20-01-2012, 13:09 | #1 |
|
" sakatlık çalışmaları" isimli eser
Sakatlık Çalışmaları: Sosyal Bilimlerden Bakmak
Yazar(lar): Dikmen Bezmez, Sibel Yardımcı, Yıldırım Şentürk Çeviren: Ferit Burak Aydar Kategori: Tarih, Sakatlık Çalışmaları, Sosyoloji Sayfa: 567 Ölçü: 16.5 x 22 Baskı: 1. Basım ISBN: 978-605-61411-6-4 Kitabın Giriş metninden: “Bu giriş yazısını bitirmeden, eldeki derlemeyi hazırlarken karşılaştığımız zorluklara değinmek bizce kaçınılmaz ve kıymetli. Karşılaştığımız en büyük zorluk, şu ana kadar Türkçede karşılığı olmayan veya farklı şekillerde karşılanmış olan bir dizi terimin Türkçeye çevrilmesi oldu. İngilizce metinlerde geçen disabled, handicapped, impaired ve benzeri birçok terim, Anglosakson dünyadaki sakat hareketlerinin ve bu mücadelelerin akademik tartışmalardaki yansımalarının etkisiyle anlam buluyor/değiştiriyor. Dolayısıyla bu terimler Türkçeye nasıl çevrilirlerse çevrilsinler, tam olarak karşılanmaları mümkün olmuyor; çünkü Türkiye bağlamında sakatlık meselesinin tarihsel dönüşümü Anglosakson dünyadaki gelişmelerle örtüşmüyor. Örneğin sakatlığa bakışta sosyal modelin ortaya çıkmasıyla birlikte, sakatlığı bedende/bireyde konumlandıran handicap kelimesi yerine, sakatlığın bedensel boyutuna işaret eden impairment ve sakatlık deneyiminin şekillenmesindeki toplumsal engellere vurgu yapan disability kelimeleri geçiyor. Bu dönüşümü belki, Kadın Çalışmalarındaki cinsiyet [sex]/ toplumsal cinsiyet [gender] ayrımına benzetebiliriz. Biz bu derlemede disability terimini “sakatlık,” impairment kelimesini ise “yeti yitimi” olarak çevirmeyi seçtik. Özetle, Türkçede var olan “engelli”, “sakat”, “özürlü” gibi kavramlar, buradaki toplumsal dinamikler ışığında şekilleniyor ve İngilizcedeki terminolojinin gelişimiyle örtüşmüyor; bu da çeviride sorunlara neden oluyor (Shakespeare ve Watson’ın derlememizde yer alan yazısında da İngilizcedeki terimlerin diğer dillere çevrilmesi konusundaki zorluklara değiniliyor). İşte bu nedenle, derlemenin ilk sayfalarında bazı terimlerin Türkçe karşılıklarının listelendiği bir sayfa bulacaksınız. Bu liste ile okuyucunun işini kolaylaştırmak istedik. Çeviri listesindeki her tercihin mantığını bu giriş kısmında açıklamak ne yazık ki mümkün değil. Bununla birlikte, derlemenin genelinde neden “sakatlık” terimini kullanmayı seçtiğimizi açıklamakta yarar var. “Sakat”, “sakatlık” terimleri bugün, gündelik dildeki kullanımları itibariyle, bir çeşit değersizleştirme içeriyor hissini yaratmakta. Ancak “sakat” teriminin içerdiği düşünülen bu anlam, küçük de olsa görece politize bir grup tarafından tersyüz edilmiş ve terim, kendileri de sakat olan bu kişiler tarafından yeniden benimsenmiş görünüyor. Burada sözünü ettiğimiz süreçte, “sakat” kelimesinin olumsuz bir duruma işaret ettiği varsayımı eleştiriliyor ve “sakatlık” bir durumun adı olarak yeniden benimseniyor. Bizlerin çeviri tercihlerini de bu yaklaşım şekillendirdi. Çeviri, bu derlemeyi oluşturma sürecinde karşılaştığımız çeşitli zorluklardan yalnızca biri. Bu bağlamda, birçok arkadaşımızın ve meslektaşımızın destekleri olmadan bu çalışmayı tamamlayamayacağımızı hatırlatmak ve kendilerine teşekkür etmek isteriz. Öncelikle Koç Üniversitesi Yayınlarına bu kitabı basmayı kabul ettikleri, Ferit Burak Aydar’a derlememizin çevirmenliğini üstlendiği, Çiçek Öztek’e ise çeviri sonrası çalışmaların hepsiyle yakından ilgilendiği için teşekkür borçluyuz. Dikkatimizden kaçmış olan hatalar varsa, bunlar elbette bizim sorumluluğumuzdadır. Yine çevrilecek metinlerin seçimi ve terimlerin Türkçe karşılıkları konusunda fikirlerine başvurduğumuz Gökhan İrfanoğlu ve Çağrı Doğan’a da minnettarız. Umuyoruz ki bu derleme, yalnızca sakatlık çalışmaları alanında değil, aynı zamanda sosyal bilimlerin farklı dallarında, özellikle queer, kadın, ırk ve etnisite çalışmaları alanlarında da okuyan ve üreten kişilere bir katkı sağlar.” Eldeki derlemenin amacı, Sakatlık Çalışmaları başlığı altında şekillenen görece yeni bir araştırma alanıyla ilgili güncel tartışmaları ve literatürü Türkiye’deki okuyucuya tanıtmak. Sakatlık Çalışmaları, 1970’li yıllardan itibaren ama özellikle 1980’lerden sonra gelişen, farklı disiplinleri bir araya getiren bir alan. Bu alan büyük oranda 1960’ların sosyal hareketliliği çerçevesinde, özellikle İngiltere ve ABD topraklarında yeşerdi. Çeşitli sakatlıkları olan gazilerin Vietnam Savaşından ülkelerine dönüşleri 1960’ların hareketliliğiyle birleşince, ortaya sakat kimliğini, deneyimini ve haklarını vurgulayan bir sakat hareketi çıktı. Bir akademik alan olarak Sakatlık Çalışmaları ise, bu hareketin verdiği ivmeyle şekillendi ve zamanla sosyal bilimlerdeki diğer ilgilerden beslenerek zenginleşti (Marksist eleştiri, fenomenoloji, kadın araştırmaları, ırk çalışmaları, queer gibi). İşte Sakatlık Çalışmaları bu alandan seçilmiş ve beş başlık altında bir araya getirilmiş metinlerden oluşuyor. Bunlar sırasıyla, Sakatlığa Kuramsal Yaklaşımlar, Tarihte Sakatlık, Dışlama/Dahil Etme Süreçleri, Sakat Hareketi ve Sakatlık ve Kimlik’tir. Bu derleme aracılığıyla temel tartışmaları Türkçeye kazandırmanın, yeni filizlenen akademik çalışmalara bir katkı sunabileceğini, eleştirel sesini daha fazla duymayı beklediğimiz sakat hareketi ile akademi arasında bir işbirliği kapısı açacağını umuyoruz. Dikmen Bezmez, Koç Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde; Sibel Yardımcı ve Yıldırım Şentürk, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. TERİMCE: ability: sağlamlık able bodied people: sağlam bedenli insanlar ablebodiedness: sağlam bedenlilik ableism: sağlamcılık ableist: sağlamcı accessible design: erişilebilir tasarım affirmative action: olumlayıcı eylem assisted suicide: yardımlı intihar asylum: akıl hastanesi/ bakımhane coming out: açılma community care: toplum temelli bakım custodial care: gözetim altında bakım deformity: deformasyon disability activism: sakatlık eylemciliği disability community: sakatlar topluluğu disability identity/disabled identity: sakatlık kimliği/sakat kimliği disability movement: sakat hareketi disability rights: sakat hakları disability studies: sakatlık çalışmaları disability: sakatlık disabled: sakat disabled activist: sakat eylemci disabled person/person with a disability: sakat kişi/sakatlığı olan kişi disablement: sakatlanma disablism: sakatlayıcılık disablist: sakatlayıcı distorted space: çarpık mekân embodied subject: bedenleşmiş özne (vücut bulmuş özne) embodiment: bedenselleşme, vücut bulma eugenics: öjeni feeble mindedness: geri zekâlılık fictive ability: kurmaca sağlamlık handicapped: özürlü house of correction: ıslahevi human embodiment: insanın bedenleşmesi human variation model: insan çeşitliliği modeli impaired body: yeti yitimi olan beden impaired: yeti yitimi olan impairment: yeti yitimi inaccessibility: erişilmezlik inclusive design: kapsayıcı tasarım independent living: bağımsız yaşam institutionalization: kurum(lar)a kapatma intellectual deficiency: zihinsel gerilik intellectual disability: zihinsel yeti kaybı intercorporeality: bedenlerarasılık lived body: yaşanmış beden madhouse: tımarhane majority world: çoğunluk dünya managed care: bakım yönetimi medicalization (theory): tıbbileştirme (kuramı) mental illness: akıl hastalığı mental impairment: zihinsel yeti yitimi normalcy: normallik normality: normalite performativity: edimsellik physical disability: fiziksel sakatlık physical impairment: fiziksel yeti yitimi politics of disablement: sakatlık siyaseti residential institutions: yatılı kurumlar restricted activity: kısıtlanmış faaliyet segregated special education: ayrıştırılmış özel eğitim self-advocacy: özsavunuculuk sensory disability: duyumsal sakatlık Social Model of Disability: Sakatlık Sosyal Modeli (kısaca sosyal model) special schools: özel eğitim okulları subjectification: özneleş(tir)me technologies of the self: kendilik teknolojileri workhouse: çalışmaevi |
Şu anda Bu Konuyu Okuyan Ziyaretçiler : 1 (0 Site Üyesi ve 1 konuk) | |
|
Benzer Konular | ||||
Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Yanıt | Son Mesaj |
" Devletin Dili ", " Resmi Dil ", " Ortak Dil "... | Doç. Dr. Özge Yücel | Hukuk ve Türkçe Çalışma Grubu | 12 | 14-11-2012 18:12 |
Matbu bono metni üzerindeki "malen" kelimesinin üzeri çizilerek "nakden" yazılması | Av.Özgür Özlem Öngel | Meslektaşların Soruları | 9 | 26-02-2008 18:02 |
FSEK anlamında"eser"; "Mezdeke"oryantal grup adı ve oluşturdukları karakter eser mi? | Aslı | Hukuk Soruları Arşivi | 6 | 27-12-2006 01:32 |
Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir. |