nişanlanmanın bozulmasında maddi ve manevi tazminat,hediyelerin iadesi

Nişanın bozulması nedeniyle maddi ve manevi tazminat; hediyelerin iadesi
Giriş-
Nişanlanma,tarafların birbirlerine karşılıklı yazılı veya sözlü olarak kendi serbest iradeleriyle evlenme vaadinde bulunmalarıdır.(MK.118:nişanlanma evlenme vaadiyle olur.)Bu tarafların ayrı cinsten olmaları zorunludur eğer taraflar aynı cinsten iseler nişanlanma yok hükmündedir.
Nişanlanan kişilerden herhangi birinin küçük yada kısıtlı olması nişanlanmanın kurulmasına engel değildir.Küçük yada kısıtlının yasal temsilcisinin onayına gerek yoktur.Yasal temsilcinin onayı sadece bu kişiler hakkında nişanlanmanın mali sonuçlarını ilgilendiren kararların alınması açısından önemlidir.
Tabii ki her hukuki işlem gibi tarafların ayırt etme güçleri olmak zorundadır.
Nişanlılığın sona ermesi-
(MK.119:Nişanlılık,evlenmeye zorlamak için dava hakkı vermez.
Evlenmeden kaçınma hali için öngörülen cayma tazminatı veya cezai şart dava edilemez;ancak yapılan ödemelerde geri istenemez.)
MK.119.un belirttiği gibi nişanlanma evlenmeye tarafları zorlayamaz.Kişiler kendi hür iradeleriyle evlenme veya evlenmemede serbesttirler.
Taraflar isterlerse tek taraflı veya karşılıklı anlaşma ile nişanı bozabilirler.Nişanın karşılıklı anlaşma ile bozulmasına “İkale” denir.İkale ile biten nişanlardan sonra maddi ve manevi tazminat davası açılamaz.
Nişanın tek taraflı olarak bozulmasında haklı yada haksız sebepler maddi ve manevi tazminat davalarının açılabilmesi için önemlidir.
Nişanın bozulmasındaki bu haklı yada haksız sebepleri hakim takdir eder(MK.4”Kanunun takdir yetkisi tanıdığı veya durumun gereklerini ya da haklı sebepleri göz önünde tutmayı emrettiği konularda hâkim, hukuka ve hakkaniyete göre karar verir.”)
Maddi tazminat-
(MK.120:”nişanlılardan biri haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozduğu veya nişan taraflardan birine yükletilebilen bir sebeple bozulduğu takdirde;kusuru olan taraf diğerine dürüstlük kuralları çerçevesinde ve evlenme amacıyla yaptığı harcamalar ve katlandığı maddi fedakarlıklar karşılığında uygun bir tazminat vermekle yükümlüdür.Aynı kural nişan giderleri hakkında da uygulanır.
Tazminat isteme hakkı olan tarafın ana ve babası veya onlar gibi davranan kimseler de,aynı koşul altında yaptıkları harcamalar için uygun bir tazminat isteyebilirler.)
Nişan eğer nişanlılardan birinin haksız yere nişanı bozması veya nişanın bozulmasına kendi kusuru ile sebebiyet verip nişanın davacı nişanlı tarafından bozulmasında da maddi tazminat istenebilir.örnek olarak;A ve B nişanlıdır A evlilik için kendisine iyiniyetle kıyafet almıştır,A’nın annesi de evlilik için iyiniyetle davetiye bastırmıştır.(NOT:masrafların talep edilebilmesi için iyiniyetle yapılmaları gerekir.)A,Bnin başkasıyla ilişkisi olduğunu öğrenmiştir ve bunun üzerine a nişanı tek taraflı olarak bozmuştur.A daha sonra mahkemeden bu masraflar için bir maddi tazminat talebinde bulunabilir.Aynı şekilde a’nın anneside aynı davayı açabilir ve masrafları isteyebilir.Tabii ki bu arada B’nin ilişkisini A hakime ispat etmelidir.Bu olayda B’nin nişanlılıktaki sadakat yükümlülüğünü ihlal ettiği gerekçesiyle hakim uygun bir tazminata karar verebilir.Maddi tazminat isteme süresi nişanın bozulmasından itibaren 1 yıldır.Bir yıl sonunda dava açılmassa dava zaman aşımına uğrar.
Manevi tazminat-
(MK.121:Nişanın bozulması yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf,kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.)
Yine burada nişan tek taraflı bir irade beyanıyla sona ermiştir.Nişanın bozulmasında kusuru olmayan taraf manevi zarara uğradığı gerekçesiyle mahkemeye başvurup hakimin bu manevi zararın varlığını kabul etmesi ve bunun üzerine uygun bir para tazminatına karar vermesiyle nişanın bozulmasında kusuru olan taraf diğer davacı tarafa bu tazminatı ödemekle yükümlüdür.Burada da dava açılma süresi 1 yıldır.
Hediyelerin iadesi-
(MK.122:”Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse,nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların,diğer nişanlığa vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler,verenler tarafından geri istenebilirler.
Hediye aynen veya milsen geri verilemiyorsa,sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.)
Bahsedilen hediyeler nişanlılık dolayısıyla verilmeli,maddi değerleri büyük hediyeler olmalı,evlenme dışındaki bir sebeple nişan bozulmalıdır.
Bu hediyeler nişanlı yada onun anne veya babası yada onlar gibi hareket eden kimseler tarafından istenebilir.Burada da hediyelerin istenebilmesi için nişanın bozulmasından itibaren 1 yılın geçmemesi gereklidir.Taraflara verilen hediyeler aynen mevcut ise aynen,aynen verilemiyorsa milsen, mislende geri verilemiyorsa sebepsiz zenginleşme kuralları uygulanır.Hediyeler iyiniyetle elden çıkmış ise hediyelerin iadesi istenemez.

ESES