Hukuk Terimleri ve Türkçe Karşılıkları

Dahil = İç, içinde
Dahil olmak = Girmek, katılmak
Dekont = Ödeme belgesi
Delalet etmek = Göstermek, kanıtlamak
Efrat (Efrad) = Bireyler
Ehemmiyet = Önem
Ekipman = Donanım
Ekseriyet = Çoğunluk
Elbette = Kuşkusuz
Eleman = Öğe, çalışan
Endeks = Dizin
Esbab-ı mucibe = Gerekçe
Yediemin (Yeddiemin) = Güvenilirkişi

Şiddet= Baskı, kaba güç

Temerrüt = Direnme

Mütemerrit=Direngen

Abes = Gereksiz, yersiz, saçma
Adli müzaharet = Yargısal yardım
Adli sicil = Yargısal kütük
Ahz-u kabz = Alma
Ahde vefa = Söze bağlılık, sözleşmeye bağlılık
Aidiyet = İlişkinlik
Ariyet = Ödünç
Arazi = Yerey
Aşikar = Açık, belli
Atıf = Gönderme, yollama
Ayni = Mal, mala ilişkin

Zam = Artırım
Zaman = Süre
Zamanaşımı = Süreaşımı
Zan = Sanı
Zanlı = Sanık
Zarfında = İçinde
Zat = Kişi
Zati = Kişisel
Zemin = Düzlem
Zikretmek = Anmak, sözünü etmek
Ziraat = Tarım
Zirai = Tarımsal
Ziynet = Süs
Zümre = Bölük

Sermaye=Anamal
Tevkifat=Durdurma, kesinti
Müstesna=Ayrık
Beyanname=Açıklama yazısı
Heykel=Yontu
Heykeltıraş=Yontucu
Tacir=Tecimen
Ticari=Tecimsel
Nakil=Taşıma
Hamal=Yükçü
Sistem=Dizge, düzen
CD=Yoğunteker
İhtira beratı=Buluş belgesi
Program=İzlence
İcra=Yorum
Teşhir=Sergileme
Bestekâr=Besteci

Vakıa = Olgu
Vasıf = Nitelik
Vasi = Koruman
Vatandaş = Yurttaş
Vazgeçmek = Caymak
Vazife = Görev
Vazifeli = Görevli
Vazifesizlik = Görevsizlik
Vecibe = Ödev
Vefat = Ölüm
Vekalet = Bakmanlık
Vekil = Bakman
Yekun = Toplam
Zarar = Yitem

Reddolunan:
Dermeyan:
Mensup:
Müzakere:
Fıkra:
Yürürlük:
İstinaf:
Temyiz:
Kayyım:
Müdahale:

Reddolunan: reddedilen, geri çevrilen
Dermeyan: ileri sürme
Mensup: üye
Müzakere: danışma, görüş alışverişi
Fıkranın Türkçesini bulmak kolay değil.
Yürürlük zaten Türkçe bir sözcük.
İstinaf: yeniden yargılama
Temyiz: yasal yol
Kayyım hakkında tez yazmama karşın uygun bir karşılığını henüz bulamadım, çünkü her tür işi yapabilen bir tür yasal temsilci kayyım.
Müdahale: el atma

Mahcuz: haczedilmiş
Mesmu : Dinlenebilir, dikkate alınabilir
Merhun: rehnedilmiş

Alıntı: Yazan Özge Yücel Reddolunan: reddedilen, geri çevrilen ... Fıkranın Türkçesini bulmak kolay değil. ... İstinaf: yeniden yargılama Temyiz: yasal yol Kayyım hakkında tez yazmama karşın uygun bir karşılığını henüz bulamadım, çünkü her tür işi yapabilen bir tür yasal temsilci kayyım. ...

"Reddolunan" ile "reddedilen" çok benzer ve ikisi de Türkçe ek almış yabancı sözcükler. "Geri çevrilen" daha uygun bence.
"Fıkra" için "paragraf" anlamındaki "bölümce" kullanılabilir.
"Yeniden yargılama" terimi "istinaf"ı tam karşılamıyor; istinaf yolunda yeniden yargılama yapılmıyor ki.
"Temyiz" için de "yasa yolu" daha uygun bence.
"Kayyım"ı ben de aylardır düşünüyorum, bulamadım.

Alıntı: Yazan avukat.derviş.yıldızoğlu Mahcuz: haczedilmiş ... Merhun: rehnedilmiş

"Mahcuz" ve "merhun" için önerilen sözcükler aynı kökten Türkçe ek almış sözcükler olduğu için bence uygun değil.
"Haciz" için daha önce "el koyma" önerilmişti; "mahcuz" karşılığı olarak da "el konulmuş" ya da "el konulan" terimleri kullanılabilir.
Yine "rehin" için önerilen "tutu" sözcüğünden yola çıkarak "merhun" için de "tutulu" sözcüğü kullanılabilir.

Alıntı: Yazan Av.Cengiz Aladağ "Reddolunan" ile "reddedilen" çok benzer ve ikisi de Türkçe ek almış yabancı sözcükler. "Geri çevrilen" daha uygun bence. "Fıkra" için "paragraf" anlamındaki "bölümce" kullanılabilir. "Yeniden yargılama" terimi "istinaf"ı tam karşılamıyor; istinaf yolunda yeniden yargılama yapılmıyor ki. "Temyiz" için de "yasa yolu" daha uygun bence. "Kayyım"ı ben de aylardır düşünüyorum, bulamadım.

Diğer söylediklerinize katılıyorum, istinaf konusunda ise konuşmak gerek. Ben istinaf mahkemelerinin olay mahkemesi olduğunu öğrenmiştim, yani dosya üzerinde inceleme yapan Yargıtay'dan farklı olarak yeniden olayı inceleyerek yargılama yaparak örneğin tanıkları yeniden dinleyerek karar veren bir mahkeme olarak öğrenmiştim. Yanlış mı?

Alıntı: Yazan Özge Yücel Diğer söylediklerinize katılıyorum, istinaf konusunda ise konuşmak gerek. Ben istinaf mahkemelerinin olay mahkemesi olduğunu öğrenmiştim, yani dosya üzerinde inceleme yapan Yargıtay'dan farklı olarak yeniden olayı inceleyerek yargılama yaparak örneğin tanıkları yeniden dinleyerek karar veren bir mahkeme olarak öğrenmiştim. Yanlış mı?

İstinaf mahkemeleri ile ilgili düzenleme ilginç. Yapabildiği, yapamadığı şeyler var. Ama "yeniden yargılama" ile "yargılamanın yenilenmesi" birbirine karışabilecek terimler. İstinaf için, bu incelemeyi yapacak mahkemenin adından yola çıkılarak "bölgesel yasa yolu" ya da istinaf sözcüğünün kökü "enf" sözcüğünün "ön", "uç" anlamlarına gelmesinden hareketle "ilk yasa yolu" da denebilir. Dediğiniz gibi, bazı sözcükleri tartışmak, üzerinde düşünmek gerek.

Alıntı: Yazan Av.Cengiz Aladağ İstinaf mahkemeleri ile ilgili düzenleme ilginç. Yapabildiği, yapamadığı şeyler var. Ama "yeniden yargılama" ile "yargılamanın yenilenmesi" birbirine karışabilecek terimler. İstinaf için, bu incelemeyi yapacak mahkemenin adından yola çıkılarak "bölgesel yasa yolu" ya da istinaf sözcüğünün kökü "enf" sözcüğünün "ön", "uç" anlamlarına gelmesinden hareketle "ilk yasa yolu" da denebilir. Dediğiniz gibi, bazı sözcükleri tartışmak, üzerinde düşünmek gerek.

Eleştirinize hak veriyorum, bölgesel yasa yolu da ilk yasa yolu da olabilir. Ama biraz daha düşünmekte yarar var sanki.

Alıntı: Yazan Özge Yücel Eleştirinize hak veriyorum, bölgesel yasa yolu da ilk yasa yolu da olabilir. Ama biraz daha düşünmekte yarar var sanki.

Değerli meslektaşım,

Yasa yolu, temyiz' in de ait olduğu üst kavram olduğu için uygun gelmedi bana. Dokunulamaz, karşılığı bulunsa da tutmaz kelimelerden olduğunu düşünüyorum.

Öte yandan, istinaf' ın üstadım Cengiz Bey'in aksine "sınıf" sözcüğünden türediğini düşünüyorum. Yani bu sözcük "ara sınıflandırma" yaklaşık anlamlarında diye düşünüyorum. Yargıtay ile ilk derece mahkemeleri arasında oldukları gözetildiğinde "araderece mahkemeleri" ve "araderece yolu" kullanılabilir mi? Görüş ve değerlendirmelerinize sunuyorum.

Saygılarımla.

Alıntı: Yazan Av.Ömer Güntay Öte yandan, istinaf' ın üstadım Cengiz Bey'in aksine "sınıf" sözcüğünden türediğini düşünüyorum. Yani bu sözcük "ara sınıflandırma" yaklaşık anlamlarında diye düşünüyorum. Yargıtay ile ilk derece mahkemeleri arasında oldukları gözetildiğinde "araderece mahkemeleri" ve "araderece yolu" kullanılabilir mi? Görüş ve değerlendrmelerize sunuyorum. Saygılarımla.

Sayın Güntay,
"İstinaf" sözcüğü, aynı "istikrar", "istikbal" sözcükleri gibi ek almıştır.
Arapça kökü ve eklerle yeni sözcük türetilmesi örnekleri:
Krr ya da Karra (Karar) => İstikrar ("Karar verilmiş", "kararlı" anlamında)
Kbl (Kabul) => İstikbal (Türkçe anlamı farklı olsa da Arapçada "kabul etme" - örneğin misafi kabul etme, karşılama, yönelme anlamındadır.)
İstinaf sözcüğünün türeyişi de aynı şekilde;
Anf ya da Enf (Uç, burun) => Anif (Öncü, öndeki) => İstinaf (Baştan alma, yeniden başlama) biçimindedir. Sözcüğün "sınıf" sözcüğü ile ilgisi yoktur.

Alıntı: Yazan Av.Cengiz Aladağ Sayın Güntay, "İstinaf" sözcüğü, aynı "istikrar", "istikbal" sözcükleri gibi ek almıştır. Arapça kökü ve eklerle yeni sözcük türetilmesi örnekleri: Krr ya da Karra (Karar) => İstikrar ("Karar verilmiş", "kararlı" anlamında) Kbl (Kabul) => İstikbal (Türkçe anlamı farklı olsa da Arapçada "kabul etme" - örneğin misafi kabul etme, karşılama, yönelme anlamındadır.) İstinaf sözcüğünün türeyişi de aynı şekilde; Anf ya da Enf (Uç, burun) => Anif (Öncü, öndeki) => İstinaf (Baştan alma, yeniden başlama) biçimindedir. Sözcüğün "sınıf" sözcüğü ile ilgisi yoktur.

Değerli meslektaşım, istinaf sözcüğü için verdiğim karşılık önerileri baki kalmak kaydıyla, istinaf kelimesinin kökenine ilişkin görüşümden sarfınazar ediyorum. Yapmış olduğunuz fevkalade doyurucu izahattan tefeyyüz ettim.
Teşekkür ederim, saygılarımla.

Alıntı: Yazan Av.Cengiz Aladağ Anf ya da Enf (Uç, burun) => Anif (Öncü, öndeki) => İstinaf (Baştan alma, yeniden başlama) biçimindedir. Sözcüğün "sınıf" sözcüğü ile ilgisi yoktur.

Sayın Av.Cengiz Aladağ'a katılıyorum:

İstinaf kelime olarak:
1. Yeniden başlama,
2. Sözün başlangıcı, söz başı
ve
3. bidayet mahkemesinden verilen hükmün bir üst mahkemeye başvurularak feshini istemek, anlamına geliyor.

Prof. Dr. Ejder Yılmaz'a göre,
İstinaf- İlk derece mahkemesi kararına karşı en üst dereceli mahkemeden önce ikinci derecede başvurulan (ve bazı durumlarda vakıa mahkemesi, bazı durumlarda temyiz makamı olarak kullanılan) kanun yolu; appelation, anlamına geliyor.

Konuyu en iyi Alman Yargı Sistemi ile açıklamak mümkün:
Berufung(istinaf): İstinaf Mahkemesi ilk derece mahkemelerinin verdiği kararları hem hukuki yönden hem de olayın değerlendirilmesi yönünden inceler, delilleri ve olayları yeniden değerlendirir.
Revision(Temyiz):Sadece hukuki yönden inceleme.

İstinafı tek kelime ile Türkçeleştirmek zor olduğu için, ya olduğu gibi bırakmak, ya da kelimeyi, 'Davanın İkinci Derece Mahkemesi tarafından yeniden görülmesi' olarak aşıklamak gerekir.

Saygılarımla

Alıntı: Yazan Gemici Sayın Av.Cengiz Aladağ'a katılıyorum: İstinaf kelime olarak: 1. Yeniden başlama, 2. Sözün başlangıcı, söz başı ve 3. bidayet mahkemesinden verilen hükmün bir üst mahkemeye başvurularak feshini istemek, anlamına geliyor. Prof. Dr. Ejder Yılmaz'a göre, İstinaf- İlk derece mahkemesi kararına karşı en üst dereceli mahkemeden önce ikinci derecede başvurulan (ve bazı durumlarda vakıa mahkemesi, bazı durumlarda temyiz makamı olarak kullanılan) kanun yolu; appelation, anlamına geliyor. Konuyu en iyi Alman Yargı Sistemi ile açıklamak mümkün: Berufung(istinaf): İstinaf Mahkemesi ilk derece mahkemelerinin verdiği kararları hem hukuki yönden hem de olayın değerlendirilmesi yönünden inceler, delilleri ve olayları yeniden değerlendirir. Revision(Temyiz):Sadece hukuki yönden inceleme. İstinafı tek kelime ile Türkçeleştirmek zor olduğu için, ya olduğu gibi bırakmak, ya da kelimeyi, 'Davanın İkinci Derece Mahkemesi tarafından yeniden görülmesi' olarak aşıklamak gerekir. Saygılarımla

Alıntı: Yargıtay ile ilk derece mahkemeleri arasında oldukları gözetildiğinde "araderece mahkemeleri" ve "araderece yolu" kullanılabilir mi? Görüş ve değerlendirmelerinize sunuyorum.

Pekiyi, benim sözcük önerilerimle ilgili yorum yapacak mısınız?

İstinaf mahkemeleri bence "elek" görevi görüyor. İstinaf mahkemesinden geçmeden Temyiz mahkemesine gitmek mümkün değil! O halde geçit görevi gören bu mahkemelere "Geçit Mahkemeleri" veya "Kert mahkemeleri" de demek mümkün olabilir.

Alıntı: Yazan Av.Ömer Güntay Alıntı: Alıntı: Yargıtay ile ilk derece mahkemeleri arasında oldukları gözetildiğinde "araderece mahkemeleri" ve "araderece yolu" kullanılabilir mi? Görüş ve değerlendirmelerinize sunuyorum. Pekiyi, benim sözcük önerilerimle ilgili yorum yapacak mısınız?

Sayın Av.Ömer Güntay,
benim düşünceme göre 'ikinci derece mahkemesi' daha doğru. Bu mahkemeler belirli durumlarda davayı baştan sona ikinci bir sefer yürütüyor. Delillerin ve olayın değerlendirilmesi söz konusu olduğunda bir ara mahkeme değil bu mahkemeler. Son derece mahkemesi olmuş oluyor. Hukuki değerlendirme ve yasaların yorumlanması söz konusu olduğunda sizin bahsettiğiniz araderece mahkemesi olmuş oluyor.

Alıntı: Yazan Av.Mehmet Saim Dikici İstinaf mahkemeleri bence "elek" görevi görüyor. İstinaf mahkemesinden geçmeden Temyiz mahkemesine gitmek mümkün değil! O halde geçit görevi gören bu mahkemelere "Geçit Mahkemeleri" veya "Kert mahkemeleri" de demek mümkün olabilir.

Duruma göre hem evet, hem hayır.

Saygılarımla

Alıntı: Yazan Gemici İstinafı tek kelime ile Türkçeleştirmek zor olduğu için, ya olduğu gibi bırakmak, ya da kelimeyi, 'Davanın İkinci Derece Mahkemesi tarafından yeniden görülmesi' olarak açıklamak gerekir.

Sayın Gemici'nin önerisi oldukça yerinde. Bu ve aklıma gelen ya da meslektaşlarımızın önerdiği istinaf ve istinaf mahkemesi yerine kullanılabilecek tüm terimleri sıralarsak:
- İkinci Derece Yargılama (İkinci Derece Mahkemesi)
- (Yerleşmiş "Yerel Mahkeme" teriminden hareketle) "Bölgesel Mahkeme"
- Denetim Yargılaması (Denetim Mahkemesi)
- Ara Derece Yargılaması (Ara Derece Mahkemesi)
- (Yargıtay kastedilerek söylenen "Yüksek Mahkeme" teriminden hareketle) "Üst Mahkeme"

Alıntı: Yazan Av.Mehmet Saim Dikici İstinaf mahkemeleri bence "elek" görevi görüyor. İstinaf mahkemesinden geçmeden Temyiz mahkemesine gitmek mümkün değil! O halde geçit görevi gören bu mahkemelere "Geçit Mahkemeleri" veya "Kert mahkemeleri" de demek mümkün olabilir.

O zaman tüm gerçekliği ile tanımlayalım İstinaf Mahkemelerini; "Yargıtay'ın işyükünü azaltmayı amaçlayan mahkemeler."

Alıntı: Yazan Gemici Sayın Av.Ömer Güntay, benim düşünceme göre 'ikinci derece mahkemesi' daha doğru. Bu mahkemeler belirli durumlarda davayı baştan sona ikinci bir sefer yürütüyor. Delillerin ve olayın değerlendirilmesi söz konusu olduğunda bir ara mahkeme değil bu mahkemeler. Son derece mahkemesi olmuş oluyor. Hukuki değerlendirme ve yasaların yorumlanması söz konusu olduğunda sizin bahsettiğiniz araderece mahkemesi olmuş oluyor. Duruma göre hem evet, hem ahyır. Saygılarımla

Yaptığı incelemenin mahiyeti açısından bakıldığında sizinle aynı düşüncedeyim. Öte yandan salt yargılama makamlarının sıralanması açısından bakılınca da bu mahkemeler "arada" kalmış oluyor.

O zaman geriye, isimlendirmede usuli ölçütün mü, yoksa sizin belirttiğiniz inceleme niteliği ölçütünün mü baz alınacağı kalıyor değil mi?

Saygılarımla.

Alıntı: Yazan Av.Ömer Güntay Öte yandan salt yargılama makamlarının sıralanması açısından bakılınca da bu mahkemeler "arada" kalmış oluyor.

Hele bir kurulsunlar; Yargıtay'ın yollayacağı yüzbinlerce ("milyon" deniyor ya, hadi ihtiyatlı davranayım dedim. ) dosya sayesinde "iki arada bir derede" kalacaklar.

Alıntı: Yazan Av.Cengiz Aladağ Hele bir kurulsunlar; Yargıtay'ın yollayacağı yüzbinlerce ("milyon" deniyor ya, hadi ihtiyatlı davranayım dedim. ) dosya sayesinde "iki arada bir derede" kalacaklar.

Üstad, inanır mısın o "arada" sözcüğünü kullanırken aklıma "iki arada bir derede kalmak" deyimi geldi de, cümle içinde uygun bir yer bulup "araya alamamıştım."
Ancak siz, hevesimi kursağımda bırakmayıp, duygularıma tercüman oldunuz. Saygılarımla.

Sayın meslektaşlarım,

İkametgâh sözcüğüne özel olarak değinme gereği duydum. Bu sözcükten henüz kurtulabilmiş değiliz çünkü. İnsanımız muhtarından "ikametgâh ilmühaberi" istemeyi sürdürüyor! Bunun nedenleri var...

İkametgâh sözcüğü için "özkonut", ikametgâh ilmühaberi (senedi) için ise "özkonut belgesi" karşılığını öneriyorum.

Her ne kadar, ikametgâh sözcüğü oturulan yer, konut anlamında olup, bu sözcük için "konut" karşılığı önerilmişse de bu karşılık kanımca tutmamıştır. Bunun nedeni, konutun, ev, daire anlamında ve genelgeçer bir sözcük olarak kullanılmasının yaygın ve benimsenmiş olmasıdır.

Oysa, "ikametgah", hukukumuzda, bir kimsenin "yerleşmek ereğiyle oturduğu yer" gibi daha özgü bir anlam taşıdığından bu özelliği belirtecek bir karşılık bulunması gerekir.

Bu nedenle ben, ikametgâh sözcüğünü, genelgeçer konut kullanımından ayıracak biçimde, özkonut (ve özkonut belgesi) sözcüğü ile karşılamanın doğru ve daha uygun olduğu görüşündeyim.

Saygılarımla.

Alıntı: Yazan Av.Ömer Güntay Sayın meslektaşlarım, İkametgâh sözcüğüne özel olarak değinme gereği duydum. Bu sözcükten henüz kurtulabilmiş değiliz çünkü. İnsanımız muhtarından "ikametgâh ilmühaberi" istemeyi sürdürüyor! Bunun nedenleri var... İkametgâh sözcüğü için "özkonut", ikametgâh ilmühaberi (senedi) için ise "özkonut belgesi" karşılığını öneriyorum. Her ne kadar, ikametgâh sözcüğü oturulan yer, konut anlamında olup, bu sözcük için "konut" karşılığı önerilmişse de bu karşılık kanımca tutmamıştır. Bunun nedeni, konutun, ev, daire anlamında ve genelgeçer bir sözcük olarak kullanılmasının yaygın ve benimsenmiş olmasıdır. Oysa, "ikametgah", hukukumuzda, bir kimsenin "yerleşmek ereğiyle oturduğu yer" gibi daha özgü bir anlam taşıdığından bu özelliği belirtecek bir karşılık bulunması gerekir. Bu nedenle ben, ikametgâh sözcüğünü, genelgeçer konut kullanımından ayıracak biçimde, özkonut (ve özkonut belgesi) sözcüğü ile karşılamanın doğru ve daha uygun olduğu görüşündeyim. Saygılarımla.

İkametgâhın Türkçesi yerleşim yeridir, konuttan farklıdır. Türk Medeni Kanunu'nda ikametgâh yerine yerleşim yeri kavramı kullanılmıştır. Günlük dilde ikametgâh ile konut aynı anlamdadır ama hukuk dilinde farklıdır.