya cemaat çalışmalarında hali hazırda insan haklarını kullanmakla ilgilenen veya bunun için resmi sorumluluğu olan insanlar vardır. Eğer bilgiyi paylaşabilir, birlikte planlayabilir ve birlikte davranabilirseniz, bu zaman ve enerji tasarrufu sağlar. Uluslararası Af Örgütü sizinle aynı ilgi alanına sahip kişileri bulmakta size yardım edecektir. Baskı: Eğer ülkeniz İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi gibi uluslararası belgeleri kabul etmişse, resmi görevliler insan haklarını daha ileriye götürmekle yükümlüdür. Bir ağ gibi davranarak, yetkilileri, İnsan Hakları Eğitim çalışmalarınıza destek olmaları için daha kolay ikna edebilirsiniz. Örneğin, eğitime katılmaları için öğretmenlere ücretli izin verme gibi. Bazı ülkelerde yetkililer atölye çalışmaları için para ve yer de sağladılar. Malzeme: Romanya ve Arnavutluk gibi bazı ülkelerdeki ağlar, yabancı malzemeleri tercüme ve adapte etmelerinin yanı sıra, kendi İnsan Hakları Eğitim malzemelerini de oluşturmaktadır. Bu ağlar okullarda malzemelerin test edilmesini ve öğretmenlere dağıtımını da organize etmişlerdir. Diğer ağlardan tavsiyeler: Ülkenizdeki kadınlar, azınlıklar, çocuklar, özürlüler ve diğer grupların hakları için kampanya yürüten örgütler kendi tecrübelerine dayanarak yeni kurulan ağlara önerilerde bulunabilirler. Yabancı bağlantılar: Diğer ülkelerdeki öğretmenler, öğrenciler, üniversite çalışanları ve diğer kişiler tek tek kişilerle veya bir okulla, üniversite veya gençlik grubuyla bağlantı kurmaktansa bir ağla bağlantı kurmayı muhtemelen tercih ederler. Bunun nedeni, bir ağ vasıtasıyla bağlantı kurmanın zaman, para ve enerji tasarrufu sağlamasıdır. Fonlara erişim: Aynı nedenlerle bir ağın fonlara erişimi daha olasıdır. Ödenek veren kurumlar parayı bireye vereceklerine projeyi tamamlayacak enerjisi olan gruplara vermeyi tercih ederler. Eğer ağ hepsi aynı çalışmanın değişik bölümlerinde çalışan birçok insan grubundan meydana geliyorsa, ortak proje ve fonlar için ortak başvuru olanaklı olur. Örneğin, bir kasabadaki bir grup insan, başka kasabadan eğitimcilerle bir eğitimi organize edebilirler. Bu ortaklıktan her iki grup da faydalanabilir. Aşağıdaki sorular ağ başlatmanıza yardımcı olabilir: Eğer halen bölgenizde bir ağ yoksa bu soruları kendinize sormaya başlayabilirsiniz. Ülkenizde İnsan Hakları Eğitimi tecrübesi veya bu konuyla ilgilenen insanlar var mı? Kimleri tanıyorsunuz veya daha önceden ilişkiniz olan kimse var mı? Nerede? İlişki kurmak isteyebileceğiniz kişilerle ilgili bazı önerileri aşağıda bulabilirsiniz: * Okullarda bağlantınız var mı? o Okul öncesi, İlkokul, ortaokul öğretmenleri o Öğrenciler, ebeveynler o Müdürler o Psikologlar, sosyal görevliler, pedagoglar, ve diğer personel * Eğitim Kurumlarında bağlantınız var mı? o Yetişkin eğitimcileri, eğitim alanında araştırmacılar, kütüphaneciler o Üniversite çalışanları, öğretmen eğitmenleri * Milli Eğitim Yetkilileriyle bağlantınız var mı? o Politikaları belirleyenler, değerlendirme yapanlar * Hükümet dışı Kuruluşlarda (STK) bağlantınız var mı? o Ülkenizde? o Bölgenizde? o Yurtdışında? (Hükümet dışı kuruluşlar, genellikle toplumlarında bazı şeyleri barışçıl yollarla değiştirmek için çalışan gönüllü bir grup insandan oluşur.) * Yerel topluluklarla, medyayla bağlantınız var mı? o Radyo/TV/gazeteler o Gençlik klüpleri, dini organizasyonlar o Yerel yetkililer, sendikalar, meslek kuruluşları Bu bağlantılardan en iyi nasıl faydalanırsınız? Öncelikleriniz nelerdir? Örneğin: * Hangi kişilerle bağlantı kurmak en faydalıdır? * Kaç kişiyle bağlantı kurmak için zaman, enerji ve kaynağınız var? * Eski bağlantıları güçlendirmek için çalışmak daha mı iyi? * Desteklerine ihtiyacınız olan fakat halen elde etmediğiniz bağlantılara odaklanmak mı daha iyi, örneğin milli eğitim yetkilileri? İnsan Hakları Eğitimi ile ilgilenen kimseyi tanımadığınız kuruluşlarla ilişkiye geçmek gerekli veya mümkün mü? Örneğin, kimseyi tanımadığınız bir okul. Merkezi bir yerde, İnsan Hakları Eğitimi girişimleri hakkında bilgiyi belli bir yerde toplamak gerekli veya mümkün müdür? Kim? Nasıl? Örneğin, bir kimse okulda, ağdaki herkesin erişebileceği bir odada, malzemeleri saklayabilir. İnsan Hakları Eğitim Atölyesi Düzenlemek ‘Atölye’ eğitimci ve katılımcıların birlikte, yeteneklerini, bilgilerini ve insan hakları hakkındaki tutumlarını geliştirmek ve onları nasıl okula sokacaklarını belirlemek için, bu elkitabındaki gibi katılımcı öğrenim yöntemlerini kullanarak yapacakları tatbiki eğitimdir. İnsan Hakları üzerine bir atölye örgütlemek zor görünebilir. Fakat, atölyeden önce iyi bir planlama yapmak, problemleri önleyebilir. Böyle olsa dahi hiçbir atölye mükemmel değildir, ve problemler çıkacaktır fakat bunları daha sonraki çalışmalarınız için pratik dersler olarak kabul edebilirsiniz. Ne kadar sürer? Bir şey yapmadan önce, özellikle ilk atölye çalışmanız ise, yeterli zamanınız olduğundan emin olun. Eğer bir veya iki eğitimci ile kısa bir atölye örgütlemek isterseniz (bir veya iki gün) en az 6-8 haftaya ihtiyacınız vardır. Eğitimci sayısı ve atölyesüresi artarsa daha çok zamana ihtiyacınız vardır. Zamanın yetmemesindense artması her zaman daha iyidir. Atölye ile ne elde etmek istiyorum? Bu soru hakkında ciddi düşünün. Eğer amaçlarınız açıksa ve eğitici grup, örgütleyiciler ve katılımcılar tarafından iyi anlaşılırsa bu, zaman ve enerji tasarrufu sağlayacaktır. Katılımcıların araştırmak istedikleri konuları atölyeden önce bir anket göndererek soruşturmak hem örgütleyiciler hem de atölye eğitmenleri açısından yararlı olacaktır. Böyle bir yaklaşım, katılımcıların ihtiyaçlarına uygun bir atölye hazırlamanıza olanak verecektir. Kimler katılacak: Örneğin, eğer genç yetişkinler olacaksa hangi yaş grubundan olacaklar, İnsan Hakları Eğitimi veya atölyeler hakkında bilgileri var mı? Nereden gelecekler, nasıl gelecekler, bu yolculuğun parasını kim verecek? Örneğin, öğrenciler, yerel eğitim yetkililerinden temsilciler, müfettişler veya müdürler Ne öğrenmeleri gerekiyor ve nasıl? Örneğin, teorik sunumlar mı olacak yoksa rol-oyunu ve beyin fırtınası gibi pratik eğitim becerileri mi olacak? Kendi bölgelerinde karşılaştıkları özel insan hakları problemleri nelerdir? Bu becerileri geliştirmelerinde kim onlara yardım edecek? Eğitimciler yurtdışından mı gelecek? Yerel eğitimciler daha ucuz, tercüme ihtiyacı yok ve örgütlemesi daha kolay; ayrıca ülkenizdeki koşullar hakkında daha çok bilgiye sahiptirler. Kaç eğiticiye ihtiyacınız var? Az sayıda eğitimciden oluşan gruplar ile atölye örgütlemek ve onların birbirleriyle iletişim kurmaları daha kolaydır. Ancak yeterli eğitimci olmalı ki ara verebilsinler ve katılımcılar da aynı eğitmenle sıkılmasınlar. Genellikle, atölyenin süresi ne kadar uzunsa, eğitimci sayısı da o kadar artar. Eğitimcilerin hiyerarşik olmayan bir düzende, takım halinde atölye çalışmasını planlamaları, tatbik etmeleri ve değerlendirmeleri önemlidir. Bazı eğitmenlerin daha fazla atölye tecrübeleri olabilir, diğerlerinin, yerel koşulları daha iyi anlama gibi, aynı düzeyde değerli becerileri olabilir. Eğitici ekibi, atölyenin içeriği kadar önemli bir ders olan demokratik bir eğitim modeline örnek teşkil ettiklerini unutmamalılar. Amirane bir uzman, vücut dili yoluyla, bahsettiği insan hakları ve eşitlik mesajlarıyla ters düşebilir. Kaç tane katılımcı ve eğitimci? Yirmibeşten fazla katılımcı iletişim ve aktif katılımı zorlaştırır. Ancak, büyük gruplar bazı etkinlikler için küçük gruplara bölünebilirler. Örneğin, 2 eğitimci 8-10 kişilik iki grubu idare edebilir. Çok az katılımcı olması zaman, enerji ve para kaybı demektir. Kaç gün sürecek? Genellikle arka arkaya 3-4 günden fazla olmamalı çünkü katılımcı öğrenim çok yorucudur. Katılımcıların ve eğitmenlerin dinlenmesi için yeterli ara verin fakat bunları çok uzun yapmayın ki etkinlikler için gerekli zaman kalsın. En uygun zaman ne zamandır? Bu daha çok eğitimci ve katılımcılara bağlıdır. İşlerinden ve aile yükümlülüklerinden izin alabilecekler mi? Bazı zamanlar diğerlerinden iyidir. Örneğin, okulun son günleri, o sırada daha çok çalışan öğrenciler için kötü olabilir fakat bahar veya yaz tatilleri ideal olabilir. Nelerin örgütlenmesi gerekiyor? Lütfen gerçekçi olun. Sorumluluğu paylaşmak, işi tek başına yapmaktan çok daha iyidir. Aşağıdakileri örgütlemeniz gerekebilir: * Eğitimci ve katılımcılar için kalacak yer * Atölye için yer ve sabit olmayan sandalyeler. Aynı zamanda kalem ve kağıt. Yeterli yer, ışık ve mahremiyet çok önemlidir. Özel ekipman; örneğin, görsel-işitsel veya katılımcı çalışmalar için malzemeler. Atölye başlamadan ekipmanın çalışıp çalışmadığını kontrol etmeyi unutmayın! (Modern teknolojiyi kullanmak için bir not: teknoloji eğitiminizi heyecanlı ve etkili hale getirse de aynı zamanda bozulabilir ve dikkati dağıtabilir. Eğer sadece atölyeyi daha etkin yapacaksa özel aletler kullanın. ) * Para. Kalacak yer için, atölye sahası için, seyahat, yiyecek, malzemeleri hazırlamak için, tercümanlar için v.b için paraya gereksinimiz olabilir. Masraflar eğitim müdürlüğü yetkilileri, özel şirketler, vakıflar veya katılımcılar tarafından mı karşılanacak? Masrafları en baştan hesaplayın. Gerçek değerinin altında değer biçmeyin. * Katılımcılar, eğitimciler ve maddi destek sağlayacak olanlar ile iletişim. Katılımcılara son başvuru tarihini de içinde belirten bir davet mektubu göndermek gerekir. Program veya bazı malzemelere önceden ihtiyaçları olabilir. Eğitimciler atölyeyi planlamak ve kimin ne yapacağına karar vermek için toplanmalı veya telefon, faks veya mektup yoluyla iletişim kurmalıdır. Maddi katkı yapacak olanlar, parayı ne zaman göndermeleri gerektiğini ve paranını nasıl harcanacağını bilmek isterler. * Bir atölyenin üzerine nasıl bişeyler ilave etmeli? Atölyeden sonra, kurduğunuz ilişkileri ve becerileri geliştirmek isteyebilirsiniz. * Katılımcılara atölye hakkında önerilerini, yorumlarını ve eleştirilerini sorun. Atölyedeki en yararlı/en az yararlı bölümler nelerdir gibi sorularla, isimsiz bir anket işe yarayabilir. * Katılımcıların bilgi paylaşabilmeleri, birbirlerine destek olabilmeleri ve tecrübelerini tartışabilmeleri için birbirinize adres verin. * Fikirler, tecrübeler, bilgiler içeren periyodik bir bülten başlatın * Katılımcıların en yararlı bulduğu konuları daha detaylı işleyen, takip atölyeleri örgütleyin. İnsan Hakları Eğitim Atölyesi Örneği * Bu 3 günlük atölye çalışması 1995 ve 1996’da Orta ve Doğu Avrupa’da Uluslararası Af Örgütü İnsan Hakları Eğitim atölyelerinden birkaçının bileşiminden oluşuyor. Atölyenin, tatbiki etkinliklerin, kısa konferansların, tartışmaların karışımından oluştuğunu göreceksiniz. Etkinlikler bu elkitabının diğer bölümlerinde kapsamlı olarak anlatılıyor. Kısa konferanslar elkitabının birinci bölümünde verilen bilgilere dayanıyor. Her gündem için verilen zamanlar yaklaşıktır, fakat her gün 7 saat olarak düşünülmüştür. * Bir takım şeklindeki bu atölye, ilgili bir grup insanla herhangi bir yerde uygulanabilir fakat ümit ederiz ki sizin kendi fikirlerinizi oluşturmanıza da yardımcı olacaktır – kendi özel ihtiyaçlarınıza neyin uyduğunu en iyi siz bileceksiniz. (Bu programın bazı bölümleri Nancy Flowers ve Ellen Moore tarafından tasarlanmış atölye modeline dayanıyor.) Gün 1 İnsan Haklarına Giriş Katılımcıların gelişi (15 dakika) Malzemeleri ve yaka kartlarını (bir kağıt ve toplu iğne yeterli) dağıtın (bu elkitabının bir, iki ve beşinci bölümleri yardımcı olabilir) Giriş (15 dakika) Evsahibi kuruluşu ve işbirliği yaptığınız kuruluşları tanıtın Isınma (15 dakika) Herkes (eğitmenler de dahil) kendisini tanıtır Açılış (10 dakika) Gündemi ve yöntemi anlatın. Katılımcıların günlük değerlendirmelerine bağlı olarak, gündemin değişebileceğini söyleyin. Beklentiler (20 dakika) Katılımcılara sorun; ‘Bu kurstan beklentiniz nedir?’ Eğer gerekirse beklentilerini paylaşmadan önce, özel düşüncelerini yazabilirler. Beklentileri büyük bir kağıda yazın ve son gün için saklayın. Eğer katılımcılardan bazılarının atölyede karşılanamayacak beklentileri varsa bunları not edin. Eğer mümkünse bu katılımcılarla ara verdiğinizde ayrıca görüşün ve ilgilendikleri konularla ilgili bilgiyi nasıl bulabileceklerini kendilerine anlatın. Ara (30 dakika) Kısa konferans (15 dakika) İnsan Hakları nedir? Hayali ülke (60-75 dakika) Katılımcıların yeni bir ülke için insan hakları belgesi hazırladıkları etkinlik (sayfa 96’a bakın) Öğle yemeği (90 dakika) Kısa konferans (15 dakika) İnsan Hakları Eğitimi nedir? İHEB’in animasyon videosu ve tartışma (45 dakika) Haberlerde Haklar (60 dakika) Katılımcılar kullanılan, ihlal edilen, korunan ve ihtilaflı haklarla ilgili örnekler bulmak için yerel gazete ve dergileri kullanırlar. Ara (30 dakika) Kişisel notlar (15 dakika) Katılımcılara kursun devamında,aşağıdaki sorulara özel olarak cevap yazmalarını söyleyin. Bugün ülkenizde insan haklarıyla ilgili ana meseleler nelerdir? Özellikle insanların haklarının çatıştığı durumları düşünün, bunlar nasıl hallediliyor? Nasıl çözülebilirler? Çözüm mümkün mü? Değerlendirme (15 dakika) Değerlendirmenin önemli olduğunu çünkü eğitmenlerin katılımcıların ihtiyaçlarına göre atölyeyi değiştireceklerini açıklayın. Katılımcılardan isimsiz olarak aşağıdaki sorulara cevap vermelerini isteyin. Bugün en çok neyi beğendin? Bugün en az neyi beğendin? Ne gibi değişiklikler yapardın? Cevaplarını toplayın. Eğitim takımının akşam bakması için zaman verin. Mümkünse katılımcılara uygun hale getirmek için değişiklikler yapın. Gün 2 Çocuk Hakları Isınma (15 dakika) Aktif dinleme Geribesleme (15 dakika) Eğitmenler bir önceki günün değerlendirmelerini ve eğer varsa gündemdeki değişiklikleri özetler. “Çocuklar hangi korumaya ve haklara ihtiyaç duyarlar?” (15 dakika) Beyin fırtınasındaki kuralları uygulayarak katılımcılara yukarıdaki soruyu sorun. Kısa konferans (15 dakika) Çocuk hakları Sözleşmesi. Bunu sorular takip eder. Eğer zaman kalırsa küçük gruplar halinde ülkenizde çocuklara uygulanan veya uygulanmayan Çocuk hakları Sözleşmesi maddelerini listeleyebilirler. Wheel (Tekerlek) hakları (60 dakika) Çocuk olarak haklarını savundukları zamanı düşünmeleri için sayfa 122 deki etkinliği uyarlayın. Ara (30 dakika) Eğitim yöntemları “Atlıkarınca” (ilk 60 dakika) Katılımcılar 4 gruba ayrılsın. Her grup sırayla odanın köşesine gitsin. Her köşede değişik bir eğitimci farklı bir faaliyet gösterir. Eğitimciler yerlerini değiştirmez, böylece her eğitimci aynı faaliyeti dört değişik gruba gösterir. Her gösteri 30 dakika sürer, 25 dakikası gösteri için ve 5 dakikası katılımcıların etkinlikte kullanılan beceri, davranış, bilgi ve yöntemi belirlemesi için. Atlıkarınca birçok etkinliği hızla göstermek için iyi bir yoldur. Herhangi dört etkinlik kullanılabilir, örneğin: 1. Avantaj / dezavantaj 2. Hayali ülke 3. Vesna’nın hikayesi 4. Şimdi ne? Not: bu etkinlikler 30 – 60 dakika arasındadır. Atlıkarınca için hepsinin 30 dakika sürmesi gerekir. Bu ancak etkinliklerin temel bölümlerini kullanarak olabilir. Eğer 30 dakika içinde etkinlik sona ermezse ve grup değiştirmek gerekirse katılımcılara hızla etkinliğin kalanını anlatın. Atlıkarıncayı geciktirmeyin. Öğle yemeği (90 dakika) (öğle yemeğine Atlıkarıncanın ortasında yer verilebilir – her grup 2 etkinliği tamamlayınca) Eğitim yöntemlerine devam “Atlıkarınca” (ikinci 60 dakika) Ara (30 dakika) Kısa konferans (30 dakika) Kendi insan hakları eğitim etkinliğinizi nasıl planlarsınız Günün değerlendirilmesi (15 dakika) Gün 3 İnsan Hakları Eğitimini Eve Taşıma Isınma (30 dakika) Bir önceki günü hızla gözden geçirme Geribesleme (15 dakika) Eğitmenler bir önceki günün değerlendirmelerini ve eğer varsa gündemdeki değişiklikleri özetler. Kısa konferans (15 dakika) İnsan Hakları Eğitimi ve ülkemizin bu konudaki konumu İnsan hakları eğitiminin hayata geçirilmesini nasıl sağlarız? (30 dakika) Beyin fırtınası kurallarını kullanarak katılımcılara yukarıdaki soruyu sorun. Kişisel notlar (15 dakika) Katılımcılara şu soruları kendileri için cevaplamalarını söyleyin: “İnsan Hakları Eğitimini kendi topluluğunuzda nasıl uygulayabilirsiniz? Bu gerçekten de bir değişiklik yaratır mı?” Kendi etkinliklerimizi tasarlama (90 dakika) Katılımcılarla birlikte, en çok öğretmek isteyecekleri insan hakları konularının bir listesini yapın. Katılımcılara ya yalnız ya da küçük gruplarla çalışarak, bu konularla ilgili kendi topluluklarında kullanabilecekleri İnsan Hakları Eğitim derslerini hazırlamalarını söyleyin. Eğer gerekirse, katılımcılara ikinci günden Kendi insan hakları eğitim etkinliklerinizi nasıl hazırlarsınız konusunda kısa konferansı özetleyerek yardım edebilirsiniz. (Katılımcılar bu sürede veya ihtiyaçları olduğu zaman ara verebilir) Öğle yemeği (90 dakika) Model derslerin sunumu (60 dakika) (tam ve kusursuz olması gerekmiyor – bu etkinliğin amacı malzeme hazırlamaya alıştırmaktır) Gerçek dünyaya dönüş (30 dakika) Katılımcılara gruplar halinde iki liste yapmalarını söyleyin. Bir listede İnsan Hakları Eğitimini evde yapmalarına yardım edecek etkenler, diğer listede ise İnsan Hakları Eğitimini evde yapmalarına engel olacak etkenler olsun. Gruplara listelerini karşılaştırmalarını söyleyin. Yardım listesindeki herhangi bir şey engel listesindekilerin üstesinden gelmeye olanak tanır mı? Engellerle nasıl başa çıkarız? Son değerlendirme (30 dakika) Katılımcılara bir sonraki bölümde bulunan uzun değerlendirme formunu isim belirtmeden doldurmalarını söyleyin. Konuşma Çubuğu (talking stick) (30 dakika) Birinci gün belirlenen beklentiler listesini herkesin görebileceği bir yere yerleştirin. Sayfa 68’teki etkinliği kullanarak katılımcılara beklentilerinin karşılanıp karşılanmadığını sorun ve ayrıca söylemek istedikleri başka şeyler varsa söylemelerini isteyin. İstemiyorlarsa konuşmak zorunda değiller, unutmayın! Sertifikaların verilmesi (Özellikle bölge eğitim müdürlüğü yetkilileri imzalıyorsa iyi bir fikir.) Son İnsan Hakları Eğitim Atölyenizi Değerlendirme Atölye çalışmasını değerlendirmek birkaç nedenden dolayı yararlıdır, bunlardan bazıları, * Eğitimcilerin, katılımcıların ne istediğini bilmelerini sağlar * Eğitimcilere, eğitimin geri kalan bölümünü ve gelecek atölyeleri geliştirmek için yardımcı olacak gerek olumlu gerek olumsuz geri beslemeyi anında sağlar. * Katılımcılara görüşlerinin dikkate alındığını gösterir. * Elde edilecek olan veriler, olası maddi destek sağlayabilecek kurumlara göstermek için yararlı olabilir. (Bu bölümde Felisa Tibbitts tarafından yazılmış In-service Öğretmen eğitimi değerlendirmesi adlı yazısından faydalanılmıştır) Genellikle, isimsiz değerlendirme formları katılımcılara ya hergün ve/veya eğitimin sonunda verilir. Resmi olmayan geri beslemeler sözlü olarak grubun tamamıyla yapılan toplantılarda veya küçük gruplar halinde daha samimi bir ortamda tek tek eğitmenlere verilebilir. Bu bilgiler daha sonra diğer eğitmenlerle paylaşılır. İsimsiz değerlendirme formları uzun veya kısa olabilir. Kısa formları günlük olarak vermek ve uzun formları da eğitimin sonunda vermek daha uygun olabilir. Uzun formlarda katılımcılara gelecek 4 veya 5 ayda kendi sınıflarında insan hakları eğitimini nasıl uygulamayı düşündüklerini soran bir soru da koymak faydalı olabilir. Bu veriler daha sonra katılımcılar kendi ortamlarına döndüklerinde, çalışmalarında onlara destek olabilmenizi sağlar Örnek Kısa Değerlendirme Formu: 1. Bu günkü eğitimde en çok neyi beğendiniz? 2. Bu günkü eğitimde en az neyi beğendiniz? 3. Geliştirmek için ne gibi önerileriniz var? (Çok az soru olduğundan, katılımcıların kopyalayabilmesi için görülen bir yere yazılabilir veya okunabilir. Bu eğitmene zamandan tasarruf sağlar.) Örnek Uzun Değerlendirme Formu: Atölyenin düzenlenmesiyle ilgili (lütfen işaretleyin) Çok iyi İyi Oldukça iyi Problemli Açıklama 1. Atölye odaları 2. Kalacak yer 3. Yiyecek 4. Ulaşım Atölyenin eğitim alanlarıyla ilgili 1. Çok yararlı 2. Oldukça yararlı 3. Pek yararlı değil Derecelendirmesini kullanarak atölyenin aşağıdaki konularda değerlendirin. Ek açıklamalar boşluklara yazılabilir. 5. Temel insan hakları belgeleri, ilkeleri ve koruma mekanizmaları hakkında bilgilenme 6. Katılımcı eğitim yöntembilimini tanıma 7. Sınıflarda uygulanabilecek insan hakları ile ilgili özel etkinlikler 8. 1. Çok yararlı 2. Oldukça yararlı 3. Pek yararlı değil derecelendirmesini kullanarak atölyedeki her bölümün sizin için ne kadar yararlı olduğunu değerlendirin. (Burada, atölye çalışmasını düzenleyenler her bölümü listelerler) 9. Eğitimin sizin için en faydalı olan yönü neydi? 10. Eğitimin sizin için en yararsız olan yönü neydi? 11. Eğitimi geliştirmek için ne gibi önerileriniz var? 12. Eğitimde öğrendiklerinizi sınıfta, okulda veya başka bir eğitim çevresinde nasıl kullanmayı umuyorsunuz? 13. Eğitimci daha iyi bir program hazırlamak için ne yapabilirdi? Örnek Görsel Değerlendirme Metodu: Formlar ve tartışmalar değerlendirme için tek yol değildir. Değişiklik için veya zaman yetmezliğinden dolayı görsel değerlendirme yöntemi kullanmak isteyebilirsiniz. Aşağıda Görsel Değerlendirme Yöntemi için bir örnek bulacaksınız: Tahtaya veya büyük bir kağıda nişan tahtası çizin. (birkaç tane ortak merkezli daire çizin, ortasında kırmızı bir küçük daire olsun. Keki böleceğiniz gibi daireyi dilimlere bölün. Dilim sayısı değerlendirmek istediğiniz konuların sayısına eşit olsun. Her bir eğitim oturumu için ayrı bir dilim, her bir organizasyonla ilgili konu için ayrı bir dilim, v.b) Katılımcılara eğitmenlerin odayı terk edeceklerini söyleyin. (programdaki bir arada olabilir) Katılımcılar her dilime bir işaret koymalı. Oturumun yararlı olduğunu düşünüyorlarsa daha içerdeki daireyi işaretlemeliler, eğer yararlı ulmadılarsa daha dıştaki daireyi işaretlemeliler. Faydalı Kurumlar Bu kurumlar İnsan Hakları Eğitimi materyalleri sağlamakta, atölye çalışmaları düzenlemekte ve tavsiyelerde bulunabilmektedirler. Birçoğu çok yoğun çalışan personele sahip küçük kurumlar olduğu için, lütfen ne tür bir yardım istediğinizi belirtin. Kurum: Council of Europe (Avrupa Konseyi) Adres: Directorate of Education, Culture and Sport, F-67075 Strasbourg Ccdex. Fransa Tel: (33) 88413073 Faks: (33) 88412753 Çalışmalar: İnsan hakları ve Avrupa Birliği için belge, eğitim ve para sağlar. İnsan Hakları Dokümantasyon Merkezlerini koordine eden İnsan Hakları Bilgi Merkezleri şu anda birçok Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde bulunmaktadır Kurum: Netherlands Helsinki Committee – Human Rights Education Programme (Hollanda Helsinki Komitesi İnsan Hakları Eğitim Programı) Adres: Jansveld 44, 3512 BH Utrecht, Hollanda. Tel: (31)1302302535 Faks: (31)1 302302524 E-posta: 102402.2402@COMPUSERVE.COM Çalışmalar: Romanya, Arnavutluk, Ukrayna ve Estonya’da yerel ortaklarla müfredat hazırlamak ve öğretmenleri İnsan Hakları Eğitimi için eğitmek ile ilgili çalışır. Kurum: Milan Simeka Foundation (Milan Simeka Vakfı) Adres: Hviezdoslavovo nárn. 17, 811 02 Bratislava. Slovakya Tel/Faks: (0042 7) 333 552 E-posta: MSF@MSF.SANET.SK Çalışmalar: İnsan Hakları Eğitimi hakkında kitap, kaset ve video hazırlarlar ve iilköğretim ve lise öğretmenleri için olduğu kadar eğitim memurları için de atölyeler düzenler Kurum: Canadian Human Rights Foundation (Kanada İnsan Hakları Vakfı) Adres: 1425, Rene-Levcsque Blvd. W, Suite 307, Montreal. Kanada h4G 1T7 Tel: (1)5l49540382 Faks: (1)5149540659 E-posta: CHRF@VIR.COM Çalışmalar: Üç ayda bir yayınlanan Haklar Hakkında Konuşmak bültenini çıkarır. Aynı zamanda her Haziran/Temmuz aylarında 3 haftalık yoğun eğitim kursu 35 ülkeden 100 katılımcıyı biraraya getiren Uluslararası İnsan Hakları Eğitim Programı. Amacı insan hakları çalışmasında kapasiteyi güçlendirmek ve geliştirmek için pratik araçlar sağlamak, insan hakları aracını ve aralarındaki ilişkiyi anlamayı kolaylaştırmak ve iletişim ağı ve ortaklık faaliyetlerini kolaylaştırmaktır. Çalışma dili İngilizce ve Fransızcadır. Kurum: The Citizenship Foundation (Vatandaşlık Vakfı) Adres: Weddel House, 13 West Smithfield, London EC IA 9HY Tel: 0171 236 2171 Faks: 0171 329 3702 E-posta: CITIFOU@GN.APC.ORG Çalışmalar: Vatandaşlığı öğretmek için materyal hazırlamak, bazıları Rusça ve diğer dillerde olanaklı, her yaştan çocuklar için Kurum: Obshchestvo Memorial Adres: Maly Karetny P Moscow 103151 Tel: 7095 299 1180 Çalışmalar: Rusya’daki insan hakları ihlallerini gözlemler ve protesto eder ve Stalinizmin kurbanlarının rehabilitasyonu için çabalar. Aynı zamanda etkin bir İnsan Hakları Eğitim programı vardır. Rusya ve Rusya Federasyonu’nun her yanında şubeleri vardır. Kurum: Polish Helsinki Foundation for Human Rights (Polonya Helsinki İnsan Hakları Vakfı) Adres: Maryla Nowicka. Bracka 18, apt.62, 00-028 Warsaw, Polonya Tel/Faks: (48 22) 26 98 75, 29 69 96 Çalışmalar: Üniversite mezunları, polislerin eğitimi, hapishane gardiyanları, gazeteci ve hakimler için insan hakları kursunun da dahil olduğu kapsamlı İnsan Hakları Eğitim programı. Aynı zamanda TV, filmler ve basın yoluyla eğitim. Kurum: Magna Carta, Centre for Human Rights Promotion (Magna Carta, İnsan Haklarını Geliştirme Merkezi) Adres: Vojnovieva 26, 10000 Zagreb, Hırvatistan Tel/Faks: (385) 1 412 420 E-posta: MILENA.BEADER@ZAMIR-ZG.ZTN.APC.ORG Çalışmalar: Magna Carta’nın Sırbistan ve Hırvatistan’da İnsan Hakları Eğitim malzemeleri kütüphanesi vardır ve İnsan Hakları Eğitimi atölyeleri düzenler. Kurum: Amnesty International- Europe Development Team (Uluslararası Af Örgütü Avrupa Geliştirme Ekibi) Adres: Amnesty International, International Secretariat, 1 Easton Street, London, WC IX 8DJ, İngiltere Tel/Faks: (44)171 413 5500, Faks: (44) 171 956 1157 E-posta: AMNESTYIS@GN.APC.ORG Çalışmalar: Sizin ülkenizdeki ve Doğu/Orta Avrupa ülkelerindeki insan hakları ve İnsan Hakları Eğitimi ile ilgilenen diğer insanlarla ilişkiye sokabilir. Kurum: Institute for Pedagogical Research (Pedagojik Araştırma Enstitüsü) Adres: Petrit Muka, Vice-Director, In-Service Training Rruga Naim Frasheri 37, Tirana, Arnavutluk Tel/Faks: (355) 42 238 60; alternatif Faks: 42 306 30 Çalışmalar: Enstitü, okulların 1-8 sınıflarına Çocuklara İnsan Hakları Etkinlik Kitabı ve öğretmenlere destekleyici rehber kitaplar hazırladılar. Bu materyallere ülke çapında kapsamlı bir eğitim programı eşlik etmektedir. Kurum: Ukranian Centre for Human Rights (Ukrayna İnsan Hakları Merkezi) Adres: Ludmyla Zablotska, Chervonoarmiiska 64, UKR-252005 Kyiv, Ukrayna Tel/Faks: (744)2272124, 2272398, alternatif Faks: 227 2220 Çalışmalar: Merkez, öğrenci metinleri ve öğretmenler için yöntembilimsel rehberle İnsan Hakları Eğitim programı hazırladı. Kurum: Education in Human Rights Network (İnsan Hakları Eğitim Ağı) (EIHRN) Adres: Audrey Osler, Secretary, EIHRN, c/o School of Education, University of Birmingham. Birmingham, İngiltere, B 15 2TT Tel: (44) 121 414 3344 Faks: (44) 121 414 4865 Çalışmalar: İnsan Hakları Eğitimi ile ilgilenenkişilerden ve organizasyonlardan oluşan gayrıresmi grup 1987’de İngiltere’de kurulmuştur. Ağ Margot Brown, University College of Ripon and York St. John, Lord Mayor’s Walk, York, İngiltere YO3 7EX. Adresinden elde edilebilecek olan İnsan Hakları Eğitimi Mektuplarını yayınlar. Ağ aynı zamanda genellikle Britanya Krallığı katılımcıları için yıllık yaz okulları düzenler. Kurum: North American Partners for Human Rights Education (Kuzey Amerika İnsan Hakları Eğitimi Ortakları) (EIHRN) Adres: University of Minnesota Human Rights Center, 229 - 19th Avenue South, Minneapolis, Minnesota, ABD 55455 Tel: (1) 616 626 0041 Faks: (1) 612 625 2011 E-posta: NFLOWERS@IGC.APC.ORG Çalışmalar: İnsan Hakları Eğitimi Kuzey Amerika Ortaklarına üyelik ($35) mektup-gazetelerine, Minnesota Üniversitesi İnsan Hakları Merkezindeki İnsan Hakları Eğitimi Aydınlatma Çalışmalarının malzemeleri ve danışmanlarına, birçok başka İnsan Hakları Eğitimi Kuzey Amerika Ortakları üye organizasyonlarının mektup-gazetelerine ve konferanslar ve insan hakları eğitimi kursları hakkında bilgiye erişimi kapsamaktadır. İnsan Hakları Eğitimi Kuzey Amerika Ortakları ABD Uluslararası Af Örgütünden, Kanada Uluslararası Af Örgütünden ve Hukukta Vatandaş Eğitimi Ulusal Enstitüsünden oluşmaktadır. Kurum: The World Association for the School as an Instrument of Peace (Barış Aracı olarak Okul Dünya Birliği) (EIP) Adres: 5 rue de Simplon. CH- 1207 Geneva, İsviçre Tel/Faks: (44 22) 736 44 52, 753 06 53 Çalışmalar: Barış Aracı olarak Okul Dünya Birliği, Birleşmiş Devletlerle, UNESCO ile, ILO ile ve Avrupa Konseyi ile istişari ilişkileri olan uluslararasıhükümet dışı bir kurumdur. 1984’te Barış Aracı olarak Okul Dünya Birliği Uluslararası Barış Eğitimi ve İnsan Hakları Eğitim Merkezini (CIFEDHOP) kurdu. CIFEDHOP ilkokul, ortaokul, lise, meslek okulu ve öğretmen eğiten yüksekokulların öğretmenlerini insan hakları eğitimi konusunda eğiten uluslar arası bir kurumdur. İnsan Hakları ve Barış eğitimi Yıllık Uluslararası Eğitim Oturumları İngilizce, Fransızca ve İspanyolca konuşma bölümleri olmaktadır ve Doğu Avrupa ülkelerinden katılmak isteyenler için burslar vardır. Olası Sponsorlar Bu organizasyonlar İnsan Hakları Eğitim çalışmanızda size yardım için para verebilirler. Burada başvurunuzun başarılı olması için birkaç öneri bulacaksınız. Önce başvuru işlemi için gerekli detayları soran bir mektup yazın. Ihtiyacınız olan yardımın türünü ve ne kadar paraya çıkacağını belirtin. Açık ve kısa yazın. Sponsor ya size standart başvuru formu gönderecektir ya da sizden kendi başvuru formunuzu isteyecektir. Eğer kendi başvuru formunuzu hazırlayacaksanız, aşağıdakileri ilave edin: * Kısa bir özgeçmiş * İhtiyaç. Ne istediğinizi söyleyin (örneğin, bilgisayar için 1000 $) * İstediklerinize neden ihtiyacınız olduğunu açıklayın. Açık bir bütçe ilave edin. Sponsor evet veya hayır diye cevap verecektir. Eğer evet derlerse, parayı nasıl alacağınızı ve hangi şekilde alacağınızı düzenlemeniz ve hesap vermeniz gerekecektir. Önemli: Sponsorların kesin kuralları vardır. Bazıları sadece ekipman, aylık veya diğer masraflar için para verebilir. Çoğunun yapacağı ödeneğin üst limiti vardır. Eğer bir sponsor hayır derse durun ve başka bir yerde uğraşın. Aynı zamanda özel bir amaç için (örneğin:aylık) para aldıysanız ne kadar ihtiyacınız olursa olsun parayı başka bir yerde (örneğin:bilgisayar) harcamamalısınız. Öbür ihtiyacınız için başka bir başvuru yapın. Kurum: Council of Europe (Avrupa Konseyi) Adres: BP431 R6, F-67006, Strasbourg Cedex, Fransa Tel. +33 88 412000 Faks: +33 88 41278 1/82/83 İlişki Kurulacak Kişi: Human Rights Directorate (İnsan Hakları Müdürlüğü) Kurum: European Human Rights Foundation (Avrupa İnsan Hakları Vakfı) Adres: 70, Avenue Michelange, B-1040 Brussels, Belçika Tel. +32 2 7368405 7326653 Kurum: Open Society Fountdation/Soros Foundation (Açık Toplum Vakfı/ Soros Vakfı) Adres: Doğu ve Orta Avrupa’da ofisleri bulunuyor Kurum: Charity Know How (Know How Yardım Derneği) Adres: 114/118 Southampton Row, GB-London WC I B 5AA İngiltere Tel. +44 71 8317798 Kurum: National Endowment for Democracy Adres: 1101 15th Street, N.W., Suite 700, Washington D.C.20005, ABD İlişki Kurulacak Kişi: Mr. Rodger Potocki Kurum: The Foundation for a Civil Socity (Sivil Toplum Vakfı) Adres: 1270 Avenue of Americas, suite 609, New York, New York 10020 ABD İlişki Kurulacak Kişi: Mr. Eric Nonacs veya Ms. Barbara Mc Andrew Kurum: Ford Foundation (Ford Vakfı) Adres: 320 East 43rd St., New York, N.Y. 10017, ABD İlişki Kurulacak Kişi: Mr. Joseph Schull Kurum: Soros Foundation/Open Society Fund (Soros Vakfı/Açık Toplum Fonu) Adres: 888 Seventh Avenue, New York, NY 10106, ABD Tel. +1 212 7572323 Kurum: Firth Foundation (Firth Vakfı) Adres: 201 Sansome St. No. 1000, San Francisco, CA 94104, ABD Tel. +1 202 7453950 Kurum: NICEL Adres: 711 G Street, Washington DC ~0003~286l ABD İlişki Kurulacak Kişi: Mr. Edward O’Brien Kurum: German Marshall Fund (Alman Marshall Fonu) Adres: 11 Dupont Circle,NW, Washington DC 20036, ABD Kurum: European Cultural Foundation (Avrupa Kültür Vakfı) Adres: Jan van Goyenkade5, 1075 HN Amsterdam, Hollanda Tel. +31 206760222 Faks: 675 2231 |
Şu anda Bu Konuyu Okuyan Ziyaretçiler : 1 (0 Site Üyesi ve 1 konuk) | |
|
Benzer Konular | ||||
Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Yanıt | Son Mesaj |
İnsan Hakları | PINAR YILMAZ | İnsan Hakları Hukuku Çalışma Grubu | 8 | 03-01-2007 01:17 |
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi | Av.Habibe YILMAZ KAYAR | Hasta Hakları Çalışma Grubu | 0 | 29-08-2006 19:28 |
Barış Kültürü İçin İnsan Güvenliği | Av.Habibe YILMAZ KAYAR | Adliye Duvarı | 0 | 01-08-2004 17:22 |
İnsan Hakları Aktivizmi | Av.Habibe YILMAZ KAYAR | Adliye Duvarı | 0 | 05-12-2003 23:36 |
Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir. |