|
 |
Alıntı: |
 |
|
|
 |
Yazan adnan koray |
 |
|
|
|
|
|
|
insanlar yok olmayacağı bildiği bir şeye (örneğin para) tapmaları da büyük saçmalık...
|
|
 |
|
 |
|
Sadece insanların mı? Bakın çok ilginç bir araştırmadan bahsedebiliriz burada..
 |
Alıntı: |
 |
|
|
|
|
|
|
|
Para adamı maymun eder dedikleri bu olsa gerek...
En çok satan kitaplar listesinde haftalarca birinci
sırada yer alan Freakonomics kitabının yazarı Steven Levitt,
yaklaşık bir yıl önce New York Times'da, Yale Üniversitesinde
yapılan çok ilginç bir araştırma hakkında ses getiren bir yazı
yazdı. Yazının ve araştırmanın ilginç olmasının nedeni, bu araştırma
para ve maymunlarla ilgili.
Keith Chen, Yale Üniversitesinde ekonomi bölümünde görev yapan bir
profesör. Keith Chen'in araştırması, maymunlara, para kullanmayı
öğretmek ve bunun sayesinde topladığı bilgileri, bizlerin yani
insanların, para ile olan ilişkisini karsılaştırıp, çeşitli sonuçlar
çıkarmak. Araştırma, Yale Üniversitesinin maymun laboratuarında
başlıyor. Bu laboratuarda 7 adet capuchin maymunları, bir ana ve
birçok küçük deney kafeslerinde, para kullanmayı öğreniyorlar. Para
olarak, gümüş renkli, somun kullanılıyor. Süreç gayet basit. Ana
kafesten bir maymun alınıp, deney kafesine koyuluyor. Bu maymuna
para adını verdikleri somun veriliyor. Maymun öncellikle bu somunu
kokluyor, ağzına götürüyor. Bu aşamada bir tepsi içinde çeşitli
yiyecekler getiriliyor: elma, üzüm ve jell-o. Amaç, bu 7 maymunun
her birinin sevdiği yiyecek türünü bulmak ve bu yiyeceği elde etmek
için parayı kullanmalarını sağlamak. Deney kafesindeki maymun elmayı
seçiyor. Araştırmacılar, maymuna elmayı vermeden önce, elinden
parayı alıp, maymuna yiyeceği veriyorlar. Bu süreç haftalarca
sürüyor ve maymunlar birkaç hafta sonra, ellerindeki somunun yani
paranın gücünü anlamaya başlıyorlar. Maymunlar paranın kullanımını;
araştırmacılar, en çok tercih edilen yiyeceği öğrendikten sonra,
yeni bir süreç başlıyor: fiyatlandırma.
Bu yeni süreçteki amaç, maymunların, biz insanlar gibi rasyonel kararlar verip
vermediğini bulabilmek. Böylece araştırmacılar, birçok maymunun tercihi olan
jell-o'nun fiyatını iki somun, elmanın fiyatını yarım somun ve
üzümün fiyatını ise bir somun yapıyorlar. Buldukları sonuç ise
gerçekten ilginç. Maymunlar, deney sırasında, biz insanlar gibi para
harcama konusunda çoğu zaman rasyonel davranıyorlar. Parasını, en
çok yiyecek alabileceği şekilde harcamaya başlıyorlar. Maymunlar, 1
somun verip, 2 dilim elma almayı, fiyatı 2 somun olan bir adet
jell-o'ya tercih etmeye başlıyor.
Buraya kadar her şey güzel! Günlerden bir gün, yine ana kafesten,
deney kafesine alınan maymun, deney kafesindeki bir tepsi içinde
bulunan 12 somunu görüp, aniden çılgına dönüyor. Paraların bulunduğu
tepsiyi kapıp, ana kafese fırlatıyor ve kendisini de ana kafese
atıyor. Ana kafesteki bütün maymunlar bir anda gökten para yağdığını
görüp, yere düşen paraları kapışmaya başlıyorlar. Levitt, bunu
yazısında maymun tarihinde gerçeklesen ilk "banka soygunu"(maymunun
tepsiyi çalması) ve "hapishane kaçışı" (maymunun deney kafesinden, ana
kafese kaçışı) olarak tanımlıyor.
Bütün bu kaos içinde araştırmacılar, ana kafesteki maymunlardan
parayı geri almaya çalışıyor. Olay biraz yatıştığı bir anda Keith
Chen, hiç görmemeyi tercih ettiğini söylediği bir olaya şahit
oluyor: Erkek maymunlardan biri, dişi maymunlardan birine yaklaşıp,
ona elinde bulunan somunlardan birini veriyor ve bunun karşılığında
dişi maymun, erkek maymunun seks teklifini kabul ediyor! İşin ilginç
yanı bu iki maymunun "işi" bittikten sonra, dişi maymun "kazandığı"
parayı araştırmacıya getirip, bununla üzüm almaya çalışıyor. Chen,
bu olayı maymun tarihindeki ilk " fuhuş" olarak tanımlıyor.
Üniversitenin araştırma etik bölümü, maymunlar üzerinde yapılan para
araştırmasının, maymunların yaşam koşulunu, değerlerini ve gündelik
yaşamlarını tamamen değiştirdiği ve zedelediği gerekçesiyle,
araştırmayı iptal edip, maymunlara para verilmesini yasaklıyor
XING' den geldiği için link veremedim...
|
|
 |
|
 |
|
|