(Karar Tarihi : 29.06.2005)

"Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 31.10.2002 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali ve yol olarak terkini istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davacı Köy Tüzel Kişiliğinin açtığı davanın açılmamış sayılmasına, davacı M____ K____'un davasının husumet yokluğundan reddine dair verilen 12.10.2004 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

Davacılar A____ Köyü Tüzel Kişiliği ve M____ K____ kadim köy yolunun kadastro tesbiti sırasında davalıya ait 4 parsel sayılı taşınmaz içinde bırakıldığını, yol olan bu kısmın tapusunun iptali ile yol olarak terkinini istemişlerdir.

Yapılan yargılama sonunda davacı köy tüzel kişiliğinin davalı aleyhine açmış olduğu davanın HUMK 409.maddesi gereğince açılmamış sayılmasına, diğer davacı M____ K____'un davalı aleyhine açtığı davanın da aktif husumet ehliyeti yokluğu nedeni ile reddine karar verilmiştir.

A____ Köyü tüzelkişiliği adına açılan davayı köy muhtarı takip etmekte iken 27.5.2004 günlü celseye gelmemiş ve bu celse mahkemece gelen taraflara raporlar hakkında beyanda bulunmaları için süre verilerek duruşmanın 16.7.2004 gününe bırakılmasına karar verilmiştir. Bundan sonra 16.7.2004 günü yapılan duruşmaya davacı köy muhtarı yine katılmamış ve davalı da davayı takip etmeyeceğini bildirmesi üzerine HUMK.nun 409.maddesince işlemden kaldırılmasına karar verilmiştir.

Mahkemece işlemden kaldırılmasına karar verilmemiş olsa bile, dosyanın işlemden kaldırılmasını gerektiren hallerden biri gerçekleştiği anda, dosya işlemden kaldırılmış sayılır. Davacı köy muhtarı 27.5.2004 tarihinde duruşmaya katılmadığına ve bir sonraki celse davalı davayı o celse için de takip etmeyeceğini bildirdiğine göre, işlemden kaldırma kararı tarihi 27.5.2004 tarihidir. Bu nedenle davacı köy hakkında verilen açılmamış sayılmasına karar verilmesi yerindedir.

Dava, kadim yol iddiasına dayalı tapu istemine ilişkindir. Davacı M____ K____'un açtığı dava, dava şartlarından olan husumet ehliyeti bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmiştir. Oysa dava konusu tapulama tesbiti sırasında davalının 4 parsel sayılı taşınmazına katıldığı iddia edilen yol kadim ise ve bu yoldan davacı da doğrudan yararlanıyorsa ve yolun davalının taşınmazına katılması bu yararlanmayı engelliyorsa, bu işlemden zarar gördüğü açık olan davacının bu davayı açabileceğinin kabulü gerekir. Nitekim davacı M____ K____ komşu 9 parsel maliki olup taşınmazına bu yoldan ulaştığını iddia ettiğine göre, bu davayı açmakta hukuki yararı bulunduğu anlaşılmaktadır. Sonuç itibariyle toplanan deliller değerlendirilerek davanın esası yönünden bir karar vermek gerekir iken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş kararın bozulması gerekmiştir.

KARAR : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı M____ K____'un temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, istek halinde yatırana iadesine, 29.6.2005 gününde oybirliği ile karar verildi."

İlgili Mevzuat Hükmü : (Eski) Hukuk Usulu Muhakemeleri Kanunu - Mülga MADDE 409 :(Değişik: 3156 - 26.02.1985) Oturuma çağrılmış olan tarafların hiçbiri gelmediği veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dava yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.

Oturum gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hallerde gün tespit ettirilmemiş ise, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle birinci fıkra hükmü uygulanır.

Yukarıdaki fıkralar hükmü gereğince dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurması üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, oturum, gün, saat ve yerini bildiren çağırı kâğıdı ile birlikte taraflara tebliğ olunur.

Dava dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenilenirse yeniden harç alınır. Bu harç yenileyen tarafından ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava, yeni bir dava sayılmaz.

İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar açılmamış sayılır ve mahkemece bu hususta kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.

Birinci ve ikinci fıkralar gereğince işlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilemeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi halde beşinci fıkra hükmü uygulanır.

Şerh Son Güncelleme: 08-10-2013