Bulunmuş Hayvanın Hukuki Durumu: Bulunan Hayvan Hakkında Ne Yapmali?

BULUNMUŞ HAYVAN HAKKINDA NE YAPILMALI?

Örneğin bir köpeği bulan arkadaş, köpeği bir başkasına, onlar da bir başkasına vermiş ve köpeğin mevcut durumunun iyi olmadığı gerekçesi ile ne yapılabileceği soruluyor:

Hukuki Durum:

Taşınır mülkiyetinin kazanılması
TMK. 763, “Taşınır mülkiyetinin nakli için zilyetliğin devri gerekir.
Bir taşınırın zilyetliğini iyiniyetle ve malik olmak üzere devralan kimse, devredenin mülkiyeti devir yetkisi olmasa bile, zilyetlik hükümlerine göre kazanmanın korunduğu hallerde o şeyin maliki olur.”

Mülkiyetin saklı tutulması
TMK. 764/2, “Hayvan satışlarında mülkiyeti saklı tutma sözleşmesi yapılamaz.”

Sahipsiz duruma gelen hayvanlar
TMK. m. 768/2. fıkrası, “Ehlileştirilmiş hayvanlar tekrar vahşileşir ve sahiplerine dönmezlerse, sahipsiz duruma gelirler.”

Bulunmuş eşya
TMK. m. 769, “Kaybedilmiş bir şeyi bulan kimse, malın sahibine, sahibini bilmiyorsa kolluk kuvvetlerine, köylerde muhtara bildirmek veya araştırma yapmak ve gerektiğinde ilan etmek zorundadır.
Bulunan şey önemli ölçüde değerli ise, her halde kolluk kuvvetlerine veya muhtara bildirmek gerekir.
Oturulan bir evde veya işyerinde ya da kamu hizmeti görülen yerde bir şey bulan kimse, bunu o yer sahibine veya kiracıya ya da kamu hizmeti görülen yerde denetim ve gözetim ile görevli olanlara teslim etmek zorundadır.”

Koruma ve satma
TMK. m. 770, “Bulunan şeyin özenle korunması gerekir.
Korunması aşarı gideri gerektirir veya çabuk bozulabilir bir nitelik taşır ya da kolluk kuvvetleri veya kamu kurumu tarafından bir yıldan fazla saklanmış olursa, bulunan şey satılabilir. Satış, gerektiğinde önceden ilan edilerek açık artırma yoluyla yapılır.
Satış bedeli, bulunan şeyin yerine geçer.”

Mülkiyetin kazanılması, geri verme
TMK. m. 771, “Bulunan şeyin maliki, ilan veya kolluk kuvvetlerine ya da muhtara bildirme tarihinden başlayarak beş yıl içinde ortaya çıkmazsa; bulan kimse, yükümlülüklerini yerine getirmiş olmak koşuluyla o şeyin mülkiyetini kazanır.
Bulunan şey malikine geri verilirse, bulan kimse yaptığı giderlerin ödenmesini ve uygun bir ödül verilmesini isteyebilir.
Kaybedilmiş şey oturulan bir evde veya işyerinde ya da kamu hizmeti görülen yerde bulunmuşsa; o yerin sahibi, kiracı veya kurum, o şeyi bulan sayılır. Ancak bunlar ödül isteyemezler.”

Kazandırıcı zamanaşımı
TMK. m. 777, “Başkasının taşınır bir malını davasız ve aralıksız beş yıl iyiniyetle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kimse, zamanaşımı yoluyla o taşınırın maliki olur.
Zilyetliğin irade dışı kaybedilmesi halinde zilyet, bir yıl içinde eşyayı ele geçirir veya açacağı bir dava yoluyla onu yeniden elde ederse kazandırıcı zaman aşımı kesilmiş olmaz.
Kazandırıcı zamanaşımı süresinin hesaplanmasında, kesilmesinde ve durmasında Borçlar Kanunun zamanaşımına ilişkin hükümleri kıyas yoluyla uygulanır.”

Kaybedilmesi
TMK. m. 778, “Taşınırın mülkiyeti, malik tarafından terk edilmedikçe veya başkası tarafından kazanılmadıkça yalnız zilyetliğin kaybıyla sona ermez.”

Cezai Durum:

Mala zarar verme
1-Köpeğin sahibi iseniz:
TCK m. 151, “Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren veya değerinin azalmasına neden olan kişi hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.” (Asliye Ceza Mahkemesi’nde dava açılır ve görülür)
*Bu başvuruyu köpeğin sahibi yapabilir. Yani sahipli hayvanlarda böyle bir yol vardır.

2-Sahipli bir köpek değilse:
Sahibi dışındaki kişiler, herhangi bir hayvana kötü davranılması veya öldürülmesi halinde, Hayvanları Koruma Kanunu kapsamındaki başvuru yollarını değerlendirebilir. Bunun için, Çevre ve Orman İl Müdürlüğü’ne konuya ilişkin bir şikayet dilekçesi yazılarak, köpeğe yapılan davranışta eğer bir olumsuzluk var ise, idari para cezası verilmesi sağlanabilir.

Sonuç olarak mevcut durumda yapılması gereken;
I-Hukuki yol ve yöntemler:
1-Her şeyden önce köpeğin gelişi güzel verilmiş olması eksik bir davranış ise de, köpeğin sahibi bulunmadan, artık iyiniyetli şekilde köpeğe sahiplenen kişiye karşı, 3. kişilerin herhangi bir şey yapma hak ve yetkisi yoktur.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında, bulunmuş köpeğin sahibi, her zaman için gelerek, elindeki sahiplik belgeleri ya da tanıklarıyla köpeğin sahibi olduğunu kanıtlamak suretiyle, köpeğini alabilir. Bu arada köpeğin zarar görmesi söz konusu ise buna ilişkin haklarını ayrıca talep edebileceği gibi, köpeğine bakmış olan kişinin de giderlerini vermek ve bulana da talep halinde ödül vermek zorundadır.

2-Eğer köpeğe kötü davranış var ise, Çevre ve Orman İl Müdürlüğü’ne yazılı bir dilekçe ile başvuru yapılabilirsiniz. Başvurunuzda, köpeğin bulunduğu yerin adresi, hangi şekilde kötü davranış gösterildiği, vs. hakkında bilgiler vermek suretiyle, görevlilerin resen işlem yapmasını sağlayabilirsiniz.

II-Diplomatik yol ve yöntemler:
Böyle durumlarda, doğrudan köpeği sahiplenmiş olan kişi ya da kişiler, bizzat kendileri ya da bir dernek statüsü ile giderek, köpeği elinde bulunduran kişi ile düzgün bir şekilde konuşarak, olayın hukuki boyutunu da anlatarak;
1-Köpeğe daha düzgün bakması ve sahiplenmesi ya da
2-Köpeği geri vermesi sağlanabilir.

Kolay gelsin. Selam ve saygılarımla.

22.09.2008-Antalya

Av. İsmail DUYGULU