Üyemizin Notu:
Sözleşme iki taraflı bir hukuki muameledir. Borçlar Kanunumuzun 1. Maddesinde bu saptama yapılmakta ve akit, “iki tarafın karşılıklı ve birbirlerine uygun irade beyanı ile oluşan hukuki muamele olarak” tanımlanmaktadır. İsviçre Borçlar Kanununda ise “iki taraf” deyimi kullanılmayıp, “taraflar” denmiştir.
Doktrinde sözleşmeler taraflarına göre “bir taraflı”, “iki taraflı”, “çok taraflı” sözleşmeler olarak ayrılmaktadır.
Bir taraflı hukuki sözleşmelere örnek bağışlama vaadi ve kefalet sözleşmeleridir. (Belirtmek gerekir ki TEKİNAY ayrımın doktrinde kendine yer bulmuş olmasına rağmen, sözleşmelerin “bir taraflı olamayacağını” belirtmekle “bir taraflı sözleşme” kavramının çok doğru şekilde kullanılmadığına işaret etmekte, bununla birlikte yerleşmiş olmasını dikkate alarak kavrama ayrımında yer vermektedir. TEKİNAY vd., Tekinay Borçlar Hukuku: Genel Hükümler, 6 Bası, İstanbul 1988, s.68 .Tek yanlılık kavramının yanıltıcılığına ayrıca HATEMİ/SEROZAN/ARPACI tarafından da dikkat çekilmektedir. SEROZAN, “Borçlar Hukuku: Özel Bölüm” İstanbul, 1992, s.10, Aynı görüşte: Aydın Zevkliler, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2001, s.56)
İki taraflı sözleşmeler akitlerin en fazla rastlanan grubunu oluşturur ve hemen hemen tüm akitler bu sınıf içinde yer alır. Burada ayırt edici nokta akitte taraf sayısının iki olmasıdır. Hemen belirtilmelidir ki, taraf sayısı akde katılan kişi sayısından farklıdır ve söz gelimi 3 üniversite öğrencisinin müşterek olarak bir oda kiralamaları örneğinde akde katılan kişi sayısı dörtken, akit yani taraf sayısı yine de ikidir.
Borçlar Kanunumuzun akdin iki tarafı olduğunu işaret etmesine karşın doktrinde çok taraflı sözleşmeler de kabul edilmektedir. (OĞUZMAN-ÖZ M.Kemal OĞUZMAN - M.Turgut ÖZ, “Borçlar Hukuku: Genel Hükümler”, İstanbul 2000 Bası, 9. Baskı,). Örneğin 4 kişinin biraraya gelerek Borçlar Kanunu hükümlerine göre adi şirket sözleşmesi akdetmeleri durumunda bu sözleşme çok taraflı bir sözleşme olacaktır.
(*) Sinan Öztürk Elektronik Sözleşmeler (Kuruluş ve Geçerlik Şartları) – İ.Ü.SBE.Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2002, sf.14
|
